NAVO-bolwerk van de de Kaukasische bergen Noordkaap tot Naguib breekt de schatkamers van Faroek open In drie jaar nam de veiligheid van West-Europa aanzienlijk toe De koninklijkepaleisschatten komen in veiling Gans west-europa zit op de Europese Defensie Gemeenschap Jaarlijks Overzicht stelt 200.000 vragen per jaar Drie milliard voor de Egyptische staatskas Eerste verkopingen duren zes weken DONDERDAG 28 JANUARI 1954 (Van een bijzondere medewerker) te wachten als op de geboorte van een lang verbeid koningskind en het is daarom niet te verwonderen, dat de eerder ter wereld gekomen Noord-Atlantische Verdrags Organisatie, welke de facto èn de jure bestaat, wat jalours is op deze belangstelling. Er wordt inder daad weinig aandacht geschonken aan de NAVO, omdat het nu een maal een lichaam is, dat in zijn organisatievorm geen openbaarheid Het Palais de Chaillot aan de Seine-ocver te Parijsin welks houten zijvleugels het centrale zenuwstelsel van de NAVO is gehuisvest. kent, al schuwt het deze volstrekt niet. Veertien landen werken samen is de NAVO. Dit betekent in de practijk onder meer het dag in, dag uit bestuderen van lijvige rapporten en nog eens rapporten, het samen stellen van nieuwe rapporten uit de vorige en het onderling bespreken en in overleg veranderen van <jie rapporten. Kortom, het betekent een enorme hoeveelheid saai werk, welke voornamelijk wordt verzet in het Palais de Chaillot te Parijs. Neen, de NAVO-officier van heden heeft maar bitter weinig meer gemeen met de romantische Garde- Offizier uit de operette. f)E PARIJZENAARS ergeren zich v blauw over het feit, dat de twee smakeloze houten vleugels van het Palais de Chaillot, opgetrokken in de lomer van 1951 om de staf van Trygve Lie tijdelijk onderdak te verschaffen, nog steeds niet zijn afgebroken. Maar Lord Ismay, vice-voorzitter en secre taris-generaal van de NAVO-Raad, die daar zijn bolwerk heeft, verheugt zich over het feit, dat die houten vleugels er nog staan. Hij heeft de ruimte hard nodig, want hoe groot de Franse hoofd stad ook moge zijn, zij legt een ont stellend gebrek aan kantoorruimte aan de dag. Voorlopig is het nog zo, dat, terwijl de regeringen in de nationale Ijoofdsteden in indrukwekkende bouw werken zijn gehuisvest, het NAVO- secretariaat-generaal in niet veel meer dan een houten keet zetelt. JhE 66-JARIGE Lord Ismay, die ove- rigens dit jaar zal aftreden, is een levenslustige, opgeruimde man van fedrongen gestalte, die met de beslist- éid van een goed officier (met front- érvaringen in de eerste en tweede we reldoorlog en voorts in de jBritse ko loniën) en de charme van een groot diplomaat het omvangrijke NAVO- lichaam leidt. Er is maar zelden een voorzitter in de NAVO-raad, welke egnmaal of tweemaal per week verga dert om de lopende zaken te behan delen. Die Raad bestaat uit vertegen woordigers van de veertien regeringen (lie indertijd het NAVO-verdrag heb ben getekend, en is een geheel ander lichaam dan de Raad van Europa te Straatsburg, welke een parlementair karakter draagt zonder parlementaire bevoegdheden. De NAVO-Raad heeft meer van een regering, van een minis terraad, heeft de bevoegdheid beslis singen te nemen en doet dat ook ge regeld. TN TEGENSTELLING tot de gangbare opvatting houdt de NAVO zich geenszins uitsluitend bezig met mili taire aangelegenheden. Men onder scheidt de volgende, niet strikt mili taire afdelingen: a. Jaarlijks Overzicht: een afdeling, welke jaarlijks tot in de kleinste bijzonderheden de militaire plannen der veertien regeringen be studeert: b. Infrastructuur: een afde ling met een onvertaalbare naam, wel