DE KRONING VAN ELIZABETH II
FEEST VAN GROOTSE TRADITIE
Opstandige bisschoppen, wilde paarden
hardhandige soldaten en een progrom
Ceremonieel in Westminster Abbey
is van Saksische oorsprong
De stoel en
de steen
Herkenning, zalving en eigenlijke kroning
hoogtepunten van imposante plechtigheid
nderlamp
sche elftallen
EXAMENS
er eens naar
'ioproy. am ma
Kanongebulder, beierende klokken en gejuich van
millioenen vormen indrukwekkende begeleiding
Vorstin zit op drie
verschillende zetels
Twee attributen met
bijna legendarische
geschiedenis
Kroning verliep niet altijd
even vlot en gelukkig
Stinkende olie
dacht ik..." „Oh", steun-
„Hoeveel maal heb ik ia
i, dat je niet behoeft te
doe ik toch wel voor je?"
ïmed, het vakje sprong
verontschuldigde Rosan.
oen ik zag, dat er alleen
ve lamp inzat, heb ik hern
gegooid, evenals die an-
„Uit het raam gegooid?»
ckel hapte naar adem, ter.
vrouw ongelovig aanzag,
heeft ze weggesmeten
i geworpen als het eersta
■od. Ik ben geruïneerd!
ik met bedelen aan da
komen.." Na deze laatste
irp de emir nog een wan-
am zich heen en zeeg toen
elkaar. Hij was flauw ge-
(Adv. Ing. Med.)
ische elftal, dat Donderdag
Stockholm tegen Zweden
s volgt samengesteld: Dae-
lr)Dries (Berchem) en
t (Lierse SK): Mees (Ant-
Carré (FC Luik) en Maer-
werp FC) Lemberechts
elen)Anoul (FC Luik),
(Beerschot), Straetman»
r) en Jansens (Union St
van de Rode Duivels, dal
hert Feijenoord-stadion te
tegen de Zwaluwen speelt,
volgt uit: Gernay (Oosten-
a (FC Luik) en Devriei
Dodet (FC Luik), Bar»
èn Chantraine (FC Luik);
(Tubantia), Bollen (Wa-
or), Willems (Gantoise),
s (Standard) en Givara
zenuwen een grote rol,
stig examen doet U met
rdt Zenuwtabletten
(Adv. Ing. Med.)
T VAN GOGH, een hoor-
r het leven van de schil-
Rob Geraerds. De schrij-
'ft gepoogd, in zijn stuk
de adembenemende tra-
t weloverwogen inzicht,
ling en de religieuze over-
:lke uit talloze details van
ven spreken, tot leven te
teneinde aldus een brug
tussen Vincent en dege-
zijn werken nog niet ken-
is geen bepaalde periode
het spel omvat vrijwel
',le leven. (Donderdag 21.1S
versum II, 298 m).
ONDERDAG 28 MEI
I. 402 m.: 7.00 KRO,
11.00 RO, 14.00—24.00 NCRV.
ieuws. 7.10 Gram muziek. 7.15
en Liturgische kalender,
verkiezingsuitslagen. 8.00
weerberichten. 8.15 Gommen*
szjngsuitslagen. 8.50 Reportage
9 00 Voor de huisvrouw. 9.35
en. 9.40 Schoolradio. 10-00
0 Morgendienst. 11.00 Voor d«
.45 Gram. 11.50 Als de ziel'
Angelus. 12.03 Luncheon*
12.33 Land- en Tuinbouw*
[en.) 12.55 Reportage. 130"
katholiek nieuws. 13.20 Piano*
50 Carillonspel. 14.00 Metrop*
t en soliste. 14.45 Voor de vrouw,
16.00 Bijbellezing. 16.30 Vo*
17.00 Voor de jeugd. 17.S0
5 Voordracht. 18.05 Gram. 18.35
lling". 18.45 Gram. 19.00 Nieuw»
19.10 Levensvragen vafl
19 30 Gram. 20.00 Radio*
:0 Gevarieerd programma. 21*®
onvorming?", ronde tafelgesprek
en piano. 22.45 Avond'
