NOORD-HOLLAND DAGBLAD VOOR Een veld van puin en brokstukken De toestand in Tunis. Bolsjewisten verloren in Maart 1267 vliegtuigeft. DE SLAG OP DE JAVAZEE. VERKOCHT Uitgave: Dagblad voor Noord-Holland N Alkmaar - Voordam C 9. Bureau der Schager editie: Schagen: Laan 201. Telefoon 444 (2 lijnen). Postrekening 66189. ZATERDAG 3 APRIL 1943. SCHAGER EDITIE. 87ste Jaargang No. 78. 4 pagina's. Hoofdredacteur: A. R. JONKER. Alkmaar. Deze Courant verschijnt dagelijks. Advertentie-tarief. Prijs der gewone advertenties in deze Editie 11 ct. per m.M. Bij contract binnen een jaar te gebruiken belang rijke korting. Tarieven voor de geheeie oplage op aanvrage. Door Rotterdam'* geteisterde wijken. Rookwolken en vlammen beheerschten het stadsbeeld. Wrange gelukwensch. Alle hulpdiensten voorbeeldig paraat. Donderdagmiddag zijn wij in de gelegenheid geweest onder geleide van dr. Völckers, den Beauftragte van den Rijkscom missaris voor de stad Rotterdam, nog een rondgang te maken door de getroffen stadswijk. De aanblik ytfis verbijsterend. Men ziet uit op ae ruïnes van wo- ningen van vier verdiepingen. Door de explosie is een deel dezer étage woningen geheel vernield, v>n an dere Dieven stukken muur nog overeind, maar was het. inwendige een volkomen puinhoop. Verschei dene hadden minder van de explosie te lijden gehad, doch waren aan het vuur ten prooi gevallen. Hierachter strekt zich een veld uit van puin en brokstukken, het eenige dat van de kleinere woningen is overgebleven. Politie-agenten en W.A.-mannen handhaven afzettingen, leden van den Jeugdstorm verléenen hulp. Juist passeert ons een groep van de Technische Noodhulp. Een dorre woestenij. Wie kan zich thans een dag na het bombardement eigenlijk pre cies realiseeren wat hier geschied is, hoeveel leed hier in enkele mi nuten is aangericht? Het geheeie kwartier is een le- venlooze dorre woestenij gewor den. Midden op een zonnigen dag is hier het leven ineens stil blij ven staan, stortte alles ineen, wer den duizenden dakloos, 180 men- schen en wellicht méér op wreede wijze uit het leven weggerukt. Beter dan wij, die hier thans loo pen door de treurige overblijfselen van deze stadswijk, kunnen zij dat beseffen, die thans hulp verleenen aan gewonden .en dakloozen in nood hospitalen, evacuatieposten en zie kenhuizen. Van heel nabij, door het contact van mensch tot mensch. kun nen zij wellicht beter dan wij zich een oordeel vormen omtrent den waren omvang der ramp. Krachtige wind wakkerde de vlammen aan. Dr. Völckers vertelt ons tijdens den rondgang, dat de aanval Woens dagmiddag omstreeks kwart over een geschiedde. Hi.i heeft hoogstens vijf minuten geduurd. Zijn woning, die op minstens een kilometer afstand ligt, schudde onder de hevige explo sies. Heel even ging het licht uit en weer aan. Kort daarop zag men een reusachtige stofwolk boven het ge troffen stadsdeel opstijgen, spoedig verméngd met zware rookwolken. Een krachtige wind wakkerde de vlammen aan. die tengevolge hier van ook de niet getroffen huizen aantastten. Practisch werd de gehee ie wijk met ondergang bedreigd. Ongeveer een uur na den inslag waren alle hulpdiensten ter plaatse in actie: Duitsche weermacht, lucht bescherming, brandweer, technische noodhulp en niet te-vergeten weer- afdeelingen der N.S.B.. die zich zeer verdienstelijk hebben gemaakt. Ook het Deutsche Feuerschutzregiment voor havenbewaking verleende hulp. voorts werd de Haagsche brandweer ter assistentie geroepen. Later op den dag 'iet men nog 150 politie mannen uit den Haag aanrukken om de nieuwsgierigen op een afstand"te houden. Waar huizen nog buiten het bereik der vlammen waren, trachtte men de goederen