ke zich bezig houdt met de eenmaking en de vervolmaking van tal van dien sten, die noodzakelijk zijn voor een hechte samenwerking tussen de land-, zee- en luchtmachten der veertien; c. Burgerlijke Samenwerking: een afde ling, welke zich bezig houdt met voor lichting en culturele aangelegenheden enerzijds en het uitwisselen van ar beidskrachten anderzijds; d. Noodtoe stand: een afdeling, welke met het oog op een eventuele volgende oorlog plan nen ontwerpt voor de Oceaanscheep vaart, het Europese binnenlandse ver voerswezen, de olietoevoer, de agra rische samenwerking, de verdeling van kolen en staal, de industriële grond stoffen, de burgerlijke verdediging en de vluchtelingen; e. Begroting: f. Be veiliging; g. Voortbrenging: een afde ling, welke een zekere coördinatie tracht te scheppen tussen de produc tieschema's der veertien landen; g. Een aantal ad hoc-comité's. op,T MENIGE deur 'in de houten NAVO-keet te Parijs leest men het i opschrift „Annual Review" (jaarlijks Overzicht), een weinig zeggende aan duiding voor een karwei van reusach tige omvang. Ieder jaar gaat van achter deze deuren een lange vragen lijst naar alle veertien regeringen. Elke lijst bestaat uit driehonderd formulie ren en op ieder formulier moeten vijftig antwoorden worden ingevuld. Men verzamelt dus jaarlijks ruim twee honderdduizend militaire gegevens. Vooral tegen het einde van het jaar heeft de afdeling Jaarlijks Overzicht het buitengewoon druk. In bijna elk land verschijnen de begrotingen in het najaar en deze begrotingen zijn in hoofdzaak de bronnen, waaraan de gegevens worden ontleend voor de be antwoording der vragenlijsten. In het Palais de Chaillot, waar men de ant woorden ontvangt, wordt bij uitstek internationaal gewerkt. Daar zitten bijvoorbeeld een Griekse, een Noorse en een Amerikaanse militaire deskun dige over de Belgische antwoorden ge bogen en een deur verder bestuderen een Nederlander ,een Italiaan en een Portugees de Deense gegevens. Men beschikt thans over alle gedetailleerde plannen voor 1954, over plannen-in- grove-trekken 'voor 1955 en over vage plannen voor 1956. QAT DIT alles geschieden kan, Is op zichzelf al een verbazingwekkend verschijnsel. Vóór 1940 zou geen enke le regering er aan hebben gedacht haar defensie-begrotingen plus een aantal niet-openbare bijzonderheden nopens de militaire plannen voor de naaste toekomst ter bestudering te ge ven aan buitenlandse officieren. In de kringen der NAVO-Ianden is dit ech ter een normale gedragslijn geworden, hetgeen een belangrijke stap vooruit is op het gebied der internationale sa menwerking. Het is duidelijk, dat de analyse, welke getrokken wordt uit de verge lijking der talloze gegevens, de grond slag vormt voor het militaire program ma, dat de NAVO van jaar tot jaar samenstelt. Bovendien is aan de hand van die analyse reeds menige ondoel matigheid weggewerkt, menige bezui niging doorgevoerd en menige samen werking tot stand gebracht. DEN DER belangrijkste onderdelen van het werk der afdeling Infra structuur is het zogenaamde pijplei dingprogramma, waaraan op het ogen blik wordt gewerkt. Men is namelijk begonnen de honderdtwintig vliegvel den, die zo juist op het Europese vaste land binnen de grenzen der NAVO- landen gereed zijn gekomen .onderling èn met een aantal havens door middel van een aantal pijpleidingen te ver binden. Infrastructuur is als het ware doen de het NAVO-lichaam aderen en ze nuwen te geven en zo de voorwaarden te scheppen voor een goede function- nering van militaire samenwerking. De kracht van het aantal verbonden legers, ligt nu eenmaal niet in 