CALLANTSOOG
Zaterdag 3 Augustus 1957 No 6
DIALEKT.
„Het Zw/aneniA/ater"
^eed>ter°
U/eer of geen u/eer.
^4 *J --
Administratie: R. KOELEMEI}, Dorpsplein 34, Tel. 02248338, b,g.g. 245
Druk: Fa. K. VAN LOENEN Zn. Schagerbrug Telefoon 02247272
Of zij elkander kennen zo rustig zijn de lepelaars, als hun beschermer, de jacht
opzichter J. van Honschooten eens een bezo ek aan hun domein brengt. Hier zien wij
zo'n tafreeltje, waar Van Honschooten op zeer korte afstand zijn gevleugelde vrienden
is benaderd.
„Wat spreken die Callantsogers toch on
beschaafd", hoorde ik laatst een badgast
zeggen, „vooral de ouderen kan je af en
toe bijna niet verstaan".
Inderdaad zal het voor sommigen niet mee
vallen het echte Callantsoogse dialect goed
te volgen. Dat er echter iets onbeschaafds
aan zou zijn, zie ik niet in. In elk dialekt
herkent men de mens die het spreekt, dit
is logisch, want een streektaal is een
variant op een landstaal, die uit het volk
geboren en gegroeid is. Men herkent niet
zo zeer de mensen aan hun dialektische
woorden, maar meer aan de intonatie. Dit
is overigens niet alleen met dialekten het
geval, doch ook met alle talen. Denken we
aan het charmante Italiaans, dan kunnen
we ons alleen maar voorstellen dat dit door
deze beweeglijke mensen gesproken wordt.
Horen we het lijzige, ietwat zangerige
Callantsoogs, dan roept dit het beeld op
van de stoere kustwerkers en boeren, met
hun langzame maar krachtige bewegingen.
Natuurlijk bevestigen uitzonderingen de
regel, maar het oorspronkelijke dialekt moet
uit dit soort mensen geboren zijn.
Langzaam is de streektaal nu aan het ver
dwijnen. De jongere generatie vermengt het
Callantsoogs met gewone Nederlandse
woorden. Is dit te betreuren of moeten we
het als een vooruitgang beschouwen
Hierover valt te discusiëren. Velen van de
oudere dorpelingen en ook wel de jongeren,
vinden het jammer, dat het streekeigene
gaat kenteren en vinden de pogingen van
anderen om wat beter Nederlands te spre
ken verwaand of „groosk". Maar het on
vermijdelijke er van heeft zeker een andere
oorzaak dan het niet meer Callantsoogs
willen spreken van een deel van de jongere
generatie. Het isolement van de vroegere
dorpen is verbroken en voor Callantsoog
geldt dit wel in 't bizonder. Kontakten met
mensen uit andere streken en immigranten,
bewerkstelligen deze evolutie, niet alleen
in Callantsoog, maar ook elders. Naast het
betreurenswaardige van het verdwijnen van
een traditie, heeft het ongetwijfeld ook
voordelen. Een eenheid van taal kan leiden
tot eenheid van gedachte en dat kan be
ginnen met het verdwijnen van dialekten.
Natuurlijk gebeurt dit pas na meerdere
generaties, maar het is onvermijdelijk. Zelfs
kunstgrepen van sentimentele taalkundigen,
die streven naar het zuiver houden van
streektalen, zullen op de duur niet helpen.
Evenals klederdrachten, zullen! ook dialek
ten museumstukken wordeni En waarom
dit te betreuren Misschien is het de eerste
stap tot international^ eenheid.
J. de V.
Uw vakantie in Callantsoog is niet volledig,
Indien U „Het Zwanenwater" niet hebt be
zocht.
U kunt dagelijks
bezoeken.
Maakt U eens een flinke wandeling in
„Het Zwanenwater".
Toegangskaarten a fl. 1,per persoon.
Kinderen beneden 10 jaar 50 cent. Dagelijks
verkrijgbaar bij de jachtopzichter J. van
Honschooten, Zuidschinkeldijk 1.
