Een gouden jubileum
de zuurkoolwereld
in
fa. Hart Co. jubileert
Rechten van de mens in geding bij
wetsontwerp over naturalisatie
Historie met
ups en downs
Nederlandse Rijnvloot bij de
Duitse achtergesteld
Delft is de grootste
„snoepstad"
Tandartsen zien er de
gevolgen van
Lederwarenbeurs geopend in de RAI
Nota overhandigd
Grote buit door klein
gaatje
Eerste Kamer bijeen
In ijltempo naar het zomerreces
Ieder heeft recht op een
nationaliteit
Limburgs vlag gaat
vandaag in top
Vele ontwerpen vonden
geen genade
Werkgemeenschap en KNP
gaan praten met KVP
Omwenteling in de
keuken
Franse aanval op de
Vietminh bij Hue
WOENSDAG 29 JOU 1953
kreeg voer het goede en smakelijke
product, dat de firma maakte.
NAAR GROTERE BLOEI
De tegenwoordige firmant, de heer
H. Hart Matth.z., begon zijn loopbaan
(Van onze Langedijker correspondent
J)E VOORZORG om voor de winter zoute groenten in de pot te heb
ben, heeft voor de Langedijk geleid tot een zeer belangrijke industriële
bedrijvigheid. We bedoelen hiermede de zuurkoolfabricage. Het is zo
begonnen, dat bij de witte kool, welke met zout werd ingemaakt om ze
tegen bederf te vrijwaren, er een gistingsproces ontstond, dat aan het
product een bijzondere smaak gaf. De kool verzuurde nl., zodat daar
door de naam zuurkool is ontstaan. Het was de producent de teler
tan deze koolsoort die tevens de consument tvas van zijn eigen kool.
Deze vorm van inmaken is in de loop der jaren uitgegroeid tot een om
vangrijke fabricage der Langedijker fabrieken. De Langedijk telt we
vestigden hier reeds eerder de aandacht op vele van deze bedrijven,
die al tientallen jaren bestaan. In de stille tijd geven zij aan een vaste
kern werk< maar in het drukke seizoen, dat met September aanvangt,
biedt deze industrie aan honderden arbeiders een boterham.
Eén van de bekendste fabrieken aan de Langedijk is die van de firma
Hart en Co, welke op 1 Augustus a.s. haar gouden jubileum hoopt te
herdenken. Deze onderneming, ivelke bij haar reclame het bekende
roodgekleurde hart voert, dal niet alleen in het binnenland, maar over
de gehele wereld veel gevraagd wordt, zal deze week in het middelpunt
der belangstelling staan.
De firma Hart kan bogen op een goe
de naam wat haar producten betreft,
zodat er alle reden is tot feestvieren bij
dit heugelijk gebeuren. Op Woensdag
29 Juli zal er feest zijn met de firman
ten en het voltallige Dersoneel, in to
taal 170 man, in het tot recreatiezaal
ingerichte fabrieksgebouw cn om deze
dag enige luister bij te zetten, zal het
gezelschap van Kees Stet aanwezig zijn.
Het zal er dus wel vrolijk toegaan, daar
aan het Noordeinde van Oudkarspel.
De officiële receptie zal plaats vinden
op Zaterdagmiddag 1 Augustus, even
eens in de fabriek. We twijfelen er niet
aan. of hiervoor zal in tal van kringen
belangstelling bestaan.
Zoals bij iedere zaak, heeft ook dit i
bedrijf een rijke historie achter de rug. j
Naar ons in een gesprek met een der I
tegenwoordige firmanten, de heer H.
Hart, werd medegedeeld, was het vijf- i
tig jaar geleden, in het jaar 1903, dat
zijn grootvader, wijlen de heer Hen
drik Hart, tezamen met zijn vader, wij
len de heer Matthijs Hart. begon met
de inmaak van witte kool. Zij werden
hierin bijgestaan door de heer P. Groot
als kuiper en verkoper, een man, die
tal van jaren zijn beste krachten aan
dit groeiende bedrijf heeft gegeven.
Thans geniet deze nu 88 jaar oude baas
van een welverdiende rust in een ver
zorgingshuis te Obdam.