't optel sommetje van de gezamenlijke divisies, maar in de hechtheid van de samen werking. En die hechtheid berust op twee dingen: wederzijds begrip en ver binding. Met het begrip is men al een heel eind opgeschoten, hoe groot de contrasten ook zijn. (Om een klein voorbeeld van zo'n tegenstelling te noemen: een Turkse soldaat kost per jaar aan voedsel en kleding f 700., een Amerikaanse daarentegen f 35.000). Behalve aan de pijpleidingen werkt Infrastructuur momenteel verbeten aan de opbouw van één Westeuropees telefoonnet. Want daarmee was het tot dusver maar droevig gesteld. Pijpleidingen en telefoonlijnen, de bloedaderen en zenuwen. En er is nog veel meer. De coördinatie der produc tie behoort er ook toe, althans van de militaire productie. QE AFDELINGEN van de NAVO zoals Infrastructuur en Jaarlijks Over zicht, grijpen hoe langer hoe verder in in de maatschappelijke structuur van West-Europa. Voedselvoorziening en brandstofdistributie, brand weerurtrus- ting en werkverschaffing, binnenvaart en radioprogramma's behoren reeds lang tot. de invloedssfeer van de NAVO- Raad. Hierin schuilt een gevaar. De NAVO- Raad treedt namelijk op als een rege ring zonder parement, welke supra nationale maatregelen neemt, al heeft zij geen supranationaal gezag. De con trole hierop geschiedt slechts indirect door middel van de summier ingelichte nationale parlementen, die in feite met in staat zijn het NAVO-beleid om te buigen, omdat zij alleen staan. Er gaan dan ook stemmen op, die een NAVO- parlement in het leven willen roepen, althans een algemene vergadering, waar in de grote lijnen van het beleid open lijk in bespreking komen. De NAVO-Raad in het Palais de Chaillot is dus een internationaal lichaam van wel bescheiden omvang, maar met een grote invloed achter de schermen der veertien regeringen. Cy nici willen beweren, dat de NAVO in vloed oefent op dertien regeringen en dat de veertiende de NAVO beïnvloedt. Dat zijn de cynici van de cijfers, die uitrekenen, dat de Verenigde Staten voor tachtig procent de NAVO finan cieren en er dus alles in te vertellen hebben. Dit is niet helemaal waar. Ten slotte is lord Ismay een Brit en zijn plaatsvervanger, jhr H. L. F. K. van Vredenburgh, een Nederlander. IN DE MILITAIRE sector echter is het Amerikaanse overwicht waar neembaar. De militaire opperbevelheb ber van West-Europa is een Amerikaan, de kleine, resolute en uiterst correcte generaal Alfred M. Gruenther. Deze vreemde toestand is uiteindelijk te wij ten aan de Europese verdeeldheid. Door West-Europa wordt een net van pijpleidingen aangelegd. Het hoofdkwartier van generaal Gruenther, de SHAPE (Supreme Head quarters Allied Powers in Europe), is gevestigd in de kleine Franse gemeente Rocquencourt, enkele tientallen kilome ters buiten Parijs en bestaat uit een sober, weinig imponerend gebouwen complex ergens op een open stuk land. Het maakt een zeer tijdelijke indruk en biedt plaats- en werkruimte aan ter nauwernood vierhonderd officieren. De militaire sector staat evenals de civiele onder oppertoezicht van de NAVO-Raad te Parijs en wordt geleid door het zgn. militaire comité, dat ver scheidene keren per jaar te Washington bijeenkomt en bestaat uit officieren-van de veertien landen. Dit militaire comité, waarin een Amerikaan, een Brit en een Fransman het dagelijks bestuur vormen (men noemt hen de Drie Wijzen), heeft onder zich generaal Gruenther met zijn SHAPE, de geallieerde opperbevelheb ber op de Atlantische Oceaan, wiens marinehoofdkwartier is gevestigd te Norfolk in de Verenigde Staten, en voorts een groot aantal militaire colle ges en commissies voor lucht-, land- en zeemacht in het gebied tussen de Noord kaap en de Kaukasische bergen (een Lord Ismay, de Britse secretaris generaal van de NAVO. boog van zevenduizend kilometer leng te) tot over de Atlantische Oceaan. Vier commandanten ressorteren weer onder generaal JOruenther, nl. die over de geallieerde strijdkrachten van Nrd.