Gediplomeerde hoefsmid van voorheen
nu mechanicus geworden
Merkwaardige „school" op
„Oostwaardhoeve"
ende
Wat de smeden op practijkschool landbouw
mechanisatie voorgezet krijgen
n der Wal,
ïeseweg 48
d treft doel
Andere tijden - andere gewoonten
In avondcursussen kan niet onderwezen
worden wat vakkennis vereist
Unieke inrichting in de
Wieringermeer
Drie ministers moeilijk
te vangen
Een week ingespannen werken met kost
en inwoning voor veertig gulden
In Wieringermeer
mogelijkniet in
Wageningen
Goede bestemming
Chauffeur knoeide met
belastingkaart
leett u
>ge voedings-
baarheid.
de schoonmaak
lonmaak is
Ga gerust
oe en waar
e werklust
In 2 tellen
10 O/o KOFFIE
busje bevat
ververpoederd
fie-extract van
beste kwaliteit;
voudige berei-
i
r voordelig in
ruik: U maakt
zoveel U
hebt in het
klaar. Geen
engeen koffie
engeen tijd-
Zorg ervoor»
dat U altijd
Nescafé
in huis hebt
boekhouder
ftelijk inge-
ALKMAAR.
DONDERDAG 3 AtRïL 1954
JiY vroeger tijden, laten ive zeggen een twintig, dertig jaar geleden, we
leven snel tegenwoordig, zodat we nu reeds over vroeger spreken,
wanneer de tijd eigenlijk nog zo kort achter ons ligt, was het voldoende,
wanneer een smid op zijn voorpui had staan: Rijksgediplomeerd hoef
smid. Dan wist de landbouwer dat hij daar met zijn paard terecht kon.
Dan wist de boer, dat hij zijn maaimachine daar kon laten repareren
en dat teas voldoende. Het paard kon de smid ivel aan en de maai
machine was niet zo ingewikkeld, dat hij daar veel moeite mee zou
krijgen. De laatste jaren en vooral na de bevrijding hebben echter
op liet gebied van de landbouw een gehele omwenteling te zien gegeven.
De landbouiv is gemechaniseerd tot en met. Er zijn enorme kapitalen
geïnvesteerd in die werktuigen, die nu gemeengoed van boeren en
bouwers zijn geworden, tractoren, combines, noemt u maar op.
Dat betekent echter, dat er geheel
andere eisen worden gesteld aan de
mensen die nu regelmatig met dat
machinepark van de boer in aanra
king komen. Dat wil dus zeggen, aan
de smeden. Zo goed als een boer en
een landarbeider nu wat moet weten
van de behandeling van machines,
moet de smid van tegenwoordig veel
weten van allerlei machines. Zo snel
is deze mechanisatie tot stand geko
men, dat de werkplaatsen van de
smeden het tempo veelal niet hebben
kunnen bijhouden, maar dat vooral
ook de ontwikkeling van de smeden,
hun kennis op het gebied van machi
nes belangrijk te kort schoot.
Op het ogenblik is het dus zo, dat
er een geweldige achterstand moet
worden ingehaald, liefst in zo snel
mogelijk tempo, opdat de smeden en
hun personeel bijkomen. De rationali
satie en de mechanisatie gaan immers
onverdroten voort. Er komen meer
machines, er komen ook nieuwe ma
chines, die weer meer kennis vragen.
Wanneer de smid dus bij is, zal hij
er tevens voor hebben te zorgen, dat
hij bij blijft. Een machine, die dit
jaar als nieuw geldt, is soms een jaar
later alweer verouderd. De smid zal
van dat alles op de hoogte moeten
zijn.
Winnend inzicht
In verantwoordelijke kringen van
smeden en landbouwers is men tot
het inzicht gekomen, dat er iets ge
beuren moet. De eisen die men aan
de landbouwsmid op het platteland
stelde, waren volkomen gewijzigd en
men moest maatregelen nemen, om
aan die veranderde eisen tegemoet te
komen. Een snelle en volledige aan
passing in dit opzicht was geboden.
