Corsica-eiland van Bloedwraak
en Bandieten
I!
KRUIS W OORDPUZZLE
Lentehoedjes van Rage Thaarup
Mtuuildctto*
De mooie Suzanne en de dode ezel
Ongelukjes'
Bandieten
Eeuwen verzet
Terugslag
De felle zon putte de
energie uit
Een dode ezel
Huidige Corsicaan is vredig maar doet
geen afstand van zijn geweer
Het arendsnest
lentenummer
lentenummer
IN DE CITADEL VAN CALVI
miniatuur stadje
ONLANGS is er op Corsica iets voorgekomen, dat algemeen de open
bare mening sterk verontrustte. „Wat is er toch aan de liand mei
ons volk", zo schreven de kranten. „Vroeger traden alleen mannen
als wrekers van onrecht en beledigingen op. Maar onlangs heeft een
vrouw het recht in eigen hand genomen en een man gedood. Was er
dan geen man in haar familie te vinden, die het voor haar had kunnen
opnemen?" Tegenover zulke forse taal zouden wij alleen bescheiden
willen opmerken: „Was er dan niemand, die haar van zo'n onzalig
plan had kunnen afhouden en had men niet kunnen zorgen, dat zij
niet de beschikking over een vuurwapen kreeg?"
Het geval is overigens interessant genoeg, vooral omdat de schuldige
zo levendig doet denken aan Colomba, de. vrouwelijke hoofdfiguur uit
de vendetta-roman van Prosper Merimée.
HET heeft tot 1913 geduurd, voordat
de Franse regering dit nationale
Corsicaanse kwaad in de kiem had ge
smoord. Daarvoor was ze gedwongen
over het hele eiland een behoorlijk
wegennet aan te leggen, opdat de gen
darmes onmiddellijk ter plaatse konden
zijn om de schuldigen te vatten en de
bevolking in bedwang te houden.
Dus de vendetta hoort nu tot het
verleden? Zeker, de vendetta in zijn
oude vorm bestaat op Corsica niet
meer. Maar er gebeurt nog wel eens
een „on .ukje", zoals men daar ver
zachtend zegt. Vrij vaak zelfs, als men
de verslagen van de zittingen van het
Cour d'Assises in Bastia geregeld volgt.
Iedere man op Corsica heeft een ge
weer en de haan zit tamelijk los. Maar
er wordt niet met Josse flodders ge
schoten. De Corsicaanse pers beoordeelt
zulke moo- laanslagen meestal
voortkomend uit minnenijd of onbe
langrijke burenruzies nogal goed
moedig en ook het gerechtshof is in
zijn vonnissen opmerkelijk mild. De
Zuid-Europeanen staan nu eenmaal
toegeeflijker tegenover de wilde drif
ten van het bloed dan de nuchtere
Noorderling.
gINDS de bloedwraak'door Frankrijk
bedwongen is, verdween ook het
banditisme op Corsica. Want het een
kwam met logisch gevolg uit het ande
re voort. Wie zich aan de vendetta
schuldig had gemaakt, vluchte het
maquis in, dat ondoordringbaar struik
gewas, dat op de hellingen der bergen
groeit. Maar voedsel of onderdak was
in die onvruchtbare gebieden niet te
Men schat, dat er in de eerste helft
van de vorige eeuw gemiddeld 200 a
300 bandieten huisden in het maquis.
Maar zij sloten zich nooit tot benden
aaneen, zoals de Maffia op Sicilië. Ze
waren op hun manier individualisten,
die zicii ieder op zijn wijze probeerden
te handhaven tegenover het wettig 'ge
zag. Bij het sterker worden van dit ge
zag vooral sinds Napoleon III
nam hun aantal zienderogen af. Men
weet U echter te vertellen, dat bij Bo-
gognano, in het meest onherbergzame
deel van het eiland, in 1920 de laatste
bandiet gestorven is. In 1870 was hij
uit het Franse leger gedeserteerd en
de gendarmes, die jacht op hem maak
ten, was hij steeds te slim af. Tenslot
te gaf men het maar op, omdat hij toch
niemand kwaad deed. Hij was een out
cast, zijn leven lang.
Maar Corsicanen zijn nu eenmaal
vrije vogels. De gedachte aan de ge
vangenis is voor hen onverdragelijk.