- Europa te Oslo, die over de geallieerde strijdkrachten van Centraal Europa te Fontainebleau (de Franse generaal Juin), die over de geallieerde strijd krachten van Zuid-Europa te Napels, en die over de geallieerde strijdkrach ten in de Middellandse £ee °P Malta. P)RIE JAAR geleden, toen de NAVO nog maar pas in haar kinderschoe nen stond, vroeg een politicus: „Wat hebben de Sovjets nodig om naar de Atlantische kust te kunnen oprukken?" Er de militaire deskundigen antwoord den: „Slechts schoenen!" Maar op 31 Augustus van het afgelopen jaar kon generaal Gruenther te Kopenhagen ver klaren: „Ik geef u de verzekering, dat op het ogenblik de N.AVO-strijd- krachten van het geallieerde op perbevel in Europa zóveel kracht kunnen ontwikkelen, dat de Sov jet-strijdkrachten niet voldoende strijdkrachten in bezet Europa hebben om zeker te zijn van een goede afloop, indien zij zouden aanvallen. Zij zouden versterking uit Rusland zelf moeten laten komen om een succesvolle aanval op het Westen te kunnen doen. J)it betekent een geweldige vooruit gang, omdat het inhoudt, dat wij tijd zoudep hebben om onze reserve-krachten te mobiliseren." Als het Kremlin in 1949 aanvalsplan nen gekoesterd had, zou West-Europa machteloos 'geweest zijn, want er was geen verdediging. Een Duits leger was et- niet, de Franse en Nederlandse legers waren voor een groot deel in het Verre Oosten, de geallieerde bezettingslegers in Duitsland waren niet strijdvaardig, Noorwegen en Denemarken betekenden hoegenaamd niets, België had een be hoorlijk leger, dat echter veel te klem was, en Italië was nog aan het reorga- Generaal Alfred M. Gruenther, Amerikaans opperbevelhebber van West-Europa. niseren. Kortom, West-Europa was mili tair gezien waardeloos. Juist echter al die tekortkomingen tezamen in een tijd. waarin Rusland een politiek vol oorlogs dreiging voerde, leidden tot het overleg, dat zou voeren tot de oprichting van de NAVO. VELE leidende figuren te Rocquen court, ook generaal Gruenther, heb ben het werk van de SHAPE van het begin af meegemaakt'. Zij tonen zich thans tevreden over de gemaakte vor deringen, maar voegen er dan aan toe, dat het nog lang niet voldoende is. Vooral de luchtstrijdkrachten schieten nog te kort, is het eenstemmig oordeel te Rocquencourt, en dan in het bijzon der wat betreft de all weather-fighters. En de zomer-manoeuvres in Duitsland van de mobilisabele eenheden der Euro pese legers zijn onvoldoende. Het kan moeilijk anders, maar dat blijft een lastig punt. Overigens heeft de NAVO de drie moeilijkste jaren, achter de rug en de vrees, waaruit deze organisatie is gebo ren, is voor een belangrijk deel verdwe nen. De doelstellingen van de NAVO veranderen langzamerhand. Maar niet temin blijft het van grote waarde, dat elke gewapende man, van de Kaukasus tot de Noordkaap, thans weet wat hem te doen staat, indien het onverhoopt toch nog mis mocht gaan. DE KLEINE NARRIMAN, de voormalige echtgenote van ex-koning Faroek van Egypte, schreide dezer dagen bittere tranen toen er een paar politiemannen aan de deur van haar villa te Cairo verschenen, teneinde haar kostbare nerz-mantel in beslag te nemen. Maar er mocht geen pardon gelden. Generaal Naguib had, na een zitting van vijf uur met de raad