Emigratie is harde noodzaak
die grote offers vraagt
De beste kansen liggen op het land
Camoufleren van problemen door propaganda voor
oude pioniersgees t is dom en schadelijk
DE WONDERE WAERELT
Waarom trachtten Nederlandse autoriteiten
ons een rad voor ogen te draaien?
Het vijfde werelddeel op het eerste gezicht (slot)
Spionnage-systeem wierp een schaduw
op bezoek van journalisten
Wat de vrouwen doen
grenst aan het
ongelofelijke
List verleende aan twee
Albanezen de vrijheid
Boter voor O.-Berlijners
Geschoolde arbeider zeer gevraagdde
intellectueel is ongeschikt
Jong paar zonder kroost
ideale emigranten
Nederlander is mij
lief geworden
WOENSDAG 25 NOVEMBER 1953
QANBERRA, 11 November. Austra
lië ligt achter me. Het is in een flits
can mij voorbijgegaanvan Perth in
het Westen naar Adelaide in het Zui
den, van Melbourne in Victoria naar
Hobart in Tasmania, van Sydney naar
Brisbane in Queensland. Nu ik ver
trokken ben lijkt het alles een droom.
Maar deze droom is géén bedrog, al
zal ik haar waarschijnlijk nooit meer
beleven.
Ik heb ontzaglijk veel gezien in
waanzinnig korte tijd: drie wereldde
len leerde ik om er. nabij kennen. Er
wordt van mij verwacht, dat ik eer
lijk en onbevangen oordeel geef mede
op grond van tientallen diepgaande
gesprekken en honderden bliksemin-
terviews. Tal van indrukken heb ik
pogen vast te leggen in de serie arti
kelen, die werd gepubliceerd. Menige
andere ervaring heb ik achterwege
moeten laten.
Daar sta ik dan Met een hart vol
boeiende en bloeiende beelden. En een
£R LEEFT EVENWEL in mij het vermoeden, dat men mij gedurende zes weken in Australië bepaalde
feiten heeft onthouden, althans heeft proberen te onthouden. Deze omstandigheid heeft als een zwarte wolk
boven mijn reis gehangen. Ik heb er niet alleen behoefte aan deze gedaehte op papier af te reageren;
ik geloof veeleer, dat het hypernoodzakelijk is haar de autoriteiten ronduit onder ogen te brengen door
middel van de publiciteit, waarover ik beschik. Het gaat niet om pertinente bewijzen, het gaat om de
sfeer, waarin mijn bezoek heeft plaatsgevonden.
Ik heb om zo te zeggen de zekerheid, dat de groep journalisten uit Nederland, niettegenstaande alle
vriendelijke woorden van welkom althans door de Nederlandse autoriteiten in Australië als lastige dwars
kijkers werden beschouwd. Voor de Australiërs ligt dit anders, maar daarover straks. Indien mijn collega's
en ik dit niet direct na aankomst in Perth in West-Australië ontdekt hadden, dan waren wij via een reis
programma als een Potemkinade van 's morgens vroeg tot 's avonds laat in de weer geweest mensen te spre
ken en dingen te zien, die tevoren nauwkeurig waren uitgezocht.
Men heeft bij de Nederlandse emigratiedienst in Canberra het volste recht dit "tegen te spreken. Met
e\enveel reden en volledig bewust van mijn verantwoordelijkheid stel ik, dat wij eigenlijk niet helemaal
welkom waren.
J-[ET heeft ons, om maar een enkel voorbeeld te noemen, pijn gedaan, dat uit
latingen in collegiale gesprekken meestal in de iate avonduren of in de
eerste uren van de nacht, waarop ervaringen werden uitgewisseld - getrouwelijk
naar Canberra werden overgebracht. Men heeft zelfs de do-mme moed gehad om
bepaalde journalistieke „jokes", die altijd in journalistiek gezelschap opkomen,
ernstig te nemen en als opvatting van onze kring door te seinen. Ik heb er aan
vankelijk hartelijk om gelachen tot op het moment, dat mijn ergernis om wat ik
niet aarzel een spionnagesysteem te noemen de overhand kreeg.