Telefoon 02248 - 308 of 214.
Een kleine, blonde kleuter
speelt heel alleen! bij zee
zij draagt een vuurrood jakje
over haar zonnepakje
en heeft haar schepje mee.
Eerst groef zij een kanaaltje
toen werd een berg gemaakt
maar nu heeft al een tijdje
dat peuter-kleine meidje
die bezigheid gestaakt.
Zij zit nu op haar harkjes
en in haar ogen rond
staat groot ontzag te lezen
voor 't vreemde wonder-wezen
de zeester die zij vond!
De vorige week liepen we vanaf de Grote
Keeten, de duinweg langs terug naar Cal
lantsoog. We kunnen nu ook deze zelfde
weg nemen voor de wandeling die we nu
gaan maken. Ons verste punt zal vandaag
n.1. weer de Grote Keeten zijn. Om de tocht
echter niet te lang te maken, nemen we
de bus naar de Grote Keeten. Daar stappen
we uit in de Achterkeeten en kunnen dan
meteen al twee verschillende wegen nemen,
die ons verder de Grote Keeten invoeren.
De Zuidelijke, de Achterweg, loopt langs
de binnezijde van de Helmdijk en dus langs
de grens van de polder Callantsoog. De
andere weg, de Helmweg, loopt meer dooi
de bebouwde kom, die buiten de dijk ligt.
We mogen wel aannemen dat dit gedeelte
pas gebouwd is na het droogleggen van
het Koegras en dat heel vroeger alleen
huizen stonden in de Achterkeeten en langs
de Achterweg. Maar toch stond er in de
tijd van Napoleon toch minstens al één
huis aan de Helmweg, want het witte huis
van de familie Tromp, dat even voor café
Van Scheijen, tegen de dijk gedrukt staat,
is in die dagen een onderkomen van Russen
geweest, die destijds bij Callantsoog landden.
Zoals U uit de geschiedenisboekjes weet,
kwamen ze toen om de Fransen weg te
jagen en het moet er in die dagen in de
Grote Keeten wel Russisch zijn toegegaan.
Even voor het kampeerbedrijf van Kruis-
veld slaan we nu rechtsaf de Voorweg in.
We wandelen nu weer recht de polder in
en zien iets links van ons, ongeveer half-
verwege Callantsoog, Abbestede liggen.
Daar moeten we naar toe en daarom slaan
we nu de eerste weg links af, het land in.
Het Kallis heet het stuk kleigrond waar
we nu doorwandelen en deze zeeklei is in
oude tijden, toen de zee nog vrij toegang
had tot de lager gelegen gedeelten van het
toenmalige eiland, aangesiibt. Het is vrucht
bare grond en wordt geheel als bouwland
gebruikt.
Na een prachtige wandeling door de koren
velden van het Kallis, komen we bij een
dijkje Links ligt het gemaal van de polder
„Callantsoog" en rechtsaf gaat U naar
Abbestede. Veel is er niet te zien aan de
enkele huizen, die de gehele bebouwing van
Abbestede vormen, maar toch heeft dit ge
hucht een rijke historie. Jammer genoeg
is daarvan weinig vaststaands bekend. Bij
afgrafingen werden heel veel overblijfselen
van oude gebouwen gevonden, waarvan bij
overlevering wordt verteld, dat hier een ab
dij met bijgebouwen stond.
We lopen Abbestede nu rechtdoor en komen
dan op de Rechtendijk, op welks uiteinde
Abbestede ligt. Deze dijk moet vroeger tot
aan de duinen gelopen hebben en zal ook
zeker eens hebben gediend, om het zee
water te weren van de landerijen, die liggen
tussen deze en de Zijper dijk.
Verderop is deze dijk afgegraven en is
alleen een landweg overgebleven, die we
nu volgen tot de Duinweg. Hier slaan we
links af en zijn dan na vijf minuten lopen
weer in Callantsoog.
G. de V,