van officieren, besloten de zwakke staatsfinanciëën te spekken door een der grootste onteigeningen van vorstelijke eigendom men sedert de bolsjewistische revolutie op touw te zetten. W aren de bezittingen van Faroek reeds direct na zijn vlucht door de staat in be slag geryomen, het nieuwe decreet laat ook het bezit van alle nog levende nakomelingen van de Egyptische dynastie niet ongemoeid. Dit betekent dus dat allen, die afstammen van Mohammed Ali want hij was het, die na 1805 de Egyptische troon besteeg y- hun eigendommen onteigend zullen zien. Voorzichtige ramingen spreken van 600 millioen tot bijna 3 milliard gulden, welke de staatskas door deze onteigening zullen kunnen toevloeien. Het vermogen van Faroek is hierbij inbe grepen. Niet minder dan 344 personen worden de dupe van deze grootscheepse onteigening. DEEDS veertien dagen nadat het decreet was uitgevaardigd leidde de ten uitvoerlegging tot een minder pret tig politiek intermezzo. De villa van de Turkse ambassadeur Fouad Toegai werd plotseling in beslag genomen, daar zij het eigendiom was van Toegai's vrouw, een nicht van Faroek. De am bassadeur diende een protest in. Het gevolg \vas dat hij stante pede kon vertrekken, daar hij, door openlijk cri- tiek te leveren op een regeringsdecreet van het land, waar hij als gast ver bleef, geacht werd in strijd gehandeld te hebben met de diplomatieke eti quette Zestig Turkse families, die eveneens geparenteelnd zijn aan het vroegere koningshuis werden hierna het slacht offer. Als een wervelwind trokken de soldaten, die met de uitvoering van de onteigeningsprocedure zijn belast hun villa's binnen: 's nachts worden de Tur ken uit hun l.uis gejaagd en slechts het allernoodzakelijkste mochten zij mee nemen. Tenminste zo luiden de be richten, ie Toegai bekend maakte. gCHATTEN uit Duizend en Een Nacht komen aan het licht bij deze om vangrijke liquidéringsmaatregelen. In de villa van prinses Faiza b.v. één van Faroeks zusters, de voormalige schoonzuster van de Sjah van Perzië werd een tweetal tot aan de rand "ge vulde koffers met edelsteenen in be slag genomen. In het Toesson-paleis in Alexandrië wist de onteigeningscom missie voor een waarde van tien mil lioen aan diamanten en juwelen tot staatseigendom te verklaren, zo vertelt het Duitse weekblad „Der Spiegel". Wie zal het aantal luxe jachten en renpaarden schatten, dat bij de in totaal 285 paleizen en rijke villa's behoort, welke alle onder het scherpe decreet vallen. Naguib maakt zich inmiddels in het geheel geen illusies, dat bij deze omvangrijke actie niet een belangrijk deel aan de strijkstok zal blijven hangen naar goed-Egyptische zede De Egyptische bevolking heeft de af kondiging van het decreet en de uit voering er van Siberisch gelaten. Och ja, dat de geestige prins Joesseph Ke- mal al zijn landgoederen met ruim 64 honderd bunder grond in de steek moest laten vond men toch wel wat sneu. Hij stond als een Maecenas be kend. Ook prinses Faiza, die haar juwelen- koffertje moest uitpakken, mocht zich in enige populariteit verheugen, maar voor de rest is er geen reden tot erger nis. Is de val der groten geen dankbaar onderwerp van vele Oosterse sprookjes. En tenslotte: het rad van het fortuin is de andere kant opgedraaid Allah is groot! p^AGLTB heeft met zijn decreet die Egyptenaren wakker gemaakt, die op een of andere wijze trachten aan te tonen dat zij indertijd door „Faroek en zijn familie werden beroofd". De aan spraken en terugbetaling van deze be roofden belopen al een slordige 200 millioen Men houdt er nu reeds re kening mee dat het nog jaren kan du ren voor alle