I
De hoop herleeft te Berlijn na
Westelijke concessie
Op jacht naar de rede van Molotov
Felle brand in de Roermondse
eiermijn
Weer demonstraties in Madrid
Russische agenda is onder
protest aanvaard
Franco
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
Grote ijsbergen op
IJselmeer
Vastgeraakt schip zoek
Dienst Enkhuizen-
Staveren gestaakt
Isolement van Ameland
verbroken
Strenge vorst in de
komende nachten
WEERBERICHT
MILLIOEN GULDEN SCHADE
Grootste van Europa
Gewonde studen t overleed
Brand in seinhuis
Rotterdam-Schiedam
gestremd
In het „onvindbare" Oostberlijnse
perscentrum
Worstjes, bier,
propaganda en
telefoons
Grote voorraad stro
in lichter laaie
Een zware taak voor vijf
Groninger brandweren
Directie:
J. BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
H. M. KOEMANS
Redactie:
Achterdam 18, Tel. S541
ADVERTENTIES
en ABONNEMENTEN:
Voordam 11 - Tel. 3320
Postgiro 187294
Woensdag 27 jan. 1954 VERENIGDE NOORDHOLLANDSE DAGBLADEN
151e Jaargang No. 22
ALKMAABSCHI COURANT
TARIEVEN:
Advertenties 16 ct p. mm
Vraag en aanbod
(alleen 2e hands goederen)
tot 15 woorden 1.
elk woord meer 5 cent
Uitsluitend contant.
Abonnementsprijs:
bij vooruitbetaling
per maand 2.15
per kwartaal 6.45
plus incassokosten
Weekabonnementen f 0 52
fTelefonisch van onze speciale verslaggever)
BERLIJN, Dinsdagavond. - Om zes uur vanavond
klaarde de lucht boven het congresgebouw weer
enigszins op. De uitgestelde rede van de Amerikaanse
minister van Buitenlandse Zaken Foster Dulles werd
toen voor de pers vrijgegeven en onmiddellijk begon
nen naar alle boeken der wereld de telexmachines te
ratelen. De tweede Berlijnse conferentiedag was in
ieder geval hoopvoller geëindigd dan de eerste. Foster
Dulles, van wie men een philippica aan het adres van
Molotov had verwacht, had de pijnlijke situatie van
gisteravond gered door, zij het onder protest, de
voorgestelde Russische agenda te aanvaarden. De
speech van de vaak zo weinig tactvolle Amerikaan
wordt door waarnemers in Berlijn als de beste aan
gemerkt, welke hij ooit gedurende zijn lange staat van
dienst heeft afgestoken. Aan klaarheid, argumentatie
kracht en ook vastberadenheid laat zij niets te wensen
over. Amerika wenst niet met Rood-China aan de
door Molotov voorgestelde Vijf Mogendhedenconfe-
rentie deel te nemen en wenst ook niet terug te gaan
naar Potsdam en Yalta een uitspraak die grote
weerklank in Bonn zal vinden. Vanmorgen, doch
vooral gisteren leek het even of de conferentie al
onmiddellijk tot mislukking was gedoemd. De teleur,
stellende rede van Molotov deed waarnemers vrezen,
dat de Grote Vier in de woestijn van beschuldigingen
en her-beschuldigingen waren aanbeland en dat het,
gezien de ervaringen op vroegere bijeenkomsten, geen
zin zou hebben verder te gaan. Maar met Dulles'
concessie, waartoe na onderling overleg tussen de
Westerse Grote Drie is besloten, is er weer nieuwe
hoop gekomen. Een hoop met vreze weliswaar want
wat zal er van het laatste agendapunt: Oostenrijk
terecht komen wanneer Washington en Moskou ten
aanzien van het eerste agendapunt: de voorgestelde
bijeenkomst met Rood-China niet voor elkaar willen
zwichten?
Drie schepen zijn gisteren in het ijs
op het IJselmeer vastgeraakt. Twee
hiervan echter, de „Schiestroom" van
rederij Koppe en de „Adriana" mtt
schipper Buisman uit Zaandam, zijn
later op eigen kracht binnengekomen.
Beide schepen kwamen van ZwJile.
