Delfzijl gaat gouden
toekomst tegemoet
Soda-project opent wijds perspectief
voor rustig havenstadje
01* fllatf,
Kindercircus Elleboog
prachtig jeugdwerk
Amsterdamsestraatjeugd vindt er
levensvreugde en zelfbeheersing
We durven het
wel aan!
ENFIELD
„Tante Iet", bijzondere vrouw
\T!G
INKO.MBN.
zal 3000 man
drie jaar werk geven
ALLES WAT KAN,
MAG HIER!
Geruststelling
75 t
5SEN SPUITEN!!
ZATERDAG 16 MEI 1953
Ook voor Uw
oudere
kinderen een
uitstekend
voedseL
Controle-ze^
geten tecbt
op ten
fraai't
paptepiL
'etftër, terwijl van fle
'errukkelijke ,,JEL"«
>INAASAPPELLIMON"ADÉ
jeniet, «even het kurken
chijfjeTn de kroonkurk loe
itaat 'i „JEL-'embleem ef
n,bewaar hem dan.goed»
vantj.
oen
'aar 13 „JE L" drinVt»
-M1NIATUURFLESJ.E,
3 rootte,
vangst nemen.
:ONNESCHERMEN
ATENBURG (s.d.rt 1B48)
3-78 Tel. 2505
I A A R
(Van onze sneciale verslaggever)
j IN SOMMIGE DELEN VAN DE WERELD gebruikt men zoals de Romeinen al deden blokjes
j feoiit als ruilmiddel. Voor de bewoners van deze landen moet Winschoten een naam zijn als voor ons die
■van het befaamde fort Knox, waar de Amerikanen hun goudvoorraden opbergen. Winschoten heeft wel
geen kelders met zwaar gegrendelde deuren en electrische alarmschellen, maar onder de grond ligt het
■Beid (het zout-geld dan) in schier onuitputtelijke voorraden opgeslagen. Voldoende zout om de hele wereld-
j bcolking enige eeuwen lang mee te kunnen voorzien
Men zou op grond van de meest elementaire wetten der economie denken, dat de waarde van zout in
in bij Winschoten nihil is. Niets is echter minder waar. Een pond zout kost in een Winschoter winkel ook
ongeveer een dubbeltje. En al die milliarden ponden daar onder de grond zijn evenveel milliarden dubbel-
5jc> waard. Meer nog: ze betekenen werk en welvaart voor vele mensen, die in het arme Oost-Groningen
de toekomst somber tegemoet zagen.
Zout en kalk samen maakt soda. Ziedaar het geheim van deze redenering. De zoutvoorraden van Win-
ïchoten zullen met behulp van kalk uit Limburg en België (en wellicht ook uit de Wadden, als de schel-
jbenbanken daar in voldoende mate aanwezig zullen blijken te zijn), tot soda worden gemaakt. En dat is
teel belangrijk, want Nederland importeerd nu jaarlijks zon 80.000 ton soda, hetgeen twaalf millioen aan
deviezen kost. Die deviezen kan men nu besparen. Ert als er voldoende soda gemaakt wordt, kan men er
zelts deviezen aan verdienen. Zoals de plannen thans liggen, rekent men op een export ter waarde van
ongeveer acht millioen gulden.
UITZONDERLIJKE MILDHEID Wvijv
VOORKOMT ELK IRRITEREND EFFECT.
(Advertentie Ing Med.>
ZOALS DE PLANNEN THANS LIGGEN. Ja, want sedert de N.A.M. de zout
lagen aanboorde, hebben de plannenmakers niet stilgezeten. Hun berekeningen zijn
tham klaar en de voorbeieidingen worden getroffen voor een sodaprojeet, dat voor
Beierland een nieuwe deviezenbron, voor Oost-Groningen een belangrijke bron van
welvaart, maar voor Delfzijl een soort privé industriële revolutie zal betekenen. Delf
zijl zal namelijk het centrum van de sodaproductic worden. Het stadje heeft dat aan
zijn ügging aan de zee te danken. In het binnenland, bijvoorbeeld in Winschoten of
Groningen, zou zo'n soda-industrie nooit kunnen gedijen. Daarom krijgt Delfzijl nu
een kans als nooit te voren om een stad van betekenis te worden. Het zout zal als
pekel door een dertig kilometer lange buisleiding van Winschoten naar de haven-
phali worden gepompt.
