Koele ontvangst te Batavia
Betogingen en enkele
incidenten
Gaat Hirohito heeft?
Beslissingen partijbestuur
S.D.A.P.
De zuivering van ons ambtenarencorps
Vier gronden voor uitsluiting
De pers-puzzle
ZATERDAG 22 SEPT. 1945.
3c Jaargang No. 57246.
Ikmaarder
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMGEVING
UITGAVE. STICHTING .DE VRIJE ALKMAARDER"'
ACHTERDAM 2# TELEFOON 2274.
cret
rzo
*eti
Coi
psl
e
hti
sta
Een koele ontvangst valt geallieer
den ten deel in Batavia van de zijde der
inlandse bevolking. Jonge Indonesiërs,
ten getale van enkele honderden, de
monstreerden door de straten, banieren
dragend met het opschrift: „Indonesië
voor de Indonesiërs'". Een gewapende
demonstratie te Batavia is door de Ja
panse politie verdreven. Uit andere
plaatsen wordt echter gemeld, dat
Indonesiërs zeer vriendelijk en hulp
vaardig zijn jegens de Europeanen.
Een zwijgende menigte.
Buiten het hoofdkwartier van de R.A.
P.W.I. in „Hotel des Indes" staat voort
durend een zwijgende menigte om de
bewegingen van de geallieerden gade te
slaan. In het algemeen ontmoeten deze
noch vriendelijkheid noch vijandelijk-
-St heid; de incidenten, welke zich voorge
daan hebben, waren slechts geïsoleerd.
Een Japanner zou in de buurt van het
Hotel des Indes" zijn vermoord; een
ander gerucht wil, dat een Nederlander,
die als industrieel expert door de Ja
panners was geïnterneerd, toen hij de
rood-witte (Indonesische) vlag van een
«gebouw haalde, door de menigte werd
aangevallen en vermoord, tezamen met
een Indonesiër, die als vredestichter
wilde optreden.
In een overgangsperiode, zoals Bata-
ia thans doormaakt, is het, zo zegt het
A.N.P., begrijpelijk, dat enkele groepen,
bijzonderlijk die van jongere elementen
en velen, die vroeger met de Japanners
hebben gecollaboreerd, beginnen om de
Japanse methoden na te apen.
Toestand gespannen, maar niet
critiek.
Het is onmogelijk uit te maken tot op
welke hoogte de extremistische Indone
sische nationalisten gewapend zijn, hoe
wel het zeker is, dat zij een zekere
hoeveelheid Japanse wapenen bezitfen.
Bij dit al dient er aan herinnerd te
worden, zo voegt het ANP hieraan toe,
dat Batavia steeds een broeinest is ge
weest van Indonesische extremisten.
Bijgevolg bestaat er geen reden om
aan de situatie, die nog gespannen, doch
zekerlijk niet critiek is, een sensatio
neel beeld te geven.
Generaal van Straten spreekt
krijgsgevangenen toe.
Generaal-majoor N. L. W. van Stra
ten bracht gistermorgen een bezoek aan
de Nederlandse krijgsgevangenen op het
Waterlooplein. Hij wenste hun geluk, dat
het ergste voorbij is, doch legde er de
hadruk op, dat „gebrek aan scheeps-
tuimte oorzaak was, dat hun werkelijke
bevrijding enige tijd zal worden ver
traagd. Wij zijn slechts als een vooruit
geschoven groep gekomen, aldus de
deo^raal.
tn Japanse en Amerikaanse regerings
kringen bespreekt men, volgens Reuter,
fle mogelijkheid van abdicatie door kei
ier Hirohito.
Er is reeds zoveel tegenstelling aan
den dag getreden in Japan en andere
landen omtrent de personen van den
keizer, dat vele Japanse regeringspeiv
sonen thans tot het inzicht zijn geko
men, dat door aftreden- vari Hirohito de
atmosfeer zou kunnen worden gezui
verd en de betrekkingen met de geal
lieerden zouden kunnen worden ver
beterd. Men acht Prins Tsjitsjiboe, een
broer van den keizer, die in Engeland
zijn opvoeding heeft genoten en ook in.
.7- S- geweest, het mëest waar
schijnlijk als eventueel opvolger.
Nazi-cultuur der gaskamers
Slachtoffers kregen zeep en
handdoek mee.
Steeds meer gruwelen komen aan het
daglicht tijdens het proces te Lüneburg.
Een Poolse Joodse dokteres getuigde
hoe 4500 van de 5000 geïnterneerden,
die met haar naar het kamp te Aus-
witz gingen, tot de gaskamers veroor
deeld werden. Zieke Joden moeeten on
gekleed defileren voor een dokter, die
hen in groepen indeelde, daarbij door
SS.-mannen en -vrouwen geholpen.
Zonder voedsel of drank moesten de
veroordeelden naakt dagenlang in een
barak verblijven. Gingen zij naar de
gaskamer, die er uitzag als een zaal
voor douchebaden, dan kregen zij zeep
én handdoek mede om de indruk te
wekken dat zij een bad moesten gaan
nemen.
Soms werden gevangenen uitgezocht om
naar bordelen te worden gezonden.