Het heeft me verbaasd herhaaldelijk te moeten horen over de gast
vrijheiddie wij zouden genieten. Terwijl iedereen moest toefen, dat
slechts alle feitelijke reizen door de Australische en Neder
landse gouvernementen werden bekostigd en de volledige «er-
blij f sk o st en door de Nederlandse dag- en weekbladen, die in
onze groep vertegenwoordigd waren, werden gedragen.
Persoonlijk heb ik, om enige zekerheid te krijgen, bepaalde woorden gebruikt,
die (bij controle) in Canberra bekend bleken.
]K VOEL er niets voor méér over deze
zaak te zeggen dan strikt noodzake-
li]k. Maar heeft men met of zonder op
dracht uit Nederland werkelijk gedacht
een groep Nederlandse journalisten aan
oe hand te kunnen houden? Dan heeft
men toch te weinig gerekend met de
ernst, waarmee de Nederlandse jour
nalist gewend is te werken; met de in
ventie, waarover hij beschikt, zijn
speurzin, zijn gevoel voor verantwoor
delijkheid, voor verhoudingen en voor
...humor.
Het is goed, dat dit aan het einde van
mijn reis openlijk wordt gezegd. Men
kan er zijn voordeel mee doen of niet.
Het is mij om het even. Maar indien
men mij thans de vraag stelt of deie
reis mij is bevallen, dan antwoord ik
en dan sluit ik tal van onvergete
lijke persoonlijke ervaringen uit, om
dat het daarom niet in de eerste plaats
te doen was ontkennend. Vooral om
bovengenoemde redenen.
Nu weet ik uiteraard ook wel, dat
ieder ambtelijk apparaat de groot
ste moeite heeft begrip op te brengen
voor de eisen van de journalistiek. Het
is een onderwerp, waarover in Neder
land herhaaldelijk is geschreven. Zo
lang de autoriteit niet aanvoelt, dat de
officiële vertegenwoordiger van de pu
blieke opinie recht heeft op iets meer
dan de kruimels, die van de conferen
tietafels rollen, zolang is het niet ver
wonderlijk, jat de journalisten in
Australië door de Nederlandse ambte
naren aldaai als een soort lastige we
reldwonderen werden beschouwd, die
er bovendien een vakjargon van on
derlinge pl'jgerijen op nahielden, dat op
eerste horen onverstaanbaar, zelfs on
verteerbaar leek
Deze gehele situatie heeft een vlek
op mijn verblijf in Australië geworpen
JEDER ambtelijk apparaat is er op uit
zijn taai /o voortreffelijk mogelijk
te verrichten. Op het stuk van de emi
gratie betten* dat: de „productie", het
..aantal", de „aoeveelheid". Ik kan, mij
Wel voorstellen, dat men tot deze hou
ding komt van.ïeer men jarenlang dui
zenden emigranten „door zijn handen"
heeft zien gaan Tegenover deze sfeer,
die mij mettemir koua en harteloos
aandeed, plaatsten mijn collega's en ik
^de mens" TY verzeket U en (J hebt
hot geduierde de afgelopen weken
kunnen lezen dat er geen getal is
geweest, dat mij ook maar in het minst
vermocht
heb Uv
belast
Dat ik persoonlijk emigratie een bij
zonder onsympathiek middel vind om
ons overbevolkte land te ontlasten,
heeft bij de beoordeling van de feiten
geen enkele rol gespeeld. Ik weet im
mers ook wel, dat deze emigratie een
noodzaak is en derhalve onontkoom
baar.
t li lij uur» maai
^ci'mocht „e interesseren of imponeren.
IK heb alleen naar de mens gezocht,
01a belast er belader met ontelbare
Problemen orr net nieuwe bestaan, met
""volkome, vreemde verantwoorde
lijkheid. met zt.rsen om het onbekende,
in Australië „rrknmen en daar aan
-nustralie ;f ,,,g
s'a2 is gegaan.