daaruit te redden. Om streeks vijf uur in den middag stond alles nog in lichterlaaie, des avonds v/erden eenige huizen opgeblazen om het vuur een grens te stellen. Hoewel des nachts hier en daar nog ee*l hel schijnsel viel waar te ne men, is het voor mijn gevoel al dus dr. Völckers een wonder, dat de brandweer het vuur bij zoo straf fen wind zoo snél meester is kunnen worden. Een oogenblik. aldus vervolgde hij, hebben we nog overwogen de heele wijk te evacueeren. In een school werd een centrale evacuatie- post ingericht, andere scholen als hulpposten in gebruik genomen. Gisteravond werden daar 9000 liter door de centrale keuken bereid warm eten uitgereikt, vandaag is deze hoe veelheid opgevoerd tot 18.000 liter. Getallen, die aanklagen. Vanmorgen werden mij 139 ge borgen dooden gemeld. Ongetwijfeld zullen er nog van onder de puinhoo- pen te voorschijn komen. (Dit aan tal is inmiddels tot 180 gestegen. - Red.) De vele zwaargewonden wor den uitstekend geneeskundig ver zorgd. De geneesheeren, aldus dr. Völckers, hebben zich onder deze omstandigheden volledig ingezet. Wij vernamen voorts nog, dat de Rotterdamsche W.A. zich duch tig heeft geweerd. Zij richtte het heerbankwartier als hulphospitaal in. Ook de Neder- landsche Rijks brandweer heeft voortreffelijk werk geleverd. Zoo is dan Rot terdam voor de zooveelste maal slachtoffer van een bombarde ment. Onze groot ste havenstad heeft het wel zwaar te verant woordenOnge twijfeld zullen er zijn, die ook voor dit bombarde ment verontschul- Vier en twintig uur na den Britschen terreuraanval op de arbeiderswijken van Rotterdam heeft de uitgeweken Nederlandsche minister van oorlog, van Lidth de Jeude, den treurigen moed gehad den volgenden telegrafi- schen gelukwensch te zanden aan den Engelschen minister van luchtvaart Sinclair: „Namens de Nederlandsche regeering en mij zelf bied ik naar aan teiding van het 25-jarig bestaan van de Koninklijke Engelsehe Luchtmacht mijn hartelijkste gelukwenschen aan. Het prachtige wefk van deze luchtmacht is ongeëvenaard en de behaalde presta ties vormen voor alle vereenigde vol ken de bezieling, aangezien zij zooveel hebben bijgedragen tot de grondlegging van de overwinning en voor een betere wereld." Na het bombarde ment der Britsche 'vliegers op de stad Rotterdam. De zwaar getrof fen bewoners der verwoeste arbei. derwijken ver voeren het weini ge huisraad, dat zij nog uit de chaos kenden weghalen. CNF-M-Pax m is, weet dat er in het getroffen stads deel geen fabrieken of zelfs maar eenigszins belangrijke werkplaatsen gevestigd waren. Wij allen weten dat oorlog „oorlog' is. Degenen echter, die Rotterdam zoozeer beklaagden, hadden die stad de jongste ramp moeten besparen- Rotterdam heeft een dergelijk bom bardement aan hen niet verdiend. De slachtoffers te Rotterdam. Onder de tot geïdentificeerde dooden tengevolge van den Britschen lucht aanval op arbeiderswijken in Rotter dam bevinden zich 48 vrouwen en 26 kinderen. Zes lijken kondenvniet meer geïdentificeerd worden. DE NIEUWE BONNEN In de periode van 4 April tot 10 April kan gekocht worden: op bon 15A 4 rants. brood of gebak, 15B rants. brood of gebak. 15 1 rants. beschuit, brood of gebak. 15A 2 kg aardappelen, 15B 1 kg aardappelen, 15A 1 rants. tabak, 15 1 rants. siga retten. Van 4 April tot 17 April 1943: 15A 1 rantsoen vleesch of vleeschwaren, 15B 1/4 rEfnts. vleesch of vleeschwa ren, 4-14, M-14 res. 1 1/4 rants. vleesch of vleeschwaren. M-16, M-18 res. 2% rants. vleesch of vleeschwa ren. De volgende bonnen zijn binnen kort niet meer geldig: Na Zaterdag 3 April: 14 brood, beschuit, aardappelen, tabak, 13 vleesch. 