Alle bij het proces betrokkenen wer
den gisteren naar het kamp van Beisen
gebracht. Ida Forster, een der vrouwe
lijke beschuldigden, begon te wankelen,
toen zij bij het crematorium kwam,
waar de Brittan een bord hebben ge
plaatst, waarop te lezen staat: „Tien
duizend onbegraven lijken hebben wij
hier aangetroffen. Sedertdien zijn nog
13.000 mensen gestorven, als slachtof
fers van de Duitse „nieuwe orde" in
Europa en als een blijk van de Nazi
cultuur".
Kolonel van Tuyll klaagt
Seyss aan!
Baron van Tuyll van Serooskerken, in
v«flband met zijtt functie als lid der
commissie tot berechting van oorlogs
misdadigers benoemd tot kolonel, ver
trekt morgen naar Berlijn.
Kolonel van Tuyll zal fungeren als
openbaa'r aanklager voor Nederland in
de processen tegen oorlogsmisdadigers
wier werkterrein in Nederland lag.
Seys Inquart staat als voornaamste op
het lijstje.
Op 20 September vergaderde het par
tijbestuur van de S.D.A.P. te Amster
dam. Het dagelijks bestuur is, na af
treden wegens het overschrijden van de
leeftijdsgrens (65 jaar) van J.\W. Al-
ba'rda, J. E. Stokvis en A. E. cw. Vries
Bruins, als volgt samengesteld: K. Vor-?.
rink, A. E. Ribbius Peletier, K. Wou
denberg, M. Reinalda, H. J. Scbeps en
G. Slotemaker de Bruine.
Het vroegere wetenschappelijke bu
reau werd omgevormd tot een Stich-
tin^-Dr. Wiardi Beekman, die ten doel
heeft ten behoeve van het Nederland
se volk wetenschappelijke bestudering
van het socialisme te bevorderen.
Na uitvoerige besprekingen, gewijd
aan de verhouding Van de S.D.A.P. tot
de Ned. Volksbeweging, werd besloten
de N.V.B. uit te nodigen tot voortzet
ting van de op 27 Aug. j.1. begonnen be
sprekingen.
Gisteravond sprak minister Beel, in 't wekelijks radiokwartier der regering
over de zuivering van het burgerlijk bestuursapparaat.
eigen pensioen en bij
Na hulde gebracht te hebben aan hen,
die een fiere, principiële houding heb-
»ben aangenomen, gaf hij een toelichting
op het zuiveringsbesluit.
Ook opportunisme zal gestraft.
De gronden, waarop ambtenaren uit
gesloten zullen worden uit het burger
lijk bestuursbestel zijn: Ontrouw het
zich snellen door woord of daad aan de
zijde van den vijand), een nat. soc.
geestesgesteldheid, het propageren van
aan de Nederlandse zin voor recht en
vrijheid vreemde opvattingen en het in
ernstige mate te kort schieten in het
betrachten van de juiste houding in
verband met de bezetting.
Afgezien van het verleende ontslag
kunnen deze personen nog volgens* het
Tribunaalbesluit of 't besluit bijzondere
gerechtshoven worden berecht.
De minister nam pertinent stelling
tegen degenen, die beweerden, dat het
vóór alles gewenst was het bestuurs
apparaat in stand te houden. Het over
heidsapparaat is een middel, waardoor
de bevolking wordt gediend. Het is ech
ter nooit een doel in zichzelf. Niet hét
apparaat maar de geest der bevolking
is tenslotte waardevol en deze mocht
niet worden opgeofferd aan dat apparaat.
Ook zij, die een dergelijke opportunis
tische houding hebben aangenomen,
kunnen niet worden gehandhaafd. Deze
categorie van ambtenaren zal echter niet
op één lijn gesteld worden met de vier
categoriën waarop het zuiveringsbesluit
doelt. Aan hen kan ongevraagd eervol
ontslag worden verleend met toekenning
van een wachtgeld.
Ook pensioenaanspraken vervallen.
Het ontslag krachtens het
zuiveringsbesluit draagt een ont-
erend karakter. Het heeft ten
gevolge verlies van iedere andere
openbare functie, ja zelfs van de
bevoegdheid om een natuurlijk
persoon te vertegenwoordigen. Het
brengt schorsing mede als bestuur
der van rechtspersonen- Do aan
spraken op
overlijden op weduwe- en weezen-
pensioen gaan als regel teloor.
Behalve ontslag kent het zuiverings
besluit ook, als voorlopige maatregelen;
staking van werkzaamheden en schorsing
Op spoed wordt aangedrongen.
Min. Beel deelde mede, dat het het
ernstig streven der regering is het zui
veringsproces zo snel mogelijk te doen
verlopen.
In het slot van zijn betoog zeide spr.:
De zuivering kan het best verge
leken worden met een operatief in
grijpen. Het vraagt de grootste
nauwgezetheid, opdat inderdaad de
zieke plek wordt weggenomen.
Het veroorzaakt leed, hetgeen noch
tans onvermijdelijk is. De ingreep is
noodzakelijk, wil ons bestuursappa
raat weer kunnen genezen en een
krachtigge gezonde opbloei mogelijk
zijn.
volk. Hoe zullen beider belangen straks
tot hun recht komen?