Een ijsbreker, welke van Amsterdam
uitvoer om het derde schip te assiste
ren keerde onverrichter zake terug
daar het vaartuig onvindbaar b>eek.
De ijsbreker meldde grote ijsbergen
van wel drie meter hoog en had slechts
met veel moeite het ijs kunnen door
ploegen. De bootverbinding Marker,
Monnikendam zal, voor zover vannicht
bekend was, normaal worden onder
houden.
Vanwege de vorst is de veerdienst
Enkhuizen^Staveren stilgelegd. De
laatste boot vertrok gistermiddag om
15.43 van Enkhuizen.
Twee militaire vliegtuigen hebben
gisteren het isolement van Ameland
verbroken. Gistermiddag om drie uur
stegen de machines van Leeuwarden
op en kwamen een kwartier later op
het vliegveld van Ameland aan met
80 kg post aan boord.
Om half vier zijn de machines weer
van het eiland vertrokken metonge
veer 50 kg post en twee passagiers.
Het plan is heden wederom een vlucht
naar het eiland te maken.
De Rijksveerbootdienst Oostmahorn-
Schiermonnikoog is gisteren nog goed
verlopen. Vandaag zal de verbinding
waarschijnlijk per vliegtuig geschie
den.
Het stadje Debar in Zuidslavisch-Ma-
cedonië is reeds twee weken door
sneeuw van de buitenwereld afgesloten,
waardoor honderd reizigers zijn gestrand.
(Van onze weerkundige medewerker)
\ET sterke hoge drukgebied met
het centrum over Scandinavië
geejt nog geen tekenen van ver
zwakking. Het zal ook in de ko
mende dagen nog in staat blijven
om de depressies van de Oceaan,
reeds voor of boven Engeland tot
staan te brengen. Gisteren werd
het steeds kouder door een harde
Oostenwind. In de afgelopen nacht
kwam 8 tot tien graden vorst voor
langs de Noordzeekust. Nu het
IJselmeer steeds dichter komt te
liggen met ijs en er komende
nacht iets minder wind is te ver
wachten, kan de temperatuur nog
verder dalen. De kans op strenge
vorst (10 tot 12 graden Celsius)
is komende nacht ook in onze pro
vincie mogelijk. In de afgelopen
nacht kwam in het Oosten en I
Noorden van ons land al 11 tot
'2 graden vorst voor. In Duits
land werd op vele plaatsen al 18
tot 22 graden vorst gemeten. Men
doet goed rekening te houden l
met de kans dat het de gehele
week zeer koud weer zal blijven
met s nachts matige tot strenge
vorst. De kans op sneeuw kan la
ter weer iets toenemen, wanneer
een volgende depressie een aan
val op het vorstgebied zal onder
nemen.
Verwachting tot morgenavond:
ZEER KOUD
Nu en dan wolkenvelden, maar
geen sneeuw van betekenis, Aan
vankelijk matige, later tot krach
tig of hard toenemende Oostelijke
wind. Strenge tot matige vorst.
Donderdag: Zon op 8.28. onder 17.19
^[U DE RUSSISCHE agenda is aan
vaard, zal de vergadering van van
daag beginnen met een bespreking
van het eerste der drie door Molotov
voorgestelde punten, namelijk „Maat
regelen voor vermindering van de
spanning in de internationale betrek
kingen en bijeenroeping van een con
ferentie van ministers van Buiten
landse Zaken van Frankrijk, Engeland,
de Verenigde Staten, de Sovjet-Unie
en (Rood-) China".' Eerst in een la
ter stadium zal de conferentie over
gaan tot de behandeling van het Duit
se vraagstuk en van dat der verzeke
ring van de Europese veiligheid. Het
Oostenrijkse staatsverd g zal als
laatste punt worden behandeld.
