G ELDSANERING
Hoe,
waar en hoeveel
inleveren
Een toelichting op de Beschikking
Geldzui vering 1945
Milliardengegoochel
In enkele woorden
BEGcN-'ZOWMttCHUM.Ss?
Relaties der Gestapo
Hornaarder
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMGEVING
UITGAVE. STICHTING .DE VRIJE ALKMAARDER"'
VRIJDAG 14 SEPT. 1945.
3e Jaargang No. 50-240.
ACMTERDAM 20
TELEFOON 2274.
ic*^ Gistermiddag heeft de Minister van Financiën, Prof. Mr. P. Lieftinck, tijdens
tn persconferentie te 's-Gravenhage een nadere toelichting gegeven in verband
gereaen vragen naar aanleiding van de aangekondigde maatregelen op het
pbied der monetaire xutvering.
ii- De minister begon ztfn uiteenzetting met een beroep te doen op alle betrok-
unen. om door onderlinge samenwerking de moeilijkheden, die zich zullen voor-
oen gedurende de inleveringsweek, tot het kleinst mogelijke minimum terug te
rengen.
Daartoe zouden (Ie werkgevers hun arbeiders, die niet over voldoende geld
'schikken om zich de 10.nieuw geld per persoon aan te schaffen, een voor-
:hot kunnen verlenen. Evenzo zou het van veel belang zijn, indien de klein-
i&ndel, zo nodig door het verlenen van crediet, zgn vaste klanten in staat zou
tellen, hun normale aankopen te verrichten. Voorts kunnen werkgevers de over-
en zichzelf van dienst zijn door hun arbeiders en employe's in staat te
tellen via hun bemiddeling het nieuwe geld te krijgen en het oude geld in te
l veren.
Beroep op aller medewerking
Publicaties over de blokkering
op 26 Sept. a.s.
In de tweede plaats merkte de mi-
ister op, dat de Beschikking Geld-
uivering 1945 niets bevat over de
lokkering. Dit is met opzet geschied.
>e deblokkeringsvoorschriften zuilen
rorden gepubliceerd op 26 September,
erhalve zodra de blokkering een feit
al zijn.
Hd herhaalde echter, dat men zich in
Ut opzicht niet ongerust behoeft te
taken.
De minister wees er op. dat het in
it verband aanbeveling verdient zijn
>ude geld in fce leveren bij de instel
ing. waar men reeds een rekening
ezit.
Ook biljetten van 1600 en 500
gulden kunnen worden ingele
verd.
Ook de bankbiljetten van de Neder-
mdse Bank, die reeds eerder aan de
inloop waren onttrokken, zullen in de
nleveringsweek nog kunnen worden
ngeleverd, met uitzondering slechts
an alle biljetten van 100.
Zeer binnenkort zal een nadere be
schikking worden gepubliceerd, welke
de mogelijkheid opent, om biljetten
ran 500 en 1000 gulden alsnog in te le
deren onder bepaalde zeer strenge
voorwaarden.
De eenige uitzondering op de ongel-
Ugverklaring is, dat de Nederlandse
Spoorwegen tot en met 30 September
[erechtigd zijn, oud bankpapier aan te
temen. Dit is uiteraard bepaald ten
vinde het reizen ook gedurende de in-
everingsweek mogelijk te maken.
Waar Inleveren?
Wat de inlevering van het oude pa
piergeld betreft, verklaarde de minis-
er, dat dit bij de kantoren der poste-
'ijen en bij de leden van de bedrijfs-
Sroepen, effectenhandel, handelsban
ken, landbouwcredretbanken en spaar
banken, kan geschieden.
Ten aanzien van de kleinere gemeen-
en, waar voornoemde instellingen niet
lanwezig zijn, bestaat de mogelijkheid,
lat de inlevering bij de burgemeesters
Maats vindt. Ten slotte zal ook inle
vering bij de belastingkantoren moge-
ijk zijn.
Hoe inleveren?
De minister adviseerde dringend zorg
tc dragen, dat men het bedrag, dat
men boven driehonderd gulden con
tant geld bezit, uiterlijk 25 September
stort. ..Hoe eerder, hoe beter," ad
viseerde de minister in dit verband.
Daarbij is het zeer raadzaam dit in
te leveren geld ter bespoediging van de
behandeling bij de banken te sorteren
in verschillende coupures, met hetzelf
de beeld naar boven. Overlegging van
een lijstje, waarop de specificatie van
het geld is vermeld, is daarbij ten
zearste gewenst.
(Zie vervolg pag. 2, 3e kolom.)
