NOORD-HOLLAND
DAGBLAD VOOR
Een veld van puin en brokstukken
De toestand in Tunis.
Bolsjewisten verloren in
Maart 1267 vliegtuigeft.
DE SLAG OP DE JAVAZEE.
VERKOCHT
Uitgave:
Dagblad voor Noord-Holland N
Alkmaar - Voordam C 9.
Bureau der Schager editie:
Schagen: Laan 201.
Telefoon 444 (2 lijnen).
Postrekening 66189.
ZATERDAG 3 APRIL 1943.
SCHAGER EDITIE.
87ste Jaargang No. 78. 4 pagina's.
Hoofdredacteur: A. R. JONKER. Alkmaar.
Deze Courant verschijnt dagelijks.
Advertentie-tarief.
Prijs der gewone advertenties in deze
Editie 11 ct. per m.M. Bij contract
binnen een jaar te gebruiken belang
rijke korting. Tarieven voor de geheeie
oplage op aanvrage.
Door Rotterdam'* geteisterde wijken.
Rookwolken en vlammen beheerschten
het stadsbeeld.
Wrange gelukwensch.
Alle hulpdiensten
voorbeeldig paraat.
Donderdagmiddag zijn wij in
de gelegenheid geweest onder
geleide van dr. Völckers, den
Beauftragte van den Rijkscom
missaris voor de stad Rotterdam,
nog een rondgang te maken
door de getroffen stadswijk.
De aanblik ytfis verbijsterend.
Men ziet uit op ae ruïnes van wo-
ningen van vier verdiepingen. Door
de explosie is een deel dezer étage
woningen geheel vernield, v>n an
dere Dieven stukken muur nog
overeind, maar was het. inwendige
een volkomen puinhoop. Verschei
dene hadden minder van de explosie
te lijden gehad, doch waren aan het
vuur ten prooi gevallen. Hierachter
strekt zich een veld uit van puin en
brokstukken, het eenige dat van de
kleinere woningen is overgebleven.
Politie-agenten en W.A.-mannen
handhaven afzettingen, leden van
den Jeugdstorm verléenen hulp.
Juist passeert ons een groep van de
Technische Noodhulp.
Een dorre woestenij.
Wie kan zich thans een dag na
het bombardement eigenlijk pre
cies realiseeren wat hier geschied
is, hoeveel leed hier in enkele mi
nuten is aangericht?
Het geheeie kwartier is een le-
venlooze dorre woestenij gewor
den. Midden op een zonnigen dag
is hier het leven ineens stil blij
ven staan, stortte alles ineen, wer
den duizenden dakloos, 180 men-
schen en wellicht méér op wreede
wijze uit het leven weggerukt.
Beter dan wij, die hier thans loo
pen door de treurige overblijfselen
van deze stadswijk, kunnen zij dat
beseffen, die thans hulp verleenen
aan gewonden .en dakloozen in nood
hospitalen, evacuatieposten en zie
kenhuizen. Van heel nabij, door het
contact van mensch tot mensch. kun
nen zij wellicht beter dan wij zich
een oordeel vormen omtrent den
waren omvang der ramp.
Krachtige wind wakkerde
de vlammen aan.
Dr. Völckers vertelt ons tijdens
den rondgang, dat de aanval Woens
dagmiddag omstreeks kwart over een
geschiedde. Hi.i heeft hoogstens vijf
minuten geduurd. Zijn woning, die
op minstens een kilometer afstand
ligt, schudde onder de hevige explo
sies. Heel even ging het licht uit en
weer aan. Kort daarop zag men een
reusachtige stofwolk boven het ge
troffen stadsdeel opstijgen, spoedig
verméngd met zware rookwolken.
Een krachtige wind wakkerde de
vlammen aan. die tengevolge hier
van ook de niet getroffen huizen
aantastten. Practisch werd de gehee
ie wijk met ondergang bedreigd.
