NU NAAR DE MAAN
Op Koninginnedag een rokertje
s
Principiëel anders
Wereld in rep en roer
VOORBEREIDINGEN
VOOR DE INVASIE
De rekening
Energieke zuivering in België
EERBIED.
75 min. gas per dag!
WOENSDAG 8 AUG. 1915.
3e Jaarang No. 21-711
knunmikr
DAGBLAD VOOR ALKMAAR BN OMGEV1N6
UITGAVt. STICHTINO .DB VBMB AtXMAARDIfcS
Wij beloofden U in onze krant van
j.l. Zaterdag een en ander te vertel
len over de nieuwe gedachten, die in
de Nederlandse perswereld en ook bij
de „Vrije Alkmaarder" leven ten op
zichte van de taak die zij te verrichten
heeft. Wij beginnen daar heden mee.
Vóór de oorlog was algemeen de uit
gave van een dagblad en van veie
periodieken het onderwerp van ac
tiviteit van een Naamloze Vennootschap
en zoals bij alle andere, dergelijke za
kelijke ondernemingen, was het belang
rijkste doel, de exploitatie zo voordé-
lig mogelijk te doen zijn, dus zoveel
mogelijk winst te maken. Eén van de
gevolgen daarvan was b-v., dat aan de
smaak van het publiek (sïnsatielust) en
de belangen der adverteerders nogal
eens concessies werden gedaan.
In de laatste jaren der bezetting ver
schenen in verschillende ondergrondse
bladen artikelen, die wezen op de on
juistheid van een dergelijke exploitatie.
Men betoogde dat de pers, die zo'n
uiterst belangrijke sociale functie te
verrichten heeft alle mogelijke Göb-
beltjes hadden het maar wat goed be
grepen op andere wijze beheerd
moest worden, n.1. zo, dat het winst
motief niet nummer één. doch de ver
antwoorde voorlichting van het publiek
vooraan zou staan. Nu willen wij ze^
ker niet betogen, dat de ..oude" pers
in Nederland steeds „onverantwoorde
lijk" te werk ging, maar wel, dat deze
vroegere exploitatievorm bepaalde
personen soms zeer grote winsten ver-
verzekerde en het belang van het pu
bliek zie boven menigmaal in
het gedrang kwam.
De ondergrondse werkers waren" het
er algemeen over eens en na de be
vrijding heeft men deze gedachten over
de hele linie gerealiseerd, dat een nieu
we =n betere beheersvorm van de pers
de Stichting zou zijn. Hierin kon dan
door een bestuur invloed op de gang
van zaken (financieel en redactioneel)
uitgeoefend worden. De Stichting ..De
Vrije Alkmaarder" gaat zelfs verder en
heeft in l&ar stichtingsacte neergelegd»
dat dit bestuur bovendien nog zal wor
den bijgestaan door een LEZERSRAAD.
Deze lezersraad zal bestaan uit min
stens 25 lezers, de eerste keer gekozen
door het stichtingsbestuur, terwijl jaar
lijks 1'5 deel af zal treden. Nieuwe
candidaten kunnen dan ook door de
abonné's worden gesteld. Deze lezers-
raad heeft o.m- tot taak nieuwe be
stuursleden ook van het bestuur
treedt jaarlijks éér* lid af te kiezen.
Wellicht vragen onze lezers, wat ge
beurt er dan bij de „Vrije Alkmaar-
der" met evt. te maken winst, want
toch ook haar exploitatie moet lonend
zijn wil zij haar taak naar behoyen kun
nen vervullen. Wij kunnen U antwoor
den: behalve ter verbetering van de
inhoud van de krant (goede medewer
kers b.v.), zullen de baten worden aan
gewend overeehkomstig het doel der
stichting hierna omschreven
waarbij de momentele bestuurders den
ken aan het organiseren van toneel-
of filmvoorstellingen voor de lezers,
evt. aan schenkingan aan openbare
leeszaal, volksuniversiteitswerk e.d.
De salarissen van het leidinggevende
personeel worden door het stichtings
bestuur bepaald: van profiteurs kan dus
geen sprake zijn.
Op deze wijze hopen wij, met mede
werking ook van U, het doel van onze
stichting te dienen. Dit doel werd in de
stichtingsakte omschreven als:
„het publiek voor te lichten, cultu-
„reel te vormen en bewast te ma
nken van sün verantwoordelijkheid
•,voor de opbouw van de Nederland-
„se samenleving.**
De atoombom
Terwijl Japan in afwachting verkeert
welke nieuwe slagen het land zullen
worden toegebracht nu de atoombom in
gebruik is genomen, bespreekt de ge
hele wereld de duizelingwekkende mo
gelijkheden van deze nieuwe weten
schappelijke ontdekking.