Ten ©inde dat te kunnen bewerk
stelligen» ontstonden overal in het
land de zgn. Smecomacursussen. De
vakgroep smederij heeft in zeer snel
Reeds drie maanden is men bezig
met het opleiden van bekwame
smeden in de practijkschool voor
landbouwmechanisatie in de Wie
ringermeer en nog steeds is de
school niet officieel geopend. Niet
minder dan drie ministeries heb
ben te maken met deze school.
Het ministerie van Landbouw
Voedselvoorziening en Visserij
het ministerie van Economische
Zaken en ten slotte het ministerie
van Publiekrechterlijke bedrijfs
organisatie.
Het is begrijpelijk, dat het moei
lijk is, deze drie ministers onder
eén hoedje te vangen, tenzij men
de opening van deze school zou
koppelen aan een vergadering
van het gehele ministeriet plaats
vindende in de Wieringermeer.
Ook dat zal wel niet mogelijk zijn.
En omdat het onwaarschijnlijk
moet worden geacht dat alle drie
ministers op één en dezelfde dag
niet door bepaalde ambtsbezig
heden verhinderd zijn naar de
Meer te komen, is het nu maar zo
besloten, dat de directeur van
Landbouw, f7- Van der Plasse eind
April naar de Meer zal komen,
waardoor tenminste een plechtig
heid zal staan te gebeuren met
een enigszins officieel tintje.
Niet alleen de practijk is van be
lang, ook de theorie moet af en toe
eens opgefrist worden en het
spreekt wel van zelf, dat men daar
bij van de beste hulpmiddelen ge
bruik maakt. Aandachtig zitten de
cursisten te luisteren naar de
inleider.
tempo een corps leraren en instruc
teurs weten aan te trekken om tot
dit doel te geraken. Eerst toen dit
corps er was, kon men de Smecoma
cursussen in het leven roepen. Sme-
co-ma. Dat wil zeggen: Smederij, Con
structie, Machinebedrijf. In drie-woor
den precies weergegeven de omscha
keling van Rijksgediplomeerd hoef
smid tot kenner op het gebied van
hoefbeslag maar tevens van het mo
derne machinepark.
In verschillende plaatsen werden
toen cursussen in het leven geroepen.
Niet in alle plaatsen, maar wel in
centrumplaatsen, plaatsen als Scha-
gen, Hoorn, enz., die een middelpunt
zijn van een uitgestrekt landbouw- en
veeteeltgebied. De smeden uit de om
liggende plaatsen nemen aan die cur-
susesn' deel, doen er een aanzienlijke
voorraad kennis op.
Deze cursussen, die reeds een aan
tal jaren in verschillende plaatsen
van ons land hun bestaansrecht hebben
bewezen, hebben niet alleen hun nut af
geworpen, ze hebben tevens iets aan
getoond, dat om verdere maatregelen
riep: Men gevoelde, dat er aan dezf op
leiding nog teveel ontbrak. Dat men de
smid er niet tot de all-round mecani
cien kon maken, die voor een goede
uitoefening van het bedrijf nodig is.
Snelheid eerste eis
Wanneer een boer pech heeft met
zijn machines, dan verwacht hij niet
alleen dat het euvel in de kortst mo
gelijke tijd verholpen is, het is ook
in het belang van de oogst, dat het
mankement zo kort mogelijk duurt.
De smid die het geval te behandelen
krijgt, kan dus eerst niet eens een
studie gaan maken van de werking
van het mechanisme. Hij moet weten,
waar de fout schuilt, liefst op het eer
ste gezicht en hij moet de maatregelen
kunnen nemen om het euvel te ver
helpen. Hij moet gespecialiseerd zijn
wat zijn kennis betreft in de onder
scheidene merken machines, die in zijn
naaste omgeving het veelvuldigst
voorkomen.
