Emkaline DE NEDERLANDSE BANK BESTAAT 140 JAAR Standbeeld van ir Lely op weg naar voltooiing He t jeugd team speelde DOS combinatie met Smyslov moest voor de derde maal de vlag strijken Hoedster van ons geldwezen Papieren standaard is gebaseerd op vertrouwen fli 'K DRAAI ERM'NHAND NIETME6RV00H0M 36e Lieuwe Steiger aan pink geblesseerd ENGELAND B VERSLOEG DUITSLAND MET 4—0 Walvisseizoen geëindigd De achterstand werd ingehaald Zeeuwse commissie gaat Delta-plan bestuderen Vervaardiging volkomen gewaarborgd Plaatsing bij Den Oever Fietsendief liep tegen de lamp De Bruggenrit 1954 De Zesdaagse te München Goede wedstrijd van Ten Braak (HRC) Comité Nat. monument dr A. Plesman Een nooddijk exit Neemt Appel afscheid van Reims Europa-Z.-Amerika naar 1955 verschoven DONDERDAG 25 MAART 1951 (Van onze economische medewerker) OP 25 Maart, nu precies 140 jaar geleden, vaardigde koning Willem I een besluit uit tot Stichting van onze circulatiebank. Wij hadden er toen 19 jaar Franse overheersing op zitten en onze handel, de eenuw van ons economische apparaat, was geheel tot verval gekomen. In dit licht bekeken is het begrijpelijk, dat onze „Nederlandse Bank" in 1814 tot taak kreeg in de behoefte aan geld te voorzien en tegelijker tijd de koophandel uit zijn verval op te beuren. Fr wordt thans in de Bankwet van 1948 niet meer gesproken over de koophandel. Ons economisch leven bestaat uit vele sectoren en daarom is de primaire taak volkomen verlegd: onze Nederlandsche Bank zorgt voor de geldcirculatie maar zij doet dit op zodanige wijze, dai het geld zoveel mogelijk waardevast blijft. Als wij- het hierbij over geld hebben, dan moeten wij niet alleen denken aan bankbiljetten maar ook aan giraal geld. Dit zijn tegoeden bij banken, waarover per cheque of bankgiro-formulier beschikt kau worden. Dit girale geld is zelfs zó belangrijk geworden in onze maat schappij, dat de totale circulatie voor 5/8 deel uit giraal en voor 3/8 deel uit chartaal geld (bankbiljetten) bestaat. WET begrip circulatiebank is dus eigenlijk een beetje verouderd. Na tuurlijk is het uitgeven van bankbil jetten nog wel belangrijk doch be langrijker nog is de zorg van de Cen trale bank voor ons totale geldwezen: dat het niet te groot wordt t.o.v. de behoeften (want dan zouden wij in flatie en prijsstijgingen krijgen) dan wel dat de totale circulatie t.o.v. die behoefte niet te klein wordt (met de flatie en prijsdaling als gevolg). Men zegt ook wel: het geld moet neutraal blijven. Het probleem is nu, dat de Neder landsche Bank niet zelf voor dat gira le geld zorgt. Dat doen voornamelijk de gewone banken. Zij krijgen geld van vele mensen, die dit op een ge geven ogenblik niet nodig hebben. Zij lenen dit geld weer aan anderen uit, doch veelal zullen zij meer uitlenen dan zij hebben; zij zullen credieten geven tot grotere bedragen dan aan haar is toevertrouwd. Doch dit kan, omdat de meeste zakenlieden, voor wie dat geld bestemd is, het niet in con tanten opvragen doch hierover per bankgiro beschikken: zij geven op drachten een bepaald bedrag ten las te van hun rekening op de rekening van een andere rekeninghouder te be talen: hetzij bij hun eigen hetzij bij een andere bank. De Nederlandsche Bank moet er nu op toezien, dat deze girale geldcircu latie niet te groot wordt. In normale tijden is dat ook niet zó moeilijk, want ais de banken een tekort aan contan te middelen bezitten komen zij auto matisch bij de Nederlandsche Bank te recht, belenen daar verschillende waardepapieren (o.a. schatkistpapier) en krijgen hierop dan voorschotten. Hiervoor moet rente (disconto) betaald worden en door nu deze disconto te verhogen of te verlagen, kan de Neder landsche Bank dit vragen van voor schotten bemoeilijken of vergemakke lijken. Dit is de beroemde disconto- pi. litiek. JN tijden, dat de banken over voldoen de contanten beschikken, trekken zij zich van De Nederlandsche Bank met haar discontopolitiek weinig aan. Daar om dat er in 1952 een wet Toezicht op het Credietwezen kwam en dat er kort geleden een „gentleman's agreement" tussen centrale bank en banken tot stand kwam, waarbij die controle wel effectief werd gemaakt. De banken mogen onze centrale bank niet meer uit de hand lopen. De Nederlandsche Bank, die sedert 1948 staatsbank is, heeft ons gehele geldwezen en daardoor eigenlijk ons economische leven in haar greep, ook al merken wij dat niet. Zij beschikt over de macht, in te grijpen, zodra de credietverlening te groot of te klein wordt. Natuurlijk is dan „het kwaad" reeds geschied, doch zij kan voor tegenmaatregelen zorgen, waarbij veel al hand in hand wordt samengewerkt met het ministerie van Financiën. Nu ik „Emkaline" gebruik vliegt de afwas schoon! En mijn handen blijven zacht, want „Emkaline" bevat het huidbeschermend Sapobiel. Neem nü „Emkaline" voorde schoonmaakRa men... deuren... sa. nitair, alles glanst als nieuw. Vlugger en beter dan ooit is de schoonmaak nu aan kant. Gratis PLASTIC WAS KNIJPER bij élke fles Daar wordt de koers aangegeven. Een deel van ons geld toch bestaat uit bui tenlandse valuta, die wij zo dringend nodig hebben om regelmatig in het buitenland te kunnen kopen. Ook dit geld heeft de centrale bank onder haar hoede genomen en elke week kunnen wij uit de gepubliceerde week staten opmaken, hoe groot ons bezit aan goud en valuta is. Neemt dit bezit te veel af zoals in 1951 dan worden er van over heidswege en in samenwerking met De Nederlandsche Bank drastische maatregelen genomen, dan wordt onze consumptie en de credietverlening be perkt, waardoor de invoer daalt. Dat dit ingrijpen succes heeft gehad, be wijzen de feiten van de laatste jaren: het is het „miracle hollandais". Regelmatig komt onze centrale bank in het nieuws: afgelopen Zaterdag nog toen bekend werd, dat zij het buiten landse kapitaalverkeer voor een be langrijk deel weer vrijer heeft ge maakt. Elke week wordt haar week staat opgenomen, die ons laat zien hoe veel goud en deviezen wij hebben, hoe groot de bankbiljettencirculatie is; hoe groot de kas van het rijk is (die door onze centrale bank wordt gehouden) en voor de insider nog veel meer zaken. (J en ik, wij merken in ons dagelijks leven weinig van De Nederlandsche Bank, zij het dan dat wij haar geld gebruiken en er geen ogenblik aan twijfelen, dat al die papieren briefjes van 10, 25, 50, 100 en meer gulden zonder meer door ieder in betaling worden aangenomen. Vóór de oorlog was er nog de rugdekking van het goudgeld. Die is thans verdwenen. Wij hebben een papieren standaard, die geheel geba'seerd is op het vertrou wen, dat wij in de waardevastheid van ons geld hebben. En daaruit blijkt te vens, dat onze centrale bank haar taak over onze hoofden heen uitste kend vervult. Een beter compliment kunnen wij de jarige vandaag niet geven. De papieren gulden en rijksdaal ders worden door de staat uitgegeven: dit zijn muntbiljetten. (Advertentie. Ing. Med.) De PSV-doelman, Lieuwe Steiger heeft een vrij ernstige blessure aan zijn pink opgelopen. Het blijkt dat hij tij dens