schatten van Mohammed Ali's nakomelingen van de hand zijn gedaan. De eerste grote veiling is ech ter bereids aangekondigd. Hij wordt in vakkringen als dè veiling van de twin tigste eeuw beschouwd en zal duren van half Februari tot eind Maart. De verzameling uit de Egyptische pa leizen, zo heet het in een brochure van de Londense firma Sotheby, welke met deze verkoop is belast, roept herinne ringen op aan de veiling, welke ten tijde van Cromwell van de kunstschat ten van de onthoofde Karei I werd ge houden of aan die van Versailles in 1793, Het is de grootste en merkwaar digste veiling welke ooit werd gehou den. Hoewel men in de grote handels centra als Londen, Parijs of Nejü York ongetwijfeld hogere prijzen zou Ont vangen wil men om politieke redenen de verkoop in Cairo houden. Immers hier grijpt Faroek er naast, terwijl hij bij een veiling in een van eerder ge noemde plaatsen op gerechterlijke wij ze waarschijnlijk een deel van zijn schatten zou kunnen opeisen. Nu heeft de ex-koning geen enkel protest laten horen noch bij het Foreign Office in Londen noch bij de Londense Vendu huis. In de gewelven van het Koebbeh- paleis waar de veiling zal plaatsvin den heeft men ook de uitgebreide munten en postzegelverzameling van Faroek opgespoord, collecties, welke huns gelijke nergens ter wereld hebben. Zijn verzameling kunstvoorwerpen uit de 18e en 19e eeuw zou een museum van een wereldstad alle eer aandoen! Het doet meer dan dwaas aan dat de catalogus, waarin de ten verkoop aangeboden goederen worden vermeld, nergens spreekt over de voormalige eigenaar van de schatten. Alleen in de catalogus van de munten staat heel klein een portretje van Faroek afge beeld, overigens is er slechts sprake van de „collecties uit de Egyptische pa leizen Onder de munten er zijn er niet minder dan 8500, w.o. vele gouden medailles vallen vooral de exem plaren van platina op. Het merendeel stamt uit Rusland, waar deze munten in het begin van de 19e eeuw in omloop werden gebracht, (Platina had toender- tijd niet veel meer waarde dan goud). Er zijn er 164, waarvan een met de beeldenaar van Faroek zelf een gro ter aantal dan ooit in eenmaal werd geveild. Wat de postzegels betreft legde Fa roek een speciale voorliefde voor Egyp te aan de dag. Maar ook de zeldzame rose 2 cent zegel van Brits Guyana be vindt zich in een van de vele honder den albums. Er zijn tot dusver slechts een stuk of tien exemplaren van deze postzegels opgespoord. Men schat de waarde van deze katoènspoelzegel zo genoemd naar de typische ronde vorm der tandingen op circa f 20.000. BH het bezichtigen van Faroeks kunstvoorwerpen valt men van de ene verrassing jn de andere. Zij dateren goeddeels uit de 18e en de 19e eeuw. Vooral de vele .speeldozen vallen op Er zijn fraaie exemplaren bij met zin gende vogels. Voor grof geld heeft hij zich indertijd de beroemde Zwitserse toverdoos (uit het begin van de vorige eeuw) aangeschaft. Op deze doos taat een tovenaar met een gouden punt muts, die de moeilijkste vragen beant woordt Hoe echter Faroek in het bezit van de generaalsstaf van de vroe gere Duitse generaal Van Brauchitz is gekomen weet zelf de Zwitserse tover doos niet te vertellen. Ook het Londen se venduhuis heeft dit raadsel niet op kunnen lossen, hoezeer men er ook in Cairo naar heeft geïnformeerd. Deze staf is met goud en zilver ingelegd en draagt de datum 19 Juli 1940Om de verkoop te Cairo geen politiek bij smaakje te geven, wordt deze praalstok in de cati'r-jus heel onopvallend onder nummer 902 weggestopt

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1954 | | pagina 7