Industrie aan de Goudkust staat
nog in kinderschoenen
LAXEERAKKERTJES
neem
Surf boats verzorgen vervoer
van en naar schepen
Wat moet onder 't restaurant
bedrijf verstaan worden?
Tweede Kamer aanvaardt de
belastingverlagingen
R 12
fi/ii» '»ny\\
Uiterst primitieve
riolering
Alles gaat beter
H
CONSUL J. PRIJS: UITNEMEND
HANDELSAMBASSADEUR
Grote diefstal bij
Schiedamse fabriek
Vervaardiging van repen
in vieze keuken
Gaat aardappelmoeheid
verdwijnen
Nogmaals de automatiekhouders
Verloop van proces
onbevredigend
„Koninklijke" geeft het
millioenste aandeel uit
Het sterkst in aantal,
maar niet in tel
Met Jhr. dr J. C. Mollerus n aar West-Afrika (4)
DONDERDAG S NOVEMBER 1058
Bewoner van de Goudkust
WAT WAS HET GEVAL? Tijdens
mijn verblijf in Accra bezocht
de „Ivoorkust", de nieuwe aanwinst
van de Holland West-Afrika Lijn,
ook Accra. Trots lag het schip op de
rede. Op uitnodiging van de kapi
tein van de „Ivoorkust" kregen wij
de kans dit schip te bewonderen. Zo
•tonden we op een Zondagmorgen
met drie dames en zes heren gereed
om ons naar de „Ivoorkust" te laten
brengen. De boot, die ons zou ver
voeren, lag enkele tientallen meters
van wat men het strand zou kunnen
noemen in zee. Het was onmogelijk
om in de kledij, waarin wij gesto
ken waren, naar deze boot toe te
wandelen. Vandaar, dat de „mammy
chair", een draagstoel, ter beschik
king werd gesteld, waarin de ge
gadigden een voor een konden plaats
nemen om daarna door negers naar
de boot gedragen te worden.
Nadat het gehele gezelschap com
pleet was, kwamen de roeiers aan
boord, 10 aan de ene, 10 aan de an
dere zijde van de boot, terwijl de
kapitein geheel achterin de boot ging
«taan, gewapend met een lange hou
ten spaan, die als roer dienst doet.
De 20 roeiers hebben ieder een korte
spaan, waarvan het uiteinde is ge
maakt van in drieën gedeeld metaal.
Iedere roeier heeft voorts aan de
binnenzijde van de boot een touw-
Strop bevestigd, waarin hij zijn gro
te teen plaatst, teneinde op die ma
nier een zekere steun te hebben.
Op een zeker ogenblik wordt de
boot, knarsend over zand en stenen,
het water ingeduwd, waarna de „ka-
Sitein" de leiding overneemt en op
et rhythme van overigens onver
staanbare klanken de roeiers aan
spoort hun taak naar behoren te
vervullen. Aangezien deze lieden op
dat gebied uiterst geroutineerd zijn,
ontbreekt daaraan niets.
Ook wij werden opgenomen op de
toppen van hoge watergolven om
daarna in een watervallei weg te
rakken. Met grote behendigheid
bracht deze equipage ons naar de
„Ivoorkust", waar we een voor een
per „mammy chair" omhoog werden
gehesen en dus op Nederlandse bo
dem stonden. Een prachtig vracht
schip met beperkte passagiersacco-
jnodatie. De ruime hutten zijn voor
zien van mechanische ventilatie, ver
warming door warmwater-radiatoren,
koud en warm stromend water en tal
van kleine snufjes, die het verblijf
veraangenamen. De hoofdzaak blijft
het vervoer van goederen. Dit schip
voldoet aan de verwachtingen en het
was, voor ons Nederlanders, een ge
noegen de buitenlandse gasten met
waardering te horen spreken over
deze mooie aanwinst.