Ongeveer een uur na den inslag
waren alle hulpdiensten ter plaatse
in actie: Duitsche weermacht, lucht
bescherming, brandweer, technische
noodhulp en niet te-vergeten weer-
afdeelingen der N.S.B.. die zich zeer
verdienstelijk hebben gemaakt. Ook
het Deutsche Feuerschutzregiment
voor havenbewaking verleende hulp.
voorts werd de Haagsche brandweer
ter assistentie geroepen. Later op
den dag 'iet men nog 150 politie
mannen uit den Haag aanrukken om
de nieuwsgierigen op een afstand"te
houden.
Waar huizen nog buiten het bereik
der vlammen waren, trachtte men
de goederen daaruit te redden. Om
streeks vijf uur in den middag stond
alles nog in lichterlaaie, des avonds
v/erden eenige huizen opgeblazen
om het vuur een grens te stellen.
Hoewel des nachts hier en daar nog
ee*l hel schijnsel viel waar te ne
men, is het voor mijn gevoel al
dus dr. Völckers een wonder, dat
de brandweer het vuur bij zoo straf
fen wind zoo snél meester is kunnen
worden.
Een oogenblik. aldus vervolgde
hij, hebben we nog overwogen de
heele wijk te evacueeren. In een
school werd een centrale evacuatie-
post ingericht, andere scholen als
hulpposten in gebruik genomen.
Gisteravond werden daar 9000 liter
door de centrale keuken bereid warm
eten uitgereikt, vandaag is deze hoe
veelheid opgevoerd tot 18.000 liter.
Getallen, die aanklagen.
Vanmorgen werden mij 139 ge
borgen dooden gemeld. Ongetwijfeld
zullen er nog van onder de puinhoo-
pen te voorschijn komen. (Dit aan
tal is inmiddels tot 180 gestegen. -
Red.) De vele zwaargewonden wor
den uitstekend geneeskundig ver
zorgd. De geneesheeren, aldus dr.
Völckers, hebben zich onder deze
omstandigheden volledig ingezet.
Wij vernamen
voorts nog, dat
de Rotterdamsche
W.A. zich duch
tig heeft geweerd.
Zij richtte het
heerbankwartier
als hulphospitaal
in. Ook de Neder-
landsche Rijks
brandweer heeft
voortreffelijk
werk geleverd.
Zoo is dan Rot
terdam voor de
zooveelste maal
slachtoffer van
een bombarde
ment. Onze groot
ste havenstad
heeft het wel
zwaar te verant
woordenOnge
twijfeld zullen er
zijn, die ook voor
dit bombarde
ment verontschul-
Vier en twintig uur na den Britschen
terreuraanval op de arbeiderswijken
van Rotterdam heeft de uitgeweken
Nederlandsche minister van oorlog,
van Lidth de Jeude, den treurigen
moed gehad den volgenden telegrafi-
schen gelukwensch te zanden aan den
Engelschen minister van luchtvaart
Sinclair: „Namens de Nederlandsche
regeering en mij zelf bied ik naar aan
teiding van het 25-jarig bestaan van de
Koninklijke Engelsehe Luchtmacht mijn
hartelijkste gelukwenschen aan. Het
prachtige wefk van deze luchtmacht is
ongeëvenaard en de behaalde presta
ties vormen voor alle vereenigde vol
ken de bezieling, aangezien zij zooveel
hebben bijgedragen tot de grondlegging
van de overwinning en voor een betere
wereld."
Na het bombarde
ment der Britsche
'vliegers op de
stad Rotterdam.
De zwaar getrof
fen bewoners der
verwoeste arbei.
derwijken ver
voeren het weini
ge huisraad, dat
zij nog uit de
chaos kenden
weghalen.
CNF-M-Pax m
is, weet dat er in het getroffen stads
deel geen fabrieken of zelfs maar
eenigszins belangrijke werkplaatsen
gevestigd waren.
