OVER BUITENLANDSCHE POLITIEK.
r
Herstel van de verkeerswegen.
lil. iHET POOLSCHE VRAAGSTUK1)
Verleden.
Een sterk gevoel van onbehagen bekruipt ons,
wanneer we er ons toe zetten het Poolsche vraag
stuk te overdenken. Immers, dit vraagstuk was
aan de orde in het voorjaar van 1939 het
werd de laatste aanleiding tot het uitbreken van
de oorlog in de na-zomer van dat jaar en
nü. na zes jaren oorlog, is het Poolsche vraag
stuk nog net zoo ver van een oplossing af als
toenPoolsche soldaten kregen de eerste zware
mokerslagen van het Duitsche militairisme te ver
duren hun krijgsgevangenen in Duitschland
werden zoo mogelijk nog beestachtiger behandeld
dan hun lotgenooten van andere nationaliteit;
wat er over bleef van het Poolsche leger kwam
via de Sovjet-Unie naar Noord-Afrika en Italië,
later ook naar het Westelijk Front, ook in ver
schillende provincies van Nederland om mee te
strijden tegen de Duitschers. Aan moed en offer
bereidheid heeft het hun zeker niet ontbroken,
ook niet aan warme vaderlandsliefde.
Zoo was het trouwens met de Polen reeds
eeuwenlang. Telkens weer blonken zij uit door
heldhaftige vrijheidsliefde, maar telkens ook toon
den zij zich buiten staat om een zelfstandig
nationaal leven op te bouwen. We willen in dit
artikel op enkele punten uit het verleden nader
ingaan, die achter de thans weer accute Poolsche
quesfie liggen en die men bij de beoordeeling
niet uit het oog mag verliezen.
Polen als grensland.
Wij wijzen dan eerst op de eigenaardige
positie van Polen als grensland fusschen Midden-
en Oost-Europa, in hun afstamming en in hun
taal zijn de Polen nauw verwant met hün Ooster
buren. de Russen speciaal met de Wit- en Klein-
Russen. In hun godsdienstige leven en daardoor
in hun geheele cultuur zijn ze echter van Midden-
Europa uit beïnvloed. Daar vandaan kwamen
ook telkens '.veer hun vorsten, die geen erfelijk
heerschersgeslacht vormden, maar bij keuze af
wisselend uit verschillende Europeesche vorsten
huizen en Poolsche adelijke families voortkwamen,
De Poolsche adel offerde het nationale belang
op aan haar particuliere machtsaspiraties. Zoo
doende was Polen eeuwenlang een groote, maar
vrijwel machtelooze staat. In de achttiende eeuw
kwam het lot een verdeeling van Polen tusschen
Rusland. Pruisen en Oostenrijk, na de Napoleon
tische oorlogen werd het Russische aandeel ten
koste van het Pruisische vergroot. Russische en
Pruisische onderdrukkers maakten zich gelijkelijk
gehaat. Het aan Oostenrijk toegedeelde gebied.
Galicië en Krakau, kon zich evenmin gelukkig
prijzen.
Polen na de vorige wereldoorlog.
De herleving van Polen in en na de vorige
oorlog was niet zoozeer het werk van de Polen
zelf als wel van de Midden- en West-Europeesche
staatslieden. Eerst stichtten de Duitschers in het
door hen op de Russen in de jaren 1914-1916
veroverde gebied een nieuwe Poolsche slaat.
Later, in 1920. hielpen de West-Europeesche
mogendheden, vooral Frankrijk, Polen militair en
politiek weer op de been. Bijzondere sympathie
genoot Polen steeds in de kringen van het
Vaticaan. Al deze steun aan Polen had echter
steeds naast sympathie voor het Poolsche volk
óók een zekere mate van vijandschap tegen
Sovjet-Rusland tot motief. In de jaren 1919-1939
waren er zeer verschillende stroomingen in de
buitenlandsche Poolsche politiek, Duifsch-gezinde
en Fransch-gezinde. maar de verhouding met
Rusland bleef steeds gespannen. Tenax.
Het eerste artikel van deze serie over ..Het einde van
Hitler's Rijk" verscheen verleden week Zaterdag onder hej
hoofd „Buitenlandsch weekoverzicht". De nieuwe titel van
deze rubriek geeft de bedoeling beter weer. Morgen hopen
wij de tweede helft van dit artikel, dat zich met het heden
bezig houdt, te publiceeren. REDACTIE.
Hel verre Oosten.
