EEN OMWENTELING IN HOLLYWOOD
Een dode Italiaanse keeper
bleef vrouw schrijven
Cinemascope moet de filmwereld redden in
de strijd tegen de televisie
Een droom werd
werkelijkheid
E
Twee bijzondere lenzen en een gebogen monsterscherm
BOEKEN
BULLETIN
Drie
maal
Are de
Triomf
de bezoeker wordt
in de handeling
verwikkeld
Het verhaal van
de ramp
Hebt Uw naasten lief
Z.-AFRIKAANSE
PRIJS VOOR
VAN BLERK
Elf jaar geleden zat hij
in de dodencel
ZATERDAG 5 DECEMBER 1953
1). De Are de Triomphe, opgenomen met een gewone cameralens. 2). De Ara
de Thriomphe, opgenomen met de opname-lens van professor Chrétien. 3).
De Are de Tri omphe, geprojecteerd door de rectificatielens van professor
Chrétien. De noodzakelijke breedte van het projectie-scherm komt op deze
afbeelding duidelijk naar voren.
OP DE MORGEN van de 29e
April vond eett lijnwachter op
de spoorweg tussen Sori en
Pieve Ligure bij Genua het ver
minkte lijk van een man, die
door een nachttrein was over
reden. De politie kon geen spo
ren vinden die op misdaad
wezen. Toen de in Lombardije
wonende vrouw Luisa Ravazzini
de volgende morgen in de krant
over het ongeluk las, dacht ze
dat haar hart van schrik zou
blijven stilstaan. De persoonsbe
schrijving klopte n.l. precies
met die van haar man, wiens lot
haar al een week lang met zorg
vervulde. Sedert lange tijd zon
der werk, was hij voor kort ook
de bijverdienste als keeper van
een voetbalclub kwijtgeraakt.
Enkele dagen geleden was hij
vertwijfeld op zoek naar werk
gegaan en niet meer terugge
keerd
In tranen meldde vrouw-
Ravazzini zich bij de politie. Zij
werd met familieleden naar de
plaats van het ongeluk ge
bracht. Ondanks de gruwelijke
verminkingen herkenden zij
Mario Ravazzini dadelijk. De
overheid reikte de overlijdens-
acte uit en daarmee zou de zaak
afgedaan zijn. Het lijk kon be
graven worden.
VROUW Ravazzini en haar klei
ne zoontje Giancarlo waren
ontroostbaar. De voetballers van
Tanfulla di Lodi droegen de kist
van hun ex-keeper naar het graf.
In de daaropvolgende nacht had
de weduwe een wonderlijke
droom. Eerst droomde zij, dat ze
zich op een schip bevond, toen
vond ze zich in een scheepsruim
waar vele jongemannen waren,
die hei-gele uniformen droegen.
Tot haar grote verbazing her
kende zij onder hen Mario. Hij
zat aan een tafel en schreef. Zij
kon ieder woord lezen dat hij op
zijn kaart schreef: „Gisteren uit
Marseille vertrokken" stond er.
„Kussen voor Giancarlo. Ik
schrijf spoedig weer, Mario".
Toen verbleekte het droombeeld.
Toen vrouw Ravazzini wakker
werd, kon zij zich ieder detail
van haar droom herinneren.
MET de ochtendbestelling had de
postbode een kaart gebracht.
Met wijd opengesperde ogen las
vrouw Ravazzini: „Gisteren uit
Marseille vertrokken. Kussen
voor Giancarlo. Ik schrijf spoe
dig weer, Mario". Met een gil
viel ze flauw. Het was het hand
schrift van de gestorvene
Iedereen bevestigde de echtheid
van het schrift. De kaart was
een ansicht uit Marseille, maar
was echter volgens het poststem
pel in Oran, Algerië, verzonden.
„Mario heeft het aan boord van
een schip geschreven", zei vrouw
Ravazzini, „en pas na de ont
scheping afgegeven".
