Hoe gaat het verder?
De rede van min. Lieftinck
Besteding inkomen niet aan banden gelegd
Vervolg van pag. 1.
Ieder wordt uitgenodigd aan .de
belastinginspecteurs zelf of aan de
genoemde vertrouwenspersonen al
die mededelingen te doen, die zij
naar eer en geweten verplicht en
verantwoord achten om het recht
zijn loop te verschaffen.
Tweede phase der geldsanering.
Op 3 October a.s. gaat het veldtochts-
pTan der geldvernieuwing zijn tweede
phase in, de phase der déblokkering.
De minister schetste vervolgens in
grote trekken de a.s. déblokkering.
De hoofdgedachte daarvan is, dat,
om het dreigende gevaar van een
voortschrijdende vermindering der
geldswaarde te ontgaan, m.a.w. om
een steeds duurder worden van het
leven te voorkomen, wq allen voor
taan zullen moeten leven uit het lo
pende inkomen, dat een ieder onzer
ontvangt in de vorm van beloning
voor arbeid, die verricht wordt in
loondienst of in een zelfstandig be
drijf, of als vrucht van een eerlijk ver
worven vermogen.
Dit betekent, dat terstond na afloop
van de inleveringsweek een algemene
déblokkering zal plaats vinden van al
die gelden, die nodig zijn voor betaling
van lonen, salarissen, wachtgelden, pen
sioenen en andere periodieke uitkerin
gen, alsmede voor betaling van renten,
in welke vorm dan ook.
Een aantal correcties.
Op de hoofdgedachte, dat niet meer
geld in het verkeer wordt gebracht dan
nodig is voor lopende inkomensvorming
en inkomeusbesteding uit arbeid en eer
lijk verkregen vermogens, moet echter
een aantal correcties worden toegepast.
Ie. Een normale kasreserve.
In de eerste plaats is het nodig, dat
de huishoudingen en bedrijven zo spoe
dig mogelijk weer de beschikking krij
gen over normale kasreserve. Het door
lopend in kas hebben van een zekere
hoeveelheid geld verschaft nu eenmaal
een zeker gemak en een zekere gemoeds
rust, b.v. wanneer men zich iets voor
delig kan aanschaffen of voor extra
uitgaven komt te staan.
Teneinde hieraan tegemoet te komen
zal terstond, wanneer met de déblok
kering wordt begonnen, op elke geld-
kaart, die tenminste een zodanig be
drag aanwqst, de somma van 100.
worden vrijgegeven, welk bedrag zal
worden uitbetaald in bank- en munt
biljetten. Voor zover uw geldkaart dit
bedrag niet mocht aanwijzen, maar gjj
wel een saldo bezit wegens eerdere
storting, zal het inleverkantoor uit dit
saldo u een overeenkomstig bedrag
ter beschikking stellen. Daarnevens zal
ten behoeve van hen, die bij een bank,
een spaarbank of een giro-instelling
een creditsaldo hadden uitstaan, een
bedrag ter grootte van 1000.plus
25'/t van het saldo naar den stand van
12 September 1945 tot een gezamen
lijk maximum van 10.000.in deze
zin worden gedéblokkeerd, dat daar
over door overschrijvingen zal kunnen
worden beschikt.
Deze bedragen zal men niet in pa
piergeld kunnen opnemen, doch alleen
kunnen gebruiken in het „giraal ver-
jleer", d.w.z. door overschrijving van
de ene bank- of girorekening op de
andere.
Deze correctie is nodig omdat vele
particulieren met hogere inkomens en
het meerendeel der bedrijven en instel
lingen hun kasreserves in de vorm van
een banksaldo plegen aan te houden en
in de tweede plaats omdat de hoeveel
heid bank- en muntpapier op het ogen
blik nog onvoldoende is om de met deze
grotere kasreserves gemoeide bedragen
in pa Vergeld ter beschikking te stellen.
Bovendien bevindt zich onder deze
tank- en girosaldi een hoeveelheid be
smet geld en daarom mogen deze saldi
slechts voor giraal verkeer worden ge
bruikt, zodat elk bedrag wordt vastge
legd en steeds is na te speuren, wie er
op het moment van de déblokkering de
hovder van was.
A'.s sluitstuk zal.de belastinginspectie
bevoegd zijn om in elk geval, waarin
xij reden heeft om te veronderstellen,
dat een sa1 do besmet is, een aanwijzing
te geven die er toe leidt, dat dit saldo
voor de volle 100*/» geblokkeerd blijft.
2e. Mogelijkheid tot herstel ge
troffen bezit.
Een tweede correctie heeft ten doel
personen en bedrijven, die door de oor
logsomstandigheden materiële schade
hebben geleden, de mogelijkheid te ope
nen tot herstel en aanvulling van hun
getroffen bezit. De hiervoor benodigde
uitkeringen zullen, voorzover daarvoor
een directe bestedingsmogelijkheid is,
in vrij nieuw geld beschikbaar worden
gesteld, terwijl het overige, aanvankelijk
op geblokkeerde rekening geboekt, in de
toekomst zal worden gedéblokkeerd
naarmate er zich bestedingsmogelijkhe
den voordoen. Hetzelfde geldt voor kas-
saldi, gekweekt uit afschrijvingen en
besparingen, die moeten dienen tot fi
nanciering van duurzame kapitaalgoe
deren.
