Natuurmonumenten in de Y.S. Er is recreatieruimte in overvloed Tweehonderd „parken" staan open voor iedereen IN GOUDZOEKERSLAND HEERST RUST Een uniek bezit Natuur schiep schoner dan mensenhand DE MENS heeft vaak met de natuur samengewerkt, maar als de natuur het alleen deed kwam er vaak iets groots uit haar handen en nog vaker iets huiveringwekkends. De Death Valley (dodendal) in 't Oosten van Californië heeft in dit opzicht niet spoedig haars gelijke. Alles is hier monumentaal, van de zoutvlakten af tot de vulkanische kraters toe. Wie zich aan een schildering van dit na tuurtafereel waagt, moet bijna alle kleuren van het palet benutten. Hier ligt het laagste punt op het Westelijke Een eeuw geleden brak de hel van begeerte los Op 24 Jan. 1848 vond Marshall ZATERDAG 16 JANTJARI 1954 £LKE Amerikaanse toerist heeft zo vaak al afbeeldingen van de rotsbruggen in het Rotsge bergte gezien, dat hij ze zeker niet zal overslaan, als hij in Utah komt. De werkelijkheid blijkt dan echter elk plaatje en alle fantasie nog te overtreffen. De erosie verwering door natuurlijke oor zaken als koude, hitte, wind en regen heeft hier zulk een won derlijk spel gespeeld, dat er reus achtige stenen bogen zijn ont staan. Om zich een voorstelling van de afmetingen te kunnen vormen, lette men op de man links op de voorgrond en op een ander, die onder de achterste boog staat. De plaats staat op 't kaartje met Rocky Mountain aangegeven. Men heeft in dit gebied in totaal SI van zulke rotsbruggen geteld. De grootste, Landscape Arch, heeft een spanwijdte van meer dan ne gentig meter. J-JET komt in de V.S., wanneer men de nationale monumenten gaat tenen niet op een tiental aan. Men maakt wel onderscheid tussen National Parks, National Monuments, en National Historical Parks on een lijst daarvan zal zeker wel meer dan honderd nummers aanwijzen. Het Oosten blijkt het slechtst te zijn voorzien; desniettemin zijn in Shenandoah en Blue Ridge prachtige bossen te bewonderen en is de bloemenrijkdom hier bijzonder gróót. Bij de Mouna City vindt men prae-historische heuvelwallen, die door Indianen opgericht moeten zijn, de Mammoth Cave in Kentucky bestaat uit een lange reeks onderaardse grotten, die nog nooit geheel onderzocht zijn en de Great Smoky Mountains gaan door voor een van de oudste gebergten ter wereld. Wat het Westen biedt, vindt men elders op deze pagina beschreven. H/UR EN DAAR meent men nog altijd, dat Amerikanen typische groot stedelingen zijn en dat zij zich het beste thuis gevoelen tussen een muur van wolkenkrabbers. Inderdaad zijn er millioenen, die gedwon gen worden hun hele leven door te brengen in een huizenzee, die geen stukje van de horizon meer open laat. Maar ook deze tekortgeschotenen pogen op een hete Zondag nog een plaatsje aan het strand te krijgen of nemen in hun luttele vacantiedagen hun visgerei op de rug. Midden in New York, in het uitgestrekte Central Park, kan men oude manne tjes op de banken zien zitten, die met de eekhoorntjes en de duiven de meest vriendschappelijke betrekkingen onderhouden. En als er ergens een groot aquarium is, dan trekt het ontzaglijk veel bekijks. HET GEJAAGDE leven wil een tegen pool hebben en d;- ligt tot dusver nog steeds uitsluitend in de natuurlijke recreatie. Daar zijn de bossen, uiter aard voorzover ze staatseigendom zijn, Halfrond, negentig meter beneden zeepeil, maar niet zoveel verder vindt men de Telescope Peak van ruim vierduizend meter hoog. In de zomer kan het hier zelfs in de schaduw ont zettend warm zijn. De goudzoekers van 1849 hebben talloze malen dit landschap vervloekt en velen van hen zijn hier van dorst omgekomen. En nu staan er op het kaartje nog aangegeven Yosemite, waar de wa tervallen over de granietkliffen stor ten en sequoias of reuzenbomen hun toppen ten hemel reiken, en de Kings Canyon en de Joshua Tree, waar de woestijn zelfs een grote variëteit van planten en dieren oplevert. Begrijpt u nu ook, waarom de mensen zo graag in Californië wonen? wel in de eerste plaats voor aange