In de volgende weken kwamen
nog drie kaarten uit andere delen
van Algiers. Dit keer in de
Franse taal. Steeds een korte ge
lijkluidende groet en Mario's
handtekening. Zonder adres van
de afzenderDe politie bleef
bij haar mening dat de bij Genua
om het leven gekomene niemand
anders dan Mario Ravazzini was.
De ontroostbare weduwe was het
hier niet mee eens. Zij geloofde
eerder in haar droom dan in de
werkelijkheid.
Wat ze nu deed, verzweeg zij al
haar bekenden. Op goed geluk
schreef ze een brief aan de
„legionnair in het vreemdelin
genlegioen, Mario Ravazzini in
Algerië" en stelde hem enkele
zeer vertrouwelijke vragen, die
niemand anders dan haar echt
genoot zou kunnen beantwoor
den".
'N NU komt de grote sensa-
tieEr kwam antwoord
op! Éindelijk had vrouw Ravaz
zini de zekerheid: Mario leeft!
Triomfantelijk heeft zij het
iedereen verkondigd: Mijn droom
is waarheid geworden!
Terstond zocht de politie con
tact met Algerië. Opsporing van
de legionnair Mario Ravazzini
werd gevraagd. Zou hij werkelijk
m leven zijn, dan wordt de Ita
liaanse politie voor een tweede
probleem gesteld: Wie was dan
de dubbelganger, .die op de 29e
April in de kledihg van de ex-
keeper Mario Ravazzini bij Sori
door de nachtsneltrein werd over
reden?
(Van onze speciale verslaggever)
J-\0LLYWOOD heeft gesproken en de zware stem van dit machtigste aller film-centra heeft overal ter
uereld in de bioscoopzalen weerklonken. Kort gezegd komt de boodschap hierop neer. dat de vlakfilm haar
langste tijd heeft gehad en dat ook de drie-dimensionale film als uitgeschakeld kan worden be
schouwd. Het woord is thans aan cinemascope: het filmsysteem, dat illusies van enorme wijdte en diepte
opwekt, en dat in de loop van het volgend jaar in verschillende Nederlandse bioscopen zal worden
geïntroduceerd.
20th Century Fox één van de Grote Vijf in het materialistische Amerikaanse filmland heeft de
lans voor cinemascope gebroken. Haar eerste cinemascope-film „The Robe" in Januari of Februari
van het volgend jaar zal in het Flora-theater te Amsterdam en het Asta-Theater te Den Haag de pre
mière van dit epos gaan is een zó overweldigend succes in Amerika, Engeland en ook Frankrijk gewor
den, dat de doortastende Griekse directeur, Spyros P. Skouras, heeft besloten van nu af aan geen enkele
vlakfilm meer te vervaardigen. De daad bij het woord voegend heeft 20th Century Fox een productieplan
van 35 cinemascope-films ontworpen, waarvan er al enkele gereed zijn gekomen.
En ook de concurrerende film-maatschappijen zijn, zij het minder uitgesproken, tot de productie van
cinemascope-films overgegaan. Warner Bros, Metro Goldwyn Mayer, Universal, Columbia, Allied Artists,
Walt Disney, enfin, noem ze maar op, ze zijn alle druk met het cinemascope-systeem aan het ex
perimenteren. In de loop van de laatste maanden zijn in totaal meer dan vijftig cinemascope-films aan
gekondigd en elke week komen er nieuwe bij.
materiële ondergrond, want het kost
heel wat minder een zaal voor de
vertoning van de eerste dan voor
die van de tweede rolprent-soort ge
reed te maken.
MOET voor de projectie van een
3-D-film een hele nieuwe appara
tuur worden aangeschaft, voor die
van een cinemascope-film heeft men
alleen maar een speciale lens nodig,
welke op de standaard (projectiel-
camera wordt geschroefd. Hierbij ko
nen dan natuurlijk nog een sterepho-
nische geluidsinstallatie en een
scherm, doch deze zou men ook voor
de vertoning van een 3-D film moe
ten aanschaffen.