4-13. M-13. M-15. M-17 res.. 2-09, 3-10 r«.s. De geldigheidsduur van de vol gende bonnen is verlengd: t.m. Zon dag 4 April: 09 Boter. t.m. Zaterdag 7 April: 3-11 Res. (sinaasapp.) 2-12, 3-12, 4-12 res. (appelen), t.m. Vrij dag 30 April: 514 Alg. (Eenh. zeep), 515 Alg. (Waschpoeder): S-Eenheids- zeep, Waschpoeder, Toiletzeep. NIEUWE COMMANDANT VAN ARBEIDSDIENST. De Rijkscommissaris voor hel bezelte Nederlandsche gebied heeft luitenant kolonel b.d. en generaal-arbeidsleider L.' A. C. de Bock te 's-Hertogenbosch be noemd tot commandant van den Neder- landschen Arbeidsdienst. VERDUISTER GOED. Deze week van 20.15—7.00. Maan op: 6.58, onder 18.30 Morgen maan op: 7.23, onder 19.47 4 April Nieuwe Maan; SPOORWEGEN EN SPERTIJD. GRAVENHAGE. 2 April. - Naar aan leiding van de wijzigingen in het uur, waarop men zich binnen moet bevinden, hebben wij de Nederlandsche Spoor wegen gevraagd of hiervan nog wijzi gingen in den treinenloop het gevolg zijn. Verschillende treinen komen name lijk nog na 23.00 uur aan op het station van bestemming. Men deelde ons mede, dat de treinen loop wat dit betreft voorloopig onge wijzigd blijft. Wie van zulk een laten trein gebruik maakt, zonder in het bezit te zijn van een „Ausweis", doet dit op eigen risico. Alleen dar, wanneer over schrijding van het tijdstip van 23.00 uur het gevolg is van verlate aankomst, wordt op het station van aankomst een desbetreffend bewijsje uitgereikt. VERLIEZEN DER NEDERLANDSCHE BURGERBEVOLKING IN MAART. In den loop van de maand Maart had de Nederlandsche burgerbevolking door Britsche luchtaanvallen op woonwijken in steden en verschillende plaatsen op het platteland 353 dooden te betreuren, terwijl 361 personen zwaar en meer dan 400 licht gewond werden. Een groot aan tal woonhuizen is vernield. Duizenden gezinnen verloren have en goed en moesten hun woonplaats verlaten om elders te worden gehuisvest. Woekerende boeren uitgeschakeld. Groote hoeveelheden tarwe in den zwarten handel gebracht. Een waarschuwend voorbeeld voor de boeren. Met ingang van 1 April zijn de bouwboeren Joh. Onfjerdijk en J. C. Onderdijk in het zui den van de Wieringermeer, die ieder van "den Staat volgens pachtcontract 70 H.A. bouwland in gebruik hadden, op grond van een conflict met de inlevering van producten uit het landge bruik voor den tijd van twee jaar ontzet, terwijl hun land- Douwbezit door den Staat is ge vorderd. Een en ander geschiedde op grond van het besluit van 23 Juli 1942 no. 21224 van het- Rijksbureau van Voedselvoorziening in Oorlogstijd, bij e^n besghikking van den secre taris-generaal. Dit. besluit bepaalt, dat zij die zich schuldig maken aan het achterhouden Van belangrijke hoeveelheden geproduceerde land bouwproducten, uit hun bedrijf kun nen worden ontzet. Beide boeren werden begin December o.a. reeds door den economischen rechter te Alk maar veroordeeld tot 3 maan den gevangenisstraf en f 3000.- en f 1750.- boete. Tot nog toe bepaalde, de overheid zich tot het opleggen van een ver hoogden leveringsplicht. Aangezien dit onvoldoende bleek. is ze tot strengere strafmaatregelen overge gaan. Het is dc overheid ernst. Dat het de overheid ernst is met het nemen van maatregelen tegen grondge bruikers, die ten koste van de voedsel voorziening van ons volk niet schromen hun positie te misbruiken om rijk tg worden, bewijst het bovengenoemde be sluit. Dc beide betrokken boeren toch zijn zeer goede landgebruikei's. Hun grootbedrijven liggen er weer prachtig voor, zoodat zij als grondbewerkers ge- wenschte elementen zijn. Desondanks heeft de overheid terecht gemeend, hun het beheer van hun bedrijven te moeten ontnemen, omdat het in oorlogstijd niet alleen