De Japanners zijn bijna geheel van Taralcan verdreven*
Men verwacht, dat hier binnen een maand weer olie
gewonnen kan worden.
Ook de Chineesche troepen maken goede vorderingen.
Na de verovering van de haven Foetsjau. (tegenover
Formosa) hebben ze vanuit deze stad nu ook 60 km.
van de rivier de Min van vijanden gezuiverd.
Op Okinawa wordt nog steeds felle tegenstand door
de Japanners geboden. De Amerikaansche troepen zijn
hier weer door vier divisies mariniers versterkt. Men
acht de strijd op Okinawa beslissend voor het verdere
verloop van de strijd in het Verre Oosten.
Een Japansch geheim wapen.
Nu is in Washington bekend gemaakt, dat de Ja
panners af en toe een soort vertraagde vliegende bommen
op Amerika los laten. Het zijn ballonnen, waarin spring
stoffen. welke op het Westelijk deel van Noord-Amerika
werden gericht, echter tot dusver zonder schade aan te
richten.
AI deze ..geheime wapens", die tot nu toe in hoofd
zaak met veel bombarie in de propaganda van Duitschland
en Japan werden gebruikt, bewijzen toch. dat de vrede
en veiligheid steeds meer ondeelbaar wordt. In de inter
nationale politiek zal het daarom toch moeten worden,
eenallen voor één.
De voedselpositie in Europa.
De Engelsche Minister van Voedselvoorziening heeft
bijzonderheden bekend gemaakt over de verlaging der
voedselrantsoenen van het Engelsche volk. Hij verklaar
de. dat de bevrijding van Europa een vraag naar voed
sel heeft doen ontstaan die alles wat verwacht werd.
overtreft.
Triësf.
Gen. Alexander en Mark Clark zijn naar Triëat Yar-
trokken om de situatie ter plaatse op te nemen.
Britsche en Amerikaansche troepen hebhen posities
ingenomen tusschen Coritza en Triëst.
De terugtocht van Tito's troepen uit Kartntië is bijna
voltooid. Maarschalk Tito verklaarde gisteren in Zagreb,
dat de definitieve inlijving van Triëst pas op de vredes
conferentie zal kunnen geschieden, dat Joego-SIavië niets
met geweld wil verkrijgen of de wereld voor voldongen
feiten stellen, doch dat men zijn rechten gerespecteerd
wil zien.
Organisatiebureau voor den landbouw.
Vooruitloopende op een officieele verklaring
van onze drie centrale landbouw organisaties, t.w.
de Christelijke Boeren- en Tuindersbond, de Ka
tholieke Nederlandsche Boeren- en Tuindersbond
en het Koninklijk Nederlandsch Landbouwcomité
en de drie Landarbeidersbonden, nl. de R.K-Land-
arbeidersbond „St. Deusdedit,, de Nederlandsche
Bond van Arbeiders in het Landbouw-, Tuin
bouw- en Zuivelbedrijf en de Christelijke Land-
arbeidersbond, kan thans reeds worden medege
deeld, dat gedurende de bezettingstijd enkele
vertegenwoordigers van elk der vorengenoemde
organisaties sinds 1941 regelmatig contact hebben
gehad over de opbouw van ons landbouworga
nisatiewezen na de oorlog.
Vooral gedurende de laatste tijd heeft het
contact zich ook uitgestrekt tot het bestudeeren
en voorbereiden van maatregelen, welke terstond
na de bevrijding zullen moeten worden genomen.
Tengevolge van de tijdsomstandigheden kon
dit overleg tijdens de laatste maanden slechts
worden gepleegd door diegenen van eerderge
noemde vertegenwoordigers, die in Den Haag
en omstreken woonachtig waren, zoodat over
de laatste voorbereidingsplannen geen rugge
spraak kon worden gehouden. Desalniettemin
hebben deze vertegenwoordigers gemeend goed
te doen in Den Haag een centraal punt te stich
ten, van waaruit eenerzijds het directe contact
met de Overheid kan worden gelegd, terwijl
anderzijds van daaruit het overleg met onze oude
organisaties kan worden gepleegd.
Dit centrale punt bestaat uit een bureau, dat
werkt onder de naam van Organisatiebureau voor
den Landbouw, terwijl de aagelijksche leiding
van dit Bureau voorloopig in handen is van Ir.