Cijfers zeggen ons In deze jaren niet
zo heel veel meer na al de enorme ge
tallen, die we over het oorlogsbedrijf
en ook over oorlogsschulden te horen
kregen. Vandaar de onjuiste vermel
ding van onze momentele Staatsschuld
in de rede van Prof. Lieftinck. De
grootte daarvan is niet twintig- vijf
entwintig millioen gulden, doch het
zelfde aantal milliard guldens.
Ter voorkoming van misverstand
vermelden wij nog, dat na 26 Sept.
300 per gezin ingeleverd kan wor
den, hoeveel van dit bedrag ingewis
seld zal worden, is nog niet bekend.
Een millioen Sowjet-burgers ge
dood, gefolterd of gedeporteerd; 25
millioen zonder onderdak; 4 millioen
arbeiders werkloos door vernieling der
fabrieken; 65000 K.M. spoorweg ver
nield en 1710 steden, 70.000 stadjes en
dorpen verwoest ziedaar wat de
Sowjet-Unie zoal te danken heeft aan
Hitier en zijn benden.
In Juli^46 zal Amerika 6 mil
lioen man hebben gedemobiliseerd; 2
millioen soldaten zullen dan nog de
bezettingslegers vormen, waarvan bij
na de helft voor Japan alleen.
Overeenkomstig Mc Arthur's be
velen is gisteren het Keizerlijk. Ja
pans Hoofdkwartier opgeheven.
De Bulgaarse regering heeft aan
de oppositie-partijen toegestaan een
verkiezingsbiok te vormen.
De Bilt voorspelt van Vrijdag
avond tot Zaterdagavond: overwe
gend zwaar bewolkt, enige regen,
meest matige wind, tussen Zuid
en West, zelfde temperatuur.
Krijgen we een
Engelse Zaterdag
De redatie van „Sport" heeft Prof.
Schermerhorn geïnterviewd. Het be
langrijkste uit deze bespreking komt
hier op neer: De heer Schermerhorn
is er voorstander van om de belang
rijkste sportgebeurtenissen op Zater
dag te doen plaats vinden. De Zondag
zou dan meer tot zijn recht komen
voor het familieleven, terwijl daar
naast een ieder aan de sport kan
deelnemen en men dus geen princi
piële bezwaren meer kan hebben. Dit
zou dan tevens betekenen, dat de
Zaterdag, gelijk in Engeland het ge
val is, geen werkdag meer is.
Volgens prof. Schermerhorn is dit
zeer zeker mogelijk en hij zal het zo
gauw mogelijk aan de orde stellens
MET POLITIE VAN 13 LANDEN.
In Duitse archieven te Brussel
hebben de Amerikanen een over
eenkomst gevonden, die voor den
oorlog geslóten is tussen de Gestapo
en de politie van dertien landen.
De officiële relaties van de Gestapo
met de politieke politie van Italië,
Bulgarije, Finland, Spanje ëti Portu
gal dateren reeds van 1936. In 1938
ondertekende ook de Joego-SIavische
regering het document dat ten doel
had „de uitwisseling van inlichtingen
met betrekking tot de illegale activiteit
van bepaalde elemenfcei;. met het doel
het communisme neer te slaan, bene
vens alle andere bewegingen gevaar
lijk voor ieder der verdragsluitende
staten"*
EISENHOWER BIJ DEN PAUS.
Generaal Eisenhower werd gisteren
door den Paus in particuliere audiëntie
ontvangen. Hij was vergezeld van zijn
zoon John en generaal Mark Clark, den
Amerikaansen hevelhebber in Oosten
rijk. De audiëntie handelde in hoofdzaak
over de toestand in Duitsland en Oos
tenrijk.
DE GAULLE WEIGERT VERZOEK
C. G. T.
Volgens te Parijs ontvangen berich
ten heeft generaal De Gaulle de ver
zoeken van de C. G. T. om verande
ring van het kiessysteem, afgewezen.
De C. G. T. vroeg om een kiessysteem
waarbij de stemmen van de kiesge
rechtigden die niet ter stembus zouden
komen, naar evenredigheid der uitsla
gen verdeeld zou worden over de
deelnemendepartijen.
H.H. de Koningin bezoekt
Rotterdam
Naar wij vernemen ligt het in het
voornemen van H. M. de Koningin in
de loop van de volgende week een
bezoek te brengen aan Rotterdam.
Z. K. H. PRINS BERXHARD NAAR
HET BUITENLAND.