Dan kiezen zij liever het maquis en
als het moet, de dood.
\\/LJ hebben zelf beleefd, hoe in tijden
van bezetting, het gezag verloren
gaat en de mens zijn eigen rechter
wordt. Maar Corsica telde geen 5 jaren
bezetting, het was langer dan 20 eeu
wen onder vreemde heerschappij. Maar
onder §1 die vreemde heersers - Ro
meinen, Vandalen, Grieken, Saracenen
en Genuezen - was er niet één in staat
het eiland geheel in zijn macht te
brengen. Telkens weer laaide vanuit
het woeste bergland de strijd op
en werd de vijand teruggeworpen op
heid zijn ze toch groots, omdat ze be
dreven werden uit een ontembare lief
de voor het Vaderland en de Vrijheid.
Maar toch is het ook begrijpelijk, dat
dit hartstochtelijk temperament,, wan
neer het niet meer in dienst stond van
een verheven doel, tot onvermoede
wraakzuoht in staat was. De helden
daden uit de Corsicaanse geschiedenis
en de vendetta zijn vruchten van de
zelfde stam alleen de omstandig
heden waaronder ze ontstonden, waren
verschillend.
^/ANNEER ge nu denkt op Corsica
woeste, wraakzuchtige lieden te
zullen ontmoeten, moet ik U zeer te
leurstellen. De huidige Corsicanen zijn
over het algemeen even vredig en
vriendelijk als hun dorpjes. Alleen uit
zo nu en dan iemand zijn ergernis op
primitieve wijze, gelijk de mooie Su
zanne, en ontbrandt er een schot.
Maar evenals de felle zon zijn bodem
uitdroogt, zo hebben de felle harts
tochten van het verleden de energie
der Corsicanen uitgeput en verslapt.
Het bloed is moe geworden en berust.
De plantages worden verwaarloosd, de
bodemrijkheid wordt niet geëxploi
teerd en de enorme waterkracht van
het eiland blijft onbenut.
Doch het „Eiland van Schoonheid"
behoudt daardoor zijn romantisch ka
rakter. De natuur wordt niet door de
techniek geschonden, evenmin als de
natuur van het volk door winzucht
wordt aangetast. De eerlijkheid van Se
Corsicanen is spreekwoordelijk. Hij
liegt niet en steelt niet en als ge hem
een fooi geeft, is hij gauw beledigd.
En daardoor hoort hij thuis op dit
boeiende eiland, waarvoor hij in het
verleden zoveel kostbaar bloed heeft
geofferd.
Aage Thaarup toonde op zijn
lenteshow in Engeland dit licht
geel hoedje met gele crocussen en
groene blaadjes. Hij noemt het
S^s Pan Fach. Kohutuhawa heet
het middelste parmantige hoedje
met bloemen uit Nieuw-Zeeland.
Ilet is van dezelfde ontwerper.
En het bebloemde rechtse dopje
van groene organze heeft Aage
Thaarup, Scottish Bonnet ge
doopt.
rhrn-
E verergeren soms sneMo. Arm Z
het°voedsel moeilijk of nietv£ j j
teert ontstaat gating, dm de
komt U Uw maag te mup
-i j» tt He nQ iedeie niflo'
r«öT oen aezonde maag e»
In aezonde eetlust te krijgen
Dn cachet-(ouwel-)vorm heeft
1 1 speciaal voor gevoelige magen
dubbel voordeel.
J smaakloos, 1
|snel. zeker
(Advertentie, Ing. Med.)
moet tussen mannen en door mannen
worden beslecht. De vrouwen hebben
zich daarbij van daden te onthouden.
[_ATEN we vooruit bekennen: Suzan
ne is een Corsicaanse schoonheid en
28 jaar. Ze is verder van goede fami
lie en werd zoals op Corsica ge
bruikelijk op jeugdige leeftijd uit
gehuwelijkt. Het vorig jaar voelde ze
zich overspannen, zodat haar man haar
naar een pension in de bergen bracht
om weer op krachten te komen. In dat
pension de echtgenoot is weer tot
zijn bezigheden in Ajaccio terugge
keerd maakt zij kennis met een
jongeman van 25 jaar, die haar het
leven in het eenzame dorpje wat tracht
te veraangenamen. Ze gaan wandelen
en dansen en de relatie wordt van meer
intieme aard. Terug in de stad wordt
zij door de jonge man gevolgd. Maar
de relatie wordt haar te lastig en zij
wenst die te beëindigen. De jonge man
weigert echter en wordt aanmatigend
in zijn optreden. Toch verdwijnt hij
op aandringen van wederzijdse familie
voor een tijdje naar Frankrijk, of
liever „naar het Continent", zoals men
op Corsica zegt.