„Vrijheidsdressuur" in het kindercircus „Elleboog", een prachtig stuk
sociaal werk van mevrouw I. Lastter Haar. Het circus zal op 20
Mei in Utrecht optreden voor de Bond van Plattelandsvrouwen.
SON Alkmaar
I een KLEPPENMOTOR
250 c.c., kopklepper.
H.H.Waard
Tel. K 3264-238
46 - Tel. K 2300-2243
Bil DE sodaproductie komt zeer veel
afvalwater vrij, dat door het hoge ge
halte aan calcium chloride zeer onaange
name eigenschappen bezit. Men zou dit
nooit in binnenwateren kunnen lozen. In
Delfzijl gooit men het in de zee. Eb en
vloed zorgen dan voor een voortdurende
veifersing. Dat is het ene voordeel, dat
Delfzijl kan bieden. Het andere is, dat
er ook alweer omdat de stad een zee
haven heeft zeer goede mogelijkheden
voor de aanvoer van grondstoffen en af
voer kvan het eindproduct zijn.
Om deze redenen heeft men besloten
de soda-industrie in Delfzijl te vestigen.
De beslissing is in principe genomen. Als
het genodigde geld er komt de volks
vertegenwoordiging moet de voorgenomen
deelname van de Staat goedkeuren en de
Nederlandse industrie zal ook een be
langrijk bedrag moeten investeren zal
nog dit jaar een begin worden gemaakt
met de uitvoering der plannen.
Of er nieuwe industrieën en grote wer
ven zullen komen? Dat is afwachten
Niemand kan het zeggen, maar in z'n
hart hoopt iedere Delfzijler op een in
dustriële revolutie, die van zijn plaats een
grote, levende havenstad zal maken.
„Laat ze maar komen", zegt de havenar
beider met z'n verweerde kop. „We dur
ven het wel aan
Dat dit allemaal eenvoudiger lijkt dan
fetlis, moge uit enkele getallen blijken:
de (fabriek zal ongeveer 70 millioen
losten en voor openbare werken zal een
bijna even groot bedrag nodig zijn. De
tbilfeieningen die getroffen moeten wor-
.'«efljj zullen drie jaar lang aan ongeveer
duizend arbeiders werk verschaffen.
Als alles loopt, zoals de deskundigen
het zich in het hoofd gezet hebben, zal
nog dit jaar een begin gemaakt worden
met de bouw van de fabriek, die in het
najaar van 1956 gereed zal zijn. In 1957
proef gedraaid worden en in het
[•van 1958 draait de productie op
toeren. 500 Arbeiders zullen dan
lag 500 ton (of één coaster vol) soda
Jaceren. Men hoopt de productie la-
tot 1100 ton per dag op te kunnen
'eren,
rï FABRIEK, die ten Oosten van
Delfzijl, achter Farmsum, aan de zee komt
staan, krijgt een eigen havencomplex,
WAT EEN ONVERMOED ARTISTENBLOED schuilt er onder de
hoofdstedelijke asfaltjeugd! Mevrouw I. LastTer Haar, de echtgenote
van de al geruime tijd op Bali vertoevende schrijver Jef Last, heeft het
ontdekt, hoewel ze er helemaal niet op uit was dit te ontdekken. Ze wilde
deze asfaltjeugd alleen maar helpen. Beschermen tegen zich zelf. En uit
die hulpverlening is dan gegroeid een kindercircus, dat „Elleboog" ge
doopt werd als equivalent voor het grote-mcnsencircus Knie, dat natuur
lijk bekend is bij elke Amsterdamse jongen.