Alle delegaties hebben er Dinsdag
avond haar voldoening over uitgespro
ken dat een lang debat over de agen-
dat is vermeden, „ook al is het dui
delijk genoeg", zo voegde een Britse
woordverder er aan toe, „dat wij
zelf liever een andere volgorde zou
den hebben gekozen. In elk gasal
kunnen wij nu aan het werk gaan en*
behoeft men er geen tijd meer ver
loren te gaan". In Westelijke kringen
beschouwt men de aanvaarding v->n
het Russische voorstel niet zozeer
als een toegeven aan Molotovs wen
sen dan wel als een middel om te
voorkomen, dat de conferentie reeds
j^OLOTOV heeft Dinsdag ook reeds
laten weten, met welk voorstel hij
vandaag de besprekingen over de in
ternationale betrekkingen denkt te
beginnen. Hij zal een voorstel indie
nen om in Mei en Juni van dit jaar
een vijf-mogendhedenconferentie met
China bijeen te roepen, H(j deed dit
in een rede van een half uur, waarin
hij inging op hetgeen Dulles even te
voren aan het Russische adres had
gezegd. De standpunten dezer beide
figuren blijken nu al reeds weinig
ruimte voor overeenstemming te la
ten
Dat bleek ook uit andere opmerkin
gen van de Russische minister. Deze
herhaalde, dat het noodzakelijk was,
terug te keren naar de verdragen van
Potsdam en Yalta en betoogde verder,
dat de Sovjet-Unie streefde naar her
stel van de Frans-Russische vriend
schap - welke zij ook gaarne zou uit
strekken tot Duitsland.
Deze technicus is belast met de be
diening van een der vele Vertaal-
installaties, die zijn opgesteld in het
Berlijnse gebouw waar de Grote
Vier bijeenkomen. Veronderstel
overigens niet, lezer, dat deze man
veel vertelt van hetgeen er bespro
ken wordt. Hij heeft onder ede
strenge geheimhouding beloofd.
Een lid van de Oostduitse volks-
politie staat op wacht bij een der
vele geïmproviseerde telefooncellen
in Oost-Berlijn. Deze kunnen In
geval van onlusten direct worden
gebruikt.
QISTERAVOND heeft een felle uit
slaande brand gewoed in de Roer.
mondse coöperatieve eiermijn, de
grootste van Europa. De linkervleugel
van het gebouw, waarin zich twaalf
eiersorteermachines, een grote hoeveel
hied emballagemateriaal en ongeveer
een millioen eieren bevonden, is ge
heel uitgebrand.
De brandweren van Roermond en
Venlo bestreden met tien stralen de
enorme vuurzee. Rond negen uur had
men de brand bedwongen, maar met
het nablussen is men de gehele nacht
bezig geweest.
De blussingswerkzaamheden werden
aanvankelijk bemoeilijkt doordat te ge
ringe druk op de waterleiding van het
bedrijf stond. De buiswijdte van de
leiding bleek te klein. Men moest over
schakelen naar de in de nabijheid ge
legen leiding van de Kappellerlaan (bij
Roermond).
Tengevolge van de brand is de coö
peratieve eiermijn in grote moeilijk
heden geraakt, omdat het sorteren van
de voor export bestemde eieren geen
doorgang kan vinden.
De directie heeft gisteravond onmid
dellijk nieuwe machines besteld. En
kele vrachtauto's zijn reeds vertrok,
ken om deze machines te halen. De
werkzaamheden in het bedrijf zullen
vandaag zoveel mogelijk worden voort
gezet.
QPNIEUW hebben Dinsdag duizenden
studenten in de straten van Ma
drid tegen Engeland gedemonstreerd.
Hun betogingen golden ditmaal bo
vendien de politie, wegens het feit,
dat een hunner na de botsingen van
Maandag voor de Britse ambassade
het leven had gelaten. De jongeman
was namelijk onder de hoeven' van
de paarden der bereden politie ge
raakt en in zeer ernstige toestand
naar zijn woning vervoerd.
Ook Dinsdag heeft de politie de be
togers niet ongemoeid gelaten. In
herhaalde charges poogde zij de hoofd
straten van Madrid schoon te vegen.
De opgewonden jongelui verzamelden
zich voor het hoofdbureau van politie
zou kunnen stranden op de vaststel
ling der agenda. Niet voor niets heeft
Dules in dit verband in zijn rede gé-
wezen op het drama van de confe
rentie in Parijs in 1951, waar negen
en zeventig zittingen werden gevuld
met een vruchteloos debat over de
agenda. Dit mocht volgens hem ">iet
worden herhaald.
j^INISTER Dulles liet tegelijkertijd
weten, dat hy inzake het nu eerst
te behandelen vraagstuk stijf op zijn
stuk zou blijven staan en dat hij der
halve weigerde, de communistische re
gering van China te aanvaarden als
gesprekspartner over wereldvraagstuk
ken. Wel zouden de Verenigde Staten
desnoods met deze regering willen
spreken over een regeling voor de
vrede in Korea, maar verder wensten
zij niet te gaan.
