Algemene instemming over
vestigingswet bedrijven
de
De ex-marineman
mr Zaaijer in
Fonteijn en
de ring
Beperking van aantal zaken
vond weinig aanhang
OMO-huis gaat naar Eindhoven
Verdachte kreeg wettelijk recht
zijn zaak te bepleiten
President Quirino verslagen
Open overleg
V.N. weigeren afkeuring van
Frans beleid in Tunis
VERENIGDE NOORDHOLLANDSE DAGBLADEN
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
In de Tweede Kamer heerst
Eisenhower is tegen
dagvaarding Truman
„Vernietig niet wat u
wilt verdedigen"
Belgisch scheepje bij
Texel gestrand
Mossadeq houdt visie
fanatiek vol
Truman keek „niet
somber genoeg"
Gelukkige dag voor oud-Texelaar
Een rijk idee op een
bridge-avond
Philippijnen toonden hun
opgekropte woede
WEERBERICHT
Anti-Sovjet propaganda
in Leuna-fabrieken
Saarlandse Bondsdagleden
verliezen nationaliteit
Geen meerderheid voor
resolutie
Slavin "liethaar Tom
in de steek
Directie:
J.BIXLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
H. M. KOEMANS
Redactie:
Achterdam 18, Tel. 5541
advertenties
en ABONNEMENTEN:
Voordam 11 - Tel. 3320
Postgiro 187294
Donderdag 12 Nov. 1953
150e Jaargang No. 267
TARIEVEN
Advertenties 16 ct p. mm
Vraag en aanbod
(alleen 2e hands goederen)
tot 15 woorden ƒ1.
elk woord meer 5 cent.
Uitsluitend contant.
Abonnementsprijs:
bij vooruitbetaling
per maand 2.02
per kwartaal 6.05
plus incassokosten.
Weekabonnementen f 0.4y
waaraan
(Van onze parlementaire redacteur)
DE Vestigingswet kleinbedrijven 1937, waarbij zoals de
reeds doet vermoeden zekere eisen worden gesteld,
moet zijn voldaan, wil men van de overheid vergunning krijgen een
bedrijf te vestigen, heeft in menig opzicht gunstig voor de midden
stand gewerkt.
De goede bedrijfuitvoering, waarmede niet aleen het belang is
gediend van de ondernemer zelf, maar ook van het kopend publiek,
vorderde indertijd de uitvaardiging van de Vestigingswet kleinbedrij
ven. Zij was wenselijk in het algemeen belang.
Toch mag men niet blind zijn voor haar tekortkomingen. Bij de
regeling van de vestiging van bedrijven kan te weinig rekening wor
den gehouden met de gedifferentieerde structuur en de wijze van be
drijfsuitoefening in de verschillende takken van bedrijf.
De regering heeft deze tekortkomingen als van zo ernstige aard ge
voeld en zo zeer de noodzaak van een nieuwe regeling van deze mate
rie begrepen, dat zij een verbeterde Vestigingswet bedrijven, ter ver
vanging van die van 1937, indiende.
President Eisenhower heeft zich uit
gesproken tegen dagvaarding van
ex-president Truman voor de commis
sie voor anti-Amerikaanse activiteit.
Zoals men weet is de oud-president
voor de commissie gedaagd om te
worden verhoord in de kwestie-Dexter
White. Eisenhower achtte het ondenk
baar dat Truman willens en wetens
de Verenigde Staten zou benadelen.
Ook diende men er voor op te passen,
dat men in zijn strijd tegen ondermij
nende invloeden niet juist dat vernie
tigde wat men wil verdedigen.
Truman heeft geweigerd mede te
delen of hij aan de dagvaarding ge
hoor zal geven. Oud-minister Byrnes,
thans gouverneur van Zuid-Carolina,
heeft medegedeeld, dat hij zijn staat
niet zal verlaten, maar wel bereid is,
schriftelijke vragen te beantwoorden
of een subcommissie te ontvangen die
hem wil verhoren.