de individuele training een bal vrij ongelukkig op zijn pink kreeg, waardoor deze vermoedelijk op één plaats is gebroken. Dinsdagavond tij dens de training van de elftalclub werd Steiger, onder speciale medische bè- handeling gesteld. Men meent, dat het wel doenlijk is, dat hij aanstaande Zon dag voor zijn club tegen VVV en vol gende week tegen België zal kunnen aantreden. De wedstrijd van aanstaan de Zondag zal moeten uitmaken of Steiger zal kunnen blijven doorspelen of enige tijd op non-actief zal moeten worden gesteld. Onder leiding van onze landgenoot Klaas Schipper werd in het Glückauf Stadion te Gelsenkirchen voor 40.000 toeschouwers de eerste na-oorlogse lan- denwedstrijd gespeeld tussen de B-elf tallen van Duitsland en Engeland. En geland won met 40, nadat het bij de rust met 10 de leiding had. Het seizoen voor de jacht op baard- walvissen in de wateren van de Zui delijke IJszee is op 18 Maart jl. mid dernacht geëindigd. In totaal heeft de „Willem Barendsz" van de Ned. Mij voor de Walvisvaart geproduceerd 97.596 barrels (16.266 ton) traan en spermolie, tegen 103.472 barrels 17.245 ton) in het seizoen 1952/53. Sinds 7 Maart jl. heeft de „Willem Barendsz" zijn grote achterstand in de productie aanmerkelijk ingelopen. In deze reste rende 12 dagen van het seizoen be droeg de productie niet minder dan 6.957 barrels (1159Va ton) spermolie. Teneinde de belangen van deze ge biedsdelen te bevoegder plaatse te kun nen voorstaan, zijn de gemeentebestu ren uit Walcheren en West Zeeuws- Vlaanderen, mede op aandrang van particuliere zijde, overgegaan tot het instellen van een commissie tot bestu dering van de problemen, welke zul len rijzen bij de uitvoering van- het Drie-eilandenplan en het Deltaplan. De commissie, welke de naam draagt van „Commissie Zuidwest Zeeland inzake het Deltaplan" stelt zich tot taak een onderzoek in te stellen naar de plan nen, zoals die thans worden ontworpen. Zij zal hiertoe contact opnemen met rijks- en provinciale autoriteiten, die bij de voorbereiding zijn betrokken. Vervolgens zal zij er zich over bera den, of deze plannen in overeenstem ming zijn met de belangen van de door haar vertegenwoordigende gebieden. Mét name zal zij nagaan, of de wegen,, die aan weerszijden op de te maken dammen aansluiten, zodanig zijn ge projecteerd, dat er goede verbindingen ontstaan van Schouwen-Duiveland en Noord-Beveland naar Walcheren en verder naar West Zeeuws-Vlaanderen. F,en standbeeld van dr ir C. Lely (18541929), schepper van de Zuiderzee-drooglegging, is financieel gewaarborgd en nadert zijn vol tooiing. Het zal 23 September, de dag waarop Lely voor honderd jaar tj Amsterdam werd geboren, worden onthuld, waarschijnlijk als de militaire instanties het plan goedkeuren bij Den Oever, voor het begin van de Afsluitdijk, op Wieringen. Dit heeft mr K. Jansma, secre taris van het comité tot huldiging van dr ir C. Lely, gisteren aan de pers medegedeeld. „Garanties en giften tezamen," aldus de heer Jansma, „hebben het benodigde bedrag van f 75.00L al overschreden. Het aantal bijdragen in enigerlei vorm bedraagt voorshands 1244 maar, in aan merking genomen posten zoals f 7900. uit de N.O.-polder en f 3000.