dc plicht van den boer is, den grond in het belang van een zoo hoog Een overwinning zonder zware gevechten is niet mogelijk. In Tunis hebben de gevechten eenigszins aan hevigheid afgeno men. In het N. rukken de Engel schen op dep weg. die over Djebel Aboid naar het O. leidt, langzaam pp onder hevigen tegenstand der Spil- troepen. in het. Z. en midden van 4^un's zijn Britsch-Amerikaansche aanval len met versterkte krachten, die de omsingeling van de Spil-troepen ten doel hadden, mislukt. Maknassy en El Guetar zijn weder brandpunten van den strijd gewor- de, doch de in deze sectoren operee- rende deelen van het vijfde Arnevi- kaasche leger hebben geen noemens waardige terreinwinst kunnen be halen. Men verwacht in militaire krin gen te Berlijn, dat het nog eenige dagen zal duren alvorens de geal lieerden tot den grooten aanval oj> de nieuwe stellingen van Rommel zullen overga.an, daar hiertoe her groepeeringen noodig zijn. Rommel heeft thans - zijn voorste stellingen terugverlegd naar de on geveer 35 km. breede landrug tus- schen dc zoutmeren en de zee. De zoutmeren, die door enkele smalle, slechts voor één man begaanbare paden doorkruist werden, bieden een veilige flankbescherming. Daar Rommel ruimschoots gelegen heid 'heeft gehad, de thans betrok ken linie te versterken, kan ver wacht worden, dat zich hierom weder een harde strijd zal ontspin nen. mogelijke opbrengst te bewerken, maar ook om er voor zorg te dragen, dat. die opbrengst niet door enkelen, maar aan de voedselvoorziening van geheel ons volk ten goede komt. Beide boeren hadden zich in erge mate op het pad van den zwarten handel begeven. Zoo verkochten zy o.a. groote hoeveelheden tarwe clan destien. Aangezien het pachtcontract alleen onlbinding van het contract toestaat, wanneer de grond verwaarloosd wordt, staat de Nederlandsche rechter bij de ontbinding van het contract voor groote moeilijkheden. Zoolang het contract niet ontbonden is, kan men beide boeren niet uit hun woningen zetten en is dus de vestiging v.n andere boeren op hun be drijf niet mogelijk. Aangezien de komen de oogst op deze grootbedrijven niet ge schaad mag worden, zullen de grond en de werktuigen wel bij de omwonende boeren in gebruik worden gegeven, opdat een regelmatige verzorging van den grond mogelijk wordt. De harde maatregel moge onze boeren echter een waarschuwing zijn, dahet de' overheid ernst is om onze voedings producten in oorlogstijd ons geheeie volk ten goede te doen komen en den zwarten handel met alle middelen tegen te gaan. Zwakkere geallieerde activiteit in Tunis. HOOFDKWARTIER VAN DEN FüHRER. 2 April. - (D.N.B.) Het op perbevel der weermacht deelt mede: Tegen het front ten Zuiden van het Ladogameer heeft de vijand in verscheidene golven krachtige aan vallen gedaan, die door het afweer- vuur of in gevechten van korten af stand voor onze stellingen misluk ten. Aan de rest van het Oostelijke front slechts geringe plaatselijke gevechtsactie. In Maart hebben dc bolsjewisten 1267 vliegtuigen verloren; daar van werden er 1028 in luchtge vechten, 143 door luchtdoelge schut van de luchtmacht en 36 tLoor troepen van het leger neer geschoten. De overige werden op den grond vernield. In Tunis waren de vijandelijke aanvallen gister zwakker dan op de voorgaande dagen. Verscheidene aanvallen van Amerikaansche Britsche strijdkrachten op het front in Midden- en Zuid-Tunis werden afgeslagen. Duitsche en Italiaansche troepen konden door plaatselijke aanvallen hun stellingen verbeteren en vernietigden afgesneden vijande lijke groepen. Duitsche jagers heb ben boven het oorlogslooneel in Tu nis en bij Kreta 10 vijandelijke' vliegtuigen