Maar het gaat me te oer deze
noodzaak om redenen van propa
ganda uit te leggen als een prach
tige uiting van de oude pioniers
geest, waardoor ons lieve kleine
land groot is geworden in de
wereld.
De Nederlandse emigrant is wars
van elk zoeken naar avontuur. Hij
is eerder de speurder naar nieuwe
zekerheden in zijn leven, welke hij
in eigen land om welke reden dan
ook niet (of niet meer) kan vinden.
Hij is zeker niet de man, die uit
eigen land wegtrekt, omdat pionie
ren hem in het bloed zit. Misschien
wordt deze geest in hem ivakker in
het verre, onbekende land. om
dathet moet! Maar men mankt
mij niet wijs, dat een Nederlandse
tramconducteur het nou zo bar
plezierig vindt om ergens in Austra
lië met eigen handen een huis te
houwen.
Zelfs is dit niet het geval bij hen,
die van India uit Australië hebben be
reikt. Men wil toch niet zeggen, dat de
Nederlanders van het oude. goede ïn-
dië „pioniers' waren? Nederland is
voor hen, evenals voo, de soldaten, die
in de moeilijkste jaren na de oorlog op
Java stonden, een ver en soms zelfs
vaag begrip geworden. Het zou er wel
eng en nauw en benauwd geworden zijn
Om over de zwervers over Gods lieve
wereld te zwijgen. Echte romantische
zwerverslust bezitten maar enkele
(naar mijn smaak) uitverkorenenl
IK, MAG het zonder twijfel zo stel
len, dat de Nederlandse emigrant de
zekerheden van de wieg tot het graf
welke het huidige Nederland biedt,
nietzeker genoeg vindt. Hij wil
meer. Hij wil wel rijk worden en in
een auto rijden.
Dat is een zuiver materialistische
kant. Ik heb vroeger al eens geschre
ven: de redenen om te emigreren zijn
bijna even talrijk als het aantal emi
granten zelf.
Ik geloof, dat alle emigranten de
zeer menselijke wens koesteren van
hun vertrek naar het buitenland „beter
te worden Dit beter worden is altijd
materialistisch gericht: men wil zelf
meer geld verdienen, men hoopt op
meer kansen voor de kinderen. Dit is
geenszins afkeurenswaardig. Integen
deel. Maar over de zaken van de géést
moet je dan maar niet te veel spre
ken, want de nieuwkomer in Australië
heeft het in alle gevallen in het begin
zo onnoemelijk zwaar, dat hij aan gees
telijke problemen niet toekomt.
Eén van de dingen, die ik wel
zeker weet en die ik aan alle emi
granten in spé zou willen meegeven,
is dit: Indien Ge als emigrant niet
bereid bent de zwaarste persoon
lijke offers te brengen, dan kunt
Ge veel beter thuis blijven. Denkt
IJ vooral niet, dat het U wel zal
meevallen. Het valt nooit mee. Ik
heb volwassen, sterke mannen en
krachtige, echt-Hollandse vrouwen
met tranen in hun ogen zien staan,
omdat ze zo blij waren weer eens
mensen te spreken, die net uit het
vaderland waren aangekomen en
die zo gelukkig waren er weer heen
te kunnen.
Emigreren is hard. De moeilijkheid
is, dat Ge meestal niet voelt wat het
betekent van talloze kleine en grote
verworvenheden in Uw leven afstand te
moeten doen, voordat U ze voor goed
kwijt bent! Over de man, die om wel
ke reden dan ook Nederland is gaan
haten, schrijf ik uiteraard niet. Ook
niet over hem, die om een persoonlijk
conflict toelating tot de rang der emi
granten heeft gevraagd. Deze groep zou
ook naar de Papagos-eilanden kun
nen vertrekken en daar gelukkig zijn
om de e. ->voudige reden Nederland de
rug te hebben kunnen toekeren.