Mevrouw Last reeds grootmama van „bijna vier kleinkinderen'
heeft zich haar leven lang tot de jeugd aangetrokken gevoeld. Voor de
oorlog was ze algemeen leidster van de Bond van Speeltuinverenigingen
en had ze midden in de Jordaan een jeugdtheater. Na de oorlog m
1949 plaatste ze een oproep in een Amsterdamse krant, dat ze dat
vooroorlogse werk weer icilde opvatten. Vijf-en-twintig jongens en meis
jes reageerden daarop. Met die vijf-en-twintig startte ze, vroeg of ze op
hun hoofd konden staan, konden dansen of zingen, of alleen maar gekke
gezichten konden trekken, en maakte intussen een plan om er een circus
van te maken. Geen circus, waarin het kind zijn kunsten zou gaan ver
tonen, omdat het in die richting gedrild was, maar een circus, waarin
ieder vrijelijk zijn talenten zou kunnen spuien. De kunst was, de aan hun
lot overgelaten jeugd, welke zij hiermee onder haar hoede nam, te
inspireren.
dat door nieuwe wegen en een speciale
spoorlijn met het achterland verbonden
zal worden. Voor de fabriek zullen zee
schepen van 10.000 ton kunnen meren.
Verder zal het Eemskanaal een nieuwe
monding in de Eems krijgen (en bevaar
baar worden gemaakt voor schepen tot
7000 ton). De onteigeningsprocedures
(het gaat om 80—90 ha. voor de fabriek
en 40—50 ha. voor wegen en kanalen) zijn
al voorbereid, de burgers en boeren uit de
buurt, wier huizen zullen moeten ver
dwijnen, zijn al ingelicht en iedereen in
Delfzijl weet, dat er een nieuwe haven
zal komen, die tenminste zo groot wordt
als de bestaande, die blijft.
Maar daarmee is Delfzijl er nog niet.
Men rekent er voorlopig op, dat in de
sodafabriek vijf honderd arbeiders werk
zullen vinden. Maar, voegt men er aan
toe, de nevenindustric, de extra drukte
in de haven en al de andere bedrijvig
heid die verder door dit project zal ont
staan, zal zeker aan een twee duizend
arbeiders werk geven. En dan denkt men
nog niet eens aan alle mogelijkheden.
Zeker, men rekent er een beetje op, dat
de soda-industrie nevenindustrieën zal
aantrekken, zoals chemische- en metaal
industrie, maar er is nog niets.
Het industrieel klimaat van Delfzijl zal
door alle soda-voorzieningen aanmerke-
De landelijke sfeer van Farm
sum zal spoedig plaats maken
voor de razende haast van de
industrie. Achter deze beide
bunkers komt de nieuwe soda
fabriek. De volgende maand
zullen ze de lucht in gaan. 48
woningen, die rechts zullen ver
rijzen, worden in Mei aanbe
steed.
lijk worden verbeterd. En nu al hebben
heel wat industrieën, die hun oog gericht
houden op voordelige aan- en afvoermo-
gelijkheden, belangstellend geïnformeerd
naar eventuele mogelijkheden van vesti
ging in Delfzijl. En enkele Groningse
scheepsbouwers hebben uit het feit, dat
10.000 tonners straks in Delfzijl te water
zullen kunnen worden gelaten al voorlo
pige conclusies getrokken
NOG IS HET RUSTIG bij het poortje
dat Delfzijl van zijn haven scheidt. „Te
rustig", zegt een van de arbeiders, die
daar rondhangen. „Laat ze maar komen,
we durven het wel aan". Hij zegt het,
het gemeentebestuur van het 11.000 zie
len tellende vestingplaatsje bewijst het.
Deze maand worden de eerste 48 nieuwe
woningen in de buurt van het industrie
terrein aanbesteed. Er zullen dit jaar nog
450 aanbestedingen volgen. Het uitbrei
dingsplan ligt klaar: de huidige stad zal
zakencentrum blijven, met daaromheen
een ring van nieuwe straten en wijken.