neergeschoten. Eén eigen vliegtuig ging verloren. Zwakke afdeelingen vijandelijke vliegtuigen ondernamen overdate aanvallen op het bezette gebied in het Westen en op de stad Trier. Vier vliegtuigen werden ^neergeschoten. BOMMEN OP ITALIAANSCH GEBIED. Vijandelijke vliegtuigen hebben gisternacht eenige lichte bommen la ten vallen op Messina en Villa san Giovanni. Er zijn eenige gewonden. Eenige bommen werden ook op Ca- tania geworpen, waar echter geen slachtoffers zijn. Het afweergeschut van Catania trof een vijandelijk vliegtuig dat in zee viel. 27 Februari 1 942 Een Zweedsche beschouwing over den dramatischen strijd voor Java's Noordkjst. digingen zullen trachten te zoe ken. Wie in Rot- In de middaguren van Woensdag hebben Britsche vliegers bij zeer goed zicht de itad Rottardam De Nederlandsche kruiser onder ging. In den namiddag van 27 Febr. 1942 meldde een Nederlandsche vliegboot, ter verkenning uitgezonden, dal; een „kleine, vijandelijke vlootformatie" zich 50 zeemijl ten Noorden van de vóór Soerabaja kruisende geallieerde vloot bevond. Admiraal Doorman, commandant der geallieerde zeestrijdkrachten, zette ter stond koers naar den vijand. Hij be schikte over de zware kruisers „Hous- ton" en „Exeter." de lichte kruisers „Perth," „De Ruyter" en „Java" elf torpedojagers, w.o. enkele Neder landsche. De Japansche vloot bleek later aanzienlijk sterker te zijn dan de eerste melding deed vermoeden. Zij be stond uit circa 40 transportschepen, die door twee-- zware en vier lichte krui sers benevens 12 a 13 torpedojagers werden beschermd. Bovendien hielden de Japanners zware zeestrijdkrachten, waarschijnlijk zelfs een vliegkampschip, gereed om zoo noodig in te grijpen. Tien uren strijd. 's Middags om 16.14 uur ontbrandde de strijd circa 30 zeemijl ten Noorden van Soerabaja. De „Exeter" kreeg reeds terstond een voltreffer en moest, begeleid door den torpedojager „Witte de With," naar Soerabaja terugkeeren. Japansche torpedojagers ondernamen twee aanvallen, waarvan de eerste werd afgeslagen, terwijl bij den twee den aanval de torpedojager „Korte- door een torpedo tot zinken werd gebracht. Bij een tegenaanval ging een Britsche torpedojager 'verloren. Na deze inleidende gevechten hulden Japansche schepen zich in een ne velgordijn. Ondanks Nederlandsche luchtverkenning vanaf de vliegvelden op Java kon de geallieerde vloot vopr- loopig niet meer in contact komen met den tegenstander. Op dit tijdstip had zij reeds twee torpedojagers verloren, een zware kruiser was buiten gevecht ge steld, terwijl bij het invallen van de duisternis wederom een Britsche tor pedojager verloren ging. Vage berich ten omtrent zware Japansche verliezen werden later niet bevestigd. Intusschen hadden beide tegenstanders zich steeds verder naar het Westen verplaatst, zoodal zij zich, toen om 23.30 uur we derom gevechtscontact tot stand kwam., 12 zeemijl ten Noorden van Rembang bevonden. Spoedig bereikte de opnieuw ontbrande strijd zijn hoogtepunt. De „De Ruy ter" werd getj^£en en pndaj^ks het feit. dat de geallieerde formatie ter stond van koers veranderde óm tor pedo's te ontwijken, werden zoowel de „Da KujitQj:" als de „Java" noodlottig die in den slag op de Java-zee ten (Cliché D.v.N.H.) J|UIM een jaar geleden werd het let van Java door den slag in de Javazee beslist. On danks heldhaftig- verzet dolf de geallieerde vloot, waarvan ook de kruisers „De Ruyter" en „Java" doel uitmaakten, het onderspit tegen de Japansche overmacht. Over 't verloop van dezen slag is slechts weinig bekend geworden. Totdat thans door den Zweed- schen generalen staf een ge schrift is uitgegeven, waarin aan d£ hand van alle beschikbare