Australië geeft overigens voor dat
verlies wel iets terug, maar de emi
grant krijgt dat niet in zijn schoot ge
worpen. Hij zal er dagen en maanden,
ja zelfs jarenlang voor moeten vech
ten. De Australiër is van nature een
vriendelijk mens. Hij is vóór alles be
hulpzaam, doch het valt niet mee door
te dringen ',n Australische kringen en
daar nieuwe kennissen, misschien zelfs
vrienden te werven. Wil dit land even
wel een tweede vaderland worden dan
is de weg naar l.et hart van de Austra
liër de enig aangewezene.
MIGREREN IS een geestelijk-
zedelijk vraagstuk. W ie meent,
dat op een bepaald ogenblik de in
komsten alles goed maken die mis-
hoofd vol vraagtekens. Deze zijn niet
geplaatst achter de dingen, die ik zelf
zag en dus kon voegen in de figuur
van de emigrant, die ik voor U nu
eens verhuld dan weer in duidelijke
lijnen heb trachten te tekenen. Want
over die zaken heb ik wel degelijk een
volkomen af en overtuigd oordeel.
kent de kracht van zijn opvoeding;
de geestelijke binding aan een situ
atie, ivaarin hij in eigen lar-' '*ef-
de, waaraan hij misschien een
hekel had.
Neen, het leven van de emigrant is
vooral hard U moest eens weten hoe
vaak ik heb gehoord: „Indien ik alles
had geweten...." Volgt uit deze kreet
nu ook het verlangen om naar Neder
land terug te keren? In sommige ge
vallen wel, in de meeste niet. De Ne
derlander bijt zich er wel doorheen. In
dien hij eenmaal de rust in zijn leven
heeft hervonden, dan ligt inderdaad
een nieuw leven voor hem.
De rol van de vrouw is in deze
speurtocht naar nieuw geluk van de
hoogste betekenis. Ik heb de groot
ste bewondering voor de vrouwen
van alle emigranten, die ik heb ge
sproken. Zij zijn niet alleen de vol
komen onmisbare binding in het
gezin, zij geven door haar aanwe
zigheid, door haar i,ntuïtie, door
haar vermogen tot luisteren en
troosten en begrijpen de man de
kans aan de opbouw van een nieuw
bestaan alle krachten te wijden.
Trouwens, wat zou ik schrijven
over het uithoudingsvermogen, de
volharding, het vertrouwen van de
Nederlandse vrouw, terwijl haar
fantastisch gedrag in de oorlogs
dagen ons nog zo vers :n het ge
heugen ligt? Welnu, wat de vrouw
'opbracht tussen 1940 en 1945 moet
jij in Australië weliswaar op een
ander niveau, maar niettemin op
nieuw geven. En zij doet het met
een liefde, welke aan het ongelofe
lijke grenst.
gPEKHOLZERHEIDE
bezit een éénmans-
school. Huub Wetzels is
namelijk de enige jongen,
die deze openbare lagere
school bezoekt. Zijn on
derwijzer, de enige, die
aan dit unieke instituut
ij verbonden, is hoofd
onderwijzer en concierge
tegelijkertijd en geeft
Huub les in alle vakken,
van Nederlandse taal en
rekenen tot zang en gym
nastiek. Hij is reeds een-
en-veertig jaar aan de
school verbonden en kan
nog met weemoed terug
denken aan de goeje
ouwe tijd. toen de school
door bijna zeshonderd
leerlingen werd bezocht
en er zestien onderwij
zers waren. Voor Huub
is er niet veel aan, al is
het wel leuk voor hem,
dat hij altijd de beste
van de klau is. Kans om
te spieken of keet te
schoppen krijgt hij uiter
aard niet, noch om in het
vrijkwartier krijgertje te
spelen, want zijn onder
wijzer is te ou^ om daar
nog aan mee te doen.