In de Ver. Staten acht men het zelfs,
aldus een Reuterbericht, niet uitgeslo.-
ten, in de toekomst de maan te kunnen
bereiken. Steenkool en olie, zo meent
men. zullen als bronnen van kracht
worden uitgeschakeld. Grote vorderin
gen op velerlei gebied kunnen worden
verwacht, met name ook op medisch
gebied.
De „New York Times" meent, dat
de atoombom de vrede zal garanderen
voor alle verenigde naties, maar een
zegsman van het Vaticaan zeide. dat
het bericht daar een pijnlijke indruk
had gemaakt. Men beschouwt de
atoombom als een nieuwe stap in het
willekeurige gebruik van vernietigings
middelen.
De uitwerking
van het monster
„Wij kond?n haast niet geloven wat
wij zagen"- Met deze woorden be
schreef kolonel Tibbets, de piloot
van het Superfort, dat Maandag de
eerste atoombom op Japan liet val
len, het resultaat van de ontploffing,
die Hirosjima op zijn grondvesten
deed trillen. Wij lieten de bom om
precies 9.15 uur Japanse tijd vallen,
en verdwenen zo snel mogelijk uit de
buurt van het doel om het effect van
de explosie te ontgaan. Eïn gewel
dige rookwolk volgens de foto's
14000 meter hoog steeg op en be
dekte Hirosjima volkomen.
Generaal Spaatz, de commandant van
de strategische luchtmacht in de Paci
fic heeft gezegd dat de uitwerking van
Meer dan 300 vliegtuigen hebben de
systematische aanvallen op Kioesjoe
voortgezet. Meer dan 200 bommenwer
pers en jagers vielen Kagosjima, de
^voornaamste haven en spoorwegcentrum
in het Zuiden van Kioesjoe aan. 100
Invaders -?n Thunderbolts bestookten
Miyakonoho, een belangrijk spoorweg
knooppunt.
Liberators gebruikten brandbommen
bij de aanval op Nagosjima maar een
hevige wolk verhinderde nauwkeurige
waarneming. Enige schepen werden jji
Japanse wateren vernietigd-
Te Londen denkt men, dat het to
taal dat door Duitsland aan schade
vergoedingen gepresteerd zal moeten
worden ongeveer een waarde van
200 milliard dollar zal bedragen.
Volgens ..National Tidende" zal
Denemarken 10.000 millioen kronen
als schadevergoeding van Duitsland
eisen.
Van welke beginselen wij uitgaan bij
de uitgave van ons „onafhankelijk-voor-
strevend" dagblad voor Alkmaar en
omgeving, willen wij U de volgende
maai vertellen,
E. T -C.
één enkele bom gelijk was aan een
raid door 2000 Superforten.
De bom, die niet groter zou ztfa dan
een voetbal, heeft meer dan vier vier
kante mg!, dat is 6/19 gedeelte van de
Japanse legerbasis te Hirosjima vct-
nietigd. N
MOSKOU GEVOELIG?
Te Washington wordt er op gewezen,
dat in de Sovjet-Unie in het geheel
geen opmerking is gemaakt omtrent de
Brits-Amerikaanse samenwerking bij
het construeren van de atoombom. De
Sovjet-pers plaatste de berichten over
de atoombom zonder commentaar. De
atoombom doet de belangrijkheid van
de rol, die de U.S.S.R- in de oorlog in
Jtet Verre Oosten had kunnen spelen,
in het niet verdwijnen.
Japan schept
„zelfstandig" Indonesië
Door Japan zouden stappen worden
ondernomen om aan Oost-Indië onaf
hankelijkheid te verlenen- Het nieuws
bureau meldde: „De Japannese leger-
autoriteiten in de zuidelijke gebieden
hebben formeel hun instemming te
kannen gegeven met het instellen, in de
loop van deze maand, vatteen „Com
missie ter voorbereiding van de onaf
hankelijkheid van Oost-Indië".
Tot op heden zijn. volgens offi
ciële mededeling te Brussel, in Bel
gië reeds ?117 collaborateurs ter
dood veroordeeld. Meer danl6.000
Belgen zijn schuldig bevonden aan
collaboratie, en 200 zijn tot levens
lange gevangenisstraf veroordeeld.