Het bedrijf begon in een oud boeren
huis, dat nu al weer heel wat jaren ge
leden gesloopt is, en dat stond op het
bouwterrein naast de bakkerij van W.
Verkroost.
DIVERSE ETAPPES
Van machinale bewerking was in die
tijd nog geen sprake. Met een z.g. Ti-
roler koolschaaf werd de kool met de
hand fijngeschaafd. Later gebeurde dit
met een rosmolen, waarvoor een paard
gespannen werd. De zuurkool zelf werd
ingemaakt in okshoofden.
In het jaar 1906 werd de zaak over
gebracht naar de tegenwoordige plaats.
Daartoe werden, zoals^auwkeurig^g^ j Machtén aan" hel dooV zijn vader
in bescheiden omvang in een oude
schuur, een inmakerij van zilveruien,
een zeer gewild exportartikel, dat in
hele vaten verzonden wordt naar di
verse landen van ons continent en ook
overzee. Dit nam zulk een omvang aan,
dat in 1950 een gedeelte industrieter
rein in die plaats gekocht werd, waar
een nieuwe fabriek de oude verving. In
eigen beheer wordt de zilveruien ge
teeld en in tijden van hoogconjunctuur
vinden hier honderden gezinnen werk.
In 1947 werd voorts een begin ge
maakt met het conserveren van augur
ken in blik en in het jaar daarop werd
een grote nieuwe verkeersbrug ge
bouwd, daar de oude al lang niet meer
aan de eisen voldeed, die men er rede
lijkerwijze aan mocht stellen. In dit
iaar 1948, overleed de heer Matthijs
Hart, medeoprichter van het in 1903
gestichte bedrijf. Hij liet een lege plaats
achter en heeft jammer genoeg dit ju
bileum niet meer mee mogen maken.
Momenteel heeft men naar de heer
Hart ons mededeelde, de beschikking
over 96 zuurkoolputten. Hoe gevraagd
Harts zuurkool wel is, bewijst het feit,
dat de firma met haar merk de groot
ste omzet heeft in Europa.
Alles bij elkaar, is er dus wel reden
tot feestvieren, want een gemeente ais
de Langedijk mag zich gelukkig prij
zen, dat zij industrieën als die van de
firma Hart in haar midden heeft.
Vanaf deze plaats willen ook wij de
firmanten en al hun medewerkers van
harte feliciteren met dit, gouden zaken-
jubileum.
Enige dagen geleden werd gemeld,
dat de schooltandartsendienst te Deljt
in een impasse is geraakt door de niet
in te halen achterstand welke er is ont
slaan als gevolg van het zeer grote vul
lingsgemiddelde dat 2,6 bedraagt. Als
oorzaak van de slechte gebitten der
kinderen is door de schooltandartsen
dienst aangevoerd het veelvuldig snoe
pen op de scholen.
De inspectie voor de schoollandver
zorging in ons land beschikt over cij
fers, waaruit blijkt, dat Delft een zeer
snoepgrage bevolking heeft. Erger dan
enige andere gemeente in het land. De
oorzaak hiervan moet waarschijnlijk
worden gezocht in het grote arbeiders
percentage van de stad. In verband
met de grote nadelige gevolgen die aan
het snoepen zijn verbonden, zijn er
plannen in voorbereiding om een actie
tegen het snoepen te gaan voeren. Met
deze actie zou men in Delft, zijnde de
grootste „snoepstad" willen beginnen
cn haar later uitbreiden over andere
gemeenten van ons land.
De Nederlandse ambassadeur in
Bonn heeft de Wcstduitse rege
ring een nota van zijn regering
overhandigd, waarin deze uiting
geeft aan haar ernstige ongerust
heid over het door de Duitse auto
riteiten gevoerde Rijnsclicepvaart-
beleid. Over deze nota is geen
overleg gepleegd met de regerin
gen van andere landen, die bij de
Rijnscheepvaart zijn geïnteres
seerd. In de nota wordt erop ge
wezen, dat Nederland er niet in
kan berusten, dat zijn Rijnvloot
wordt behandeld als een vervoers-
reserve, terwijl aan de Duitse vloot
een beschermde en overheersende
positie wordt verleend.