Dexter White, in 1948 overleden
nadat hij in 1946 was benoemd tot
directeur van het Internationaal Mo
netair Fonds, wordt ervan beschuldigd,
een communistische spion te zijn ge
weest. Met name verwijt men hem,
dat hij het plan voor de stichting van
het IMF heeft opgesteld met de be
doeling, de Sovjet-Unie te helpen bij
haar herstelwerk. Ook zou hij het
plan-Morgenthau hebben ontworpen,
dat de bedoeling had, van Duitsland
een zuivere landbouwstaat te maken
en het aldus te verzwakken in zijn
positie van Ruslands nabuurstaat. Het
plan werd door de geallieerden ver
worpen.
Het Belgische vissersvaartuig Oos
tende 265 „Victoire Roger" is gister
avond omstreeks kwart over negen Dij
de Noorder Haaksgronden ten Zuid-
Zuidoosten van het lichtschip „Texel"
aan de grond gelopen. De reddingboot
„Prins Hendrik" van de KNZHRM uit
Den Helder is onmiddellijk uitgeva
ren en heeft de bemanning van vier
koppen aan boord genomen.
]\TA een langdurige schriftelijke voor
bereiding kwam zij Woensdagmid
dag in de Tweede Kamer in openbare
behandeling. Zij is van toepassing op
kleinhandels- en ambachtsbedrijven,
op hotel-, café-, of restaurantbedrijven
en op andere bedrijven in besloten
ruimten, waar men rechtstreeks met
het publiek in aanraking komt. Daar
vallen niet onder de landbouw, de vis
serij, het bankbedrijf, het verzeke
ringsbedrijf en het vervoerbedrijf.
De vestiging van een bedrijf bindt
de wet aan een vergunning. Die ver
gunning wordt echter uitsluitend ver
leend als voldaan is aan de eisen van
credietwaardigheid, handelskennis en
vakbekwaamheid.
Het spreekt vanzelf, dat de wet tal
rijke bepalingen bevat, die een rich-
tige uitvoering van de regeling moe
ten waarborgen. Daarin komt niet
voor en dat is een kwestie van ge
wicht het behoefte-element. De wet
beperkt dus niet het aantal bedrijven. I
als er naar het oordeel van de over-
heid al voldoende zijn.
Wat dat betreft, neemt de regering
zeer positief het standpunt in, dat
behoudens het stellen van objectieve
vestigingseisen de ontwikkeling van
de middenstand zoveel mogelijk dient
te worden vrijgelaten. Geschiedt dit
niet, zo oordeelt zij, dan dreigt het ge
vaar, dat de bedrijfstakken, waarin
het behoeftecriterium wordt toegepast,
gesloten eenheden worden, waarin de
prikkel tot vooruitgang der indivi
duele ondernemers afneemt en plaats
maakt voor zelfgenoegzaamheid en
verstax-ring op ieder gebied.
(Zie verder elders in dit blad)
QOK DINSDAG is de strjjd om de be
voegdheid van het hof, dat Mossa
deq moet berechten, voortgezet. Ditmaal
bracht de verdediger van de Perzische
ex-premier, kolonel Bozorgmehr, met
wie de „zieke man" zich intnssen weer
had verzoend, al zijn argumenten tegen
de berechting van zijn cliënt door een
militair hof naar voren. Hij meende,
dat een burgerlijk hooggerechtshof hier
diende recht te spreken en betoogde
verder, dat het Perzische parlement
eerst dient te beslissen, of Mossadeq
soms nog premier ia.
De ex-premier, die bij herhaling ver
klaart, een ziek man te zijn, toont bij
de behandeling van zijn zaak een merk
waardig uithoudingsvermogen. Hij
heeft reeds meer dan tien uur het
woord gevoerd om de incompetentie
van het militaire hof aan te tonen en
verklaarde Dinsdag, dat hij nog drie
dagen zal spreken. Daarna zou hij de
zittingen niet meer bijwonen.
In zijn verweer heeft de ex-premier
onder meer gezegd, dat hij van vele
misdaden wordt beschuldigd, maar dat
hij er slechts één heeft begaan: hij
heeft geweigerd de wensen van
vreemdelingen in te willigen en hen
gedwongen, hun handen van Perzië's
nationale hulpbronnen af te trekken.