Wij allen weten dat oorlog „oorlog'
is. Degenen echter, die Rotterdam
zoozeer beklaagden, hadden die stad
de jongste ramp moeten besparen-
Rotterdam heeft een dergelijk bom
bardement aan hen niet verdiend.
De slachtoffers te Rotterdam.
Onder de tot geïdentificeerde dooden
tengevolge van den Britschen lucht
aanval op arbeiderswijken in Rotter
dam bevinden zich 48 vrouwen en 26
kinderen. Zes lijken kondenvniet meer
geïdentificeerd worden.
DE NIEUWE BONNEN
In de periode van 4 April tot 10
April kan gekocht worden: op bon
15A 4 rants. brood of gebak, 15B
rants. brood of gebak. 15 1 rants.
beschuit, brood of gebak. 15A 2 kg
aardappelen, 15B 1 kg aardappelen,
15A 1 rants. tabak, 15 1 rants. siga
retten.
Van 4 April tot 17 April 1943: 15A
1 rantsoen vleesch of vleeschwaren,
15B 1/4 rEfnts. vleesch of vleeschwa
ren, 4-14, M-14 res. 1 1/4 rants.
vleesch of vleeschwaren. M-16, M-18
res. 2% rants. vleesch of vleeschwa
ren.
De volgende bonnen zijn binnen
kort niet meer geldig:
Na Zaterdag 3 April: 14 brood,
beschuit, aardappelen, tabak, 13
vleesch. 4-13. M-13. M-15. M-17 res..
2-09, 3-10 r«.s.
De geldigheidsduur van de vol
gende bonnen is verlengd: t.m. Zon
dag 4 April: 09 Boter. t.m. Zaterdag
7 April: 3-11 Res. (sinaasapp.) 2-12,
3-12, 4-12 res. (appelen), t.m. Vrij
dag 30 April: 514 Alg. (Eenh. zeep),
515 Alg. (Waschpoeder): S-Eenheids-
zeep, Waschpoeder, Toiletzeep.
NIEUWE COMMANDANT
VAN ARBEIDSDIENST.
De Rijkscommissaris voor hel bezelte
Nederlandsche gebied heeft luitenant
kolonel b.d. en generaal-arbeidsleider L.'
A. C. de Bock te 's-Hertogenbosch be
noemd tot commandant van den Neder-
landschen Arbeidsdienst.
VERDUISTER GOED.
Deze week van 20.15—7.00.
Maan op: 6.58, onder 18.30
Morgen maan op: 7.23, onder 19.47
4 April Nieuwe Maan;
SPOORWEGEN EN SPERTIJD.
GRAVENHAGE. 2 April. - Naar aan
leiding van de wijzigingen in het uur,
waarop men zich binnen moet bevinden,
hebben wij de Nederlandsche Spoor
wegen gevraagd of hiervan nog wijzi
gingen in den treinenloop het gevolg
zijn. Verschillende treinen komen name
lijk nog na 23.00 uur aan op het station
van bestemming.
Men deelde ons mede, dat de treinen
loop wat dit betreft voorloopig onge
wijzigd blijft. Wie van zulk een laten
trein gebruik maakt, zonder in het bezit
te zijn van een „Ausweis", doet dit op
eigen risico. Alleen dar, wanneer over
schrijding van het tijdstip van 23.00 uur
het gevolg is van verlate aankomst,
wordt op het station van aankomst een
desbetreffend bewijsje uitgereikt.
VERLIEZEN DER NEDERLANDSCHE
BURGERBEVOLKING IN MAART.
In den loop van de maand Maart had
de Nederlandsche burgerbevolking door
Britsche luchtaanvallen op woonwijken
in steden en verschillende plaatsen op
het platteland 353 dooden te betreuren,
terwijl 361 personen zwaar en meer dan
400 licht gewond werden. Een groot aan
tal woonhuizen is vernield. Duizenden
gezinnen verloren have en goed en
moesten hun woonplaats verlaten om
elders te worden gehuisvest.