De verhouding tussen de verschil
lende vervoerstakken in Duitsland
wordt alleen volgens Duitse inzichten
bezien, zonder dat er rekening wordt
gehouden met de beginselen, die in de
Rijnvaartacte zijn neergelegd. Een re
geling voor de Rijnscheepvaart, geba
seerd op een Europese vervoersvisie.
wordt daardoor onmogelijk gemaakt.
De Duits-nationale rijnvaartpolitiek
moet plaats maken voor een Europese
vervoers- en rijnvaartpolitiek, aldus de
nota. -
Nederland heeft over deze nota geen
overleg gevoerd met de andere landen,
die bij de Rijnscheepvaart belang heb
ben, omdat Bonn en Den Haag ten
aanzien van grote Europese proble
men, bijvoorbeeld de EVG, een ge
meenschappelijk standpunt innemen.
Men mag de nota in zekere zin be
schouwen als een stap, welke ten doel
heeft een definitief stellingnemen van
de Duitse regering ten aanzien van
deze materie uit te lokken.
De burgemeester van Amsterdam,
mr A. J. d'Ailly, heeft gisteren de
vijfde Nederlandse lederwarenbeurs
geopend, die tot en met 31 Juli in de
kleine zaal van het R.A.I.-gebouw te
Amsterdam wordt gehouden.
Toen de Amsterdamse juwelier T.
gistermorgen te half negen de rollui
ken van zijn winkel bij het Spui wilde
optrekken, ontdekte hij in de etalage
ruit een gaatje ter grootte van twee
vierkante centimeter. Daardoorheen
moet in de tweede helft van de afge
lopen nacht een wit gouden armband-
met-briljantcn t.er waarde van om
streeks 8100.- zijn ontvreemd. He»
sieraad is, vermoedelijk door middel
van een staaf met haakje, over een
afstand van dertig cm naar buiten
getrokken. De eigenaar heeft onmid
dellijk aangifte gedaan. Van de dader
of daders ontbreekt nog ieder spoor.
Een kijkje op het enorme aantal
zuurkoolvaten, dat op het fabrieks
terrein is opgeslagen. Op de achter
grond ziet men de Ned. Hèrv. kerk
te Oudkarspel
in deze steeds grotere zaak in het jaar
1922. Hij geeft dus ai 31 jaar zijn beste
boekstaafd werd door de oude heer Hart
60.000 oude stenen en dakpannen aan-
gekocht voor de prijs van f 9- per dui
zend, om de bouw te voltooien. Het
kleine fabriekje had toen zeven zuur
koolputten. In 1907 werd de oude ros
molen opgedoekt en een petroleummo-
tor aangeschaft. Twee jaar later stierf
de oude heer Hart, zodat het groeiende
bedrijf vanaf die tijd alleen door de
heer Matthijs Hart werd gedreven.
Onder diens bekwame en energieke
leiding werd de fabriek geleidelijk aan
gemoderniseerd. Wat niet meer mee
kon werd vernieuwd. Zo werd in 1914
geen gebruik meer gemaakt van oks
hoofden. De bekende vaten kwamen er
voor in de plaats.
Tijdens' de oorlogsjaren 19141918
werd, behalve zuurkool, ook gezouten
groenten ingemaakt voor het buiten
land. Wijlen de heer Hart, die in die
tijd alleen als firmant optrad, kreeg in
1918 naast zich, de heer G. Goudsblom,
die dus nu reeds 35 jaar in dit mooie
bedrijf werkzaaam is. Van 19181919
werden de grenzen voor export geslo
ten, zodat men met recht van een over
productie kon spreken. Vanzelfspre
kend baarde dit veel zorgen. Maar ook
hieraan kwam een einde. De grenzen
werden weer opengesteld, terwijl ook
het binnenland steeds meer intresse
Het frontaanzicht van de fabrieks-
en kantoorgebouwen te Oudkarspel
grootvader gestichte bedrijf. Een man,
die de leiding van de verkoop op zich
heeft genomen, de heer L. Uipkes, deed
in 1928 zijn intrede, zodat we niets te
veel zeggen, als we beweren, dat vanaf
die tijd, de heer Matthijs Hart, drie
jonge flinke krachten naast zich had
staan om hem te helpen, de zaak uit te
bouwen tot een der grootste in den
lande. Van 19291930 was de firma
Hart de eerste, die zuurkbol in blik (10
en 25 liter) begon te verkopen. En de
omzet steeg mede door dit snufje
aanzienlijk.