23.00 Nieuws
SUM II. 298 m.ï 7.00—24j>
VPRO). 7.00 Nieuw*
7.15 Gymnastiek 7.30 Gr»®
aening. 8.00 Nieuws. 8.15 G"^
9.15 Liederen.
vrouw. 9 30 Gram. 10-50 V
rs. 11.00 Kamerorkest. 1
de zieken van geest", caUS^n,
g en piano 12.25 In 't sp
Land- en Tuinbouwmede
1.33 Piano en crgel. 12-50
13.00 Nieuws. 13.15
of gram. 13.40 „Dérisée". n«
Viool en piano. 15.00 Scno
10 Voor de zieken. 16 15 Gr
de jeugd. 17 30 Militaire c®
Gram. 17.45 Regeringsuitfe
ie de Vries* Nieuwe seb»00* jji
18.00 Nieuws
lemen 18.25 Voor hengel"
usementsmuzlek. 1900
uit Londen. 19 05 Giscogr
detafel-parlement 20.00 !^J
en solist 21 15
Gogh'* hoorspel 22.30 Gr
ortage. 22 50 ,.De vrouw 1°
">»arioii staat", causerie
23.15 Sportactualite'ten.
t
(Van onze correspondent) zend jaar zo goed als geen veranderingen in zijn ge-
GEEN CEREMONIE TER WERELD IS ZO ko2e?'
KLEURVOL, zó complex, zó impressief en zó oud fw,as konm9 R";hard die ln 377 opfcacht
als kroning van een Engelse koning of koningin. De gaf ket ^onmgsntueel en -ceremonieel m een docu-
gebruiken. de riten en de handelingen van de wij- V°St le9gen' b°^ de zg„ Regal.s, be-
i. j. L j.x t» i..i j i staat nog steeds en dient als leiddraad voor elke
dingsdienst —ditis waarschijnlijk de beste naam Engelse 9kroning De deken yan Westminster heeft
voor de plechtigheid L in de Westminster Abbey di kostbare t d h d geschreven document onder
gaan terug naar de tijd van de Saksische koningen. zijfl beheer> Het nQg tentoongesteld en aüeen
Ze zijn overgenomen door de Normandische bezet- de paar kerkvorsten, die de wij dingsdienst organise-
ters en men kan haast wel zeggen, dat er sinds dui- ren, weten precies hoe het er uit ziet.
DE VOORBEREIDINGEN van de kroningsplechtigheid in de Westminster Abbey
beginnen lang voor de aankomst van de koningin. De regalia: de kronen, de scepters
en de andere symbolen van het koningschap, worden in plechtige processie naar de
hoofdingang van de Westminster Abbey gedragen, op de handen van de verschillende
dienaren van staat en de zgn. edellieden van het rijk. Direct na aankomst van de
vorstin gaat de hele stoet weer terug: voorop de geestelijken in hun zwarte of paarse
gewaden, daarachter de vertegenwoordigers der ridderorden, de standaarddragers, de
minister-presidenten der Gemenebestlanden etc. Ongeveer in het midden schrijdt de
vorstin, direct achter de Bijbel, die door de bisschop van Norwich wordt gedragen.
De processie, die de „Queens Procession" wordt genoemd, telt 260 mensen. Het duurt
zeker een kwartier voordat iedereen zijn plaats in het schip of in het koor van de
tot de nok gevulde abdij ingenomen heeft.
ZODRA DE KONINGIN op een spe
ciaal aangebracht platform voor het
altaar gezeteld is en de laatste orgel
klanken van het volkslied weggestorven
iljn, begint het eigenlijke kronings-
ceremonleel. Het eerste gedeelte bestaat
nlt de zgn. Recognition, de herkenning.
Terwijl de vorstin naast haar zetel
staat, stelt de aartsbisschop van Can
terbury haar aan de congregatie voor,
onder het uitspreken van de volgende
woorden: „Heren, ik presenteer u hier
koningin Elizabeth, de waarachtige ko
ningin van dit rijkVier maal wor
den deze woorden in de vier windrich
tingen herhaald; vier maal draait de
vorstin zich ook een kwartslag om. En
het antwoord van de 7.500 mensen in
de abdij is steeds het zelfde: „God save
the Queen!"