Woekerende boeren uitgeschakeld.
Groote hoeveelheden tarwe in den zwarten handel gebracht.
Een waarschuwend
voorbeeld voor de
boeren.
Met ingang van 1 April zijn
de bouwboeren Joh. Onfjerdijk
en J. C. Onderdijk in het zui
den van de Wieringermeer, die
ieder van "den Staat volgens
pachtcontract 70 H.A. bouwland
in gebruik hadden, op grond van
een conflict met de inlevering
van producten uit het landge
bruik voor den tijd van twee
jaar ontzet, terwijl hun land-
Douwbezit door den Staat is ge
vorderd.
Een en ander geschiedde op grond
van het besluit van 23 Juli 1942 no.
21224 van het- Rijksbureau van
Voedselvoorziening in Oorlogstijd,
bij e^n besghikking van den secre
taris-generaal. Dit. besluit bepaalt,
dat zij die zich schuldig maken aan
het achterhouden Van belangrijke
hoeveelheden geproduceerde land
bouwproducten, uit hun bedrijf kun
nen worden ontzet.
Beide boeren werden begin
December o.a. reeds door den
economischen rechter te Alk
maar veroordeeld tot 3 maan
den gevangenisstraf en f 3000.-
en f 1750.- boete.
Tot nog toe bepaalde, de overheid
zich tot het opleggen van een ver
hoogden leveringsplicht. Aangezien
dit onvoldoende bleek. is ze tot
strengere strafmaatregelen overge
gaan.
Het is dc overheid ernst.
Dat het de overheid ernst is met het
nemen van maatregelen tegen grondge
bruikers, die ten koste van de voedsel
voorziening van ons volk niet schromen
hun positie te misbruiken om rijk tg
worden, bewijst het bovengenoemde be
sluit. Dc beide betrokken boeren toch
zijn zeer goede landgebruikei's. Hun
grootbedrijven liggen er weer prachtig
voor, zoodat zij als grondbewerkers ge-
wenschte elementen zijn. Desondanks
heeft de overheid terecht gemeend, hun
het beheer van hun bedrijven te moeten
ontnemen, omdat het in oorlogstijd niet
alleen dc plicht van den boer is, den
grond in het belang van een zoo hoog
Een overwinning zonder
zware gevechten is
niet mogelijk.
In Tunis hebben de gevechten
eenigszins aan hevigheid afgeno
men. In het N. rukken de Engel
schen op dep weg. die over Djebel
Aboid naar het O. leidt, langzaam pp
onder hevigen tegenstand der Spil-
troepen.
in het. Z. en midden van 4^un's
zijn Britsch-Amerikaansche aanval
len met versterkte krachten, die de
omsingeling van de Spil-troepen ten
doel hadden, mislukt.
Maknassy en El Guetar zijn weder
brandpunten van den strijd gewor-
de, doch de in deze sectoren operee-
rende deelen van het vijfde Arnevi-
kaasche leger hebben geen noemens
waardige terreinwinst kunnen be
halen.
Men verwacht in militaire krin
gen te Berlijn, dat het nog eenige
dagen zal duren alvorens de geal
lieerden tot den grooten aanval oj>
de nieuwe stellingen van Rommel
zullen overga.an, daar hiertoe her
groepeeringen noodig zijn.
Rommel heeft thans - zijn voorste
stellingen terugverlegd naar de on
geveer 35 km. breede landrug tus-
schen dc zoutmeren en de zee. De
zoutmeren, die door enkele smalle,
slechts voor één man begaanbare
paden doorkruist werden, bieden
een veilige flankbescherming.
Daar Rommel ruimschoots gelegen
heid 'heeft gehad, de thans betrok
ken linie te versterken, kan ver
wacht worden, dat zich hierom
weder een harde strijd zal ontspin
nen.
mogelijke opbrengst te bewerken, maar
ook om er voor zorg te dragen, dat. die
opbrengst niet door enkelen, maar aan
de voedselvoorziening van geheel ons
volk ten goede komt.