Gezien de invoerbeperkingen, werd
in 1934 in Brussel een fabriek opge
richt, welke met een veel gevraagd
merk België cn Luxemburg van zuur
kool voorziet. De kool wordt in België
geteeld. In 1941 verrezen te Oudkarspel
een modern kantoor, ketelhuis, timmer
manswerkplaats, speciale afdeling kui
perij en een opslagplaats voor de te
verwerken witte kool.
Het jaar 1945 zag tijdelijk een fabriek
van gezouten bonen te Nieuw-Amster-
dam. Hoewel in die dagen in een grote
behoefte werd voorzien, werd de fa-
brieksinstallatie na drie jaar overge
bracht naar Oudkarspel.
OOK BEDRIJF IN BRABANT
De tijd schreed voort. Nieuwe zaken
kwamen de aandacht vragen, nl. de
stichting in 1946 te Oosterhout (N.B.),
(Van onze parlementaire redacteur)
l'ERWIJL drommen vacantiegangers buiten liet Binnenhof bevolkten,
zwoegden Dinsdagmiddag binnen in bun koele vergaderzaal de hoog
edelgestrenge beren van de Eerste Kamer aan de laatste loodjes voor
bet zomerreces. Hetgeen overigens eerst volgende week zal kunnen in
gaan, daar enkele wetsontwerpen nog niet konden worden afgedaan.
Wellicht waren deze omstandigheden mede aansprakelijk voor de al
bijzonder snelle en veelbelovende start. Zo gingen niet minder dan vijf
tien wetsontwerpen, waaronder bet ontwerp financiering stormvloed-
schade publiekrechtelijke lichamen, in luttele minuten onder de voor
zittershamer door. Slechts bij de voorzieningen inzake het ingestelde
departement van Maatschappelijk Werk verhief prof. Molenaar V.V.D.)
zich oan mede te delen, dat zijn fractie overwegende bezwaren tegen het
instellen van weer een nieuw departement liad.
MAAR toen was het ook met het ijl
tempo van de Kamer gedaan; over
het ontwerp inzake het treffen van
voorzieningen ter wegneming van de
staatloosheid van rond veertigduizend
in Duitse krijgsdienst getreden perso
nen ontspon zich een zeer breedvoerig
debat. Dit spitste zich in hoofdzaak toe
op twee principieel zeer belangrijke
kwesties: verdraagt dit ontwerp zich
wel met de universele verklaring van
de rechten van de mens en is gegeven
het karakter van de vervallen verkla
ring van de Nederlandse nationaliteit
discriminatie bij de naturalisatie wel
geoorloofd?
Artikel 15 van bedoelde universele
verklaring stelt namelijk, dat iedereen
recht heeft op een nationaliteit. Prof.
Beaufort (K.V.P.) nu meende, dn dit
ontwerp, dat nadrukkelijk een bepaalde
groep van voormalige Nederlanders op
grond van hoogst ernstige vergrijpen
het verloren Nederlanderschap niet wil
teruggeven, met dit beginsel in strijd
is.
Minister Donker betoogde daaren
tegen, dat genoemd beginsel nadere
uitwerking in het internationale recht
behoeft, daar het geenszins beslist in
de kardinale vraag welke staat in een
bepaald geval de nationaliteit behoort
te verlenen. In het geval van wapen
dragers in vijandelijke dienst achtte
hij het veel meer voor de hand liggen,
dat de vijandige dan de eigen staat
die zou doen.