Huub zit nu in de zesde
klas en de school zal vol
gend jaar wel opgehe
ven worden wegens ge
brek aan belangstelling.
£EN ECHTPAAR uit
Tanger in Noord-Afrika
ging deze zomer twee
maanden met vacantie
en verbaasde zich bij zijn
thuiskomst over de bij
zonder hoge waterreke
ning; welke in de hon
derden guldens liep. Het
bleek, dat vijf en twin
tig arbeiders, die in de
nabijheid een huis actu
het bouwen waren, die
twee maanden lang
iedere dag door een open
raam naar binnen waren
geklommen en een uit
gebreid bad in de fraaie
en moderne badkamer
hadden genomen.
\jyiJ VERTELDEN on
langs van die Amster
damse meneer, die naar
Rotterdam moest, maar
slapende in Brussel te
recht kwam. Twee En
gelsmannen. Frank Lee
en Eric Pape. die teza
men een gezellige borrel
hadden gedronken, stap
ten in de trein naar buis
(dachten zij) en vielen
ook al prompt in slaap.
Tn plaats van in de Lon-
dense voorstad Green
wich ontwaakten zij ech
ter in de Franse haven
stad Duinkerken, eer
tijds een berucht zee
roversnest. Zonder het te
weten, waren zij met de
veerboot het Kanaal
overgestoken.
PROFESSOR Samuel
Mulhausen, een Ame
rikaan en directeur van
het met dollars gefinan
cierde Salzburg Seminar
in Oostenrijk, heeft er
voor bedankt om ieder
jaar weer zes Ameri
kaanse jongelieden, die
moeten gelden als de
beste vertegenwoordigers
van de Amerikaanse cut.
tuur, zonder meer in zijn
instituut op te nemen.
Hij eist namelijk, dat zij
eerst in Engeland oj op
het Europese vasteland
gestudeerd moeten heb
ben. Professor Mulhau
sen meent, dat deze Ame
rikaanse studenten niet
in staat zijn buitenlandse
studenten op een basis
van intellectuele gelijk
heid en kameraadschap
te accepteren. Hij noemt
deze jonge knappe bol
len, kersvers uit de Sta
tes, onvolwassen en niet
in staat zich behoorlijk
uit te drukken. „Toen ik
hen vroeg het MacCar-
thyisme te verdedigen",
aldus de professor, ..wis
ten zij geen woord te
zeggen". Hetgeen ons ove
rigens volstrekt niet ver
wondert.
TWEE LEDEN van het
personeel van het Ame.
rikaanse radiostation
Mutual Broadcasting
System, een omroeper en
een technicus, zullen in
de toekomst geen verant
woordelijk werk meer
mogen doen. De omroe
per liet namelijk enige
volzinnen ongekuiste taal
zijn mond ontvallen, wel
ke half Amerika veront
waardigd aanhoorde, om
dat de technicus had
nagelaten de microfoon
uit te schakelen.
De drie bemanningsleden van een
Albanese schoener hebben op een reis
van Valona naar Santiquarata, beide
Albanese havens, de kapitein en een
soldaat ,die aan boord de wacht hield,
bedwelmd met slaapmiddelen, welke
door het eten waren gemengd Daarna
hebben zij koers gezet naar het Griek
se eiland Korfoe, waar zij na aan
komst politiek asyl hebben gevraagd.
De schoener, die 20 ton meet, had een
lading wapens aan boord.
Ongeveer 17.500 Oostberlijners heb
ben Maandag ieder een pond boter uit»
West-Berlijn gehaald. Van Maandag tot
Vrijdag 4 December wordt in West-
Berlijn 118.000 kilogram boter ter be
schikking gesteld van Oostberlijners
ouder dan zest'ig jaar. De boter is door
de V.S. geschonken.
LIBERALISATIE VAN DE HANDEL
Op 26 en 27 November zal.de raad
van de Internationale Kamer van
Koophandel te Parijs bijeenkomen om
besprekingen te voeren over het vrijer
maken van de Europese- en wereld
handel. Aan deze besprekingen zal
door ongeveer 80 gedelegeerden uit 25
landen worden deelgenomen.