wezen. In de V.S. vindt men maar eventjes 152 „national forests" en zo'n grote oppervlakte beslaan deze wouden, dat er voor letterlijk iedere Amerikaan alleen wel een halve hectare beschik baar zou zijn. Begin maar niet uit te rekenen op welk een oppervlakte bos de Nederlander aanspraak kan ma ken Omdat iedereen (nou ja, iedereen....) een auto heeft, kost het hem weinig moeite een bos naar zijn keuze op te zoeken. Van controle zal hij weinig last hebben; wil hij picknicken, kam peren, vissen, jagen, woudlopen, hij ga zijn gang. Bordjes met verboden toe gang zal men maar zeer weinig zien. Wil hij in de meertjes gaan zwemmen, hij doe het op eigen risico. Zou hij graag een kano willen huren, ze zijn te krijgen. Houdt hij van skieën, hij kan in de winter op heel wat plaatsen terecht. En dat alles voor nul centen. Op een enkele kampeerplaats, waar de zaken piekfijn in orde zijn, moet je iets be talen en elders krijg je het hakhout voor het vuur ook niet helemaal gra tis, maar op zulke plaatsen doe je je beurs graag open. Is er ergens een gedeelte van het bos afgesloten, dan is dat wegens brandgevaar. Overigens moet je goed uit je ogen kijken, want je kunt in heel wat bossen maar al te gemakkelijk verdwalen. Er zijn in de V.S. ongeveer 500(1 officiële kampeerplaatsen. Liggen ze niet ver van de stad, dan zal men er waterkranen vinder.; zo niet, dan be perkt de accommodatie zich tot stenen vuurhaarden. Alleraardigste banken en tafels van gekloofde boomstammen zijn geen uitzondering; ze zouden in ons houtarme land gewoon niet te be talen zijn. Wilt u in zo'n „national forest" een zomerhuisje bouwen, ook dat is moge lijk, al moet u wat grondpacht betalen en al wordt de plaats u min of meer aangewezen. En de bosarchitect moet het bestek goedgekeurd hebben natuur lijk. Er zijn er al ettelijke duizenden. Natuurvriendenhuizen, jeugdherbergen en grote boshutten voor groepen ont breken ook niet. Begeert nen de echte wildernis, door geen mensenhand beroerd, ook daarin is overvloed van keuze. On- ervarenen zullen deze gedeelten niet zonder een gids betreden. Er zijn door alle bossen hoofdwegen aangelegd; verlaat men die, dan zijn de bospaden vrij zeldzaam. Herten zal men er veel zien en de beer is er nog lang niet uitgestorven. Wil men voorts voor z'n vertrek ge ïnformeerd zijn, de National Park Service heeft honderden aardige en goedkope gidsjes uitg-geven. Natuur lijk is de National Park Service ont zaglijk populair; zij is immers de gastvrouwe van 42 millioen mensen per jaar. Maar al deze millioenen zijn geen engelen en waar zoveel is, wordt het goede vaak niet meer gewaardeerd. De bossen worden „loved to death" (ten dode bemind), zo drukte eer gids zich tegenover ons uit. Voor het onder houd wordt per jaar 33 millioen dol lar uitgegeven, maar dat is veel te weinig. Dat zou het al zijn, wanneer het vandalisme in de V.S. niet zulk een bedroevende omvang had aange nomen, dat is het -ooral nu er zo weinig inkomsten tegenover staan. Een autovergunning voor het Yellow- stone-park duurt veertien dagen en kost maar één dollar. De tijd komt, dat de Amerikaan zal moeten leren zuinig op zijn natuur te zijn. De overvloed mindert, de slordig heid neemt echter niet af. Een Neder lander, die in eigen land nauwelijks nog creatie kan vinden, zal bij een bezoek aan de V.S. meer dan eens denken; hadden wij maar wat van wat zij hier teveel hebben, we zouden er goed op passen! Maar of dat laatste wel waar zou zijn? ER ZULLEN weinig mensen zijn, die nog nooit van het Yellowstone Park gehoord hebben. Het is dan ook niet alleen het eerste van een lange reeks „national parks" in de Verenigde Staten, het is ook nog altijd het grootste en misschien wel het merkwaardigste. Met een oppervlakte, groter dan 't vier de deel van Nederland, met zijn drie duizend geysers en heetwaterbronnen, met zijn watervallen en canyons en niet te vergeten met zijn prachtige fauna, wekt het de diepste bewondering van iedere natuur onderzoeker. Maar daarmee is dit monument tevens ook een