Daar het bleek, dat men dit niet
op een avondcursus kon leren, werd
gezocht naar andere mogelijkheden,
vooral ook, omdat men in de avond
cursussen te weinig gelegenheid had,
om in de praktijk te brengen, wat
men geleerd had.
In de uitgebreide werkplaatsen
wordt aan cursisten van alle ge
zindten en alle leeftijden uit alle
delen van ons land de kennis van
de tractoren bijgebracht, alsmede
de wijzewaarop men de gebreken
kan verhelpen.
De directeur van de practijkschool voor landbouwmechanisatie heeft
ons in de school rondgeleid en ons tevens één en ander verteld van de
opleiding, die de afgestudeerde leerlingen van de Smecomacursussen
op Oostwaardhoeve krijgen. Elke cursist blijft er een week en in die
week moet een zeer zwaar programma ivorden afgewerkt. Eigenlijk te
zwaar. De heer De Boer gaf dan ook als zijn mening te kennen, dat
deze schoolcursus moet uitgroeien tot enkele weken. Maar nu het één
week is, wordt in die week de cursisten zoveel mogelijk bij gebracht.
De cursus is gesplitst in vier gedeelten. Er zijn afdelingen voor land
arbeiders, voor landbouwers en voor smeden. De cursus voor landbou
wers omvat landbouivwerktuigen en landbouwmotoren. Een vooroplei
ding is echter vereist. De tractorbestuurders moeten ook een cursus
gevolgd hebben en de aantekening eerste klas hebben verkregen, om
tot de practijkschool te worden toegelaten. Verder is er een cursus
voor smeden, reparateurs van landbouwwerktuigen en één voor land-
bouwsmeden gespecialiseerd op tractoren. Deze laatste twee groepen
moeten de Smemocacursus hebben afgelopen met goed gevolg.
ER staat in de Wieringermeer een zeer bijzondere school. Een school,
waarop leerlingen in de meest verscheiden leeftijd de nodige kennis
opdoen. Die school is gevestigd op „Oostwaardhoeve" en heet Prac
tijkschool voor Landbouwmechanisatie. Dal deze school tot stand ge
komen is, is te danken aan het feit, dat in kringen van smedenpatroons
het besef doordrong, dat men er met de Smecomacursussen niet kwam.
Dat men daar de achterstand op het gebied van de kennis van machi
nes niet in kon halen. Men gevoelde, dat er iets anders moest gebeu
ren. Er moest een sluitstuk komen aan de Smecomaopleiding, waar
over we u in een ander artikel op deze pagina één en ander
vertelden. En ook had men in dat opzicht een lichtend voorbeeld aan
Duitsland, dat reeds in 1927 Practijkscholen voor Landbouwmechani
satie had gesticht.
In ons land liep ir Bakker Harke-
ma, een vooraanstaand man op het
gebied van de landbouwmechanisatie
reeds enkele jaren met plannen rond
om tot oprichting van een dergelijke
school te komen. Wageningen, het ge
bied van proefnemingen op alle mo
gelijke terreinen, leende zich echter
niet voor de stichting van een derge
lijke school, omdat eerste vereiste is,
dat er een landbouwobject bij de hand
is, waar men de theorie onmiddellijk
aan de practijk kan toetsen.
Bij uitstek geschikt
Wij zullen u niet vermoeien met te
beschrijven, hoe men uiteindelijk het
oog liet vallen op de Wieringermeer
en wel op het gebouwencomplex van
de stichting Oostwaardhoeve, Dat men
het er voor heeft uitgekozen, is logisch
te verklaren. Er is immers de polder,
met zijn grote landbouwbedrijven, met
zijn ver doorgevoerde mechanisatie.
En er is Oostwaardhoeve zelf, een
riant complex, waar niet alleen vol
doende ruimte was om les te geven,
maar waar men ook de leerlingen en
leraren kon onderbrengen. De stich
ting Proefbedrijf voor landbouwwerk
tuigen en de practijkschool voor land
bouwmechanisatie hebben elkaar op
zeer gelukkige wijze gevonden.