Een persfotograaf die Dinsdag
avond een foto wilde nemen van
ex-president Truman, nadat deze
was gedagvaard om voor de Con
grescommissie voor -oitderioctd
naar anti-Amerikaanse activiteit
te verschijnen, beklaagde zich er
over, dat Truman „niet somber
genoeg keek". „U doet niets an
ders aan glimlachen", aldus zijn
klacht. Truman grijnsde opnieuw
en verklaarde: „U zult van mij
geen plaatje kunnen maken,
waarop ik somber kijk".
Hst gelukkige echtpaar Jouwersma-Kok
Van onze speciale verslaggever)
WETEN we hoe we zouden moeten reageren als men ons op een
goede dag zou komen vertellen .dat we met een eenvoudige slag
zin een droomhuis ter waarde van 40.150,dan wel dit bedrag in
contanten hadden gewonnen. Het jonge echtpaar JouwersmaKok
uit het onbekende gehucht Zeelst in de gemeente Zuidhoven (5 km
van Eindhoven) heeft het ons voorgedaan. De man zei, bleek wordend
toen men hem gisteren met een smoesje uit zijn Philipslaboratorium
naar ,,'t Zilveren Seepaert" haalde en hem vertelde, dat hij het lang
zamerhand legendarische Omo-huis had gewonnen: „Als u me nu
gezegd had: u had 100 gulden gewonnen.... Maar nee dat is te
veel
En na zo'n mededeling ga je gewoon
door met ademhalen en ga je er na
drukkelijk over staan prakkezeren dat
je de bekroonde slagzin: „Sinds Omo
domineert is alles dubbel blank" sa
men met je vrouw bedacht had.
HET IS GISTEREN hard tegen hard gegaan voor het Haagse gerechts
hof, waar de ex-sergeant-konstabel A. H. F. Fonteijn uit Amster
dam, die nu al bijna twintig jaar lang tevergeefs opponeert tegen het
hem in 1935 te Den Helder gegeven ontslag uit de Koninklijke Marine,
voor het eerst het wettelijk recht heeft gekregen en benut om in een
officieel onderzoek in het openbaar beschuldigingen te uiten tegen vele
figuren der Marine, rechtelijke instanties en regeringsfunctionarissen,
die naar hij steeds volhoudt verantwoordelijk zijn voor het volgens
hem geheel onrechtmatige ontslag wegens bronchiale asthma, of die
dit ontslag later tegen beter weten in met opzet hebben gehandhaafd.
HET IS thans zeker, dat de nationalist
Ramon Magsaysay zijn rivaal voor
het presidentschap der Philippijnen, de
liberale president Quirino, met een
meerderheid van drie tegen een heeft
verslagen. Quirino heeft zijn nederlaag
toegegeven. Hoewel er enige slacht
offers zijn gevallen,, zullen deze ver
kiezingen in de geschiedenis V3n
het eilandenrijk gelden als de eerste
onbloedige revolutie in dit land.
Verwachting tot morgenavond:
VEEL WIND
Overwegend zwaar bewolkt met
in de Noordelijke helft van het
land morgen plaatselijk enige
regen. Matige tot krachtige en aan
de kust tijdelijk harde Zuidweste
lijke wini. Weinig verandering in
temperatuur.
Vrijdag: ion op 7.56 onder 16.52
Maan op 13 21 onder 23.05
Te Manilla is men van oordeel, dat
deze vei-kiezingen niet slechts een an
dere partij aan de macht hebben ge
bracht, maar dat in feite de bevolking
van de Philippijnen uiting heeft ge
geven aan een sinds jaren opgekropte
woede. Indien de verkiezingen dit
maal net als in 1949 gepaard waren
gegaan met zwendel en terreur, zou
men dit land in de armen van de com
munisten hebben kunnen drijven. De
verpletterende nederlaag van Quirino
is een gevolg van het feit, dat de be
volking van zijn anti-Amerikaanse
campagne niet gediend was. De bevol
king heeft zelf leren denken en volgt
haar leiders niet langer blindelings. Ei-
kan geen sprake meer zijn van een
autoritaire regeringsvorm: het leger is
niet langer bereid als politiek instru
ment te dienen.