— uit de Wieringermeer, kunnen wij veilig zeg gen dat duizenden Nederlanders per soonlijk onze onderneming hebben ge steund." «oor afwas, wol en zijde. Per grote fles.... tUKA G10B1NE FABRIEKEN APEL000R» (Advertentie, Ing. Mert., Gisternacht werd op de Houtmankade in Amsterdam een 19-jarige wielrijder aangehouden en bekeurd omdat hij op een fiets reed, die niet voldeed aan de vereiste verlichting. De agent van poli tie, die het niet onwaarschijnlijk acht te, dat de tocht op het onverlichte rij wiel zou worden voortgezet, achter volgde voor alle zekerheid de man. suikerwerker van beroep. In de Zaan- straat gekomen zag hij tot zijn verwon dering, dat de oorspronkelijke fietser nu zonder rijwiel rustig verder wan delde. De fiets stond tegen het hek van de spoorweg geparkeerd. De agent sprak de man aan. doch deze kon geen aannemelijke verklaring van zijn han delwijze geven. Op het politiebureau gekomen, waarheen de agent hem met het rijwiel had gebracht, vertelde hij toen maar, dat hij het rijwiel op de Nassaukade had weggenomen. De 44-jarlge mevrouw Van Ierland uit Tilburg is gistermiddag met haar rijwiel gevallen, juist toen een vracht auto passeerde. Hoewel de chauffeur nog trachtte een aanrijding te voor' o men, kreeg de wielrijdster de wielen van de vrachtwagen over het hoofd waardoor zij op slag werd gedood. Het district Noord-Holland Noord van de R.A.C.-West organiseert Zater dag de aangekondigde Bruggenrit-1954. Voor deze rit, waarvoor de belangstel ling zeer groot is, vindt de start plaats op het Waagplein te Alkmaar. De lengte bedraagt 116 kilometer. Er kan worden ingeschreven in A-klasse (sportklasse) of in een B-klasse (toer- klasse). Voor beide categorieën is de route hetzelfde, doch de gemiddelde snelheid is voor de Aklasse 40 km. per uur en voor de B-klasse 36 km. per uur. De A-klasse wordt om technische redenen gestart vóór de B-klasse. De Bruggenrit 1954 is een gecombineerde kaartlees- en betrouwbaarheidsrit. Woensdagavond was de stand in de zesdaagse van München als volgt: 1. Hörmann-Preiskeit (Did.) 320 punten, 2. Glorieux-Bruylandt (Belg.) 194 pnt., 3. Petry-Schürmann (Did.) 191 pnt., 4. Kleber-Nielsen (Denemarken) 164 pnt. Op twee ronden: 5. Derksen-Van Vliet (Ned.) 261 punten; 6. Bakker-Smits (Ned.) 182 pnt. 99 Het was jammer, dat het voorlopig Nederlands j.eugdelftal voor het FIFA- jeugdtornooi, dat in de week voor Pasen in Duitsland wordt gehouden, tijdens de oefenwedstrijd te Utrecht in de DOS-combinatie zo'n zwakke te genstander trof. Als sparringpartners waren de Utrechters van weinig waar de voor het pittige jeugdteam. Maar de aanwezige jeugdcommissie van de KNVB, de heren H. Pellikaan en F. van der Veen zullen toch niet onbe vredigd van hun bankje langs de lijn zijn opgestaan. De jeugdploeg heeft in een vlot gespeelde wedstrijd laten zien, dat Nederland straks in het sterk bezette tornooi goed zal zijn vertegenwoordigd. Hoewel namen als (Van een speciale verslaggever). DE VIERDE partij van de tweekamp tussen Botwinnik en Smyslov. welke Woensdag werd uitgespeeld, is in een overwinning van de we reldkampioen geëindigd. Bij de onderbreking van deze partij was het voordeel duidelijk aan de kant van de wereldkampioen. Toen deze na de hervatting nog een tweede pion had buitgemaakt en daarmede tevens ee:i gevaarlijke vrije a-pion had gekregen, moest Smyslov wel zijn heil zoeken in een wanhopige aanval op de koningsvleugel. Een ogenblik scheen deze een dreigend karakter te krijgen, maar Botwinnik pareer de op vaardige wijze. Hij gaf een derde pion en belandde in een ge wonnen eindspel. Bij de 61e zet streek Smyslov de vlag. Na vier partij en leidt de wereldkampioen dus met 3% punt tegen punt. £)E VIERDE PARTIJ was onderbro ken in de volgende stelling: Wit (Botwinnik): Khl, Dfl, Tgl en g4, Lc4 en d2, pionnen a5, b3, d5, e4, f2, f3 en h2. Zwart (Smyslov): Kh8, Dh6, Td6 en e8, Le7, Pf6, pionnen a6, b4, e5, f4 en h7. De ontwikkeling was verder: 41. Tg4g2, Td6d7. De a-pion is toch onhoudbaar en met de tekstzet dekt zwart de b-pion. 42. Lc4 x a6 Wit heeft nu twee pionnen meer zwart zal zijn heil moeten zoeken in een wanhopige aanval op de konings vleugel. 