Beide boeren hadden zich in erge
mate op het pad van den zwarten
handel begeven. Zoo verkochten zy
o.a. groote hoeveelheden tarwe clan
destien.
Aangezien het pachtcontract alleen
onlbinding van het contract toestaat,
wanneer de grond verwaarloosd wordt,
staat de Nederlandsche rechter bij de
ontbinding van het contract voor groote
moeilijkheden. Zoolang het contract niet
ontbonden is, kan men beide boeren niet
uit hun woningen zetten en is dus de
vestiging v.n andere boeren op hun be
drijf niet mogelijk. Aangezien de komen
de oogst op deze grootbedrijven niet ge
schaad mag worden, zullen de grond en
de werktuigen wel bij de omwonende
boeren in gebruik worden gegeven, opdat
een regelmatige verzorging van den
grond mogelijk wordt.
De harde maatregel moge onze boeren
echter een waarschuwing zijn, dahet
de' overheid ernst is om onze voedings
producten in oorlogstijd ons geheeie
volk ten goede te doen komen en den
zwarten handel met alle middelen tegen
te gaan.
Zwakkere geallieerde
activiteit in Tunis.
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FüHRER. 2 April. - (D.N.B.) Het op
perbevel der weermacht deelt mede:
Tegen het front ten Zuiden van
het Ladogameer heeft de vijand in
verscheidene golven krachtige aan
vallen gedaan, die door het afweer-
vuur of in gevechten van korten af
stand voor onze stellingen misluk
ten. Aan de rest van het Oostelijke
front slechts geringe plaatselijke
gevechtsactie.
In Maart hebben dc bolsjewisten
1267 vliegtuigen verloren; daar
van werden er 1028 in luchtge
vechten, 143 door luchtdoelge
schut van de luchtmacht en 36
tLoor troepen van het leger neer
geschoten. De overige werden op
den grond vernield.
In Tunis waren de vijandelijke
aanvallen gister zwakker dan op de
voorgaande dagen. Verscheidene
aanvallen van Amerikaansche
Britsche strijdkrachten op het front
in Midden- en Zuid-Tunis werden
afgeslagen. Duitsche en Italiaansche
troepen konden door plaatselijke
aanvallen hun stellingen verbeteren
en vernietigden afgesneden vijande
lijke groepen. Duitsche jagers heb
ben boven het oorlogslooneel in Tu
nis en bij Kreta 10 vijandelijke'
vliegtuigen neergeschoten. Eén eigen
vliegtuig ging verloren.
Zwakke afdeelingen vijandelijke
vliegtuigen ondernamen overdate
aanvallen op het bezette gebied in
het Westen en op de stad Trier. Vier
vliegtuigen werden ^neergeschoten.
BOMMEN OP ITALIAANSCH
GEBIED.
Vijandelijke vliegtuigen hebben
gisternacht eenige lichte bommen la
ten vallen op Messina en Villa san
Giovanni. Er zijn eenige gewonden.
Eenige bommen werden ook op Ca-
tania geworpen, waar echter geen
slachtoffers zijn. Het afweergeschut
van Catania trof een vijandelijk
vliegtuig dat in zee viel.
27 Februari 1 942
Een Zweedsche beschouwing over den
dramatischen strijd voor Java's Noordkjst.
digingen zullen
trachten te zoe
ken. Wie in Rot- In de middaguren van Woensdag hebben Britsche vliegers bij zeer goed zicht de itad Rottardam
De Nederlandsche kruiser
onder ging.
In den namiddag van 27 Febr. 1942
meldde een Nederlandsche vliegboot,
ter verkenning uitgezonden, dal; een
„kleine, vijandelijke vlootformatie" zich
50 zeemijl ten Noorden van de vóór
Soerabaja kruisende geallieerde vloot
bevond.