ge gevens een uitvoerig overzicht wordt gegeven. SLUIKHANDEL vindt zijn oorsprong veelal rjn handelingen, die op het eerste gezient vrij onschuldig lijken óf moeilijk te ontdekken zijn, zoodat het overigens waakzame oog van contro- leerende ambtenaren dien eersten stap op het clandestiene pad niet altijd kan opmerken. Erger is evenwel, dat op menig gebied iedere bepaling ontbreekt om krachtig op te treden tegen zulke „eerste schreden." En om een effee- tieve bestrijding van den zwarten han del mogelijk te maken, zullen daar tegen toch maatregelen uitgevaardigd moeten worden. Wi.1 doelen o.a. op het hoonende wo'ordje „verkocht," dat ons uit zoovele étalages tegengrijnst. Tal van winkeliers immers, die hun klanten met een kwasi-zuur gezicht „neen" verkoopen, hebben hun winkel of .étalage vol liggen met artikelen, waarbij het beruchte kaartje ligt: „Verkocht." Maar het aldus geëtaleerde voorwerp blijft maandenlang in het bezit van den winkelier zonder dat de kooper zijn eigendom in ontvangst komt nemen. Van tweeën een: óf de winkelier liegt en heeft andere zwartebedoelin gen met zijn winkelwaar, óf de „koo per" heeft speculatieve plannen met het gekochte In beide gevallen echter wordt het weinig beschikbare distri- butiegoed of niet onttrokken aan de normale verdeeling. Elke productie is heden ten dage ge richt op de meest noodzakelijke be hoefte anders is het bedrijf over bodig. Maar dan dienen ook alle pro ducten uitsluitend daér te komen, waar ze werkelijk noodig zijn. Dat wil te vens zeggen, dat iedere winkelier, of hij nu levensmiddelen dan wel „vrije" artikelen als meubilair enz. verkoopt, niet langer louter uit winstbejag mag - handelen, maar een schakel behoort te zijn in het veraeelingsprocés. En als die schakel zwakke plekken/vertoont, zullen zij weggenomen moeten worden, opdat de keten, die onze volksgemeen schap in stand moet houden, niet ver broken wordt. P"R zijn vele a-sociale handelingen, die J-' een voorspel tot den zwarten handel vormen óf het soms al volledig zijn. Bezien wij bijv. ook eens het „ge bruik", dat bij sommige slagers ingang gevonden heeft. e klant heeft recht op vleesch met been. Wordt het been niet meege* leverd en van het vleeschgewicht afge trokken (omdat de hoeveelheid been te gering is om af te wegen), dan heeft later recht op het niet ontvan gen been. Tal van slagers echter leveren geen been, omdat zij dat beter meenen te kunnen gebruiken. Zij trekken er nl. bouillon van en verkoopen dat aan de klanten. Maar ook dat gaat nog niet eerlijk, want eerst, wordt het vet van de bouillon gescheiden. Clandestien ge wonnen vet, dat natuurlijk even clan destien wordt omgezet! e groote drang achter - heel het zwarte gedoe om ons heen waarvan wij ditmaal maar enkele voorbeelden geven is het geld. en niet anders. Het geld, waarvan de „echte" vader landers beweren dat het: toch niets waard is. heeft een deel van ons volk in zijn ban. Intuss.ehen is wal men dacht waar heid geworden, zij het anders dan ver wacht was: het zwarte geld is waar deloos geworden. e eerlijke, werkzame, man heeft geen last; hij verbergt geen oneerlijk verworven briefjes van duizend. Hij verheugt zich over den handigen maat regel tegen de zwarte handelaren en lacht mede met den Tijl Uilenspiegel, die' de waardelooze bankbiljetten wel wil gebruiken om er zijn kamertje mee te behangen, ter opluistering al dan niet voorzien van de handteekeningen der „slachtoffers." e sluikhandelaren zijn „verkocht." Laat het den winkeliers, die zoo dwe pen met kaartjes waarop dit woord voorkomt en al die anderen, een ern stige waarschuwing zijn. Ook tegen hun „zwarte" handelingen kan wel eens