Delfzijl kent vrijwel geen werkloosheid en
zal dus vele nieuwe arbeiders aan moeten
trekken. Ze zijn welkom. Hun nieuwe
woonplaats zorgt er nu al voor, dat ze
zich straks thuis zullen voelen. Aan nieu
we onderwijsmethoden wordt gewerkt;
de recreatiemogelijkheden worden beke
ken, er zijn plannen voor een compleet
recreatiecentrum, met zoutwaterbad,
speeltuin, strand en een oorlogsmuseum
in een oude bunker.
„Helaas", zegt men op het gemeente
huis. „Je moet eigenlijk vijftig jaar voor
uit zien, maar dat kunnen wij nu onmo
gelijk. En dan hebben we het geld niet
allemaal, dat we nodig hebben. We zul
len de eerste jaren beslist een te grote
jas aantrekken, maar dat kan niet anders.
Doen we dat niet, dan zijn we straks niet
klaar
Welnu, Delfzijl is klaar. Als de voor
lopige plannen uitgevoerd zijn, de fabriek
er staat en de nieuwe ljavens klaar zijn.
zal de plaats tweemaal zo groot zijn als
nu. En wat er dan zal gebeuren?
zondcre kindercentrum. De eerste is:
„Alles wat kan, mag hier!". De tweede
is: „Als je niets te doen hebt, doe het
dan niet hier!". Dat zijn woorden, die de
OF DAT GELUKT IS? Men hoeft jongelui verrassen, wanneer ze hier voor
maar één voorstelling van dit inmiddels het eerst komen. „De kunst is veel toe
tot een fikse organisatie uitgegroeide te geven", zegt mevrouw Last. „De moei-
kindercircus te hebben meegemaakt, om Iijkheid te weten waar de grens ligt. Op
te weten meth oeveel enthousiasme er een zeker ogenblik zeg ik: Nee. Dat Nee
gewerkt wordt. En dan begrijpt men ook, blijft Nee. De kinderen weten, dat het
hoe moeilijk het valt, afscheid van dit niet nodig is me aan mijn hoofd te komen
circus te moeten nemen, voor wie de zemen om me van mijn stuk te brengen,
veertienjarige leeftijd bereiken. „Op of Het werken hier leert de kinderen op
omtrent deze leeftijd raken de kinderen velerlei manier zelfbeheersing. Ze voelen
hun onbevangenheid kwijt", zegt me- zich volkomen vrij, komen dus graag en
vrouw Last, „plaatsen ze zichzelf in het zonder de minste reserve, maar leren in-
middelpunt en dat zou het karakter van tussen veel ruwheid af. De kunst is tel-
het spel, wat hier met zoveel ernst be- kens weer wat nieuws te bedenken, waar
oefend wordt, schaden". ieder zich mee bezig kan houden.
Dat spel dezer voorstellingen heeft Soms^ ontdek je dat plotseling onder een
een
vindt
Hand. 1 1L
ONRUSTIG IS HET HART van de
mens, zolang het niet de rust heeft gevon
den in God. De omstandigheden zijn niet
zó, dat een mens er rustig van wordt. Eer
is er de grote onrust. Hóe komen we daar
van af?
Daar weet God wel raad op. Hij heeft
Zijn engelen. Deze zijn dienende geesten.
Hij zendt deze dienende geesten tot onze
geruststelling op de aarde. Want die en-
gelen brengen een bepaalde boodschap.
Welke is nu die boodschap? Van Jezfls,
die aan het Kruis is gedood. Die ook weer
uit de dood is weergekeerd. Daarna vele
malen aan de discipelen is verschenen.
En bij de laatste verschijning voorgoed is
heengegaan.
Nu zijn de volgelingen van de Here
Jezus bang geworden. Hun Meester is
weggegaan. Zij zagen Hem opvaren naar
de Hemel. Niét de Hemel binnengaan.
Want een wolk ontneemt hen het gezicht.