In Amerika zijn inmiddels reeds
enkele honderden bioscopen tot de
aanschaffing van de benodigde cine
mascope-apparaten overgegaan. In
Engeland is het al het zelfde liedje,
want daar hoopt men in Februari
van het volgend jaar honderd van
de 4.500 theaters met een cinemas
cope-set te hebben uitgerust, terwijl
in de loop van dat zelfde jaar nog
vijfhonderd cinema's zullen volgen.
En in Nederland is men zich al
evenzeer aan deze nieuwe filmtech
niek aan 't aanpassen. Het Flora
theater te Amsterdam en het Asta-
theater te Den Haag zullen de eerste
Nederlandse bioscopen zijn, die de
verplaatsbare en dus uit te schake
len cinemascope-apparatuur zullen
bezitten, doch in de provincie zijn
ook al enige bestellingen gedaan. De
kosten van de Cinemascope-acces-
soires (rectificatie-lens, projectie
scherm en stereophonische geluids
installatie dus) liggen tussen de 15
en 75 duizend gulden, al of niet af
hankelijk van de verbouwing, welke
voor plaatsing van het monster-
scherm zal moeten geschieden.
„En de kleermaker zei, dat het een exclusief model was
CINEMASCOPE is de naam van een
v film-systeem, dat gekleurde rol
prenten door middel van een bijzon
dere lens opneemt en ze later met
behulp van een tweede bijzondere
lens op een licht gebogen monster-
scherm projecteert. De lens, waar
mee wordt opgenomen, comprimeert
in letterlijke zin het beeld, terwijl
de lens, welke bij de projectie dienst
doet, de naar boven vertrokken lij
nen weer rectificeert.
Op de hiernaast afgedrukte illu
straties van de Are de Triomphe is
duidelijk te zien wat opname- en
projectie-lens klaarspelen. Ter ver
gelijking is ook een ,,shot" van een
tot nu toe in gebruik zijnde film-
lens afgebeeld opgenomen vanaf
dezelfde plaats en onder een gelijke
camera-hoek! welke bij reproduc
tie in het theater het zelfde beeld
te zien geeft. Beide lenzen zijn uit
gevonden door de Franse professor
Henri Chrótien, evenals trouwens
het met de hoeken naar voren ge
bogen projectie-scherm. Het waren
Skouras en de wetenschappelijke
leider van 20th Century Fox, Earl
Sponable, die een jaar geleden zelf
naar Parijs vlogen om de gepaten
teerde uitvindingen te bezichtigen
en toen ook onmiddellijk het besluit
namen om „The Robe („De Man
tel", naar het gelijknamige boek
van Lloyd C. Dougas) op basis van
dit nieuwe systeem te filmen. De
inmiddels gereedgekomen film
kosten: vier millioen dollar! draait
nu reeds gedurende twaalf weken
in het 5800 plaatsen tellende Roxy-
theater in New York en heeft al een
recette van anderhalf millioen dol
lar opgeleverd. Ook in andere Ame
rikaanse plaatsen en in Londen zo
wel als Parijs is „The Robe" een ge
weldig succes geworden De totale
winst op deze eerste cinemascope-
film ter wereld wordt op niet min
der dan 25 millioen dollar geschat!
DE VISIE van Skouras mag het
negentienduizend man tellend
personeel van 20th Century Fox
momenteel grotere bestaanszeker
heid hebben gegeven, maar is de
cinemascope-film nu werkelijk het
product, waar het bioscoop-publiek
met smart op heeft gewacht? Zal
het met de cinemascope-film niet
net zo gaan als met de 3-D film: in
het begin een overweldigend succes;
op het eind een groteske misluk
king?