plotseling edrr harde maatregel ge nomen worden. Zij zouden dan zelf evenzeer „verkocht" zijn en niet op medelijden behoeven tc rekenen. Want wat er is, behoort dóar te ko men. waar de levensbehoefte dat ver- eischt. Jr. getroffen. Zij zonken onder zware ont ploffingen. Korten tijd later ging het contact weer verloren en thans voorgoed. De kruisers „Houston" en „Perth" liepen den volgenden dag met geringe schade de haven van Tandjong Priok binnen. De slag was ten gunste der Japanners beslist. Hun transportschepen zetten op verschillende punten van Java's Noord kust troepen Jan land, die de strijd krachten op dit eiland een week later tot capitulatie dwongen. Na den slag. Na den eigenlijken slag trachtten de overgebleven geallieerde schepen zich langs verschillende wegen in veiligheid te brengen. De „Exeter," die Soerabaja 28 Februari had bereikt, werd voorloo pig gerepareerd en ging den daarop volgenden nacht onder escorte van een Britschen en een Amcrikaanschen torpedojager naar Australië in zee. Deze formatie werd op 1 Maart door Japansche kruisers voor Oost-Java in den grond geboord. Hetzelfde lot on dergingen de kruisers „Houston" en „Perth," die met, den torpedojager .Evertsen" door Straat Soenda tracht ten te ontkomen. Japansche vliegtuigen ontdekten de schepen, gingen tot den aanval over en troffen de „Evertsen." 1 Maart werden zij vervolgens door Ja pansche zeestrijdkrachten vernietigd. „Evertsen" liep op het strand en werd wrak geschoten. Enkele conclusies. Het Zweedsche geschrift bepaalt zich niet tot het aldus geschetste verloop. van den slag. Het geeft o. 'r een nabe schouwing over de oorzaken, die tot de geallieerde nederlaag hebben geleid. Het begint met vast te stellen, dat de Japanners in de meerderhéid waren, zoowel wat aantal schepen betreft als door4 hun grootere snelheid, betere pantsering en vooral veel zwaardere bewapening. Ondanks de Japansche overmacht hadden de geallieerde verliezen echter niet een dergelijken omvang behoevei^ aan te nemen, betoogt men van Zweed sche zijde, indien admiraal Doorman zijn aanval tegen de Japansche trans portschepen in plaats van tegen de oorlogsschepen had gericht. Daartoe was een splitsing van zijn strijdkrach ten in enkele homogene groepen het beste middel gewedBt. In plaats hiervan bood hij den Japanners, bewust van hun meerderheid, gelegenheid den strijd overdag te rekken, totdat zij hun overmacht des nachts ten volle konden uitbuiten. In sterke mate hééft voorts de onvoldoende samenwerking tusschen vloot en luchtmacht tot de nederlaag bijgedragen. Reeds de eerste berichten gaven een onjuisten indruk van de sterkte der Japansche vloot en ook tij dens den slag bleek de luchtverkenning niet tegen haar taak opgewassen. Het catastfophale einde van enkele schepen na den slag wijst tenslotte op een on voldoende bescherming door jachtvlieg tuigen. Latere onderzoekingen zullen onge twijfeld nog meer licht kunnen werpen op de hier van Zweedsche zijde naar voren gebrachte kwesties. In elk geval is het thans reeds mogelijk zich een beeld te vormen van het verloop van den slag in de Javazee. Een slag, die èn door den ondergang der Nederland sche kruisers èn door het feit, dat zij de Japansche bezetting van Java moge lijk maakte, als een dramatisch hoogte punt in onze geschiedenis zal blijven voortleven. DE STEM DER SS. Luistert op Zondag 4 April van 11 3011.45 uur over den zender Hilversum I, op golflengte 415 m,, naa» de stem der SS, onderwerp: „Reportage over den landdag der Germaansclie. SS in Utrecht",

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Dagblad Noord-Holland, Schager editie | 1943 | | pagina 1