ACCRA heeft een aantal monumen
tale gebouwen in de stad ge
legen, behoorlijk geasphalteerde
hoofdstraten, een .tweetal hotels, die
de toets van de critiek niet kunnen
doorstaan en daarnaast een betrek
kelijk groot aantal belangrijke im
porthuizen, waarbij de Engelsen,
Fransen en Zwitsers een vooraan
staande rol vervullen, terwijl ook
als Uw stofwisseling in
orde is! Niets beter dan
(Advertentie Ing. Med.)
De mond- en keelontsmettende tabletten
JALF AUGUSTUS ver
trok ik uit Lagos op
weg naar de Goudkust
met de hoofdstad Accra.
Precies om 8 uur was ik
op het vliegveld, doch
eerst in de middag om
even voor half drie werd
gestart. Van de 16 zit
plaatsen waren er slechts
vier bezet. De stoelen wa
ren erg ongemakkelijk, de
raampjes weinig practisch
aangebracht. Gelukkig wa
ren we in ruim anderhalf
uur over. We vlogen op
betrekkelijk geringe hoog
te langs de zeekust. Het
ene moerasgebied sloot op
het andere aan.
Met ranke vaartuigjes
wordt de visvangst uitge
oefend. Na de landing
bleek het vliegveld van
Accra een niet te groot
stationsgebouw te hebben.
De douaneformaliteiten
vergden niet al te veel
tijd, waarna een vriende
lijke, oude chauffeur mij
stadwaarts reed. Gedach
tig aan de minder prettige
ervaringen in Lagos, be
sloot ik mij eerst te ver
voegen bij de Nederlandse
consul, de heer J. Prijs,
die tevens Inspecteur is
van de Holland West-
Afrika Lijn en wiens roep,
als gezellig en onderhou
dend mens, reeds in Lagos
had weerklonken. Ruim
een uur na aankomst stap
te ik zijn kantoor binnen.
Men had mij zeker niet te
veel goeds van hem ver
teld. Zelden heb ik een
charmanter gastheer ont
moet dan in Accra.
Op mijn vraag, of hij
me behulpzaam zou willen
zijn bij het reserveren van
een kamer in hotel „Ave-
nida" in Accra, begon hij
genoeglijk te lachen. Daar
van kon geen sprake zijn;
ik zou bij hem wonen in
het fraaie gebouw van de
Holland West-Afrika Lijn.
En nauwelijks een uur
daarna had ik me bij hem
thuis geïnstalleerd. Welk
een verrukking, welk een
genot om niet m een hotel
onder dak gebracht te
zijn en welk een unieke
kans om veel inlichtingen
te kunnen krijgen, al was
het alleen maar, omdat
Prijs met een 27-jarige er
varing deze kust op zijn
duimpje kent. Zonder eni
ge overdrijving mag ik
zeggen, dat dankzij deze
relatie mij binnen enkele
dagen veel over de Goud
kust en in het bijzon
der over Accra duide
lijk was geworden, dank
zij de medewerking van
deze uitnemende ambassa
deur, die Nederland daar
heeft zitten.
De politie te Schiedam heeft zeven
personen aangehouden wegens diefstal
len van chocoladedeeg en cacaoboter
uit de maalderij van de chocolade
fabriek De Baronie aldaar. Met behulp
van smo-kkelvesten heeft een viertal
leden van het personeel drie jaar ach
tereen bijna elke dag een aantal kilo's
chocoladedeeg en cacaoboter uit de
fabriek gebracht. De heren wikkelden
de grondstof in plastic, maakten eir een
vest van en '"eden dit op de W.C. aan.
De ruitjes hiervan hadden ze wit ge
verfd, zodat de controledienst er niets
van merkte. In totaal zijn duizenden
kilo's aldus gestolen, volgens een voor
lopige raming, ter waarde van f 30.000,
Een der gearresteerden maakte met
oude vormen van de grondstoffen cho
coladerepen. Dit gebeurde in een
uiterst vieze keuken van een pand te
Rotterdam.
Allen hebben bekend.
Ter gelegenheid van de opening
ener N.A.K.-tentoonstelling, die in
Assen wordt gehouden ter gelegenheid
van het feit, dat in Nederland vijftig
jaren aan keuring van landbouwge
wassen wordt gedaan, Ijeeft de adjunct-
directeur van de Plantenziektenkun-
dige Dienst te Wageningen, dr H. N.
