Donderdag, 12 October 1944
24 September jl. gaf den Minister van Justitie Mr.v.Heuven Goedhart via R.0.
een overzicht van de inhoud van de nieuwe K.B.waarbij geregeld de berech
ting van landverraders en oorlogsmisdadigers. Deze K.B. handelen over: Bij
zonder Strafrecht, Bijzondere Gerechtshoven en het Tribunaal Besluit. Hier
over werden door R.K. 11 Oct. nog de volgende nadere bijzonderheden gegeven,
lo. Bijzonder Strafrecht. De strafbepalingen die dit Besluit inhouden hebben
terugwerkende kracht en zijn van toepassing op alle in dit Besluit genoemde
lundsverraderlijke en oorlogsmisdrijven die sedert het begin van de oorlog
zijn begaan of in de tijd, dat de oorlog dreigende was. Ten aanzien hiervan
is Art.1 'Vetboek van Strafrecht uitdrukkelijk buiten werking gesteld. Dit ar
tikel laat slechts bestraffing van feiten toe, waarop de wetgever straf ge
steld had vóór zij werden begaan, tegelijk wordt daarin vastgesteld, dat bij
verandering van de wetgeving na het begaan van het strafbaar feit, voor ver
dachte de gunstigste bepalingen zullen gelden. De regeering heeft het nood
zakelijk geacht van deze beginselen tijdelijk af te wijken en wil het daarmee
mogelijk maken ter zake van de onderhavige misdrijven straffen op te leggen
in overeenstemming met de omstandigheden waarin ons volk gedurende deze oor
log heeft gevochten voor zijn bestaan. Het is begrijpelijk, dat deze omstan
digheden door den wetgever niet waren voorzien, daar hij zich hiervan te eenei
male geen voorstelling kon maken. De hoogste belangen, die voor Nederland op
het spel hebben gestaan en nog staan, eischen dat wordt gemeten met nieuwe
maten
2o. Bijzondere Gerechtshoven. Door dezen zal snel en gestreng recht worden ge
daan. Intusechen zijn daarbij de waarborgen voor een goede rechtspraak niet
uit het oog verloren. Vijf leden zullen aan deze rechtspraak deelnemen, nl.
eón rechtsgeleerde als voorzitter en twee rechtsgeleerden en twee militairen
ais raadsheeren. Deze functionnarissen zullen door den Kroon worden benoemd.
Juist omdat tegen hun uitspraak geen hooger beroep wordt toegelaten, zal
daarbij worden gelet op meer dan gewone bekwaamheid. Om tegen mogelijke mis
slagen en voor eenheid der recntspr.jak te waken, zal een Bijzondere Raad van
Cassatie worden ingesteld. Anders dan bij normale cassatieprocessen zal deze
ook in de beoordeeling kunnen treden van de strafmaat. Alleen moet voorkomen
worden, dat van het instellen van een beroep in cassatie wordt misbruik ge
maakt door lieden die daarmee slechts uitstel van executie beoogen. Daarom is
bepaald, dat verdachten die zelfstandig in cassatie willen voorzien, daartoe
verlof noouig hebben van het Bijzondere Gerechtshof.
3oHet Tribnaal Besluit. Deze Tribunalen hebben een eigen taak, die in be
ginsel los staat van die van den strafrechter. Maatregelen die deze Tribuna
len kunnen toepassen zijn: interneering, ontzetting uit rechten, verbeurd
verklaring van vermogen, kij kunnen worden opgelegd aan hen die afbreuk heb
ben gedaan aan het verzet tegen den vijand en zijn handlangers of zich op
andifce wijze in strijd met de belangen van ons volk hebben gedragen, ook
zonder dat zij zich aan een bepaald misdrijf hebben schuldig gemaakt. De le
den van deze Tribunalen zullen worden benoemd door den Kroon. Zij zullen be
raadslagen en beslissen met een jurist als voorzitter en twee gewone leden,
v/elke uit verschillende beroepen der plaatselijke bevolking zullen worden ge
kozen. Over deze benoemingen zal het gezaghebbende bestuursorgaan zich zooveel
mogelijk doen voorlizhten door betrouwbare leden van de rechterlijke macht.
De procedure bij deze Tribunalen is tot in bijzonderheden geregeld. Elke maat
regel die door deze Tribunalen wordt opgelegd, zal, vóór deze kan worden ge-
executeerd, bekrachtigd worden door een "fiat executie" van óen of meer leden
van een ooilege, dat een vooraanstaande plaats inneemt in rechts- en staats
bestel. Om een zaak ter kennis van een Tribunaal te brengen, moet daarvan aan-
gifteworden gedaan. Ieder is daartoe bevoegd, maar vlasche aangifte is als
misdrijfstrafbaar gesteld. Aangiften kunnen schriftelijk bij het Departement
van Justitie of mondeling of schriftelijk bij een Hulpofficier van Justitie
worden ingediend, deze zorgt dan voor opzending aan zijn Departement. Dit zal
van geval tot geval beslissen, welk Tribunaal het meest in aanmerking komt de
zaak in handen te nemen en stelt deze dan in handen daarvan. Alle aangiften
tegen eenzelfde beschuldigde zullen bij hetzelfde Tribunaal orden aangebracht.
Het Tribunaal dat daarvan kennisneemt zal dan het gedrag van beschuldigde op
Nederl.grondgebied en tijdens de bezetting in zijn geheel kunnen beoordeelen.
Daardoor wordt voorko len, dat daden van beschuldigde verschillend en onafhanke
lijk van elkaar worden beoordeeld en kan zijn gedrag dus als ?en^geps^I^woruen