Het afscheid is volkomen onverwacht. En
pijnlijk. Hoe moet het nu verder? De on
rust sluipt hun hart binnen.
Maar dan komen er engelen om hen
gerust te stellen. Deze Jezus, die van U
is opgenomen, komt op dezelfde wijze
terug.
Wij worden dus gewezen op de Weder
komst van de Here Jezus. Maar is dit dan
een geruststelling? Wat hébben^ we daar
aan? Dat helpt ons toch vandaag niet?
Toch wèll Want er blijft een band tus
sen de Hemel en de aarde. De opvaring
van de Here Jezus naar de Hemel bete
kent niét, dat er een scheiding voorgoed
is. Onmiddellijk komen engelen uit de He
mel. En zij vertellen, dat het heengaan in.
houdt de terugkomst. Dat het wérk door
gaat. Het werk van het Koninkrijk Gods.
De arbeid voor de vrede, die boven het
verstand van de mens uitgaat.
HET HEENGAAN van de Meester
geeft aan de volgelingen van de Here
Jezus een gevoel van hulpeloosheid. Wat
moeten ze nu toch beginnen? En dat in
een wereld van allemaal vijanden tegen
de Here Jezus?
Het antwoord is: naar Uw arbeidster
rein gaan. Niet werkloos afwachten. Niet
moedeloos staren naar de Hemel. Maar:
het leven weer in. Uw roeping zien en ter
hand nemen. De strijd opnemen. Het
Evangelie prediken. De mensen onderwij
zen in het Woord van de opgevaren Ko
ning.
Want het koninkrijk van God kómt! On
weerstaanbaar. Maar de volgelingen van
de Here Jezus moeten daaraan medewer
ken. Zij moeten het Evangelie prediken.
En God zelf neemt hen bij de hand. Hij
zal hen door het leven leiden. Kracht ge
ven en moed.
De geruststelling is maar niét de belof
te, dat de Here Jezus terugkomt. Maar de
geruststelling is, dat de discipelen begre
pen, dat hun Meester terstond bij hen zou
zijn, zodra zij met het opgedragen werk
begonnen. Dan zouden zij hun Meester
voor hen zien uitgaan. En de vijanden
overwinnen. Het duistere rijk van de Dui
vel omverwerpen. En het grote en eeu
wige Rijk van de vrede Gods in volle
glorie doen komen,
NÜ WETEN DE discipelen, dat hun
wérken niet tevergeefs zal zijn. Het Evan
gelie wint het altijd. De overwinning van
de gekruisigde en opgestane Christus is
volkomen. De Opgevarene naar de Hemel
voltooit Zijn werk. Hij neemt de wanorde
weg. Hij maakt de aarde bewoonbaar voor
de rechtvaardigen.
Dit geeft de rust. Wij weten, dat Chris
tus met ons is. Zijn liefde omringt ons.
Temidden van de moeiten en zorgen rijn
wij niet onverzorgd. Maar dan: geen lege
vroomheid. Geen dode Godsdienst. Gelo
ven in de schuldvergeving. En daarom:
God liefhebben èn dienen. Arbeiden voor
het Koninkrijk Gods. Voor de Kerk van
Jezus Christus. Dat is óók: elkaar liefheb
hen en voor elkaar zorgen.
De Opgevarene wil, dat wij terugkeren
tot God. Dat kan alleen, als wij geloven
in het Zoenoffer van de Here. Jezus Chris
tus. En de kracht putten uit Hem, die ten
Hemel is opgenomen en weer tot ons
komt. Met de boodschap: gaat voort op
Uw levensweg, met ijverige hand en met
waakzaam oog; maar dan ook: met bid
dend hart en gehoorzame ziel.