Deze vragen rijzen onwillekeurig
bij ieder mens op, die de aanvanke
lijk wanhopige strijd van Hollywood
tegen de televisie van dichtbij of
veraf heeft gadegeslagen. Want
en dit even terzijde de baanbre
kers van filmland zijn sinds de oor
log alleen maar nieuwe wegen op
gegaan om de gedurig aan invloed
(Advertentie, Ing. Med.)
inspanning verzetten. In 1941 publi
ceerde hij zijn eerste korte verhaal
in een Afrikaans tijdschrift. Op 9
Juli 1942 werd hij tér dood veroor
deeld. In de gevangenis vond hij
gelegenheid, zijn schrijverstalent te
ontwikkelen.
„Het waren magere, inhoudsloze
jaren, maar tegelijk jaren, die mij
geestelijke rijkdom brachten. In de
eenzaamheid heb ik het leven leren
kennen en ik heb er mijn idealen
en mijn geloof behouden", zo ver
klaarde Van Blerk. Over de aanlei
ding tot zijn ter doodveroordeling
zei hij: „Er was, mijn achtergrond
in aanmerking genomen, voor mij
geen middenweg en geen keus, toen
de oorlog eenmaal een feit was. Ik
erken, dat het troebele dagen waren
en dat de mensen niet helder kon
den denken. Toch is er niets, waar
over ik mij schaam. Ik kon niet
anders." Zijn levensfilosofie? „Wie
waarlijk iets aan zijn medemens wil
schenken moet, zoals de Bijbelse
Job, eerst alles verloren hébben.
Een mens die, geesteliik gesproken,
zichzelf niet volkomen wil verlie
zen zal nooit tot geestelijke groot
heid komen."
winnende televisie het hoofd te kun
nen bieden. Om het publiek naar de
bioscoop te blijven trekken, moet op
revolutionnairé wijze worden gebro
ken met de vlakfilm, die, met uit
zondering van de omvang van het
projectiescherm, geen principiële
verschillen met de televisie-film ver
toont.
De cinemascope-film schijnt op het
eerste gezicht een afdoend antwoord
op de televisie-film te zijn. Zij
brengt kleuren, wekt de illusie diep
te te bezitten (veroorzaakt door de
grootte en buiging van het projec
tie-scherm), terwijl het enorme
doek de bezoeker ook meer in de
handeling verwikkelt. Dit laatste
wordt nog geaccentueerd door de bij
behorende stereophinische geluidsin
stallatie, welke het geluid dan weer
van rechts, dan weer van links en
Het monster-scherm zoals dat bij
de vertoning van cinemascope-
films wordt gebruikt.
dan weer van achteren of van voren
doet komen.
De 3-D film bezit ook vele van
deze voordelen. Het nadeel is ech
ter, dat men dit soort films alleen
maar met polaroid-brillen kan zien,
terwijl het publiek door de geringe
omvang van het scherm ook meer
op een afstand blijft, m.a.w.: niet
zo direct bij de handeling wordt be
trokken. Door productie van rol
prenten, waarbij meer op goedkope
trucjes (terugkaatsende ballen, uit
stekende giraffenhalzen etc.) dan op
de inhoud is gelet, is de 3-D film
bovendien in een kwade reuk komen
te staan!
Ook de bioscoop-exploitanten pre
fereren de cinemascope-film boven
de 3-D-film. Dit heeft een zuiver
De uitvinder van de cinemascope-lenzen, professor Henri Chrétien (midden)
met de directeur van 20th Century Fox, Spyros P. Skouras (links) en diens
wetenschappelijke medewerker, Earl Sponable.
In drie talen tegelijk en in enorme
oplagen is kortelings het verhaal ver
schenen, dat Jan de Hartog onder de
titel „De kleine ark" over de storm
vloed van eind Januari van dit jaar
heeft geschreven. De Hartog vertoefde
met zijn woonschip op de Zeeuwse wa
teren toen daar het inferno losbarstte.