De persraad zal zich straks ongetwij
feld ook bezig moeten houden met ad
viezen betreffende ordening van het
Nederlandse perswezen en daarmee
krijgt zij, zoals wij zagen, een zo precaire
taak te .vervullen, dat men de leden
dezer raad waarlijk niet hoeft te be
nijden.
De problemen, rond de pers lijken
langzamerhand meer op een Gordiaanse
knoop, dan op een oplosbare puzzle.
Voor ontknoping is het eerst nodige:
Een goed begrip van de rechten van
oude en nieuwe pers beiden en een
noodzakelijke beperking van rechten van
kapitaalbezitters. Daarnaast een com
pleter en doortastender persbesluit. Nu
het hiervoor waarschijnlijk te laat is:
commissie- en raadsleden, die het var
kentje durven wassen.
E. T.G<
Waar alle bij de pers betrokkenen
en wie is dat niei? reeds zo lang
naar uitzagen, is eindelijk bekend ge
maakt, ai, het nieuwe Tijdelijke Pers
besluit 1945. Het „tijdelijk" doelt slechts
op de datum waarop het uiterlijk buiten
werking moet treden, n.1. 1 Januari 1947.
In de periode van zijn werkzaamheid,
ruim een jaar, moeten de krachtens dit
besluit ingestelde Commissie voor de
perszuivering, de naam zegt voldoende
omtrent de opdracht die deze commissie
heeft, en de Persraad, welke van advies
moet dienen in alle aangelegenheden de
Nederlandse pers betreffende, dus klaar
komen met de grote en moeilijke op
dracht tot zuivere en gezonde persver
houdingen in ons land te komen.
Bezien we nader wat de werkzaam
heden van beide lichamen zullen zijn,
dan rijzen vele vragen en vele beden-
kingen. Voor het uit mogen geven van
een dagblad, dat niet op het moment van
inwerkingtreding van het nieuwe Pers
besluit verscheen, is nodig voor ieder,
die in enige journalistieke of
leidende niet-journalistieke functie
onder dit laatste vallen ook commissa
rissen en daarmee in functie gelijkstaan
de personen bij een dergelijk blad
betrokken is, het bezit van 'n pertificaat
van geen bezwaar, af te geven door
eerstgenoemde commissie.
Dit kan dus betekenen, dat alle oude
bladen terugkeren, mitsde mede
werkers bedoeld certificaat krijgen. Dit
certificaat wordt .ongetwijfeld pas ver
strekt, nadat de straf het gedurende
een bepaalde periode ontzet zijn van het
recht van uitoefenen der functie
voorbij zal zijn.
Wij kunnen echter niet geloven,» dat
i> v. alle commissarissen en anderen bij
de financiële kant van een dagblad
betrokkenen „gezuiverd" zullen worden,
omdat zij hun beleggingen rentende en
veilig in de 'bezettingsjaren hebben be
waard. Dat zij hiermede „juist" handel
den blijkt, want hun bezittingen blijven
ook nu „veilig", onaangetast. Dit laatste
spreekt te sterker, daar ook hun recht
dit kapitaal aan te wenden om hun
persorgaan als melkkoetje te gebruiken,
eveneens in dit nieuwe Persbesluit
in tegenstelling met het oude door min.
Burger opgestelde onaangetast blijft.
Het minste wat wij van dit persbesluit
van de huidige regering hadden mogen
verwachten, is, dat zij niet slechts de
mogelijkheid zou scheppen een dagblad
bedrijf onder beheer te' stellen, doch
tevens, dat een dergelijke onderneming,
heeft, zou kunnen worden ontbonden,
waarop verkoop van de eigendom of
naasting door de staat? zou moeten
volgen. Alle perszuivering blijft- paskwil,
als de oude ondernemers zonder meer
die zich tijdens de bezetting misdragen
eigenaar van de drukkerijen blijven.
Want: Wie de drukkerij heeft, heeft
de macht of: met onwillige honden is het
slecht hazen vangen. Het is niet prettig -
alle pers-insiders weten het eltfjd
slechts „geduld" te worden.
Een ander probleem rond deze materie
worden straks de adviezen te gever»
door de in te stelten persraad. Waarlijk,
een Salomo's wijsheid zal nodig zijo.
Wat toch is het geval? Billijk en recht
is, dat na verloop van een bepaalde
strafperiode, de „oude" krantenmensen
bun taak weer kunnen verrichten. Zo
niet, de straf bleef gehandhaafd en dat
kan de bedoeling niet zijn. Doch. her
nieuwde activiteit der oude pers, be
tekent 1 concurrentie voor de nieuwe.
Hoe ernstig deze kan zijn, kan begrepen
worden uit het reeds bovengenoemde
feit, dat deze nieuwe pers slechts
„gastvrijheid" geniet in „oude"
drukkerijen. Edoch, er is een en
ander veranderd en de nieuw ingenomen
stellingen door de oud-illegale pers
vinden parate verdedigers onder een
belangrijk deel van het Nederlandsé