Admiraal Doorman, commandant der
geallieerde zeestrijdkrachten, zette ter
stond koers naar den vijand. Hij be
schikte over de zware kruisers „Hous-
ton" en „Exeter." de lichte kruisers
„Perth," „De Ruyter" en „Java"
elf torpedojagers, w.o. enkele Neder
landsche. De Japansche vloot bleek
later aanzienlijk sterker te zijn dan de
eerste melding deed vermoeden. Zij be
stond uit circa 40 transportschepen, die
door twee-- zware en vier lichte krui
sers benevens 12 a 13 torpedojagers
werden beschermd. Bovendien hielden
de Japanners zware zeestrijdkrachten,
waarschijnlijk zelfs een vliegkampschip,
gereed om zoo noodig in te grijpen.
Tien uren strijd.
's Middags om 16.14 uur ontbrandde
de strijd circa 30 zeemijl ten Noorden
van Soerabaja. De „Exeter" kreeg
reeds terstond een voltreffer en moest,
begeleid door den torpedojager „Witte
de With," naar Soerabaja terugkeeren.
Japansche torpedojagers ondernamen
twee aanvallen, waarvan de eerste
werd afgeslagen, terwijl bij den twee
den aanval de torpedojager „Korte-
door een torpedo tot zinken werd
gebracht. Bij een tegenaanval ging een
Britsche torpedojager 'verloren.
Na deze inleidende gevechten hulden
Japansche schepen zich in een ne
velgordijn. Ondanks Nederlandsche
luchtverkenning vanaf de vliegvelden
op Java kon de geallieerde vloot vopr-
loopig niet meer in contact komen met
den tegenstander. Op dit tijdstip had zij
reeds twee torpedojagers verloren, een
zware kruiser was buiten gevecht ge
steld, terwijl bij het invallen van de
duisternis wederom een Britsche tor
pedojager verloren ging. Vage berich
ten omtrent zware Japansche verliezen
werden later niet bevestigd. Intusschen
hadden beide tegenstanders zich steeds
verder naar het Westen verplaatst,
zoodal zij zich, toen om 23.30 uur we
derom gevechtscontact tot stand kwam.,
12 zeemijl ten Noorden van Rembang
bevonden.
Spoedig bereikte de opnieuw ontbrande
strijd zijn hoogtepunt. De „De Ruy
ter" werd getj^£en en pndaj^ks het
feit. dat de geallieerde formatie ter
stond van koers veranderde óm tor
pedo's te ontwijken, werden zoowel de
„Da KujitQj:" als de „Java" noodlottig
die in den slag op de Java-zee ten
(Cliché D.v.N.H.)
J|UIM een jaar geleden werd
het let van Java door den
slag in de Javazee beslist. On
danks heldhaftig- verzet dolf de
geallieerde vloot, waarvan ook de
kruisers „De Ruyter" en „Java"
doel uitmaakten, het onderspit
tegen de Japansche overmacht.
Over 't verloop van dezen slag is
slechts weinig bekend geworden.
Totdat thans door den Zweed-
schen generalen staf een ge
schrift is uitgegeven, waarin aan
d£ hand van alle beschikbare ge
gevens een uitvoerig overzicht
wordt gegeven.
SLUIKHANDEL vindt zijn oorsprong
veelal rjn handelingen, die op het
eerste gezient vrij onschuldig lijken óf
moeilijk te ontdekken zijn, zoodat het
overigens waakzame oog van contro-
leerende ambtenaren dien eersten stap
op het clandestiene pad niet altijd kan
opmerken. Erger is evenwel, dat op
menig gebied iedere bepaling ontbreekt
om krachtig op te treden tegen zulke
„eerste schreden." En om een effee-
tieve bestrijding van den zwarten han
del mogelijk te maken, zullen daar
tegen toch maatregelen uitgevaardigd
moeten worden. Wi.1 doelen o.a. op het
hoonende wo'ordje „verkocht," dat ons
uit zoovele étalages tegengrijnst.