Albanese luchtdoelartillerie heeft ge
schoten op een Grieks vliegtuig dat bo
ven het Westgriekse gebied van .Prespa
Mali in Epirus vloog.
PLAIN EN CORK
IN SPECIALE LUXE DOZEN
VAN 50 SIGARETTEN
(Advertentie, Ing. Med.)
^U ZUT U MIJ VRAGEN wie naar mijn oordeel ernstig over emigratie kun
nen denken. Ik stel voorop, dat Australië voor de intellectueel
ongeschikt is De mens, die zonder de echte zaken van de geest niet kan
leven, die vergroeid is met de misschien in zeker opzicht over-gecultiveerde
europese wereld, die de wat decadente sfeer van een tweeduizendjarig wereld
deel met vreugde indrinkt, die kan ik verzeker het U in de diepste ernst
beter sterven op de stoep van de stadsschouwburg in Amsterdam dan naar
Australië te reizen. Zijn heimwee zal in dit land onverdraaglijk want „van de
geest" worden; hij zal zich voelen alsof zijn levenssap uur na uur opdroogt tot
het absolute niets. Daarna zal hij voorttollen met vermoeide, hongerige ogen,
kijkend naar iets dat achter hem ligt en onbereikbaar is.
derland of het jonggetrouwde paar,
dat zijn leven eigenlijk in Australië
begint en van de reis zjjn honeymoon
maakt.
(Advertentie, tng. Med.)
QEGENEN, die van het land
houden of er in Nederland mee
zijn opgegroeid, moeten een poging
doen op het Australische land tewerk
gesteld te worden. Eventueel als „farm
hand" (boerenarbeider), om dan later
te proberen deelgenoot van de eige
naar te worden. Weet Ge. de beste
kansen in Australië liggen op het land.
Ge zoudt het begrijpen, indien Ge net
als ik de enorme stukken grond gezien
had, die volkomen braak liggen. Ver
schillende staten hebben regelingen,
die verdeling van nieuw land willen
bevorderen.
De geschoolde arbeider, de
vakman dus, heeft zonder twijfel uit
stekende kansen. Evenals de leerling,
die evenwel nadru k'k e 1 ij k op
eventuele diplom a's moet
laten aan te kenen, dat hij zo
of zoveel leerjaren achter
de rug heeft. Dit zal hem de nood
zakelijke erkenning door de almachtige
vakbonden vergemakkelijken.
De ongeschoolde arbeider
ontmoet minder kansen in Australië.
Dit wil niet zeggen, dat hij zijn wensen
maar op nul moet draaien, maar hij
zal degelijk uit moeten kijken, voordat
hij tot emigreren besluit.
Het spreekt vanzelf, dat voor beide
categorieën geldt, dat zij het het ge
makkelijkst zullen hebben, indien zij
tevoren van een onderdak zeker zijn.
Het huizenprobleem in Australië is
uitermate nijpend. Trouwens, ik be
schreef reeds vroeger hoe velen ertoe
overgaan in hun vrije tijd een eigen
buis te bouwen. Met eigen handen.
Grote gezinnen zou ik willen
"genhouden. Voor vele zijn de moei-
'kheden bijna onoverkomelijk.
Naar mijn mening de beste emigrant
is de jongeman met een meisje in Ne-
j-JET SPREEKT VANZELF, dat uit
zonderingen deze regels bevestigen.
Maar men vergete niet, dat de Austra
liërs van hun kant een bijzonder
standpunt tegenover emigreren inne
men. Het heeft lang geduurd, voordat
Australië inzag, dat het een kustlijn
bezit, die vrijwel onverdedigbaar is.
Men behoeft niet eens zo'n diep inzicht
in de internationale politieke verhou
dingen te bezitten om te begrijpen, dat
dit lege land wel eens begerige blik
ken en dan met name uit het Verre
Oosten op zich heeft gevoeld.