sensatie voor de toerist geworden, die hij in elk geval eens in zijn leven gehad moet hebben. Evenals in het Kruger Wildpark kan hij ook hier trou wens in zijn wagen blijven zitten en achter het stuurrad is het mogelijk de wilde beesten te kieken. SITUATIE is hier in een eeuw wel grondig veranderd. Twee der de van de Indianen in de reservaten, de wilde natuur bezienswaardigheid Voor dagjesmensen, de buffels onder bescherming van de in 1912 opgerichte American Bison Society. Met enige bitterheid vraagt men zich af, of de gehele natuur misschien wel tot mu seum wordt, wat zullen er dan een zaalwachters moeten zijn! Ons werd een sprekende foto getoond: aan de rand van een wasemende geyser lag een hele hoop rommel: busjes, flessen, dozen, ijzeren voorwerpen en wat niet al. Het was allemaal van de bodem op gevist; de bezoekers hadden kennelijk de aanblik van het kristalheldere wa ter niet kunnen verdragen. Welk een uitverkoren volk overi gens, dat zulk een uitgestrektheid aan land en zulk een veelheid van indruk wekkende natuurformaties bezit. De gehele punt van Florida, de Evergla des, heeft men volkomen gelaten zoals die was: een sub-tropische wildernis met mangrove-bossen, fantastische bloemen en vogels die alle kleuren van de regenboog aan zich hebben. Natuurlijk heeft niet iedere Amerikaan dat gezien de afstanden zijn ook zo groot en buiten de vliegmachine duurt het reizen dagen maar tien tegen een, dat hij niet ver van huis af wel een ander monument kan bewonderen. Vooral in het Westen liggen ze vrijwel vlak naast elkander. De geoloog, de bioloog, de praehistoricus zal er ogen, hersenen, handen en voeten te kort ko men, geloven we. TYE DEVILS TOWER (duivelstoren) in Wyoming beslaat aan de voet een oppervlakte van twee vierkante mijl, de hoogte is nog geen driehon derd meter, maar deze gehele vulka nische formatie is juist in haar streng heid van lijnen zó vreemd, dat men zich niet kan voorstellen dat hier geen reuzenhanden mee bezig zijn geweest. Zulk een somber brok lava zal er wel geen tweede op de wereld zijn. Reuzendieren hebben hier in elk ge val wel geleefd. In het natuurmonu ment Dinosaur zijn heel wat beende ren van praehistorische dieren gevon den, fossielen waarvan de boeken zeg gen dat ze 140 millioen jaar oud zijn. Meer dan twintig geraamten zijn al uitgegraven; een daarvan, een bronto saurus, zagen we in een museum op gesteld, een gevaarte van meer dan tachtig voet lang. Gelukkig dat hun hersenvoorraad zo gering geweest is: stel je voor, dat er nog enkele leven de exemplaren ergens in een wildpark overgebleven waren! Waar kalksteenbergen zijn, heb je ook spelonken en die zijn er in Wind Cave dan ook heel wat. De grillige formaties zullen de Indianen wel niet zo gelokt hebben als de hoge spitsen van de Grand Teton dat deden. Nóg leven hier de elandkudden, de herten yLAK bij de Mexicaanse grens ligt een griezelig-verlaten woestijn, die men „het park der orgelpijp cactussen" noemt. Hier in Arizona, aan de voet van het Ajo-gebergte, vindt men tal van planten, waar men elders tevergeefs naar zal zoe ken. Vooral de orgelpijpcactus kan een geweldige hoogte bereiken. Nog altijd leven hier verhalen van de moeilijke tochten, die de Spaanse veroveraars door deze woestijn hebben gemaakt. en de antilopen in het wild, maar hoe lan|? Een tocht per vliegmachine door de Grand Canyon, zou u dat aandur ven? Wij deden het, maar dan in een bioscoopstoel gezeten, werden lucht- ziek van het zwenken en manoeuvre ren, hielden onze adem in bij dit be toverende gezicht en vreesden ieder ogenblik tegen een rots te pletter te slaanHet was in de Cinerama te Detroit en het werd een cinematogra fische belevenis van hoog-sensationeel gehalte. De echte tocht kan nauwelijks veel échter geweest zijn. Men zegt, dat in Mesa Verde de ge heimen van de oertijd aan de dag tre den. Spraken de vernuftig geconstru eerde rotswoningen evenwel maar wat duidelijker! Voor archeologen is er trouwens in de V.S. veel meer werk aan de winkel dan we ooit vermoed hebben. Wat