?»Men kan wel het kwaad als een
feit erkennen", aldus Dulles, „maar
het is nog iets anders, het aan zijn
borst te drukken en het goed te noe
men". Tussen de regels door liet ij
ook merken, dat hij het liefst met het
eerste gendapunt korte metten zou
maken. „Hoe eerder we tot het punt
„Duitsland" komen, hoe beter het is".
Duitsland en de Europese gemeen
schap namen dan ook in Dulles rede,
die slechts een kwartier duurde, ver
uit de grootste plaats in. De Am iri-
kaanse minister besteedde driekwart
van zijn speech aan lofzangen op de
Epropese Verdedigingsgemeenschap.
Wat de Russische minister daarover
had gezegd, noemde hij „diep teleur
stellend". Daarentegen bracht hij *en
opvallende hulde aan Frankrijk, dat
de plannen voor de Europese gemeen
schap had ontworpen. „Zulk een
scheppend denken toont de vrijheid
op haar best. Het maakt hen belache
lijk. die Frankrijk willen veroorde
len tot een nederige plaats in de Sov
jet-wereld van opgedrongen eenvor
migheid", aldus Dulles.
op de Puerta del Sol en schreeuwden
beledigingen uit aan het adres van
de Spaanse politiechef, generaal Ra
fael Hierro. Zij eisten zijn aftreden
en jouwden hem uit toen hij op het
balcon verscheen. Ook verzamelden
zich studenten voor de ministeries
van Justitie en Binnenlandse Zaken.
Verder poogde zich een groep toegang
te verschaffen tot de gebouwen van
radio-Madrid, teneinde voor het volk
een uiteenzetting te geven van de
gang van zaken tijdens de relletjes
van Maandag. Tientallen nummers
vmi het Falangistische blad Arriba
werdén verbrand, omdat dit het op
treden van de politie tijdens de op
stootjes van Maandag niet had ver
oordeeld.
Ook te Valencia zijn Dinsdag be
togingen tegen hét a.s. bezoek van
koningin Elizabeth aan Gibraltar ge
houden. Tweehonderd en vijf en ze
ventig gemeenteraden in het Zuiden
van het land hebben zich tegen dit
bezoek uitgesproken.
Engeland heeft inmiddels voor de
tweede maal binnen een week ge
protesteerd tegen het feit, dat aan
bezittingen van Britse staatsburgers
tg Madrid, Barcelona en Huelva scha
de is aangericht tijdens betogingen
Gisteravond brak door onbekende
oorzaak brand uit in het seinhuis van
de Nederlandse Spoorwegen, dat ge
bouwd is boven de spoorbrug over de
Delfhavense Schie te Rotterdam. Door
deze brand zijn alle spoorwegverbin
dingen tussen Rotterdam en Schiedam
gestremd. Het verkeer werd reeds door
bussen overgenomen. Morgen hoont
men de verbinding te hebben hersteld.
Met vertraging moet men echter reke
ning houden.
(Telefonisch van onze speciale verslaggever)
„Het Oostberlijnse perscentrum is gesloten" „Nee, bet
is open!" „Het zal morgen geopend worden"
„Men heeft nog een bijzondere pas nodig om erin te ko
men". Gisteravond laat wilden wij nog de door Molotov
uitgesproken rede halen, maar hoe meer informaties wij
over het gebouw waar het document te krijgen zou zijn,
probeerden in te winnen, des te verwarrender werd het
totaalbeeld van antwoorden. Wjj hebben toen jemeend niet
verder te moeten vragen. Met een aantal collega's zijn wij
in een Volkswagen gestapt en regelrecht naar het Oost
berlijnse jlerscentrum gereden.
betekenis van het woord is
niets anders dan een instel
ling met propagandistische
doelstellingen.