Tal van winkeliers immers, die hun
klanten met een kwasi-zuur gezicht
„neen" verkoopen, hebben hun winkel
of .étalage vol liggen met artikelen,
waarbij het beruchte kaartje ligt:
„Verkocht." Maar het aldus geëtaleerde
voorwerp blijft maandenlang in het
bezit van den winkelier zonder dat de
kooper zijn eigendom in ontvangst
komt nemen.
Van tweeën een: óf de winkelier liegt
en heeft andere zwartebedoelin
gen met zijn winkelwaar, óf de „koo
per" heeft speculatieve plannen met het
gekochte In beide gevallen echter
wordt het weinig beschikbare distri-
butiegoed of niet onttrokken aan de
normale verdeeling.
Elke productie is heden ten dage ge
richt op de meest noodzakelijke be
hoefte anders is het bedrijf over
bodig. Maar dan dienen ook alle pro
ducten uitsluitend daér te komen, waar
ze werkelijk noodig zijn. Dat wil te
vens zeggen, dat iedere winkelier, of
hij nu levensmiddelen dan wel „vrije"
artikelen als meubilair enz. verkoopt,
niet langer louter uit winstbejag mag -
handelen, maar een schakel behoort te
zijn in het veraeelingsprocés. En als
die schakel zwakke plekken/vertoont,
zullen zij weggenomen moeten worden,
opdat de keten, die onze volksgemeen
schap in stand moet houden, niet ver
broken wordt.
P"R zijn vele a-sociale handelingen, die
J-' een voorspel tot den zwarten handel
vormen óf het soms al volledig zijn.
Bezien wij bijv. ook eens het „ge
bruik", dat bij sommige slagers ingang
gevonden heeft.
e klant heeft recht op vleesch
met been. Wordt het been niet meege*
leverd en van het vleeschgewicht afge
trokken (omdat de hoeveelheid been te
gering is om af te wegen), dan heeft
later recht op het niet ontvan
gen been.
Tal van slagers echter leveren geen
been, omdat zij dat beter meenen te
kunnen gebruiken. Zij trekken er nl.
bouillon van en verkoopen dat aan de
klanten. Maar ook dat gaat nog niet
eerlijk, want eerst, wordt het vet van
de bouillon gescheiden. Clandestien ge
wonnen vet, dat natuurlijk even clan
destien wordt omgezet!
e groote drang achter - heel het
zwarte gedoe om ons heen waarvan
wij ditmaal maar enkele voorbeelden
geven is het geld. en niet anders.
Het geld, waarvan de „echte" vader
landers beweren dat het: toch niets
waard is. heeft een deel van ons volk
in zijn ban.
Intuss.ehen is wal men dacht waar
heid geworden, zij het anders dan ver
wacht was: het zwarte geld is waar
deloos geworden.
e eerlijke, werkzame, man heeft
geen last; hij verbergt geen oneerlijk
verworven briefjes van duizend. Hij
verheugt zich over den handigen maat
regel tegen de zwarte handelaren en
lacht mede met den Tijl Uilenspiegel,
die' de waardelooze bankbiljetten wel
wil gebruiken om er zijn kamertje mee
te behangen, ter opluistering al dan
niet voorzien van de handteekeningen
der „slachtoffers."
e sluikhandelaren zijn „verkocht."
Laat het den winkeliers, die zoo dwe
pen met kaartjes waarop dit woord
voorkomt en al die anderen, een ern
stige waarschuwing zijn. Ook tegen
hun „zwarte" handelingen kan wel
eens plotseling edrr harde maatregel ge
nomen worden. Zij zouden dan zelf
evenzeer „verkocht" zijn en niet op
medelijden behoeven tc rekenen.