Dan komt Suzanne ter ore, dat hfj
het waagt terug te komen. Ze is fu
rieus en wacht hem op het vliegveld
van Ajaccio op. Het weerzien is maar
kort. Nauwelijks hebben ze in het res
taurant van de luchthaven enige woor
den gewisseld, of Suzanne haalt een
revolver uit haar tasje en schiet de
jongeman met drie schoten dood. In
enkele seconden heeft zich op klaar
lichte dag een crime passionel vol
trekken, waar de Grand Guignol eer
mee zou inleggen.
Suzanne wordt gearresteerd, doch
nog dezelfde avond op vrije voeten ge
steld. De zaak kwam voor het hoogste
gerechtshof van het eiland, het Cour
d'Assises in Bastia. En het oordeel van
de jury (die overigens geheel uit man
nen bestond)? Ge kunt het haast ra
den: onschuldig, dus vrijspraak. Het
was geen moord, maar noodzakelijke
zelfverdediging. Inderdaad bleek ook
de jongeman een revolver op zak te
hebben.
De Corsicaanse pers aanvaardt dit
oordeel zonder verder commentaar. Zij
betreurt alleen, dat niet een manlijk
familielid het vuurwapen voor Suzan
ne hanteerde. Suzanne had alleen maar
de rol mogen vervullen van de even
schone Colomba, dié haar broer aan
zette tot wraak, maar zelf achter de
schermen bleef. *'ant ook de bloed
wraak heeft haar „regels". Wraak
gPREKEND over de vendetta, waar.
door in vroeger tijden het hele
maatschappelijke leven op Corsica werd
ontwricht, zal men U ter illustratie,
gaarne het legendarische verhaal ver
tellen van de „bloedwraak om een dode
ezel". Er trok eens een processie uit
het dorpje San Giovanni door het Cor
sicaanse bergland. Opeens hokte de
stoet, verontwaardigde stemmen stegen
op. Aan de rand van de weg lag het
cadaver van een ezel. Dat ontwijdde de
plechtige ommegang. Wie had het dode
dier daar gedeponeerd? Men meent te
weten, dat de ezel het bezit was van
een inwoner uit een naburig dorp. De
processie wordt ontbonden. Maar en
kele mannen trekken er op uit de
schuldige want aan opzet twijfelt
men geen ogenblik te straffen. Bin
nen enkeje uren hebben zij aan de ver
meende bezitter van het dode dier het
vonnis voltrokken. Maar nog voor de
nacht was ingevallen had het naburige
dorp zich gewroken en enkele mannen
DE BAAI VAN CALVI
door bergen beschut
vinden. Dus was de voortvluchtige
aangewezen op ondersteuning door
verwanten of arme herders, die in het
gebergte hun geiten hoedden. Een grot
diende meestal als leger voor de nacht.
Zo leefde de bandiet, soms jaren
achtereen, als een opgejaagd dier, tot
dat hem tenslotte het schot van de
wreker trof of hij door gendarmes
werd gevangen. Vaak ook stierf hg
eenzaam in zijn schuilplaats, zond/r
dat hem ooit een normaal menselijk be
staan was gegund. Gewone mensen of
vreemdelingen zou hij nooit lastig
vallen, alleen als hg gevaar vermoed
de, zorgde hij, dat hij de ander vóór
was.
CORTE IN DE BERGEN
arendnest
de kust. Zelfs de koopmansstad Genua
wist zich alleen in zijn sterke burch
ten Calvi (in het Noorden) en Bonifa
cio (in het Zuiden) blijvend te hand
haven, hoewel ze een ring van 91 to
rens om het eiland legde, die 's nachts
door vuur- en overdag door rooksig
nalen met elkaar in contact stonden.