Geknield voor het altaar legt de
koningin vervolgens de eed af. Met de
hand op de Bijbel belooft ze de mense
lijke en goddelijke wetten te onder
houden en de protestantse godsdienst
trouw te blijven. Ze kust de Bijbel ten
slotte en tekent de op schrift gestelde
eedsformule, welke als gevolg van de
vtranderde constitutionele status der
Gemenebestlanden iets anders zal lul
den dan In 1937, toen de laatste Engelse
Sduverein gekroond werd.
DAN VOLGT EEN ander hoogtepunt:
d» zalving. De lange, karmozijn-rode
mantel wordt de koningin van de schou
ders genomen en ze neemt plaats op
do 650-jaar-oude kroningsstoel. En ter
wijl vier ridders van de Orde van de
Knusenband een kleed van goudbrocaat
over haar heen houden, zalft de aarts
bisschop van Canterbury haar op het
voorhoofd en de palmen van de handen.
Zoals Salomo door Zadok tot koning
gezalfd werd", zegt hij langzaam en
plechtstatig, „zo wordt u tot koningin
van dit volk gezalfd, gezegend en ge
heiligd
Dit indrukwekkende onderdeel wordt
besloten met het aanleggen van de
Colebium Sindonis (een soort albe van
fijn, wit mousseline) en de Supertunica
(een lang onderkleed, dat rijk met
gouddraad bestikt is). Beide kleding
stukken, welke veel gemeen hebben met
die van een bisschop, symboliseren mèt
het vierkante, linnen doekje, dat de
koningin op het hoofd krijgt (de zgn.
Amiee), het priesterschap.
Vervolgens worden de koningin de
sporen (symbolen van ridderschap),
het zwaard (symbool van gerechtig
heid), de ring (symbool van vereniging
met het volk), de scepters (symbolen
n rechtvaardigheid en barmhartig
heid) en de rijksappel (symbool van
souvereiniteit onder het kruis) aange
reikt. Na een kort gebed wordt het
met fonkelende juwelen bezette zwaard
door de vorstin als offer op het altaar
gelegd.
Gedurende enkele ogenblikken is het
kunstwerk dan het eigendom van de deken
van Westminster. Maar niet lang, want
de ridder, die tot taak heeft het zwaard
te dragen, „koopt" het even later voor
honderd schellingen terug.
In de prachtige If estminsler
Abbey vindt de kleurrijke en
indrukwekkende kroning van de
Engelse vorsten plaats. Er is
geen ceremonie ter wereld zo
impressief èn oud als deze op
een duizendjarige traditie rus
tende wijdingsdienst. Tijdens de
kroningsfeesten wordt de kathe
draal 's avonds in het licht van
schijnwerpers gezet. De installa
tie werd dezer dagen beproefd.
DAN BREEKT HET moment
aan, waarop iedereen met spanning
gewacht heeft: de kroning, het
hoogtepunt aller hoogtepunten
Terwijl de aartsbisschop de zware
kroon van Engeland op het hoofd
van de koningin zet, breekt de
congregatie plotseling in een mach
tig „God save the Queen" los.
Trompetten klinken, de Big Ben
laat blijde jubelklanken horen, ka
nonschoten dreunen over Londen
en de millioenen mensen in de stra
ten juichen luide.
Als de stilte enigszins is weergekeerd
en de in de abdij aanwezige „peers"
en „peeresses" hun kronen hebben op
gezet, reikt de aartsbisschop de vorstin
een Bijbel aan. „Het is de meest waarde-
devolle ding, dat er op de wereld be
staat", zegt hij plechtig. „Hier is wijs
heid; dit is de koninklijke wet".
Na het uitspreken van de zegen wordt
de koningin door vertegenwoordigers
van de adel en de geestelijkheid op de
troon gezet (haar derde zetel dus!). De
kerkvorsten: de aartsbisschoppen van
Canterbury en York en de bisschoppen
kussen de gekroonde vorstin vervol
gens op de linkerwang, terwijl de ko
ninklijke hertogen (Edinburg, Glou
cester en Kent) het zelfde doen. En
tenslotte bewijzen de verschillende
adellijke rangen de vorstin de gebrui
kelijke hulde. De eerste hertog, de
eerste markies, de eerste graaf etc.,
knielen ootmoedig voor koningin Eli
zabeth II neer en kussen, na het uit
spreken van de eed van trouw, eer
biedig haar linkerhand.