De financiële moeilijkheden werden
al heel gemakkelijk opgelost, doordat
men niet vergeefs een beroep deed op
de gelden uit het Marshallhulpplan en
zo werd dan enkele maanden geleden,
om juist te zijn op de vierde Januari
van dit jaar Oostwaardhoeve in ge
bruik genomen als school, waar de
afgestudeerden van de plaatselijke
Smecomacursussen zoveel kennis kun
nen vergaren als met het oog op hun
veelzijdige vak nodig is.
In het hoofdgebouw is het theorie-
demonstratielokaal ondergebracht,
waarin tal van werktuigen en moto
ren staan opgesteld, sommige op ware
grootte, andere in verkleinde model
len. Bovendien heeft men bij ver
schillende machines gedeelten van het
werktuig uitgezaagd, waardoor de
cursisten een blik kunnen werpen op
het inwendige van het geval. Tal van
belangrijke onderdelen heeft men in
hout in veel groter, uitvoering opge
steld, waardoor het veel gemakkelij
ker te demonstreren is, -wat de zwak
ke plekken zijn, terwijl een prima
filmprojectieapparaat instructieve films
kan vertonen.
Veel medewerking
Van de handelaars en importeurs
van landbouwmachines ondervindt
men zeer grote medewerking, daar al
het demonstratiematerieel gratis be
schikbaar wordt gesteld, terwijl steeds
één van de meest gangbare merken
tractoren beschikbaar is, die aan de
school in bruikleen wordt gegeven.
Het behoeft geen betoog, dat het
voor de cursisten van groot belang is,
dat men over een dergelijk groot
machinepark kan beschikken. Daar
deze cursisten uit alle delen van het
land komen en het nog al wat ver
schil maakt, of mén werkt op zware
of lichte gronden, is het noodzakelijk,
dat verschillende typen worden be
handeld.
Zo staan dan in de twintig meter
lange barak, de werkplaats, maar te
vens de plaats waar de administratie
van de school is ondergebracht, de
tractoren en motoren opgesteld, wordt
het geleerde in de practijk gebracht
en hebben de cursisten gelegenheid
door te dringen tot in het 'hart van
de motor, kunnen ze fouten opsporen
en en motor geheel demonteren zon
der dat de klant klaagt dat het zo
lang duurt.
Sinds de opening op de vierde Ja
nuari zijn er' nu een 250 mensen ge
weest op deze cursussen, zo vertelde
de heer D Boer ons.
Vogels van diverse pluimage
Er kunnen wekelijks twintig cur
sisten ondergebracht worden op Oost
waardhoeve, afkomstig van de Sme
comacursussen. In het geheel kunnen
er een dertigtal personen in het ge
bouw, dat we eigenlijk een internaat
zouden kunnen noemen, plaats vinden.
En daaronder vinden we vogels van
zeer verschillend pluimage. Mensen
uit het gehele land. Uit Brabant, uit
Holland, uit Zeeland, uit Groningen,
smeden, landbouwers, landarbeiders,
maar ook, zoals deze week het geval1
Practijkschool voor landbouw
mechanisatie, zoals nu de naam
luidt voor het indrukwekkende ge
bouwencomplex Oostwaardhoeve,
waar de smeden hun kennis op het
gebied van machines kunnen
vergroten.
Oostwaardhoeve heef. 'n de korte
tijd van haar bestaan nog al één
en ander meegemaakt. Het heeft
de joden uit Duitsland zien ko
men. Het heeft ze gezien met de
traven in de ogen en het heeft
gezien, hoe die joden opleefden,
hoe ze een nieuw vak leerden, in
de hoop elders in de wereld te
slagen. Het heeft ook gezien, hoe
die joden in de tweede wereld
oorlog voor de tweede maal door
het noodlot achterhaald werden.
Het heeft hun ellende meege
maakt.
