Hei qAole, óikandfee&t.
\<s>
xr
l.*-
i
VALLENDE STERREN.
,'i HET SNIJPUNT
WAAR DE AARDE
ZICH VAN 10-13
AUG. BEVINDT
f
Schematische voorstelling van Aard- en Kometenbaan.
Schrikt U niet waarde lezer, we zullen U
temidden van Uw vacantiegenoegens niet
lastig vallen met ingewikkelde wetenschap
pelijke beschouwingendat tekeningetje
dient slechts om een interessant natuur
verschijnsel te verduidelijken.
Ongetwijfeld hebt U zo nu en dan wel eens
een „vallende ster" gezien, maar misschien
is het U nog nooit opgevallen dat er
perioden zijn, waarop er meer vallen dan
gewoonlijk. De bekendste periode is wel
die van 1013 Augustus. De volgende
week kunt U dus, ijs en weder dienende,
getuige zijn van het wondere schouwspel
der vallende sterren. Althans bij nagenoeg
wolkenloze hemel, want de hele geschiedenis
speelt zich af, ver boven het wolkendek, n.1.
meer dan 100 km. boven de aardoppervlakte.
Zijn er dus wolken dan is er van vallende
sterren niet veel te zien.
En wat is nu eigenlijk een „vallende ster"
en is hier werkelijk sprake van een ster
Om meteen maar alle eventuele misverstand
uit de weg te ruimen,- een vallende ster is
niet groter dan eenerwt en dan is
het al een hele grote. In de regel zullen ze
nog kleiner zijn.
De meteoor, de meer wetenschappelijke
naam voor vallende ster, is een klein
steentje, dat vanuit de hemelruimte door de
aarde aangetrokken wordt. Zodra nu dit
steentje, dat met de duizelingwekkende snel
heid van 10 km. per seconde onze damp
kring doorklieft, gaat gloeien, zien we het
als een „vallende ster". Wat is n.1. het ge
val Door de tegenstand van de lucht
(wrijving) ontstaat zoveel hitte, dat de
meteoor „wit heet" wordt. Binnen enkele
seconden is het steentje dan ook volkomen
verbrand en hoog boven de aarde is het in
gasvormige toestand overgegaan.
Zeer zelden vallen er meteoren die een
paar kilo wegen. Komt een dergelijke meteoor
in onze dampkring, dan is de tijd van het
vallen te kort om de massa van deze veel
grotere steen volledig te doen verbranden,
waardoor de steen op de aarde terecht komt.
Maar zoals gezegd, dit zijn slechts uitzonde
ringen en een nóg grotere uitzondering is
het als de steen duizenden kilo's weegt. In
1908 moet er ergens in Siberië in een on
bewoonde streek een reus van een meteoor
steen gevallen zijn, die een enorme uitgestrekt
heid bos volkomen vernietigde.
We begrijpen dus wel, dat de meteoor, al
zouden we met een groot exemplaar van
duizenden kilo's te doen hebben, niets met
een echte ster uitstaande heeft.
De sterren, de echte sterren staan onnoemelijk
ver weg en zijn enorm grote gloeiende
gasbollen, in de geest van onze zon. Dat ze
veel kleiner lijken, komt door de oneindig
veel grotere afstand. De zon is n.1. 150
millioen km. van ons verwijderd, terwijl de
dichtstbijzijnde ster ongeveer 40 billioen km.
(40 met 12 nullen!) van ons af staat.
Nu rijst misschien bij U de vraag, waarom
er nu juist van 1013 Augustus meer
meteoren („vallende sterrente zien zijn dan
anders. Om dat uit te leggen kijken we
even naar het tekeningetje. In het midden
zien we de zon staan en in een grote kring
loopt de aarde er om heen. Die kring
noemen we de aardbaan en de aarde draait
om de zon in, zeg maar 365 dagen. Nu
zijn er meer hemellichamen die om de zon
lopen, de planeten en de kometen. We
laten de planeten rusten en bepalen ons tot
de kometen. Dit zijn zeer bijzondere hemel
lichamen, die een nog veel grotere baan om
de zon beschrijven. De komeet, die we hier
op het oogj hebben, doet over één rond
gang ongeveer 110 jaar! De baan van deze
komeet is gedeeltelijk op het tekeningetje
aangegeven.