IN HET SCHADUWRIJKE
en schilderachtige interieur van de
Westminster Abbey bevindt zich
een typisch gewrochte en men zou
haast zeggen: ongemakkelijke stoel,
die sinds meer dan zeshonderd jaar
in het brandpunt der Engelse kro
ningsplechtigheden heeft gestaan.
De zetel, niet anders dan kronings
stoel genoemd en alleen voor de
kroning van een vorst of vorstin
gebruikt, geldt als één van de kost
baarste meubelstukken ter wereld.
Tóch heeft hij in het jaar 1300.
het jaar. waarin koning Edward U
opdracht gaf deze Coronation
Chair" te maken, niet meer dan
vijftig gulden gekost
Zo op het eerste gezicht is de twee
meter hoge stoel niet zo indrukwekkend
als vele andere oude meubelstukken.
Het is eigenlijk niet meer dan een een
voudige, eikenhouten zetel, met naar
beneden gerichte armleuningen, een
hoge, in een punt uitlopende rug en
vier poten in de vorm van een leeuw.
Nog vaag te herkennen sporen wijzen
er op, dat de Engelse kroningsstoel er
vroeger heel wat imposanter heeft uit
gezien. Er zijn overblijfselen van ver
guldsel en glas-mozaiek te ontdekken
en de binnenkanten schijnen oorspron
kelijk beschilderd te zijn geweest. Vol
gens deskundigen zou het rugpaneel een
portret van Eduard de Belijder hebben
vertoond, zomede dat van het symbool
van het koningschap; de leeuw. p
Onder de zitting van de stoel bevindt
zich een soort vak, dat alleen aan de
voorkant open is. En in deze ruimte
ligt de zgn. Stone of Scone, de legen
darische Engelse kroningssteen, welke
in 1950 door Schotse nationalisten ge
stolen werd en na een afwezigheid van
109 dagen naar zijn plaats van herkomst
terugkeerde.
Ook de Stone of Scone ziet er onaan
zienlijk uit. Lelijk zelfs! Het is een ruw
gehakt stuk roodgrijs zandsteen met
een lengte van ongeveer zeventig cen
timeter en een breedte en dikte van
respectievelijk vijftig en dertig cen
timeter. Aan beide zijden zit een ijze
ren ring waarschijnlijk aangebracht
om de steen aan een paal te kunnen
dragen en op de bovenkant heeft
een iekenhond een monster van een
Latijns kruis gekerfd.
MAAR ONDANKS zijn onaantrekke
lijkheid en zijn onfraaie versieringen
heeft de Stone of Scone een roman
achter de rug. Sommigen beweren, dat
de steen aartsvader Jakob tot hoofd
kussen heeft gediend, toen hij over die
in de hemel reikende ladder met enge
len droomde. Volgens anderen is de
Stone of Scone de door druïden ge
bruikte „heilige steen" van Ierland,
welke later de zetel van de priester
en dichter St. Columba zou zijn geweest.
Al deze theorieën zijn echter met
geen mogelijkheid te bewijzen. De
Stone of Scone wordt voor het eerst
in 1249 genoemd, toen koning Alexan
der III van Schotland, zittend op het
ruwe gevaart, gekroond werd. En
(Van onze correspondent)
DE KRONING VAN EEN VORST of vorstin is al
gedurende meer dan duizend jaar de belangrijkste cere
moniële gebeurtenis in het Engelse leven geweest. De
plechtigheid, die nog altijd in het zelfde spectaculaire
ritueel is gehuld, veroorzaakt tegenwoordig momenten
van grote, nationale vreugde, maar vroeger, toen de
macht des konings nog ongebreideld was, was dit wel
eens anders. Tijdens vele kroningen in het verleden
hebben zich onstellende incidenten voorgedaan. En over
sommige hangen zelfs diepe schaduwen van tragiek en
ellende.