Een Vopo met een pistool
in de gordel liep diep in zijn
kraag weggedoken voor de
monumentale ingang: een
zuilengalerij, heen en weer.
Hij keek ons even achter
dochtig aan, maar liep toen
stampvoetend verder. De
kou het vroor 15 graden
had hem blijkbaar de lust
ontnomen naar onze pers
kaarten te vragen met die
altijd even weerzinwekken
de woorden „Ausweis bitte".
Wat de Vopo buiten ver
zuimd had, haalden zijn
geestverwanten in het ge
bouw echter ruimschoots in.
Vier keer moesten wij onze
Jv^A een lange tocht door
de aardedonkere straten
van Oost-Berlijn hebben wij
het communistische perscen
trum toen eindelijk gevon
den. Het is gevestigd in het
nog enig overgebleven ge
bouw van de Thalmann-
platz waar in de dagen van
Hitier een onderdeel van
het ministerie van Propa
ganda was gevestigd. Zin
voller had het moeilijk kun
nen zijn, want een perscen
trum in de communistische
helgele passen te voorschijn
halen, die wel door een
Amerikaanse, een Engelse
en een Franse handtekening
bezegeld waren, maar met
door een Russische. De eer
ste tweemaal waren het als
chauffeur uitziende por
tiers, die er naar vroegen,
de derde keer een kleine
dikke man in burger; de
vierde keer een beleefd bui
gende jongeling, die op het
eerste gezicht een uitste
kende chef de reception had
kunnen zijn. Tot onze ver
bazing kon geen van de
vier controleurs ons precies
uitduiden in welke zaal van
het als hotel ingerichte ge
bouw het perscentrum ge
vestigd was. De een stuurde
ons naar boven, de andere
naar beneden, de derde
weer naar boven enz. Na
een kwartier hadden wij
het communistische voor
lichtingscentrum toch ge
vonden. Het bestond uit een
enorme hall met een nog
grotere zaal, een buffet
waaraan volksdemocraten
uit Rusland, Rood-China,
Polen, Roemenië enz. Ween-
se worstjes aten en Pilsner
bier dronken, een boeken-
stal met een keur van com
munistische tijdschriften en
een aantal telefooncellen
waar men zonder betaling
stadsgesprekken kon voe
ren.
Na veel moeite het
duurde nog een kwartier,
voordat wij de juiste per
soon konden vinden heb
ben wij ten laatste een
Franse vertaling van Molo
tovs rede gekregen. „De
Engelse vertalingen zijn ai
uitgegeven", zei een beamb
te tegen ons. „De Duitse
komen nog
In het Kathreiner Haus
hebben de Russen sinds
vanmorgen ook een boeken
stalletje geopend en wei
recht tegenover de stand
waar Amerikaanse, Franse
en Duitse kranten worden
verkocht. De communisti
sche propagandalectuur is
slechts voor weinige Wes
terse journalisten interes
sant als zou het alleen maar
zijn omdat slechts enkelen
Russisch kunnen lezen.
Maar de gekleurde ansicht
kaarten van het Kremlin en
van andere Moskouse be
zienswaardigheden worden
als he. ware bestormd. Niet
alleen omdat op de achter
kant de hamer en de sikkel
zijn gedrukt, maar ook om
dat zij drie keer zo goed
koop zijn als hetzelfde soort
ansichtkaarten in West-
Berlijn Ook al propa
ganda?
De brand trok in de avonduren een
grote massa lcijklustigen. De totale
schade, met inbegrip van het gebouw,
wordt ruw geschat op bijna een mil
lioen gulden. Verzekering dekt deze.
Naast het in de as gelegde gedeelte
van het oude gebouw is een nieuwe
eiermijn in aanbouw, die in Juli in
bedrijf zal worden genomen.
Dinsdagmiddag is door nog onbe
kende oorzaak brand uitgebroken in
de voorraad van twee en een half mil
lioen kilogram stro, welke lag opge
slagen bij de strocartonfabriek Albion
te Oude Pekela (Gr.) Al spoedig ston
den alle stapels, die tezamen een ter
rein van honderd bij veertig meter be
sloegen, in lichterlaaie. Ook het haksel-
gebouw vah de fabriek vatte vlam. De
brandweren van Oude en Nieuwe Pe
kela, Veendam, Winschoten en Wilder-
vank slaagden er in, de brand tot de
voorraad stro te beperken. Zij hadden
echter grote moeite te voorkomen, dat
een nabijgelegen complex arbeiders
woningen door de rondvliegende pluk
ken brandend stro zou worden aange
stoken.