De komeet dan, bestaat uit een gloeiende
gasbol (de kop) en een lichtgevende staart.
De kop stoot als gevolg van een ontledings
proces voortdurend materiedeeltjes uit, die
zich geleidelijk over de hele kometenbaan
verspreiden. Nu wil het toeval, dat de
baan van deze komeet en de aardbaan elkaar
ergens snijden. Op een gegeven moment
zal dus de aarde door dit snijpunt heen
moeten. Dit vindt plaats van 10 tot 13
Augustus. We gaan dan dwars door de
kometenbaan met de materiedeeltjes
De komeet zelf bevindt zich momenteel
ergens op een punt van haar baan, ont
zettend ver weg. Wie haar wil zien zal
tot ongeveer 1985 moeten wachten, want
eerst dan zal zej in de nabijheid van de
aarde zijn. Dus nog even geduld.
We gaan dus door de kometenbaan met de
materiedeeltjes heen en aangezien deze
materiedeeltjes de eigenlijke vallende sterren
zijn, is het duidelijk dat we omstreeks die
tijd veel meer meteoren zien dan daarvoor
of daarna.
Deze materiedeeltjes zijn nog niet helemaal
gelijk over de kometenbaan verdeelder
zijn hier en daar ophopingen. Het gevolg
hiervan is, dat we het ene jaar meer vallende
sterren zien dan het andere, maar misschien
treffen we het en gaan we volgende week
door zo'n „kluitje" heen. Als alles meeloopt
kunt U op 12 Augustus 's avonds elke minuut
een meteoor zien 1 Hoe het ook zij het is
altijd de moeite waard op bovengenoemde
data 's avonds zo af en toe de blik hemel
waarts te richten.
En met dit betoog hoop ik die lezers voor
wie een vallende ster een ondoorgrondelijk
mysterie was, enigszins wegwijs te hebben
gemaakt.
H. J. ROTGANS.
N.B.
Nu we het toch over kometen gehad hebben,
weet U de overeenkomst tussen een astro
noom (sterrekundige) en een gastronoom
(smulpaap) Ze komen allebei hard aanlopen
als je roept„Kom eten".
We maken onze gasten er op attent,
dat in de diverse dorpswinkels en op
de Secretarie een
WANDEL- en FIETSKAART
van Callantsoog en Groote Keeten
te koop is.
Reeds om zeven uur in de morgen liepen
de heren Koelemeij, Mooij, de Vries en de
Weerd langs het strand om een kilometer
lang stuk af te zetten en dit in 140 perken
te verdelen. Keurig op tijd was men met
dit voorbereidende werk klaar en even
netjes zagen we op het raadhuis de tien
tallen deelnemers-lijsten, kaartjes en cadeau
tjes klaar liggen. Om 11 uur stelden de
honderden deelnemers en -sters zich op de
Buurt achter het fanfarecorps op. Weldra
schetterde veel muziek uit weinig instrumen
ten over het dorp en werd naar het strand
gemarcheerd. Het duurde niet lang of een
ieder werkte hard. Helaas werkte het weer
maar gedeeltelijk mede, een flinke Noord-
Wester maakte het verblijf aan het strand
nu niet bepaald tot een lolletje. Drie uur
lang werd er met zand gespeeld. Natuurlijk
waren er enkelen met een half uurtje al
klaar, maar er waren er ook, die de volle
tijd nodig hadden en met wat goeds voor
de dag kwamen. Over het algemeen viel
het gehalte van de gemaakte strandfiguren
tegen. Vergeleken met een paar jaar ge
leden was het peil onrustbarend gezakt.
Bijna nergens trof de jury een netjes afge
werkte figuur aan. Deze heren hadden dan
ook een buitengewoon moeilijke taak.
Om 5 uur begon de prijsuitreiking en kon
dokter Verheul aan iedere deelnemer een
cadeautje uitreiken. Ook de mondharmonica,
waar dokter zelf, denkend aan zijn jeugd,
nogal verlangend naar gekeken had, verdween
De vader van het gelukkige jongetje keek
wat somber. Hij dacht aan zijn rust en be
loofde de knaap meteen een zolderkamertje.