DE WAARDIGHEID en
harmonie, zonder welke thans
geen kroningsplechtigheid in
te denken is, was bij de kro
ning van koning Harold I in
ion ver te zoeken. De Aarts
bisschop van Canterbury, een
strenge voogd van de kerke
lijke rechten, stond et toen
op de dienst te leidenalhoe
wet hij van te voien wist, dal
hij de koning de gebruikelij
ke zegen zou onthouden! Ter
wijl de kerkvorst de kroon
mwelen op het altaar plaat
ste sprak hij de volgende
haast humoristische woorden
uit: „Dit is de kroon en de
scepter, welke koning Knud
mij m bewaring gegeven heelt
Ik weiger ze u niet, maar ge
ven doe ik ze u ook met! Als
u ei prijs op stelt kom ze
dan zelt maai halen
Wat was de oorzaak van
deze ergerlijke arrogantie?
De achtergrond schijnt te
zijn, dat Harold, de tweede
zoon van koning Knud de
Deen. zijn oudere broer uit
het land verbannen had
Velen beschouwden hem als
een intrigant en ursurpator,
ook het machtige hoofd van
de Engelse geestelijkheid.
De sterke positie, welke
de kerk in die dagen in
nam, wordt ook nog duide
lijk door een soortgelijk ge
beuren geïllustreerd. Toen
Ethelred de Onvoorbereide
werd gekroond, beschuldig
de de toenmalige Aartsbis
schop hem er van zijn broer,
koning Edward, te hebben
vermoord. De prelaat, die
blijkbaar vergat, dat Ethel
red nog geen tien jaar oud
was, toen z'n broer met een
dolk in het hart in zijn ap
partementen werd gevon
den, vond een en ander
blijkbaar nog niet genoeg.
Direct hierna verklaarde
hij tenminste, dat de rege
ring van de „onwaardige
vorst" door tragedie en on
geluk gekenmerkt zou wor
den, een profetie, die won-
lerwel is uitgekomen.
MAAR HET WAS de
kroning van Willem van
Normandië llOfiRt, die
oorzaak van een vreselijk
bloedbad werd. Toen de
nieuwe vorst in de West
minster Abbey door z'n on
derdanen werd toegejuicht,
dachten de Normandische
soldaten, die buiten de wacht
hielden, dat er een oproer
uitgebroken was. Binnen
vijf minuten stond de stad
Westminster in vuur en
vlam, terwijl honderden on
schuldige burgers en bur
geressen werden afgeslacht.
De meest vreemde kro
ning was ongetwijfeld die
van de zoon van koning
Hendrik II, die letterlijk
geen seconde aan de rege
ring is geweest. De kro
ning vond namelijk plaats
tijdens het leven van de
vader, om reden, dat de
laatste bang was, dat zijn
zoon hem anders nooit zou
opvolgenDe Aartsbis
schop van Canterbury wei
gerde zich voor het politie
ke wagentje van de koning
te laten spannen, maar zijn
rivaal, de Aartsbisschop van
York. had niet het minste
bezwaar. De misrekening
van koning Hendrik II was,
dat hij niet met de grillig
heid van de dood rekening
gehouden had. Want de ge
kroonde prins stierf zes jaar
eerder dan z'n vader
Tijdens de kroning van
Richard I „Leeuwenhart"
heeft zich een ander bloe
dig incident met nog bloe
diger gevolgen voorgedaan
De vorst had bevolen, dat
de toegang tot de West
minster Abbey voor „joden
en heksen" verboden was,
doch niet elke jood bleek
van deze vei ordening op de
hoogte te zijn.
Een groepje joden ten
minste. vervoegt! e zich bij
de ingang van de Abdij, be
laden met geschenken, wel
ke voor de kroning waren
Deze twee meter hoge kroningsstoel ■vormt het brandpunt van de Engelse
kroningsplechtigheid.
tische en veelbewogen geschiedenis toen koning Eduard II Schotland aan
zich onderwierp, bracht hij de steen
naar de Westminster Abbey over
(1298), omdat hij vreesde dat' de ver
weerde reliqui het Schotse nationalis
me wakker zou houden. De Abdij van
Soone, waar de Schotse koningen in
het verleden werden gekroond, mocht
volgens hem geen pelgrimsbestemming
worden, of een plaats waar de Schot
ten tegen hem konden samenspannen.
Twee jaar later gaf de zelfde Eduard
zijn goudsmid opdracht een bronzen
kroningsstoel te smeden welke als
rustplaats voor de Stone of Scone zou
kunnen dienen (de stoel is tenslotte
van hout gemaakt, omdat Eduard op
een goed moment al zijn geld voor een
expeditie naar Frankrijk nodig had).