Kluyver. te Assen, in een bijeenkomst
van landbouwdeskundigen enige mede
delingen gedaan over de aardappel
moeheid. Dr Kluyver liet een optimis
tisch geluid horen, want hij sprak de
verwachting uit, dat binnen afzien
bare tijd de landbouwwetenschap een
aardappelras zal hebben gekweekt, dat
immuun is voor aardappelmoeheid. In
Zuid-Amerika groeien nl. nog steeds
aardappelrassen in het wild en nu heb
ben onderzoekingen aangetoond dat
sommige rassen onvatbaar zijn voor
het aardappelaaltje.Weliswaar hebben
deze rassen het nadeel dat ze geen
knol voortbrengen, doch dit brengt
geen onoverkomelijke bezwaren mede,
wijl kruising met een goed productie
ras mogelijk wordt geacht. Daardoor
zal een aardappelras worden verkre
gen, waarop het aardappelaaltje geen
invloed heeft en de aardappelmoeheid
dus verdwijnt.
Dr Kluyver was weliswaar niet zo
enthousiast als andere wetenschaps
mensen wel zijn, maar uit zijn woor
den kon toch wel worden opgemaakt,
dat ook hij de aardappelmoeheid over
enige jaren ziet verdwijnen.
Tot twee Jaar met aftrek heeft de recht
bank te Amsterdam de 36-jarige P. W.
veroordeeld die sinds zijn aanstelling in
1948 als gemeente-ontvanger van Diemen
verduisteringen had gepleegd ten be
drage van f 33.000,en bovendien van
f 1500,ten nadele ener liefdadige in
stelling.
Antf-rheumaticum zonder onaangena
me of schadelijke nevenverschijnseleni
Doeltreffend bij acute en chronlscht
spier-, zenuw- en gewrichtsrheumatiek,
spit, ischias, lumbago, verkoudheden,
en pijnen. Geen gevaar van onpasse
lijkheid, oorsuizen, duizeligheid. On
schadelijk voor hart, maag en nieren*
Kuur verpakking, inh, 48 tabletten,
Gld. 3.20Verkrijgbaar bij apothekers
tn drogisten,
(Advertentie Ing. Med.)
^CCRA is de hoofdstad van de Goudkust, een gebied met histo
rische betekenis voor ons land. Immers in 1598 nestelden onze
landgenoten zich daar om in 1821 dit gebied aan de Engelsen over
te dragen.
De Goudkust telt ruim 4 millioen inwoners, waarvan slechts
5.000 personen behoren tot de niet-Afrikaners. Wie zou menen,
dat Accra de beschikking zou hebben over een haven, vergist zich.
Er is in 't geheel geen haven. Alle goederen worden er gelost met
behulp van „surfboats", een soort grote kano's, die circa 1% ton
goederen kunnen laden. Uren achtereen heb ik voor het gebouw
van de Holland West-Afrika Lijn, dat aan de kust is gelegen, staan
kijken naar dit merkwaardige gedoe met deze „surfboats", vooral
wanneer de zee woelig was en dat gebeurt maar al te dikwijls.
Deze uiterst ranke en smalle vaartuigjes gaan met een bemanning
en een stuurman van de kust naar de schepen op de rede om daar
de goederen in ontvangst te nemen. Ik vond het maar al te dikwijls
een griezelig bedrijf en maakte me wel eens bezorgd, wanneer
een dergelijk bootje naar mijn gevoelen als het ware onder
gedoken bleef tussen twee aanstormende golfformaties. Het kwam
toen niet in me op, dat ik korte tijd daarna zelf een dergelijke
tocht zou maken.
Libanese en Syrische huizen in dit
geheel niet verwaarloosd mogen wor
den. Het aantal Nederlandse onder
nemingen is zeer beperkt.
Tot de belangrijkste uitvoerpro-
ducten behoren: cacaobonen, bauxiet,
mangaanerts, goud, diamanten en
hout. De cacaobonen nemen verre
weg de belangrijkste plaats in. De
waarde van de export bedroeg in
1952 circa 52.533.000.