QOK prof. Diepenhorst (A.R.) ging in
een uitmuntend gedocumenteerd be
toog, dat hij zelf „zo taai als visdeeg"
achtte uitvoerig op de principiële
vraagstukken rond dit ontwerp in. Met
name het karakter van het vervallen
verklaren van het Nederlanderschap in
geval van zonder Koninklijk verlof in
vreemde krijgs- of staatsdienst treden
had zijn volle aandacht. Met veie ge
leerde schrijvers was hij van oordeel,
dat hieraan toch bezwaarlijk ieder straf
karakter kan worden ontzegd. Maar
dan is het ook onjuist, dat niet de
rechter maar de administratie in deze
de beslissing /heeft. Door discrimine
ren tussen ernstige en minder ernstige
gevallen kan de administratie de straf
verzwaren.
Met een beroep onder meer op tal
van voorbeelden bij de gewone natura
lisatie hield minister Donker staande,
dat het in deze gaat om een maatregel
van administratieve aard. Alle natura
lisaties worden getoetst aan het Neder
landse belang, naturalisatie is niet een
recht, maar een gunst, waarbij de waar
digheid van de te naturaliseren persoon
van doorslaggevende betekenis is. Van
discriminatie mag men dan ook niet
spreken.
IN zekere zin was het een merkwaar-
dige geschiedenis met dit ontwerp.
Men za] zich herinneren, dat het oor
spronkelijk ingediende ontwerp be
oogde alle .tijdens de Duitse bezetting
st atloos gewordenen met een penne-
streek het Nederlanderschap terug te
geven. Toen dit bij de Tweede Kamer
op weerstand stuitte, kwarff minister
Donker met een aantal diepingrijpende
wijzigingen. De Eerste Kamer nu gaf
ook bij monde v?n de overige sprekers,
blijk veel meer met het oorspronkelij
ke ontwerp op te hebben. Zo uitte ba-
Gisteren is de vijfde Nederland
se lederwarenbeurs in het RAI-
gebouw te Amsterdam geopend.
De burgemeester van Waalwijk
loont zijn Amsterdamse collega
een hoog-frequent lasmachine
voor leer.
Na vijf jaar van ontwerpen, over
leggen, bepraten cn nog eens ontwer
pen, heeft de provincie Limburg dan
eindelijk een eigen vlag gekregen. De
vlag heeft twee banen, geel en wit,
waarop een gekroonde leeuw met dub
bele staart.
Er ziin sinds 1948 verschillende ont
werpen voor een Limburgse vlag inge
diend, maar geen van alle kon de in
stemming van de provinciale staten
van Limburg verwerven. De leeuwen
vlag, die nu eindelijk met algemene
stemmen is geaccepteerd, heeft ver
schillende malen een wijziging onder
gaan. Vanmiddag wordt de nieuwe
vlag officieel gehesen op het zoge
naamde drielandenpunt te Vaals, het
hoogste punt van Nederland.
Zowel de Katholieke Werkgemeen
schap in de Partij van de Arbeid als
de Katholieke Nationale Partij hebben
de uitnodiging van de Katholieke Volks
partij tot een open gesprek over het
vraagsuk van de eenheid der katho
lieken ten aanzien van de politiek aan
vaard.
De Werkgemeenschap wijst er op, dat
zij voor zulk een gesprek steeds open
heeft gestaan en stelt voor, dat de voor
zitters van de deelnemende groepen
contact met elkaar opnemen voor een
nadere regeling van datum en proce
dure van het gesprek.
ron de Vos van Steenwijk (V.V.D.) zijn
vrees voor een papieren rompslomp,
een hernieuwde zuivering en een te
lange duur van de procedure. Ook mr
Kolff (C.H.) was bang voor half werk.
Minister Donker was van oordeel, dat
een en ander in rond twee jaar zou
kunnen worden afgewerkt. De betrok
kenen zullen op de mogelijkheden, die
deze wet hun biedt, worden gewezen.
De bezwaren van mr Cammelbeeck
(P.v.d.A.) tegen het afwijzen van aan
vragen zonder motivering kon hij niet
delen; men weet zeer wel waar dan
de schoen wringt. Overigens zal men
ten departemente eventueel nadere in
lichtingen kunnen verkrijgen. Boven
dien zullen de richtlijnen voor de al-
dan-niet verlening van het Nederlan
derschap. te zijner tijd in de Kamer
kunnen worden besproken en aldus
bubliek worden.