De steen behoort daarom niet zo zeer
bij de stoel, doch de stoel eerder bij
de steen.
DE KRONINGSSTOEL heeft de
Westminster Abbey slechts twee keer
in zijn lange leven verlaten. In 1657
is hij naar de honderd meter verder
liggende Westminster Hall overge
bracht voor de „installatie" van Oli
ver Cromwell als Lord Protector van
Engeland. En in de tweede wereld
oorlog is hij in de kathedraal van
Gloucester opgeborgen geweest, om
dat men bevreesd was, dat de West
minster Abbey door Duitse bommen
geraakt zou worden.
In vroegere eeuwen heeft men be
slist minder goed op de waardevolle
kroningsstoel gepast. In de zitting, de
rug en in de zijpanelen tenminste, zijn
tientallen namen gekerfd, terwijl over
al stukjes en hoekjes zijn afgebroken.
Men beweert zelfs, dat het ministerie
van Openbare Werken in 1821 een
paar uitstekende delen van de rugleu
ning heeft laten afzagen, omdat de
toenmalige vorst, koning George IV,
er behoefte aan voelde de stoel te
moderniseren en wat te stroomlijnen...
EEN IEDER die de gevoeligheid der
Engelsen voor traditie en historie kent,
kan zich de beroering in het land
voorstellen, toen de Stone of Scone
op Kerstavond van het jaar 1950 ge
stolen werd. Alle opsporingen bicven
aanvankelijk vruchteloos ook de in
Nederland gewerkt hebbende helder
ziende Peter Hurkos is er nog aan te
pas gekomen doeh meer dan drie
maanden later werd hij door de die
ven. een aantal fanatieke Schotse na
tionalisten, opgegeven. De steen werd
geheel onbeschadigd in de Abdij van
Arbroath teruggevonden, de zelfde
plaats, waar de Schotse baronnen in
1330 bijeen zijn gekomen teneinde
zich tegen de dominerende invloed van
Engeland te verklaren.
Een symbolischer plaats hadden de
Schotse nationalisten moeilijk kunnen
vinden. Maar hun met bedreigingen
gepaard gaand verzoek, dat de steen
naar een kathedraal in Edinburgh
moest worden overgebracht, is niet
door de Britse regering ingewilligd.
De Stone of Scone ligt nu weer op
zijn oude plaats, deze keer verankerd
aan de stoel, waarop koningin Eliza
beth II tijdens het hoogtepunt van
de kroningsplechtigheid zal zitten.
bestemd. De edellieden joe
gen de joden met stok- en
zwaardslagen de straat op,
waar ze wreed door het
volk werden vermoord. Een
en ander liad een pogrom
ten gevolge, ondanks het
feit, dat Richard I streng
tegen de onverlaten optrad.
Een kroniekschrijver uit die
dagen verhaalt, dat alleen
in het graafschap York
vijfhonderd joden de hand
aan zichzelf sloegen, omdat
ze niet in handen van hun
vervolgers wilden vallen.
ER ZIJN NOG vele ande
re kroningsvoorvallen, wel
ke waard zijn vermeld te
worden. De historicus Ho-
linshed vertelt bijvoorbeeld,
dat bij een kroning (welke
niet niet bekend) „vijfhon
derd grote paarden" de
straat op werden gejaagd.
Ze waren de geschenken
van de vorst aan het volk
en een ieder, die zo'n paard
ving, mocht dit het zijne
noemen.
Toen Koningin Elizabeth I
gekroond werd tenslotte, zei
ze hardop en zonder te blik
ken of te blozen, dat de
olie, die de Aartsbisschop
voor de zalving gebruikte,
bedorven was en stonk
Nog afgezien van het feit,
dat opmerkingen als deze
moeilijk in onze beschaafde
eeuw passen, zal het in 1953
onmogelijk zijn een derge
lijke wanklank te uiten.
Want de olie, die op de
tweede Juni voor de zalving
zal worden gebruikt, is sa
mengesteld uit de geurigste
ingrediënten. Het eigenlijk
recept is weliswaar ge
heim, doch bij de toeberei
ding worden o.m. jasmijn
en rozen-extracten gebruikt,
alsook muskaat en amber.