42Td7a7 43. La6 b5Hierdoor wint wit een tempo, waardoor hij zijn a-pion kan „Giften van koningin Juliana en irinses Wilhelmina, van de aan de lUiderzee gelegen provincies plus Gro ningen, Drente en zelfs het zwaar ge troffen Zeeland, van de grote steden, uit Suriname (f 1000.waar Lely gouverneur is geweest, uit landbouw- kringen, van de waterschappen en pol ders, van het N.V.V. en van Nederland se ingenieurs over de gehele wereld verspreid, hebben de populariteit van Lely in overstelpende mate bewezen. Men zou kunnen zeggen dat Lely zelf het grootste aandeel heeft in ons wel slagen," aldus mr Jansma en hij ver volgde: „Zeg mij wie tot uw standbeeld bijdragen en ik zal u zeggen wie gij zijt." Aanvankelijk had het comité gere kend op eon garantie groot 50 pet. van wege dr regering en deze had zich in beginsel bereid verklaard de Kamer een desbetreffend voorstel te doen. Dank zij het succes van de inzamelings actie zal het standbeeld tenslotte bui ten bezwaar van de schakist tot stand kunnen komen. Ook een straatcollecte, aangeboden door de Delftse studenten, is overbodig geworden. Het standbeeld, dat door mr Jansma werd aangeduid als een meesterwerk van de Haarlemse beeldhouwer Mari Andriessen, en van een voortreffelijki gelijkenis, is in gips voltooid op halve grootte en zal, in drieën gezaagd, naar Parijs worden gestuurd voor de ver vaardiging van een reproductie op de gewenste grootte. Daarna zal het te Haarlem in brons worden gegoten. Het is zoals bekend vier meter hoog en zal op een twee meter hoge granieten sok kel worden geplaatst. Het wordt het grootste standbeeld in ons land. De positie van het beeld is gekozen in overleg met prof. Wieger Bruin te Amsterdam, na een proef ter plaatse met een vier meter hoog bord papieren imitatiebeeld in November jl. De grote staatsman zai met het gezicht gekeerd zijn naar de Zuiderzee, jas wapperend in de wind. Het comité i' voornemens de onthulling van het beeld het karakter van een nationale gebeurtenis te geven. Aangaande de plannen tot oprichting van een nationaal monument ter na gedachtenis van dr A. Plesman kan thans worden medegedeeld, dat Prins Bernhard ermede heeft ingestemd het erevoorzitterschap van het erecomité op zich te nemen. Voor dit comité is een honderdtal vooraanstaande Neder landers uitgenodigd. Binnenkort zullen enige beeldhouwers worden aangezocht een ontwerp voor het monument te vervaardigen. Professor V. P. S. Esser, ir D. Roosenburg en Hildo Krop zul len het comité Nationaal Monument dr Plesman omtrent deze ontwerpen advies uitbrengen. behouden. 43Te8g8; 44. a5a6, g6—g5; 45. Dfl—d3, Le7—d6; 46. Dd3e2, Ta7—g7; 47. De2—dl, Dh6 h4; 48. Lb5e2, g5—g4; 49. Ld2—el Een fraaie zet. Slaan op g4 zou niet goed zijn geweest, wegens 49Pe449h7—h5. Nu begint het er inderdaad gevaar lijk uit te zien, maar Botwinnik heeft zijn verdediging goed berekend. 50. f3 x g4, h5xg4; 51. Le2 x g4 Het is duidelijk, dat wit niet dadelijk f3 kan spelen, wegens 51g3; 51,Tg7xg4; 52. f2—f3 Nu worden de dame en de toren aan gevallen. Op 52. Tg4: zou zwart Pg4: hebben geantwoord. 