Naast deze producten mogen nog
;enoemd worden: huiden, vellen en
torens^
Het is een Nederlandse onderne
ming in Accra, die zich speciaal
met de export van deze artikelen
bezig houdt.
De Goudkust heeft ook locale in
dustrieën. Niet alleen in de onmid
dellijke omgeving van de kust, maar
rfiok in tal van straten van Accra
m de naaste omgeving van de kust,
ziet men de herstelwerkzaamheden
aan de visnetten. Deze netten wor
den niet ingevoerd. Men laat het be
nodigde touw komen en maakt daar
van de netten. Ook de reparaties
worden ter plaatse verricht.
Daarnaast worden kleden gewe
ven. Al moge het dan zo zijn, dat
hier geen sprake is van modern ge
outilleerde fabrieken met een inge-
nieuse apparatuur, doch slechts van
vrij primitieve weefgetouwen, toch
tonen deze kleden een zekere goede
smaak, een vorm van gevoel voor
kleurencombinaties en aangenaam
aandoende lijnen.
Eenzelfde kunstzin vindt men bij
de aanmaak van goud- en zilver
werk en bij het bewerken van leer.
Dat daarnaast het hout, dat de
Goudkust nu eenmaal als rijkdom
bezit, niet ongebruikt gelaten wordt,
spreekt wel vanzelf. In een show
room in een der hoofdstraten van
Accra, vindt men de hout-, hoorn
en ivoorproducten, welke in dit land
worden gemaakt. Het gouvernement
is daarbij ingeschakeld en stimu
leert de aanmaak van deze artikelen.
Tenslotte wordt in dit land ook
aan pottebakkerswerk gedaan. Het
machinale proces speelt ook daarbij
geen rol. Alles is handenarbeid, al
les wordt uitgevoerd met primitieve
hulpmiddelen, maar het bereikte is
er daarom niet minder interessant
om.
ACCRA heeft evenals Lagos
ry een uitermate primitief riole
ringssysteem. De afvoer van het re
genwater en van tal van andere
ingrediënten, die men kwijt wil, ver
dwijnen in deze riolering. Men ge
bruikt daarbij geen gesloten leidin
gen, die in de grond zijn wegge-
werkt, neen, men heeft open gres-
buizen, die zo ongeveer voor alles
dienen wat afgevoerd moet worden.
Het is een weinig verheffend geheel.
Op een der tochten buiten Accra
kreeg ik de gelegenheid kennis te
maken met een landbouw-veeteelt-
bedrijf. De weg, die er naar toe
voerde, was vrij eenzaam. Hier en
daar wat simpele huisjes, uiterst
primitief, waar de eenvoudige bewo
ners hun producten op matjes had
den uitgestald en rustig wachtten
tot zich een koper meldde. Daarna
sloegen we een lange zijweg in, waar
plaveisel ontbrak en hoge, rood
achtige mierenhopen met spitse pun
ten aan het geheel een bijzondere
aanblik gaven. Aan het einde daar
van stond een groot aantal witte
schuren, niet van hout, doch van
een soort steen gemaakt, voorts een
soort kantoor en enkele eenvoudige
woonhuizen. Koeien het grootste
gedeelte voorzien van prachtige ho
rens kippen en kalkoenen, vorm
den de levende have.
We waren op een gouvernements
onderneming, die onder leiding stond
van een Afrikaner. Men leefde er
in de vrije natuur, ver van het stads
gewoel. Met bijzondere belangstel
ling heb ik een kijkje genomen in
de vee-stallen, waar 's nachts de
koeien onder dak gebracht konden
worden. Ze waren modern ingericht
en gaven vooral de indruk van zin
delijkheid.