In de onder Sovjet-beheer staande
Leuna-fabrieken in Merseburg in de
Oostduitse provincie Saksen-Anhalt
wordt, nog steeds antirussische propa
ganda gemaakt, aldus meldt het com
munistische provinciale blad „Freiheit
Reeds zijn velen gevangen genomen.
]\JADAT hij tevergeefs de Amster
damse rechtbank, het Amsterdamse
en vervolgens het Haagse gerechtshof
in de talloze zittingen, waarin hij we
gens gepleegd smaadschrift terecht
heeft moeten staan, verzocht had hem
toe te laten te bewijzen, dat wat hij
zei waar is, is het uiteindelijk de
hoogste rechterlijke instantie van ons
land geweest, welke hem deze kans
heeft gegeven. Dit geschiedde op grond
van een rapport, dat was opgemaakt
door een door de Amsterdamse rech-
ter-commissaris benoemde commissie
van drie artsen en waarin werd ge
zegd, dat Fonteijn niet aan asthma
lijdt en dat er geen aanwijzingen zijn,
dat hij het ooit heeft gehad.
Ook gisteren weer was de ex-Marine
man ten laste gelegd, dat hij in 1949
in een pamflet de drie artsen in Den
Helder, die hem hebben afgekeurd,
beledigd heeft door hen in dit pamflet
van valsheid in geschrifte te beschul
digen.
De procureur-generaal, mr J. Zaaijer.
zei in zijn requisitoir, dat hij wel ge
dwongen was de reeds bekende feiten
te memoreren, omdat de pers ten on
rechte zo'n grote belangstelling in deze
zaak toont en omdat zij telkens be
richten ten bate van Fonteijn lanceert
Wat betreft de vernietigde stukken zei
mr Zaaijer, dat dit na vijftien jaar vol
komen in overeenstemming met de
archiefwet was geschied Felle critiek
oefende de procureur-generaal uit op
de rechter commissaris, die naar zijn
mening veel verder was gegaan dan
de passieve rol, welke het hof hem
had toebedeeld. Eigener beweging had
hij, aldus mr Zaaijer, artsen benoemd,
die Fonteijn zijn gaan onderzoeken,
en geen spoor van asthma hebben ge
vonden. De procureur-generaal meen
de echter, dat de juistheid van de
afkeuring niet is na te gaan en dat
Fonteijn geen schijn of schaduw van
bewijs heeft geleverd en dus schuldig
is aan smaadschrift. Hij eiste twee
maanden voorwaardelijk alsmede hon
derd gulden boete, subs, twintig da
gen hechtenis.
De raadsman van Fonteijn, mr E.
de Jongh Swemer, gaf een overzicht
van de gebeurtenissen rond de „Zeven
Provinciën" in 1933, doch al spoedig
stond de procureur op om bezwaar
tegen het zijns inziens beledigende
betoog te maken. De raadsman sloeg
hierop een deel over en verklaarde,
dat volgens het militaire keuringsre
glement, dat in 1935 van kracht was,
Fonteijn alleen kon worden afgekeurd
op grond van asthma, welke ongenees
lijk werd geoordeeld of waarvan de
genezing vruchteloos was beproefd
Onmiddellijk na zijn afkeuring had
Fonteijn zich als particulier door 31
artsen laten onderzoeken en eenstem
mig luidde hun oordeel: „Geen asth
ma". Uitvoerig ging de raadsman in
op wat hij vervalsingen noemde in
Fonteijns ziekenboekje. Het werkelijke
motief tot het ontslag was volgens
hem geweest, dat men Fonteijn als
„ongewenst element" in de Marine
niet langer wenste te handhaven. Twee
der betrokken Marine-artsen, dr Krul
en dr Reilingh, zouden in die dagen
tot Fonteijn hebben gezegd: „Ze moes
ten al jullie onderofficieren van de
„Zeven Provinciën" ontslaan
(Zie verder elders in dit blad)
De Westduitse Bondsdag heeft Woens
dag „krachtig geprotesteerd" tegen het
besluit van de autoriteiten van Saar
land om de in de Westduitse Bonds
dag gekozen Saarlanders Karl Walz
(christen-democraat) en Hermann Trit-
telvitz (sociaal-democraat) en de echt
genote en kinderen van Walz het Saar
landse staatsburgerschap te ontnemen
Teneinde volledig té zijn mogen wé
hier ook de handleiding geven voor
de opgetogen - gedragingen van de
vrouw: „IS het 't huis? Ja, ik moét
het wel geloven met zoveel mensen
aan m'n deur. O wat enig! Wat ben ik
nu blij dat we zoveel antwoorden in
stuurden, wel tien".