„De mensen hebben nergens
geen eerbied meer voor", zegt
vriendin van mijn tante.
Dat betekent dat de kinderen
zo stout zijn, dat de meisje» zo
met soldaten uitgaan en dat er
nog altijd zwarte boter verkocht
wordt.
De Vriendin van mijn tante gaat
niet met haar tijd mee. Wie windt
zich nog op over de deugd van
kinderen en jonge melsjesï Nee,
dan die allerlaatste uitvinding,
die nu toch eindelijk de wereld
vrede zal verzekeren.
„Tijdens de proefneming lagen
de ingewijden met het gelaat ter
aarde en er heerste een volkomen,
eerbiedige stilte. Men voelde dat
men de geboorte van een nieuw
tijdperk beleefde.Aldus een
ooggetuige.
„Eerbiedig kinderen. De atoom
bom!".
Ceebee.
In de afgelopen tien maanden zijn
70 000 personen, die verdacht wer
den van collaboratie, gearresteerd.
De minister-president, van Ac ker.
heetf voor de Kamer van Af ge vaar-,
digden de belofte afgelegd, dat zijs
gewijzigde regering nog energieke*
de zuivering zou voortzetten.
Waarschijnlijk zal aan het eindt
van deze week met de distributie van
gas van de oude vooroorlogse kw&lii
teit (dus geen geparfumeerd weer
gas) voor huishoudelgk gebruik
worden begonnen-
De gasverstrekking zal voor
lopig elke dag van 11 unr tot
12.15 uur plaats vinden.
(zie pag. 2)
Naar het Rijksbureau voor tabak
mededeelt, ligt het in de bedoeling
dat vermoedelijk op 30 Augustus over
heel Nederland een bon zal worden
bekend gemaakt, welke recht zal
geven op.naar keuze, een rantsoen si
garen, sigaretten of tabak.
Men hoopt in de periode van
September tot en met December
geregeld twee rantsoenen in de
11 dagen aan te kunnen wijzen.
Het is begrijpelijk, dat het slagen
van deze rantsoenering sterke ma
te afhankelijk is van het tempo
waarin de aanvoer kan geschieden.
Het is dus niet uitgesloten dat er
vertragingen in de aflevering zullen
ontstaan, welke ondanks alle zorgen
van de betreffende instanties niet
voorkomen kunnen worden. Het is
zelfs mogelijk, dat soms de bonnen
niet op den normalen tijd aangewe
zen kunnen worden. Mocht dit het
geval zijn, dan zal er echter steeds
naar gestreefd worden, dat het to
taal van de gedistribueerde rookar
tikelen geHjk zal blijven.
Wat gaan we roken?
Een regelmatige distributie is
weer mogelijk geworden doordat
onze regering reeds vóór de capi
tulatie een hoeveelheid van 10.000
ton tabak had aangekocht. Ook
zijn deviezen beschikbaar gesteld
om verder tabak aan te kopen.
Sigaretten.
De tabak hiervoor werd tot nog
toe uit Rhodesia aangevoerd en de
te distribueren sigaretten züllen den
naam „RhoÖesia" dragen. De prijs is
bepaald op 75 cent per 20 stuks, het
geen belangrijk lager is dan tol nu
toe op de bon verkrijgbare sigaretten.
Shag-tabak.
De kerftabak industrie zal ook een
eenheidsproduct leveren dat vermoe
delijk onder de naam „Libra" in den
handel zal worden gebracht.
Import van rooktabak en sigaretten
zal voorlopig niet in belangrijke ma
te plaats kunnen hebben. De beno
digde scheepsruimte kan beter wor
den besteed en bovendien is het een
landsbelang om eigen industriën zo
veel mogelijk aan de gang te houden»
Sigaren.
De sigareniniystrie. welke voor
ons land de belangrijkste der drie
tabakverwerkende industriën Is Ui
thans zover op dreef, dat er thans
weer ongeveer 60 fabrieken in heR
zuiden des lands aan het werk zijn.
Een moeilijkheid in de sigarenindus-
trie is evenwel het dekblad, dat uit
Indië moet komen. Men rekent er-<
mee, dat indien het niet al te lang
duurt eer Indië bevrijd is, het toch!
wel 1946 zal worden voor men dek-,
blad uit Indië zal krijgen.
De sigarenindustrie zal vermoed®,
lijk voorlopig op een capaciteit we«
ken van ca. 20 pet. van haar produc
tie van vóór den oorlog.