De leider van het bedrijf, die de
Engelse taal min of meer beheerste,
sprak als het ware met liefde over
het gehele bedrijf. Hij vertelde mij,
enige jaren een bijzondere opleiding
te hebben genoten, waaraan wel de
nodige zorgen verbonden waren. Ik
had sterk de indruk, dat hij blij was,
(Van een onzer redacteuren)
Het Gerechtshof te Amsterdam
heeft gistermorgen uitspraak ge
daan in de zaak tegen de Alk-
maarse automatiekhouders De W.
en de B. Het Hof was van mening
dat de dagvaardingen nietig moes
ten worden verklaard. Op deze
dagvaardingen was namelijk niet,
zoals de wet dat voorschrijft een
mededeling aangebracht, waarbij
het voor verdachten mogelijk is te
transigeren.
Bij arrest van de Hoge Raad is enige
tijd geleden bij een test-case uitge
maakt, dat een dergelijke mededeling
vereist is. Op het moment dat aan de
twee Alkmaarse automatiekhouders de
dagvaardingen werden uitgereikt, be
stond dit arrest nog niet en daar de
officier van Justitie te Alkmaar niet
wenste te transigeren, juist met de be
doeling om een uitspraak te verkrijgen,
Het weven van kleden geschiedt aan de Goudkust nog op primitieve wijze.
zich aan de lessen te hebben gewijd,
waarvan het nut wel degelijk was
gebleken en de resultaten niet ach
terwege waren gebleven. Ook van
andere zijde was mij wel medege
deeld, dat op dit gebied zeer gelei
delijk aan vorderingen werden ge
maakt. Wel stond menige Afrikaner
in de aanvang wat schuchter tegen
over al dat nieuwe, dat vreemde en
kostte het heel wat Inspanning hem
van het belang daarvan te overtui
gen, maar de aanhouder had ook
hier gewonnen.
Dat er natuurlijk nog veel te ver
beteren valt, zal niemand bevreem
den. Maar daartegenover staat, dat
een zekere bereidheid om mede te
werken niet ontbreekt.
Op zichzelf is dat reeds een be
langrijke stap voorwaarts.
Ongetwijfeld was men hier ver
der dan in die streken, waar de kle
den waarover ik al sprak wor
den geweven. Daar was van invoe
ring van moderne fabricage-metho-
den geen sprake. Op de meest pri
mitieve getouwen, die men zich kan
indenken, werd de arbeid verricht.
Het verworven product ziet er zeker
niet onaardig uit. Deze handenarbeid
is natuurlijk weinig economisch, van
machinale bearbeiding is geen sprake
en er zal nog heel wat moeten ge
beuren, voordat men een en ander
tot een industrie heeft weten om te
bouwen.
In schrille tegenstelling daanmede
staan de opleidingen, die in tal van
centra worden gegeven om het ont
wikkelingspeil van de bevolking te
verhogen.
Men dient daarbij niet uit het oog
te verliezen, dat de Goudkust een
zich sterk ontwikkelend gebied is.
Accra heeft vliegverbindingen, de
stad bouwt zich hoe langer hoe meer
uit naar de wijken, waar de Euro
peanen wonen. In de stad ziet men
nieuwe gebouwen verrijzen of be
staande gebouwen een uitbreiding
ondergaan. Er zijn plannen voor een
nieuwe haven om die van Accra te
vervangen.
Tegen de houtworm en de witte
mier is de strijd aangebonden; de
funeste West-Afrikaanse malaria
wordt met alle macht bestreden en
de Goudkust zelf snakt er naar zich
zelf te gaan regeren, dat betekent:
aan Goudkustenaren het gehele be
wind in handen te geven. En in die
richting is men al een heel eind op
geschoten.
was die bewuste mededeling achter
wege gebleven. Dit verloop, de nietig
verklaring van de dagvaarding, was zo
wel voor de officier als voor de ver
dachten min of meer onbevredigend. De
economische Meervoudige Kamer te
Alkmaar had verdachten weliswaar ont
slagen van rechtsvervolging on grond
van het feit dat zij aangesloten waren
bij de Horeca en dat daardoor het be-
dlrijf dat zij uitoefenden een restau
rantbedrijf was, maar de Hoge Raad
meende dat dit vonnis niet in stand
kon blijven, omdat aan restaura'iebe-
drijven nog andere eisen moeten wor
den gesteld dan alleen het feit dat de
eigenaar aangesloten is bij de Horeca,
De vraag waar het dus nu steeds om
gaat is: wat moet men onder een res
taurantbedrijf verstaan. Het zal de
automatiekhouders in hoge mate in
teresseren. Niet omdat het voor hen
van essentieel belang is dat zij als
restauranthouders worden gekwalifi
ceerd, doch alleen omdat zij als
restauranthouder niet gebonden zijn
aan de bepalingen, vervat in de win
kelsluitingswet 1951.