Oostwaardhoeve heeft ook de
DUWarbeiderse gehuisvest. Het
heeft de vreugde en de noden
van de werkloze arbeiders ge
kend. Maar verheugend is het,
dat dit Oostwaardhoeve nu einde
lijk zo'n prachtige bestemming
heeft gekregen en op deze manier
veel kan bijdragen tot het geluk
en de welvaart in ons vaderland.
De chauffeur C. J. G. uit Groote
broek is gistermiddag door de econo
mische politierechter mr J. Markus
veroordeeld tot 2 weken gevangenis
straf omdat hij over een langdurig
tijdsverloop, met de belastingkaart
voor de door hem bereden vrachtwa
gen, had geknoeid. Hoewel dit aanvan
kelijk slechts eenmaal geconstateerd
was had een nader fotografisch on
derzoek van de kaart aangetoond dat
de knoeierijen op de kaart meermalen
gepleegd waren. De Officier van Ju
stitie, mr dr J. M. Vellinga had een
gevangenisstraf van 4 maanden ge
ëist.
Van J. B. uit Spierdijk die vervol
gens terecht stond omdat hij gepro
beerd had het Rijk voor f 7.50 te
„flessen", zeide de Officier dat deze
man bekend stond als iemand die
geen kip kwaad deed, maar als de
gelegenheid zich voordeed niet ver
zuimde de overheid „tuk" te nemen.
In het geval waarvoor hij zich thans
te "verantwoorden had, had hij het
Rijk voor schadevergoeding aange
sproken omdat hij zijn zoon, die in
het marine-opleidingskamp voor de
dienst gekeurd was geweest, door een
knecht zou hebben vervangen. Vader
tje Staat had echter argwaan gekoes
terd, de zaak onderzocht en.... niet
in orde bevonden. Het kwam de ver
dachte te staan op een boete van
f 35 of 15 dagen.
was, emigranten. Mensen uit geheel
andere beroepen afkomstig, die een
opleidingscursus hebben gevolgd, een
omscholingscursus op Texel of Val
kenburg en nu als sluitstuk de prac
tijkschool volgen, om dan goed toege
rust in de vreemde hun geluk te be
proeven.
En tijdens ons bezoek waren er een
32-tal assistenten van de Voorlich
tingsdienst voor de mechanisatie. Men
sen, die practijk komen opdoen, om
daar later weer over te kunnen do
ceren.
Een gezellig home
Waar zo intensief gewerkt wordt,
mag natuurlijk verwacht worden, dat
aan huisvesting en ontspanning de no
dige aandacht wordt geschonken. Ook
daarvan heben we ons tijdens de rond
gang door het gebouw kunnen over
tuigen. Voor de lichamelijke verzor
ging op het gebied van maaltijden en
in de cantine zorgt het echtpaar Schrij
ver op voortreffelijke wijze. In de can
tine is het verbazend prettig, terwijl
de slaapzaaltjes, ieder geschikt voor
een zestal personen, er echt fris en
Na gedane arbeid is het goed pau
zeren in de gezellige cantine.
Leraren en leerlingen laven zich
aan een uitstekend kop koffie, om
straks weer verder te gaan. Want
een week is maar zo kort en het te
behandelen materiaal zo over
vloedig.
helder uitzien. Wat de ontspanning be-,
treft, die men vooral in de avonduren
nodig heeft, gezelschapsspelen, sjoel
bak, tafeltennis en een welvoorziene
leestafel maken, dat de verveling verre
blijft.
En nu de prijs voor deze opleidings
teek? Veertig gulden per cursist, alles
inbegrepen. Kost, lesgeld, vervoer per
verbouwde Volksbestelwagen naar de
bedrijven in de Meer, wanneer men het
op het eigen 200 ha grote terrein niet
afkan.
Een school, geboren uit de behoefte
van het land, die in de toekomst on
getwijfeld nog in betekenis zal toene
men. Die maakt, dat onze generatie de
achterstand op het gebied van kennis
van de huidige motoren zo snel en zo
goed mogelijk inhaalt.