Zó is de opgevaren Christus met ons-al
de dagen van ons leven op aarde. Dit
heeft de Here, onze God, ons laten zeg
gen, door Zijn engelen, de dienende gees
ten, tot onze geruststelling. D. M.
oefenplaats nodig. Die oefenplaats voorstelling. Een peutert je van zeven jaar, n. ,..7
men in het hart van Amsterdam, in die maar een heel ondergeschikt rolletje ante bet, zoals ze vertrouwelljK
de groen omzoomde Galerij, die in glo- had in het circusprogram, zag ik eigener door alle kinderen wordt genoemd
rierijker dagen het veel besproken Paleis beweging het eendje Donald Duck imite- met dit jonge Volkje om. Het is
voor Volksvlijt omringde. Die Galerij zou ren achter de coulissen. Een jolige bui van j. t Jy f„ f herren Waf
een opvallend gezellig en rustig winkel- de kleine tegenover haar mede-artisten. een fet] en te lwrcn- \Vat
centrum van de hoofdstad kunnen zijn, „UI krijgt een eendenpak van me en bent liefdevol hart gaat er in deze
gelijk bijvoorbeeld de Passage in Den Donald Duck," zei ik tegen haar. En dan bijzondere vrouw schuil. Amsterdam
Haag. Het is echter een wat verwaar- "wet maar grapjes uit gaan halen met en dan in het bijzonder de Stich-
loosde ruimte, waar enkele particuliere de clown. Het werd een lust om te zien. p,,_
en vele gemeentelijke kantoren gevestigd Ben andere keer vertelde ik een jongen, 71 tj.it
zijn en er alle kleur aan onthouden. Goed, dat ons circus toch ook nog een zeeleeuw WClKcr naam mevrouw Last al dit
in deze overdekte Galerij dan, waar het ~ou moeten hebben. Ikvroeg hemof hij werk doet, mag trots op haar zijn
grote stadsrumoer dus verre van blijft, n!f( in de huid van zo'n koddig dier zou Moge het haar gegeven Zijn nog
zijn de clubhuizen gevestigd van dit Kin- willen kruipen, en dan allerlei balanceer- eenmaal te hélevpn dat ook dp vpIp
dereircus „Elleboog". Daar is de timmer- kunstles zou kunnen uithalen. In minder
werkplaats, waar de jongens zelf hun at- dan geen tijd trok hij naar Artis, om de anclBVC goede tdeeètl, waarmee Z6
tributen en decors maken, daar is de naai- zeeleeuwen in hun gedragingen te gaan rondloopt, verwezenlijkt kunnen
winkel, waar de meisjes helpen bij de bestuderen, en zocht hij net zo lang tot hij worden. Ze heeft er alleen maar de
vervaardiging der costuums, en daar is er lectuur over gevonden had. Hij is een niprjrWprU11rr „nnr nndict
de oefenschool voor de acrobaten en dan- Vracht pan een gedresseerde zeeleeuw op ,,J>
seresjes. dit ogenblik, en Uiet weinig trots op zijn Paar lastige gemeentelijke functio-
KORTELINGS heeft het Kindercircus Prestaties. narissen.
„Elleboog" (gelukkig) wat meer ruimte
tot zijn beschikking gekregen. Vergeet
niet, tweehonderd kinderen uit deze volk
rijke omgeving van Albert Cuvpstraat e.d.
de Pijp, zoals de echte Amsterdammer
zegt zijn bij al dat werk betrokken.
Zestig daarvan behoren tot het eigenlijke
circusgroepje. „Maar met niet meer dan
veertig ga ik gewoonlijk op reis", zegt
mevrouw Last. „Anders is er geen oog
meer op te houden". Optreden in het
circus is als het ware de bekroning van
alle activiteit, die de kinderen weten te
ontplooien. Daar streven ze allemaal naar.
Ieder kind heeft iets, waardoor het in
het circus past. Ze geien zich tot het
uiterste, om er ook bij te mogen horen.
Halsbrekende toeren halen ze soms uit,
en met een ernst en een overgave, die
men van dit verwaarloosde of vaak moei
lijke kind nauwelijks verwacht zou heb
ben.
TWEE STELREGELS staan als zin
spreuk in de werkplaatsen van dit bij-
üet clownsnummer „Even op de foto".
