Dinsdag, 16 Mei 1944, zijn te Monden overeenkc isten gesloten tueschen
ingeland en de Vereenigde Staten en de Nederland3cheBelgische en Noor-
sche regeeringen, ter za .e net bestuur van laatstgenoe-.de landen tijdens
en na de bevrijding. Wat Moorwegen betreft is deze overeenkonst mede on-
derteexend door Bugland, daar liet mogelijk wordt geacht, dat, tengevolge
van operaties tegen de Duitsche troepen in hoord-Finland, ..ussische troe
pen ook Hoorwegen zullen betreden. De overeenkomsten met Nederland en
België zijn eveneens voorgelegd aan en goedgekeurd door de Russ.regeering
zooals kortgeleden de overeenkomst tussohen Rusland en Tsj echo-Slowakije
door eerstgenoemde werd voorgelegd aan de jfing. en Amerikamsche regeerin
gen. De overeenkomst is voor de hingelsche regeering geteekend door Bden,
voor de Mederlandsche uoor Minister van Kleffen3 en voor de Amer.regee
ring door Generaal Lisenhower en voor de Nederlandsche door den Minister
van Oorlo J,j?.Ir. van Litlx de Jeude.
De preciese tekst van deze overeenkomsten zal pas later orden be end
gemaakt. -r zijn te -uonden zoowel door de Nederl., Belgische als Noorsche
regeering cor.. uniqués ter zake uitgegeven. Van het Mederlandsche commu
niqué was de tekst als volgt:
"Cvereenko sten in identie.ee bewoordingen zijn afgesloten e enerzijds
tussohen de Britsche en Amer.regeering, anderzijds de Mederl.regeering
betreffende de regelingen die gemaakt moeten worden voor het burgerlijk
bestuur en de jurisdictie in het Nederl.gebied in Muropa tijdens en di
rect na dc bevrijding, toanneer deze gebieden bevrijd zijn, komen zij on
der den geall.opperbevelhebber deneraal Lisenhower. Deze overeenkomsten
zijn bedoeld te zijn tijdelijk en pratftisch van aard. Zij zijn opgesteld
teneinde de taak van den geall.opperbevelhebber te verge akkelij en en
he oben ten doel uè spoedige verdrijving der Duit'schers v n geall.gebied
en de eindover.inning op Duitachland.
In de overeenkomst wordt erkend, dat het geall.opperbevel de facto
(in feite, gedurende de eerste of militaire fase van de bevrijding be
schijnen moet over die mate van hoogste verantwoordelijkheid voor en ge
zag over het burgerlijk bestuur als door de militaire situatie kan v/orden
vereischt. Vastgesteld is dat, zoodra de militaire situatie zulks toelaat
de Nederl .regeering haar volle grondwettelijke verantwoordelijkheid voor
het burgerlijk bestuur zal hervatten, met dien verstande, dat hulp en
bijstand die de geall.strijdkrachten op Nederl.bodem zullen behoeven, zal
worden verleend tot de overwinning is bereikt.
De Russ.regeering is in de regeling gekend en heeft zich er mede
accoord verklaard."
Commentaar.
1. ±>eze overeenkomst is zuiver tijdelijk en praoti soh ven aard en tast de
souvereiniteit v. n de Nederl.regeering - dus van de Kroon en de ministers -
in geen enkel opzicht aan.
2. De geall.opperbevelhebber beschikt in de mil.fase der bevrijding IN
ZBXZ1 over speciale bevo egdheden, VXXT HBÓÉÊÏEM3 en de Nederl .regeering zal
haar volle verantwoordelijkheid voor het burgerlijk bestuur weer uitoefe
nen, ZOODRA de militaire situatie zulks weer toelaat.
3. De geall.opperbevelhebber Generaal Nisenhower zal ter zijde v/orden ge
staan door een speciale sectie van zijn hoofdkwartier, de z.g. sectie
"Burgerlijke Balzen", bestaande uit Rngelskhe en Araerlkaansche officieren.
4. In bedoelde eerste fase zal het geall.opperbevel zooveel mogelijk ge
bruik ma en van het advies en de bijstand te verleenen door het Nederland-
sche militaire gezag, welk deel zal uitmaken van de missie, die door de
led.regeering bij het geall.opperbevel is geaccrediteerd. Dit Nederl.mili
taire gezag aal optreden &1b tusschenpersoon tuss hen de geall. militaire
autoriteiten en de Nederl.plaatselijke autoriteiten, liet ed.militaire ge
zag zal tevens naar Nederl.recht al die maatregelen nemen, welke noodig
zullen zijn om de taak van het geall.opperbevel te ver ;emakkelijken
5. In verband hiermee is ven belang liet te Londen bekend gemaakte K.B. be
treffende de bijzondere staat van beleg, welke automatisch in zal treden
voor elk te bevrijden Ned.gebied, -en en ander omdat aan de mogelijkheid
meet orden d; htlo. dat nog op Nederl. grondgebied z 1 ore,en estreden,
2o. dat met het oog op N.S.B.ers en andere landverraders de orde en rust
zoo noodig krachtdadig gehandhaafd moeten kunnen v/orden.
6. IStn overeenkomst met betrekking tot Frankrijk is nog niet tot atand ge
komen. Vermoedelijk zal deze spoedig volgen, er zijn nog onderhandelingen
gaande met het Fransche Comité te Algiers.
7. Ten overvloede: bit het tot st-nd komen van deze o vereenk. rosten lean
geen enkele conclusie worden getrokken omtrent preciese plaats waar het
offensief in het besten zal beginnen.