In het kader van de aan de gang
zijnde conversie der 3% procent con
verteerbare obligatie-lening is gisteren
door de Koninklijke Nederlandsche
Petroleum Maatschappij het millioenste
aandeel van f 1000,in haar kapitaal
uitgegeven.
Dit is de eerste maal, dat een Neder
landse vennootschap een uitgegeven
aandelenkapitaal van een milliard gul
den heeft bereikt.
(Vervolg van pag. 1)
Ook de heer Van Leeuwen (V.V.D.)
moest niets van het amendement heb
ben, doch de verdediging ervan door
de heren Van Vliet (K.V.P.), Corne-
lisseri (V.V.D.) en v. d. Wetering
(C.H.) gaf de heer Bommer weer
moed. Niet ten onrechte, zoals uit de
stemming bleek
Twee amendementen nam minister
Witte over en wel eveneens van de
socialistische specialist op het gebied
van woningvraagstukken, de heer
Bommer. Het eerste had tot strekking
de huuradviescommissies te ontlasten
van het afgeven van verklaringen om
trent onderhuurders, voor zover deze
verklaringen toch geen zin hebben,
omdat de rechter met de belangen
van de onderhuurders geen rekening
mag houden.
Het twede amendement bedoelde de
mogelijkheid te scheppen voor huur
ders om zich bij verwaarlozing van
het door hen bewoonde pand recht
streeks tot de kantonrechter te wen
den en deze de bevoegdheid te ver
lenen de huurder te machtigen zelf
de nodige voorzieningen te laten
aanbrengen en de kosten daarvan van
de huur af te trekken, ook wanneer
contractueel bepaald is, dat de huur-
Advertentie Ing. Med.)
der dergelijke kosten niet op de huur
penningen in mindering mag bren
gen.
Het spreekt vanzelf, dat aan de
aanneming, de overneming door de
regering of de verwerping van amen
dementen steeds enige gedachtenwis-
seling vooraf ging, waarin het vóór
en tegen werd overwogen.
Hedenmiddag begint de Tweede Ka
mer met de behandeling van de begro
ting van Binnenlandse Zaken en heden
avond* met die van Maatschappelijk
Werk. De volgende week gaat de
Kamer met Maatschappelijk Werk
verder; dan komen ook de begroting
van Overzeese Rijksdelen en de Ves-
tigingswetbedrijven op de agenda.
Het Brusselse Dagblad De Standaard
schrijft dat, ondanks het grote demo
grafische overwicht der Vlamingen, de
Belgische staat nog altijd in het
Frans wordt bestuurd. „Nog nooit is er
belangrijks uitgedacht, ontworpen of
besproken waarbij het Nederlands
voorop ging en het Frans in vertaling
achteraan kwam hinken. De rangorde
der belangrijkheid van het Frans en
het Vlaams is nog steeds als volgt: Het
meest in tel in België zijn degenen, die
alleen maar Frans kennen. Daarna
komt hij die Frans en gebroken Ne
derlands kent. Vervolgens degeen die
volkomen tweetalig is. Hierna hij die
tweetalig is doch het Frans niet volko
men beheerst en tenslotte de Vlaming
die slechts zijn moedertaal kent. In
plaats van gezag in te boezemen door
hun grotere talenkennis komen de zgn
perfecte tweetalig en (voornamelijk
Vlamingen), dus slechts op de derde
plaats. Zij worden door de Franstali-
gen alleen maar beschouwd als een be
langwekkend gebruiksvoorwerp, dat
in staat is or> staande voet een overi
gens onverstaanbare en nutteloze taal
in het Frans om te zetten".