Want wat er is, behoort dóar te ko
men. waar de levensbehoefte dat ver-
eischt. Jr.
getroffen. Zij zonken onder zware ont
ploffingen.
Korten tijd later ging het contact
weer verloren en thans voorgoed. De
kruisers „Houston" en „Perth" liepen
den volgenden dag met geringe schade
de haven van Tandjong Priok binnen.
De slag was ten gunste der Japanners
beslist. Hun transportschepen zetten op
verschillende punten van Java's Noord
kust troepen Jan land, die de strijd
krachten op dit eiland een week later
tot capitulatie dwongen.
Na den slag.
Na den eigenlijken slag trachtten de
overgebleven geallieerde schepen zich
langs verschillende wegen in veiligheid
te brengen. De „Exeter," die Soerabaja
28 Februari had bereikt, werd voorloo
pig gerepareerd en ging den daarop
volgenden nacht onder escorte van
een Britschen en een Amcrikaanschen
torpedojager naar Australië in zee.
Deze formatie werd op 1 Maart door
Japansche kruisers voor Oost-Java in
den grond geboord. Hetzelfde lot on
dergingen de kruisers „Houston" en
„Perth," die met, den torpedojager
.Evertsen" door Straat Soenda tracht
ten te ontkomen. Japansche vliegtuigen
ontdekten de schepen, gingen tot den
aanval over en troffen de „Evertsen."
1 Maart werden zij vervolgens door Ja
pansche zeestrijdkrachten vernietigd.
„Evertsen" liep op het strand en
werd wrak geschoten.
Enkele conclusies.
Het Zweedsche geschrift bepaalt zich
niet tot het aldus geschetste verloop.
van den slag. Het geeft o. 'r een nabe
schouwing over de oorzaken, die tot
de geallieerde nederlaag hebben geleid.
Het begint met vast te stellen, dat de
Japanners in de meerderhéid waren,
zoowel wat aantal schepen betreft als
door4 hun grootere snelheid, betere
pantsering en vooral veel zwaardere
bewapening.
Ondanks de Japansche overmacht
hadden de geallieerde verliezen echter
niet een dergelijken omvang behoevei^
aan te nemen, betoogt men van Zweed
sche zijde, indien admiraal Doorman
zijn aanval tegen de Japansche trans
portschepen in plaats van tegen de
oorlogsschepen had gericht. Daartoe
was een splitsing van zijn strijdkrach
ten in enkele homogene groepen het
beste middel gewedBt. In plaats hiervan
bood hij den Japanners, bewust van
hun meerderheid, gelegenheid den
strijd overdag te rekken, totdat zij hun
overmacht des nachts ten volle konden
uitbuiten. In sterke mate hééft voorts
de onvoldoende samenwerking tusschen
vloot en luchtmacht tot de nederlaag
bijgedragen. Reeds de eerste berichten
gaven een onjuisten indruk van de
sterkte der Japansche vloot en ook tij
dens den slag bleek de luchtverkenning
niet tegen haar taak opgewassen. Het
catastfophale einde van enkele schepen
na den slag wijst tenslotte op een on
voldoende bescherming door jachtvlieg
tuigen.
Latere onderzoekingen zullen onge
twijfeld nog meer licht kunnen werpen
op de hier van Zweedsche zijde naar
voren gebrachte kwesties. In elk geval
is het thans reeds mogelijk zich een
beeld te vormen van het verloop van
den slag in de Javazee. Een slag, die
èn door den ondergang der Nederland
sche kruisers èn door het feit, dat zij
de Japansche bezetting van Java moge
lijk maakte, als een dramatisch hoogte
punt in onze geschiedenis zal blijven
voortleven.
DE STEM DER SS.
Luistert op Zondag 4 April van
11 3011.45 uur over den zender
Hilversum I, op golflengte 415 m,,
naa» de stem der SS, onderwerp:
„Reportage over den landdag der
Germaansclie. SS in Utrecht",