52Tg4 xg2; 53. Lelxh4, Tg2xgl+; 54. Ddl xgl, Tg8xgl+; 55. Khl x gl, Pf6e8; 56 a6a7, Pe8—c7; 57. Kgl—fl, Kh8- g7 58. Kf 1e2, Kg7—f7 59. Lh4—f2, Kf7—e8; 60. Ke2—d3, Ke8—d7; 61. Kd3c4Zwart geeft het cp. Hij moet nu zijn aandacht over twee vleugels verdelen, daar ook de h-pion gaat marcheren. Zo nodig kan wit deze geven voor de zwarte b-pion en daarna is de toestand voor zwart ho peloos. Nu de nieuive dijk voor de ha ven van Kruiningen zo goed ah gereed is, is de nooddijk van caissons overbodig geworden. Het eerste Phoenix-caissonachter de kraan in het middenwordt verwijderd. die van de AFC-doelman Den Dekker en spil Bruys (MOC) waarborg zijn voor een stevige kern van de verde diging, heeft de wedstrijd in Utrechts stadion dit niet kunnen bevestigen, aangezien de voorhoede van de DOS- ploeg meer heel zelden tot het straf schopgebied der roodhemden kon door dringen. Het bleef voor Den Dekker bij enkele terugspeelballen en éen schot uit buitenspelpositie. De kart- halfs Adan (RBC) en Ten Braak (HRC) hebben echter wel degelijk de gelegenheid gehad te tonen, wat zij waard waren. Het sterkste deel van de candidatenploeg was zonder twij fel de voorhoede, waarin de beide bin- nenspelers, Bosselaar van Sparta en Van Eden van HVC de hoofdrol speels den. De afwerking van de aanvallen was echter door het te zeer afwach* tende spel van de middenvoor Hoofd (Sportclub Emma) en misschien ook door het soms wel iets te korte spei in het centrum, onvoldoende en toen de rust aanbrak had alleen Van Eden een overigens voortreffelijk, doelpunt voor de jeugd gescoord. Na rust groei de het overwicht meer en meer. De vleugelspelers Nederhand (HVC) n Van der Steen (RAC) werden nu meer in het spel betrokken en Van Hoofd toonde zich een bewegelijke aanvals-f leider. Toen het einde werd aange kondigd hadden Van Hoofd, Neder hand en nogmaals Van Hoofd de stand op 0-4 gebracht. De jeugdploeg speel de in de volgende opstelling: Doel: Den Dekker (AFC), achter: Smits (Helmondia) en Van der Veen (Leeu warden), midden: Adan (RBC), Bruys (MOC), Ten Braak (HRC), voor: Ne derhand (HVC), Bosselaar (Sparta), Van Hoofd (Sportclub Emma), Van Eden (HVC), Van der Steen (RAC). Volgens een medewerker van l'Equi- pe zal Bram Appel, die drie jaar lang een der steunpilaren van Reims is ge weest, binnenkort een streep zetten onder zijn wedstrijdcarrière. Hij is thans 32 jaar en wil afscheid nemen voordat de onvermijdelijke aftakeling begint. Bovendien is de verhouding tus sen Appel en zijn collega's vertroebeld. Appel beklaagt zich erover dat hij niet genoeg ballen krijgt, terwijl zijn mede spelers verklaren dat de Nederlander, sinds hij aan een van zijn knieën ge blesseerd werd, niet meer de onweer staanbare stormram en vervaarlijke schutter van vroeger is. Appel heeft een aanbieding van Perpignan gekregen om het volgend seizoen voor die club als trainer-speler op te treden. Maar hij; ontving eveneens een aanbod van Bayern München en denkt er over dit te accepteren. Naar in FIFA-kringen verluidt is de mogelijkheid groot, dat de voor 6 Juni te Madrid vastgestelde wedstrijd tus sen Europa en Zuid-Amerika geen doorgang zal vinden. Gebleken is. dat in verband met de wereldkampioen schappen geen spelers van Uruguay en Brazilië in het Zuidamerikaanse elftal zullen kunnen worden opgenomen, ter wijl in de Europese ploeg men op die dag niet de beschikking zal hebben over spelers van Oostenrijk. Hongarije, Frankrijk, Duitsland, Schotland, Zwe den, Denemarken en de andere Scan dinavische bonden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1954 | | pagina 5