G. J. Heymeijer, fungeerend secretaris van de
Katholieke Nederlandsche Boeren- en Tuinders
bond, Mr. W. Rip, secretaris van de Christelijke
Boeren- en Tuindersbond en Tr. J. Vet, secre
taris van de Hollandsche Maatschappij van
Landbouw.
Het bureau is gevestigd te 'i-Gravenhage, Anna
Paulownastraat 20, telefoon 337213.
De minister van Waterstaat en Wederopbouw,
ir. Tromp heeft op een persconferentie medege
deeld. dat de verkeersbrug bij Zaltbommel weer
voor licht verkeer is geopend. Bij Culemborg
zal een overgang via de spoorbrug worden ge
maakt, terwijl bij Hedel een pontveer zal worden
ingelegd.
In Engeland is 10.400 ton brugmaleriaal voor
gewone bruggen gereed voor verscheping naar
Nederland. Bovendien is daar 31.000 Ion staal
voor brugherslel in bestelling.
De Nederlandsche regeering heeft van het
geall. opperbevel 5910 vrachtauto's toegezegd
gekregen, terwijl daarenboven nog 2905 gere
pareerde vrachtwagens zijn toegewezen. In de
aflevering van 1120 aangekochte auto's is ver
traging gekomen
De spoorwegverbinding Arnhem-Nijmegen zal
van de spoorwegverbindingen het eerst worden
gerepareerd, terwijl tevens de brug bij Zwolle
zal worden hersteld. De spoorbrug over de
Moerdijk zal door het aanleggen van een land-
hoofd met 400 m. bekort worden. De Maas
zal omstreeks 1 Augustus weer geheel bevaar
baar zijn.
De K.N.A.C. heeft een overzicht gegeven
van de toestand van onze groote verkeers-
bruggen. De totale schade is nog grooter dan
die van vijf jaar geleden. De verkeersbrug-
gen bij Moerdijk en Vianen waren destijds in
tact gebleven. Daarentegen heeft onze fraaiste
verkeersbrug. n.l. die bij Nijmegen het er ge
lukkig goed afgebracht.
Voorts zijn vernield alle bruggen over de
IJsel, de bruggen bij Arnhem, Hedel, Keizers-
veer. Heusden. Venlo, Roermond en de spoor
brug bij Geldermalsen.
Behouden zijn gebleven de bruggen bij Grave,
Dordrecht, en Hendrik Ido Ambacht. De brug
bij Zaltbommel is lichtbeschadigd, terwijl de
spoorwegbrug geheel werd vernield. De bruggen
over het Twente-Rijn-kanaal zijn voor het mee-
rendeel stuk. Die over het Maas-Waal-kanaal
voor het meerendeel intact.
De Maastunnel te Rotterdam is er heelhuids
afgekomen en ook de Hoornbrug bij Rijswijk is
onbeschadigd.
Interessant zal het zijn te zien inhoeverre de
vermaard geworden noodbruggen van het Bailley
„Meccano -systeem, welke zooveel tot het suc
ces der geallieerde oorlogvoering hebben bijge
dragen, ook voor ons land uitkomst zullen
brengen bij het herstellen der belangrijke oever
verbindingen.
Dringend verzoek.
Van Canadeesche militaire zijde wordt
ons verzocht het publiek er op te wijzen,
dat het de Canadeesche soldaten ten streng
ste verboden is, burgers in hun auto.s mee
te nemen. Tevens wordt een dringend be
roep gedaan op rooklustig Nederland zich
eenige beperking op te leggen bij het be
delen om cigaretten.
Speciaal de formuleering van het laats®
verzoek heeft ons getroffen. Wanneer men
ziet hoe overal op meer dan onsympa
thieke wijze de Canadeezen en Engelschen
om cigaretten worden lastig gevallen, dan
kan men niet anders dan bewondering
hebben voor de zeer gematigde wijze,
waarop ons dit onder het oog wordt ge
bracht.
De kabinetscrisis.
Anep-Aneta meldt; H.M. de Koningin heeft in
verband met de kabinetscrisis in gehoor ont
vangen de heeren Dr. A A. L. Rutgers, J Schilt-
huis, M. H. A. M. T. Kolfschoten en H. W. Ti-
lanus, leden van het tijdens de bezetting ge
vormde convent der politieke partijen.
Canadeesche week op de scholen.
Het ligt in de bedoeling binnenkort op alle la
gere en middelbare scholen een Canadeesche
week te houden. In deze week zal het geheele
onderwijs op het land van herkomst onzer be
vrijders worden geconcentreerd.