Z. K. H. Prins Bernhard zal, verge
zeld door enige zijner medewerkers,
voor twee weken met verlof naar het
buitenland vertrekken.
Nederl. Jeugdgemeenschap
Het bestuur van de N. J. G. ontving
dezer dagen het verheugende bericht,
cal hunne Koninklijke Hoogheden Prin
ses Juliana en Prins Bernhard bereid
zijn het beschermvrouw- en bescherm
heerschap van de N. J. G. te aan
vaarden.
„OP DE BRUG".
In de serie radiotoespraken „Op de
brug" zal hedenavond de Gouverneur-
Generaal Jhr. Mr. A. W. L. Tjarda van
Starkenborgh Stachouwer een persoon
lQk woord richten tot het Nederlandse
volk.
Het monetaire verdrag tussen Enge
land en Nederland, waarbij de koers
van het pond werd vastgesteld op
10.691 mag een bewijs genoemd
worden van vertrouwen in onze
gulden, al mag niet worden voor
bijgezien dat deze koers aanmer
kelijk hoger ligt dan de voor
oorlogse, zodat wij onze importen uit
Engeland duurder zullen moeten beta
len dan wij voor '40'gewend waren.
Weliswaar zal ook onze export naar
Engeland meer guldens opbrengen dan
vroeger, doch wij vrezen, dat ons
kaalgevreten land de eerste jaren aan
export wel niet toe zal komen!
Voor Indië ligt de koers aanzienlijk
lager dan voor het Europese gebieds
deel, hetgeen zeer zeker bevorderlijk
is voor de Indische export, al zou een.
hogere koers voor ons natuurlijk voor
deliger zijn geweest, doordat de In
dische producten dan meer zouden
opbrengen, tengevolge waarvan in het
buitenland grotere tegoeden zouden
ontstaan. Deze tegoeden zijn hard no
dig om de importen te betalen van
alles wat voor de wederopbouw van
Indië en Nederland zo dringend nodig
is.
Nu de koersen eenmaal zijn vast-
gsteld is 't voor ons van 't grootste
belang ervoor te zorgen dat zij ge
handhaafd kunnen blijven tot de tijd
d^ar Is om te gaan praten over een
wijziging in ons voordeel.
Immers het is voor de handhaving
van een wisselkoers op den duur ze
ker niet genoeg om alleen verdragen
te sluiten. Binnenlandse an interna
tionale waarde van een geldsoort
hangen in een gezonde economie tan
nauwste samen met de geldhoeveel-
heid. de goederenhoeveelheid en de
handelsbeweging.
Vandaar dat een sanering van het
Nederlandse geldwezen een absoluut
vereiste vormt voor het economisch
herstel van ons land.
In dit licht bezien kunnen wij de
door minister Lieftinck aangekondigde
maatregelen dan ook slechts toejui
chen. De regering beeft begrepen, dat
het niet voldoende zou zijn om slechts
de zwart verdiende gelden weg te
zuigen, maar dat het ook nodig is een
deel van de andere saldi aan baar- en
bankgeld althans voor enige tijd
te blokkeren. Want zelfs al zou het
gelukken om, door het confisceren van
het door aamenwerking met den vij
and en woeker tan koste van mede
burgers verkregen geld. de geldcircu
latie terug te brengen tot de omvang
van 1939 wat op zich zelf al niet
waarschijnlijk is dan nog zou dat
niet voldoende zijn.
Immers, de hoeveelheid goederen,
die beschikbaar is. is veel en veel
kleiner dan die. waarover wij in 1939
beschikten. En dus zou het met de
hoeveelheid geld van 1939 mogelijk
zijn. de prijzen der thans schaarse goe
deren tot 2-3 maal het peil van '39 op
te drijven wat de regering vanzelf
sprekend in geen geval zal mogen toe
staan. omdat het in directe strijd is
met ons aller bel?ng.
Zodat, hoe pijnlek wij allen de ko
mende maatregelen ook zullen voelen,
wij toch slechts reden hebben om de
regering voor haar hardhandigheid te
danken. Want het is een oud spreek
woord dat zachte heelmeesters stin
kende wonden maken en den pa
tiënt past ook in dit geval slechts
dankbaarheid. D. T.
PROF. DR. B J. O. SCHRIEKE
OVERLEDEN.
In zijn flat in Park Lane te Londen
is op bijna 55-jarige leeftijd overleden
Prof. Dr. B. J. O. Schrieke.
Nog onlangs werd de thans ont
slapene benoemd tot lid van het uit
voerend comité van de organisatie der
verenigde volkeren.