En zelfs Duitsers en Italianen moesten
in de laatste oorlog de vrijheidszin der
Corsicanen pijnlijk ondervinden. In
September '43 waren ze al van het
eiland verjaagd.
Maar steeds als het juk der bezet
tende macht was afgeschud en daar
door alle gezag was verdwenen wa
ren het de onderlinge veetes, die op
de meest bloedige wijze werden uit
gevochten. Het „eiland van schoon
heid" was voor alles een eiland van
bloed en gij zult er moeilijk een plek
vinden, die in dit kostbaar levenssap
niet is gedrenkt.
jtyjEN wordt aan deze met bloed ge
schreven geschiedenis sterk her
innerd, als men Corte bezoekt, de oude
hoofdstad, midden op het eiland. Hoog
.boven het stadje, op een ongenaakbare
rots, ligt daar de grimmige citadel als
een arendsnest in de bergen. Nog dra
gen de muren van de oude huizen de
lidtekens, waar zij door vijandelijke
kogels werden geschonden. De mannen
zijn hier anders dan aan de kust: te
rughoudender en trotser, met felle
ogen onder borstelige wenkbrauwen.
Enkele stadsbeelden houden de herin
nering levend aan de grote leiders van
het volk. Van Sampiero, de nationale
held uit het midden der 16de eeuw,
die het eiland bijna geheel bevrijdde,
maar zijn eigen vrouw doorstak, omdat
zij had onderhandeld met de Genuese
vijand. Of aan Gaffory, in het begin
der 18de eeuw, die het vuur liet ope
nen op zijn eigen zoon, toen de Genue
zen de knaap op de muren van de
citadel hadden gebonden in de ver
wachting dat de vader de beschieting
zou staken. Inderdaad zwegen even de
kanonnen der Corsicanen, maar Gaf
fory beval „vuur!" en hernam de ci
tadel. Als door een wonder werd de
jongen niet getroffen.
Van zulke feiten is de geschiedenis
van Corsica vervuld. En in hun hard-
Ilorizontaal: 1 zit in been, 4
onderdeel van huizen, 8 lengte
maat, 11 onder andere, 13 vervoe
ging van vrezen, 16 voorzetsel, 17
stap, 19 bouwmateriaal, 21 haar
dracht, 22 Crisis-Comité, 23 ten-
nisterm, 24 uitroep, 25 jongens
naam, 27 steenklomp, 29 boom, 35
verbinding, 36 Anthraciet Mij, 37
diertje, 38 naam van rivier, 39 Mil.
Politie, 41 De oudere, 42 land in
Azië, 44 ander woord voor dier
45 eer, 46 Rooms Katholiek.
Verticaal: 2 muzieknoot, 3 via
het gerecht, 5 hoofdstadbewoner,
6 getij, 7 als 27 horizontaal, 9
Frans lidwoord, 10 kampeerver-
blijf, 12 zangstuk, 13 veiligheids
dienst, 14 muzieknoot, 15 voor
zetsel, 16 wegbedekking, 18 maan
stand, 20 Nederlandse Spoorwegen,
24 familielid, 26 boom, 27 volks
soort, 28 Stoomvaart Mij Neder
land, 30 Ned. Padvinders Vereni
ging, 31 haardracht, 32 ontvanger,
33 bergplaats, 34 plaats in de Be
tuwe, 38 mannelijk schaap, 40
harsstof, 43 muzieknoot.
Bij juiste invulling vermeldt 32
Horizontaal een onderdeel van de
schoonmaak.
(Voor de oplossing zie men
elders in dit blad).
van San Giovanni gedood. Waarop
na enkele dagen opnieuw de man
nen van San Giovanni uittogen, om op
hun beurt weer wraak te oefenen. Zo
golfde de wraaklust heen en weer,
tientallen jaren lang, totdat alleen de
ouderen in de dorpen zich nog maar
vaag de luttele oorzaak van dit bloed
vergieten herinnerden.
Zo waren de toestanden nog honderd
jaar geleden. Een beledigend woord,
een onvriendelijke bejegening, het ver
breken van een verloving waren vol
doende om families en dorpen jaren
lang elkaar te laten uitmoorden. Men
verbarricadeerde zich in de huizen,
maakte van het dorp een kleine ves
ting en durfde alleen onder gewapend
geleide het land te bewerken, het ge
weer steeds in de aanslag.