Hieronder volgen nu nog van elke groep
de besten
Groep I enkelingen 6 t.e.m. 8 jaar
1 C. Langelaar, huis, 21 punten. 2 Roes Brouwer,
paddestoel, 21 punten. 3 Annelies Meijer, boerin,
18 punten. 4 Marian Boontjes, berg, 18 punten.
5 Jouke Halma, zeester, 17 punten. 6 Diddi van
Denderen, paddestoel, 17 punten. 7 Rennie Ypee,
vliegtuig, 16 punten. 8 P. de Haring, vogel en konijn,
16 punten. 9 Guus Rosenboom, kerk, 16 punten.
10 Kees Boontjes, autozitplaatsen, 15 punten. 11 Kees
Roggeveen, slot, 15 punten. 12 Dorientje Hendriks,
hart, 16 punten. 13 Frank van der Meer, huis, 15 p.
Groep II enkelingen 9 t.e.m. 12 jaar
1 Roby van der Schoot, schildpad, 25 punten.
2 Anja Hendriks, Droste, 24 punten. 3 Pim v. Leeuwen,
rattenvangers, 23 punten. 4 Toos Berkhout, Holland,
22 punten. 5 Babet Inglis Arkell, wapen, 22 punten.
6 Marguérite Rambonnet, danseres, 21 punten.
7 Rudie de Riemer, Callantsoog, 21 punten.
8 Winnifred van Denderen, eend, 20 punten.
9 Dannie van Callenburg, olifant, 20 punten.
10 Marjan Brouwer, boerin, 19 punten. 11 Hannie
de Boer, schildpad, 19 punten. 12 Tim Jongkees,
Wapen van Alkmaar, 19 punten. 13 Marjan Kruit,
beer, 18 punten. 14 Inger Kruit, paddestoelen, 18 punten.
15 Piet Gerritsen, hart met pijl, 18 punten.
16 A. Mooij, vlinder, 18 punten. 17 Wijnie Bückert,
paardenkop, 18 punten. 18 Tommie van der Hoeven,
olifant, 17 punten. 19 Dinie van Poelgeest, schild
padden, 17 punten. 20 Neli Swenni, bloem, 17 punten.
21 Kees Raap, vrijheidsbeeld, 17 punten. 22 George
Kummer, schip, 17 punten. 23 R. Offenberg, vlinder,
17 punten. 24 Frans Oskam, struisvogel, 17 punten.
25 Joop de Boer, schip, 17 punten.
Groep III enkelingen 13 t.e.m. 16 jaar
1 Gerrie van Poelgeest, Donald Duck, 23 punten.
2 Willie Mooij, valk, 21 punten. 3 Marijke Roggeveen,
Donald Duck, 20 punten. 4 Adrie Jongkees, Flipje,
19 punten. 5 Antoinette Rambonnet, racket, 19 punten.
6 Jan Berkhout, paard, 19 punten. 7 Ben Inglish Arkel,
aap, 19 punten.
Groep V paren 6 t.e.m. 8 jaar
1 Emmie Bart en Lia Dijk, Flipje, 21 punten.
2 Dicky Schering en Nanno Schering, mannetjes,
17 punten. 3 Jan Hoek, Cobi van Weert, vlieger,
13 punten. 4 Annie en Willie Beun, troostprijs.
Groep VI paren 9 t.e.m. 12 jaar
1 Freddie Hendriks en Hans Roes, Prins Hendrik,
22 punten. 2 Ietje in 't Veld en Kees in 't Veld,
schildpadden, 21 punten. 3 Emmie Baken en Tiny
Hoek, margrieten, 15 punten. 4 Wiebe Sikkema en
Nico Kruithof, kerk, 15 punten.
Groep VII paren 13 t.e.m. 16 jaar
1 Nellie Baken en Jannie Rietvink, Pinoccio, 24 punten.
2 Marijke de Riemer en Elly Groot, boerderij, 22 punten.
3 Do Bruin en Hans Plomp, zeemeermin, 20 punten.
4 Anneke Prins en Liesbet Roggeveen, bloem, 18 punten.
5 Jopie en Lenie Strooper, bloem, 18 punten.