Zijn relaas draagt het stempel van het
zelf-doorleefde. Onder de bijna humo
ristisch vertelde avonturen van twee
kinderen met hun dieren gaat de ver
bittering schuil over de uitschakeling
van de vrijwilligers van het eerste uur
door de beroepshelpers van leger en
marine. Wie dit verhaal heeft gelezen
begrijpt van de psychologie van deze
werkers en van de enorme betekenis
van het radio-noodverkeer voor de
hulpverlening meer dan wanneer hij er
een lang rapport over had doorgewerkt.
De Hartog moge hier en daar met
toneeleffecten werken en zich mis
schien opzettelijk? soms schuldig
maken aan mistekening van personen
en situaties bv. van de journalisten
in het rampgebied niettemin is zijn
boekje zeer boeiend geworden. Eppo
Doeve illustreerde het voortreffelijk.
De Nederlandse uitgave is van Elsevier
te Amsterdam.
„Hebt Uw naasten lief". Passender
titel zou Erich Marie Remarque moei
lijk hebben kunnen geven aan zijn
laatste roman, die natuurlijk zouden
we haast willen zeggen het pro
bleem van de statenïozen, de uitgewe
zenen, tot onderwerp heeft. Net als in
Are de Triomphe. Maar ontroerender
en suggestiever. En daarom juist nog
schrijnender .Deze bittere geschiedenis
van de ontheemden, die Hitier om hun
geloof uit zijn Derde Rijk verbande,
is door Remarque zonder bitterheid
verteld. Hij spreekt niet vol gram
schap. Doch uit iedere regel springt het
stille leed van de duizenden „emigran
ten" naar voren. Het leed, dat heerste
in de emigrantenhotelletjes te Wenen,
Praag, Zürich of Parijs. Overal waar
de vluchtelingen, de mensen zonder pas
en verblijfsvergunning, maar samen
hokten. En hoe scherp en toch gevoe
lig is in dit verband het sterven ge
tekend van Moritz Rosenthal, de oude
zwerver, die in zijn visioenen de he
melpoort nog voor een douanepost aan
ziet. Deze roman, die werd uitgegeven
door Van Holkema en Warendorf te
Amsterdam is gedragen door een in
nerlijke spanning. Zij fascineert van
het begin tot het einde en zij zal de
lezer tot nadenken stemmen.
(Van onze correspondent te
Kaapstad).
DE litteratuurprijs van de Afrikaan
se Schrijverskring is dit jaar toe-
fekend aan de 39-jarige Hendrik
tephanus van Blerk, een man die
in 1942 ter dood veroordeeld werd
omdat hij de oorlogsinspanning van
het kabinet-Smuts saboteerde. Van
Blerk, die zijn fel anti-Britse gezind
heid ook vandaag nog niet onder
stoelen en banken steekt, leefde vier
weken lang in de dodencel van de
centrale gevangenis te Pretoria, in
afwachting van zijn terechtstelling.
Het vonnis werd daarna verzacht tot
levenslange gevangenisstraf; in 1948
schonk de regering-Malan hem de
vrijheid.
In de gevangenis schreef Van
Blerk drie romans, die opzien baar
den door hun diep-menselijke in
houd. Zij behoren stuk voor stuk tot
de in Zuid-Afrika meest gelezen
werken. In October 1952 verscheen
zijn roman „Regen van Erbarming",
die het leven aan de zelfkant der
maatschappij tekent en die tot het
beste proza gerekend wordt dat in
het Afrikaans verscheen.
De heer Van Blerk is de zoon van
een „arme blanke" en hij heeft, om
dat zijn vader van de ene plek naar
de andere trok, niet minder dan der
tien lagere scholen bezocht. Hij heeft
in zijn jeugd geleerd, wat honger is.
Toen hij vijftien jaar was werd hij
knecht bij een houtrijder en ver
diende een rijksdaalder per week.
Jarenlang was hij werkloos; later
werkte hij als rioolgraver en mijn
werker, als hulpsoldaat en 'als
spoorwegwerker. Toen de tweede
wereldoorlog uitbrak schaarde hij
zich bij de extremisten, die zich op
grond van hun pro-Duitse gezind
heid tegen de geallieerde oorlogs-