Het wetsontwerp werd tenslotte aan
genomen met 29 stemmen voor en 5
tegen. Prof. Diepenhorst, baron de Vos
van Steenwijk. de heer Louwes (V.V.
D.) en de beide communisten hand
haafden hun afwijzend standpunt.
VAD AT prof. Molenaar tevergeefs met
het oog op het vergevorderde uur
had getracht van de op dit punt niet
te vermurwen voorzitter een etens-
pauze te verkrijgen, kwam minister
Mansholt aan het woord ter verdedi
ging van het wetsontwerp tot regeling
van enkele rechtshandelingen inzake
landbouwgronden.
Hij betoogde o.m„ dat de georgani
seerde landbouw zich voor beheersing
van de grondprijs heeft uitgesproken,
zodat de Kamerleden die zich tegen
deze beheersing hebben verklaard, wel
met zeer sterke argumenten moeten
komen. Het doel van de wet. die thans
in voorbereiding is. is het langzaamaan
komen tot een beter grondgebruik,
voorkomen van versnippering van de
grond en' medewerken aan een goede
verkaveling. Een systeem volgens het
welk kleine bedrijven wel en grote
bedrijven niet onder de prijsbeheersinz
zullen vallen, is niet uitvoerbaar, zo
zeilde de minister in antwoord Op een
vr-ag van de heer Kolff. Boerenarbei
ders kunnen beter aan een eigen be
drijfje worden geholpen door de me
thode die destiidc in de Wieringermeer
is toegepast. Vrije, hce gron/lnrijzen
zijn niet direct van belang voor de
eigenaar. Het gaat hier om het rende
ment. Ingaande op afzonderlijke vrs-
gen zei de minister, dat men in verschil
lende streken, waaronder Noord-Hol
land, tot sanering zat mneten komen
zoals op w--]cheren. De wet kan dan
een bijdrage leveren tot behoud van de
gesaneerde toestand.
ADVERTENTIE
Wondermiddel zorgt voor 'de vaat en
voor Uw handen
De huisvrouw, die zucht; „Wat heb ik
een berg werk!", denkt er vaak niet
aan, wat de moderne techniek al voor
haaar heeft gedaan. Wie verlangt nog
terug naar stoffer of kolenfornuis? En
nu komt een nieuwe vinding van de
Castella-fabrieken opnieuw verlichting
brengen in hel huishoudelijk werk. De
afwas kan nu letterlijk zingend worden
gedaan. Castella Vaatwas, een fantas
tisch nieuw product, introduceert een
geheel nieuwe methode. Een lepe
Castella Vaatwas levert teilen vol ac
tief schuim op, waarin vuil, vet en aan
slag direct verdwijnen. Men behoeft
zelfs niet af te drogen! Vaatwerk,
lepels, borden, vorkenhet blinkt
en flonkert U tegen. En eindelijk is
ook dat euvel van ruwe „afwashanden"
verdwenen. Castella Vaatwas zorgt
voor fluweelzachte handen. Al met al
valt de opgang, die dit wondermiddel
(25 cl. per pak alom maakt, best te be
grijpen!
(Adv. I.M.)
Vijf-en-veertig kilometer ten Noord
westen van de Indochinese havenstad
Hue zijn tienduizend man Franse
Unietroepen Dinsdag een gevecht tegen
een tweeduizend man sterke strijd
macht van de Vietminh begonnen.
Volgens de eerste berichten heeft de
aanval een goed verloop.
De Fransen vallen de communisten
van vier kanten tegelijk aan. Zij wor
den gesteund door luchtstrijdkrachten
en narachutisten.
De premier van Cambodja, Penn
Noeth, heeft verklaard, dat zijn land
volledige financiële onafhankelijkheid
van Frankrijk wenst, teneinde voort
aan gespaard te blijven voor de„fi-
nanciële dwaasheden" van Vietnam,
zoals hij het piasterschandaal noemde,
Noeth zeide verder, dat hij een her
ziening va. de wiselkoers tussen Franc
piaster verlangt enjdat er een com
missie dient te worden gevormd, welke
moet, nagaan, welke bevoegdheden op
het gebied yanleger, politie en justitie
onmiddellijk aan zijn regering kunnen
worden overgedragen.