we in de musea in New York en Washington van de kunst der Maya's, der Tolteken en Azteken ge zien hebben, was ten minste zo sugges tief als wat de opgravingen in Egypte hebben opgeleverd. We kregen de in druk dat de Amerikanen dit onder zoek met grote zorgvuldigheid en wat niet minder belangrijk is met gulle royaliteit hebben aangepakt. Over het Mesa Verde plateau zou trouwens alleen wel een boek te schrij ven zijn. De holen in de steile wanden van de canyons boden hier niet slechts beveiliging tegen het weer maar ook tegen de vijanden. Nog maar enkele honderden van deze puebloruïnen zijn ontgraven, er wachten wellicht nog duizenden. Men schat dat ze tussen 3001300 na Chr. gebouwd en gedol ven zijn. In een van deze rotsdorpjes, Cliff Palace, heeft men tweehonderd woningen met nog wat pakhuizen ge teld. Zo'n vierhonderd mensen hebben hier dus eigenlijk tussen hemel en aarde geleefd. Marshall, de ontdekker van het goud, is bij uitzon dering eens niet vergeten, Hij heeft een grafmonu ment gekregen, dat op de foto juist niet zichtbaar is. Bedrijvigheid is hier overi gens vrijwel niet meer, nu het goud verdwenen is. De Verenigde Staten hebben hun voorname plaats als goudleverancier allang aan Transvaal moeten afstaan. En zo is het toneel, dat de grootste afwisseling heeft gekend van landelijke rust tot woeste dronke manstaferelen nu tot be zienswaardigheid geworden. In de zomervacantie slaan heel wat jongens hun ten ten op, daar waar honderd jaar geleden een goudzoe kerskamp te vinden was. Er worden ook speciale tochten naar deze streek voor de jongens van de middelbare scholen georga niseerd. Dan wordt, per truck of per jeep, dezelfde route gevolgd die de Mor monen op hun trek naar het Westen hebben gegaan. Onderweg wordt er bij de boeren gewerkt om de kost te verdienen De drie jon gens op de foto behoren ook bij zulk een. groep van ruim twintig leden meteen leidersstaf van vijf man. Het gebeurt wel, dat ze acht weken op stap zijn en dan een afstand van zes a achtduizend kilometer af leggen. Een bezoek aan de „gold country" staat dan onvermijdelijk op het pro gramma! JJET heeft eeuwen lang geduurd, voor de Europese kolo nisten in Amerika naar het Verre Westen durfden te trekken en eigenlijk is het nog maar ruim honderd jaar geleden, dat zij hun geluk achter de Rocky Mountains pro beerden te zoeken. Dikwijls waren bijzondere gebeurtenis sen de aanleiding, dat bepaalde groepen landverhuizers „op trek" gingen en onbeschrijfbaar zijn de ontberingen, die zij daarbij hebben moeten doorstaan, vooral omdat de Indianen hen ais vijandelijke indringers beschouwden. De grondvesting van Salt Lake City door de Mormonen bijv. en de ontginning van het omliggende land in Utah mag men gerust een epos van de moderne tijd noemen. tionaal monument verhe ven. Het bord op bijgaande foto herinnert de voorbij ganger aan deze romanti sche eerste tijd, toen geen avonturier zich de schone kans wilde laten ontglip pen om in één dag rijk te worden. De zaagmolen stond hier vlakbij, uiteraard aan de oever van een riviertje. Een goudzoekersmuseum ontbreekt ook al niet en de padvinders, die het gebouw nooit zullen overslaan, vin den hier alle voorwerpen verzameld die ze in hun jongensboeken herhaalde lijk hebben zien beschre ven: tenten .woudlopers- kleding, oude geweren, waswiegen en „nuggets". J7EN onvoorstelbaar grote toevloed van mensen kwam er plotseling, toen er in Californië goud ontdekt werd. Het was op de 24ste Januari 1848, dat James W. Marshall in de waterloop van Sutters zaagmolen voor het eerst dit zo hèet be geerde metaal vond en het gerucht verspreidde zich natuurlijk als een vliegend vuurtje. Men kan het ver haal van de „gold rush" en van de stroom gelukzoekers, die zich uit alle oorden der wereld bijna naar Califor nië begaf, in ieder school boekje vinden. Ten bewijze echter, dat in deze verha len geen fantasie in het spel is, heeft men deze ge denkwaardige plaats tot na-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1954 | | pagina 11