Door de bittere koude en de harde
wind moesten twee der brandweren al
spoedig de strijd staken. De motoren
hunner spuiten weigerden dienst en
ook enkele slangen liepen schade op,
waardoor een gerichte blussing onmo
gelijk werd. De pakken der spuitgas
ten stonden stijf van het ijs
De brand zal vermoedelijk nog enige
dagen duren. De fabriek hoopt echter
met hulp van bedrijven uit de omge
ving de productie gaande te kunnen
houden.
BINNEN enkele weken heeft het Span
je van Franco kans gezien in onmin
te geraken met twee Westeuropese
landen. Spanje streeft al sinds jaar en
dag naar grotere invloed in Noord-
Afrika en vist bepaald in troebel wa
ter nu het zijde probeert te spinnen uit
de moeilijkheden, welke Frankrijk in
Marokko ondervindt.
Eigenlijk nog onverkwikkelijker is de
controverse, welke tussen Spanje en
Engeland is ontstaan inzake Gibraltar.
Deze tegenstelling vindt namelijk haar
grond in het aanstaande bezoek van
Koningin Elisabeth aan de onder En
gels bewind staande hoeksteen van de
NAVO. Oproerige studenten, die wij
ons nog wel herinneren uit de tijden
van Mussolini, hebben zich zelfs niet
ontzien een „waarschuwing" tot de
Engelse Koningin te richten. Naar onze
mening wel een bijzonder onelegante
en onheuse manier om politieke doel
stellingen kenbaar te maken. Het is met
dat al zeer begrijpelijk, dat minister
Eden heeft verklaard „over dit onder
werp geen stappen van welke buiten
landse mogendheid dan ook te zullen
aanvaarden".
Men moet zich afvragen welke re
denen Franco kan hebben gehad om
juist nu toestemming te geven tot bo
vengenoemde acties. Het zal zonder
meer duidelijk zijn, dat de gebeurte
nissen niet „zo maar" in het Spaanse
volk zijn opgekomen. Indien zij niet
van hogerhand zijn voorbereid, dan is
het toch zeker zo, dat Franco met geen
woord zijn afkeuring heeft uitgespro
ken. In een dictatoriaal geregeerd land
laat men het in het algemeen wel uit
zijn hoofd dingen te doen, waarmee de
dictator het niet eens is!
Naar ons voorkomt liggen deze re
denen min of meer voor de hand. Men
mag bezwaren hebben tegen het feit,
dat Spanje in de toekomst een der
steunpunten van de Europese defensie
zal zijn, men kan de loop van de ge
schiedenis evenwel niet tegenhouden.
Het moet Spanje evenwel altijd een
doorn in het oog zijn geweest, dat het
niet als „volledige partner" in het de
fensieve blok is toegelaten. Het staat
er om zo te zeggen naast, terwijl de
Amerikanen toch een militair accoord
met Franco hebben aangegaan. Hoewel
algemeen wordt ingezien, dat Spanje
bij de Europese verdediging behoort,
Runnen de mogendheden moeilijk aan
de gedachte wennen samen te moeten
werken met een dictator. Deze houding
heeft Spanje in het hart geraakt. Fran
co heeft nu misschien juist de tijd van
de Berlijnse conferentie aangegrepen
om aan te tonen, dat hij met deze si
tuatie niet tevreden is. Hij speelt daar
mee in de kaart van Moskou, dat
naar wij weten niet ophoudt te spe
culeren op onenigheid in de Europese,
gelederen.
Op zichzelf gezien zijn de voorvallen
in Spanje niet zo bijster belangrijk.
Maar afgewogen tegen de algemeen-
Europese situatie zijn ze toch wel bij
zonder pijnlijk. Molotov zal niet
nalaten er tijdens de conferentie 1-7-1
van de Grote Vier gebruik van IAl
te maken.