Welke slagzin heeft het gewonnen?
Die dubbel blank?
,,'s Nachts om 3 uur, na een bridge
avond, hebben we hem gemaakt. Ik
heb de volgende morgen 10 pakken
Omo gelijk moeten kopen om alle
ideeën te kunnen verzenden".
Als toeschouwer zeggen wij, dat het
bepaald een genoegen is een jongge
huwd echtpaar, dat al 4 jaar huisloos
van pension tot pension trekt een der
gelijke prettige boodschap te kunnen
brengen.
Wat of het paar zal kiezen, het geld
of het huis? vraag je natuurlijk.
„Dat weten we nog niet", zegt de
gelukkige drs in de scheikunde. „Daar
zullen we eerst rustig over moeten
nadenken".
Hoe het zij, voor de aankoop van
een nieuwe fiets zal drs Jouwersma
thans stellig niet meer behoeven te
wachten tot hij omtrent Kerstmis zijn
tantième van Philips ontvangen heeft
en de nieuwe jas voor mevrouw Jou
wersma zal nu ook wel aangeschaft
kunnen worden. Je moet maar het
geluk hebben door Vrouwe Foriuna
uitverkoren te worden. En dat uit
1.008.064 candidaten
Wedden trouwens dat de Texelaren
zullen zeggen„We hadden het altijd
wel gedacht"? Ze kennen de heer Jou
wersma. Hij is de zoon van het hoofd
der ULO-school op het eiland en
woonde er twaalf jaar, voordat hij in
Amsterdam aan de Vrije Universiteit
scheikunde ging studeren. Ze zullen
hem echter het fortuintje niet mis
gunnen. Daarvoor mogen ze hem te
graag.
£)E VOORZITTER van het Centraal
Sociaal Werkgevex-sverbond, mr F.
H. A. de Graaff, heeft in de rede, waar.
mee hij het congres van zijn organisa
tie in Arnhem opende, de loonpolitiek
aan de orde gesteld. Hij heeft dat ge
daan op een wijze, die hem de sym
pathie van elk zinnig denkend mens
moet verzekeren.
Tot dusverre is er op het stuk van
deze voor ons volk zo beiangujke
kwestie min of meer in schema's van
zwart-wit gedacht. Men verweet de
vakbeweging, dat zij star vasthield aan
een uiterste aan overheidsinmenging
om der wille van de inmenging zelf.
Daartegenover las de Raad van Vak-
centralen uit vei'schillende uitlatingen
van werkgeverszijde, dat de weder
partij hunkerde naar de spoedige te
rugkeer van het roze-rode verleden
ener volledige vrije loonvorming, lo»
van elke invloed van de regering.
Nu is intussen wel gebleken, dat de
vakbeweging in dit opzicht veel min
der dogmatisch denkt dan wel wordt
aangenomen, maar dat haar voorkeur
voor handhaving van het bestaande
stelsel zij het ook met zekere ver
zachtingen wordt ingegeven door da
vrees, dat de verschillen in beloning
tussen de bedi-ijfstakken al te groot zul
len woi'den. Volledige vi-ijheid in het
loonbeleid moet, zo ziet zij het althans,
in feite leiden tot aantasting van het
levenspeil van vele arbeiders, die door
de tot dusverre gevoerde politiek fi
nancieel althans enigermate aan hun
trekken zijn gekomen.