Berekend is, dat 25.000.000 inwoners
van Australië een werelddeel maken,
dat niet alleen 12.000 mijl kustlijn
heeft, maar bovendien de uiterlijke
macht en de innerlijke kracht om van
het daarbinnen gelegen ontzaglijke ge
bied een goede, aangename, hechte
plaats op de wereld te maken.
Ik zal U, lezers van deze serie en van
dit slotstuk, niet met cijfers gaan ver
velen. Ik heb ze in een wilde overvloed
moeten slikken. Indien U cijfermate
riaal wenst om Uw gedachten over
enige staat in dit werelddeel te be
palen dan zijn er in Nederland instan
ties, welke de taak hebben U alle ge
wenste gegevens te verschaffen. Daar
om praat ik niet over lonen en prijzen
beide zijn overigens hoog niet
over minima en over verzekeringen.
Laat U zich vooral goed over de
sociale voorzieningen en de ontslag
regelingen voorlichten. Opdat er met
U geen vreemde dingen gebeuren.
Australië mag genoemd worden een
„worker's paradise" en mag het tot op
zekere hoogte ook zijn, de sociale
voorzieningen in Nederland kunnen
Australië nog altjjd tot voorbeeld
strekken.
Indien U al de punten, die ik in
de loop van mijn artikelen Ier
overweging heb aangeboden, vol
ledig in Uw hoofd hebt laten be
zinken indien U werkelijk bij U
zelf te rade bent gegaan en een
grote dosis van zelfcritiek hebt
toegepast, indien U dan besluit lot
emigratie, dan zult Ge in het alge
meen een geslaagd man worden.
Dan zal Australië U tenslotte met
open armen ontvangen.
op mij wacht nu het vliegtuigdat
mij uit Australië zal wegvoeren. Ik
za.1 dat land nog éénmaal van de lucht
uit zien: een stuk New South Wales cn
wellicht een stuk van Queensland.
Géén West-Australië meer, géén Ade
laide in het Zuiden, géén Melbourne
in Victoria en géén Hobart op het lieve
Tasmanië.
In mijn hoofd razen nog eens de
laatste indrukken voorbij. Ik. ben een
volmaakt gelukkig mens, nu ik na een
kort oponthoud in Bangkok en in New
Delhi naar mijn goede, oude, ietwat
rheumatische, maar bovenal beminde
Europa kan terugkeren. In mijn hart
voel ik, dat ik niet zal omkomen van
heimwee, naar dit werelddeel met één
volk. Ik heb vaak onprettige dingen
moeten zeggen. Ik ben altijd eerlijk
geweest, omdat de Nederlander mij te
lief is dan dat ik hem via critiekloze,
enthousiaste verhalen aan diepe teleur
stellingen zou uitleveren.
Want weet U wat eigenlijk 'mijn
diepste ervaring is geweekt? Dat die
wonderlijke Nederlander, die met koele,
berekenende' figuur, die misschien
soms wat onaanzienlijke vrouw mijzo
ontzaglijk lief zijn geworden, dat ik in
e enmensenleven aan mijn vaderland
nooit maar een fractie zal kunnen
teruggeven van wat het mij tijdens deze
reis geleerd heeft.
Indien ik óóit mocht merken, dat
onverantwoordelijke propaganda van
een kwaad als de emigratie tenslotte
poogt een getallenkwestie te maken
dan zal ik niet aarzelen opnieuw mijn
vinger op te steken.
Want dat ik van de figuur xan de
Nederlandse emigrant, die thans ten
voeten uit voor TJ staatben gaan hou
den, is iets, wat ik wel kan neerschrij
ven, maar waarvan U de waarde helaas
nooit, zult kunnen begrijpen?
Daarvoor zoudt Uevenals ik. naar
1vMralië moeten gaan.
Het werelddeel, dat nu achter mij
ligt