Mr De Graaff nu heeft duidelijk ge
maakt, dat er ook voor hem nog geen
sprake kan zijn van een volledige vrije
bepaling van het loonpeil in de indus
trie. Hij blijkt te beseffen, dat men niet
van de ene dag op de andere een vol
komen andere koers kan gaan volgen,
zonder brokken te maken. Wat hij ech
ter wel wil en daarvoor is veel te
zeggen is dit: meer dan tot dusverre
moet de bevoegdheid om in deze bin
dende beslissingen te nemen worden
overgedi'agen aan het bedi'ijfsleven
zelf; zowel de Sociaal-Economische
Raad als de Stichting van de Arbeid
moeten hier een grotere zeggenschap
hebben. De Raad zou dan de economi
sche mogelijkheden in de verschillende
bedrijfstakken moeten bekijken, de
Stichting zou in overeenstemming hiei--
tnee het evenwichtspunt tussen deze
mogelijkheden en de verlangens der
werknemersoi-ganisaties moeten bepa
len. Men is zelfs bereid, om bepaalde
algemene richtlijnen te aanvaarden.
Wat ons nog het meest voor de heer
De Graaff heeft ingenomen is zijn
openhai-tige uitspraak, dat zijn organi
satie nog geen uitgewerkt plan heeft
voor de overgang naar een vi'ijere loon-
vorming. Deze zal met een zekere ge
leidelijkheid moeten geschieden en door
ernstig overleg moeten worden voor
afgegaan. Dat betekent, dat die moge
lijkheden voor het overleg er zijn. Wie
zich niet van te voren op een bepaald
schema vastlegt, maar bewust de ruim
te voor een vrij gesprek over de beste
oplossing voor dit probleem openhoudt,
bewijst, dat hij in de goede zin van het
woord zakelijk denkt. Die laat niet de
emotie, maar de rede aan het woord.
Wanneer alle bij deze kwestie betrok
ken partijen er net zo over denken, is
er een goede kans, dat er binnen af
zienbare tijd een regeling tot stand
komt. welke een eind maakt aan de
van boven opgelegde uniformiteit in de
bepaling van het arbeidsloon, maar ons
tegelijkertijd behoedt voor allei-lei wil
de loonacties naar Frans model.
De Nederlandse vakbeweging heeft
tot dusverre deze acties weten te voor.
komen, door haar leden te wijzen op
de noodzaak van de gebrachte offers
voor het herstel van ons land. Zij heeft
aan stakingsgymnastiek geen behoefte,
omdat zij de kwade kanten daarvan uit
het verleden kent. Wanneer zij de ze
kerheid heeft, dat het overleg, dat van
werkgeverszijde wordt gewenst, niet de
bedoeling heeft de verwoi-venheden
van na de tweede wei-eldoorlog aan te
tasten, zal ook zij de nuchterheid op
brengen, die hier noodzakelijk is.
Van W.
Een resolutie, waarin wordt aange
drongen op directe onderhandelingen
tussen Frankrijk en Tunesië „teneinde
het recht van het Tunesische volk op
zelfbeschikking te verwezenlijken",
heeft in de Algemene Vergadering der
Het Arabische slavenmeisje Jean
Kawahkib, dat door de Britse
matroos Tommy Flynn kortgele
den aan boord van zijn schip naai
Engeland gesmokkeld is en daar
met hem in het huwelijk trad, is
no tien dagen van hem geschei
den en zal aan een college te
Londen .gaan studeren. Zij heeft
reeds vele aanbiedingen van
filmmaatschappijen ontvangen.
VN niet de vereiste twee-derden van
het aantal stemmen behaald.
In de vorm van een door IJsland in
gediend amendement op de resolutie
van de Aziatisch-Arabische groep,
waarin werd aanbevolen alle stappen
te doen om de onafhankelijkheid en
souvereiniteit van Tunesië te verwer
kelijken. had het voorstel 32 tegen 16
stemmen bij 11 onthoudingen gekre
gen Toen de geamendeerde ï'esolutie
in stemming werd gebracht, was de
uitslag echter 31 tegen 18 stemmen, bij
tien onthoudingen. Dè Algemene Ver
gadering weigerde dus een besluit te
nemen, dat het Franse bewind afkeurt.
PAULUS MILITAIR RAADGEVER
DER OOSTDUITSE REGERING
Volgens de Noordwestduitse Radio-
omroep zou de gewezen veldmaar
schalk Paulus (die zich In de afgelo
pen oorlog na de door de Duitsers ver
loren '..slag om Stalinerad" aar de
Russen overgaf) thans militan laad-
gever der Oostduitse regering zijn.