De correctie, waarover ik hier sprak,
zal ook moeten worden toegepast t.a.v.
de uitkeringen aan oorlogsslachtoffers
door liefdadige instellingen e.d.
3e. Betalingen bij belangrijke
levensgebeurtenissen.
Een derde correctie geldt voor parti
culiere spaargelden, die zijn gekweekt
voor het doen van grotere betalingen
hij belangrijke levensgebeurtenissen, zo
als geboorten, huwelijken en sterfgeval
len, enz.
4e. Levensonderhoud uit kapitaal.
Een vierde correctie komt in aanmer
king voor die gevallen, waarin personen
aangewezen zijn voor levensonderhoud
op de hoofdsom van hun kapitaal. Voor
zover dit door de blokkade is getroffen,
zal het naar behoefte worden vrijgegeven.
5e. Voorkoming individuele hard
heden.
Ten slotte zal er plaats moeten zijn
voor een vijfde correctie in die geval
len, die door het voorafgaande niet zijn
gedekt, doch waarin een strikt hand
haven van de grondgedachte tot onge
wenste individuele hardheden zou leiden.
Minister Lieftinck deed ook mededelingen over de verwachtingen, welke men
mag koesteren met betrekking tot het geld, dat geblokkeerd blqft.
Ik begrijp, aldus de minister, dat gq allen verlangend zqt om te weten waar gq
aan toe zqt. Dat Is met een enkel woord gezegd. Aan hen, die hun geld op onoir-
bare wqze hebben verkregen, laat ik niet de minste Illusie. Voor diegenen ech
ter onder U, die zich t.a.v. de wqze waarop zq hun bezit hebben verkregen, niets
hebben te verwqten, kan het antwoord geruststellend zijn. llw aanspraken op het
geen U inleverde, blqven erkend, al moet gq ook beseffen, dat in dit leeggeplun
derde en voor een deel verwoeste land grote offers zullen moeten worden ge
vraagd. En dit te meer, omdat met de uiterste middelen moet worden voorkomen,
dat de rouw, de armoede en de kommer op de voet zullen worden gevolgd door
een ramp van een geldontwaarding.
Het gedéblokkeerde geld blijft geheel
ter vrqe beschikking van hem of haar,
die het in handen krijgt. Uiteraard
voorzover die handen zuiverblijken.
De vrees, die bq sommigen heeft post
gevat, dat de besteding der inkomens
geheel aan banden zou worden ge
legd, is volmaakt ongegrond, al zal
voorlopig een veel omvattend distri
butiestelsel onvermijdelijk zijn. Ook
voor de bedrijven zal vooralsnog de
aanschaf van voorraden, hulpstoffen
en machines aan een stelsel van toe
wijzingen moeten blqven gebonden.
Deze maatregelen zijn nodig om te zor
gen, dat zq, die over méér koopkracht
beschikken dan anderen, niet door
prjjsoverbiedingen een te groot deel
van de beschikbare goederen in han
den zouden krijgen.
Tijdelijke en blijvende blokke
ring.
f Met betrekking tot de toekomst van
het geld dat geblokkeerd blijft, moet 'n
onderscheid worden gemaakt tussen geld
dat tijdelijk en geld dat blijvend aan de
circulatie zal worden onttrokken. Ter
stond na het einde van de inleverings
week, komt de eerste 100.van de
geldkaart vrij. Hetgeen daarna op uw
geldkaart blijft staan, resp. een over
eenkomstig bedrag uit hetgeen uw bank
saldo aanwijst, zal op latere tijdstippen
in de vrije geldomloop toegelaten worden
Voor datgene, waaraan blijvend de
toegang tot de circulatie moet worden
ontzegd, staan in hoofdzaak een vier
tal bestemmingen open:
1. betaling vanachterstallige belas
tingen;
2. betaling van bijzondere heffingen
ineens;
3. inschrijving op staatsleningen, en
bq spaarbanken en banken.
Een deel van dit geld zal derhalve
uiteindelijk naar de Schatkist worden
overgebracht.
Wat gebeurt er met dit geblok
keerde geld?
Uit geldpolitiek oogpunt is de vraag,
wat er met het geblokkeerde geld ge
beurt, dat in de Schatkist vloeit, van het
grootste belang. Immers, zou dit geld in
de naaste toekomst door de Staat op
nieuw geheel worden uitgegeven, dan
is het gevaar zeer reëel, dat wij na
eëhige tijd voor een herhaling komen te
staan van 'het vraagstuk, waarvoor de
operatie, die thans geschiedt, juist een
oplossing tracht te geven. Het mooiste
zou natuurlijk zijn indien de Staat en
ook de lagere publiekrechtelijke licha-
imb van nu aan voortaan van de lo
pende inkomsten zouden kunnen leven.
De omstandigheden zijn echter van die
aard, dat de Staat om mij hiertoe te
bepalen gedurende de eerstkomende
tijd allerlei zeer grote uitgaven moet doen
die onmogelijk geheel uit de inkomsten
der belastingen kunnen worden bestre
den. Alleen reeds de maatregel, waartoe
de regering besloten heeft ter over
brugging van het tijdelijk verschil tussen
de buitenlandse en de binnenlandse
prijzen van een aantal goederen, die tot
oe middelen ter bevrediging van eerste
levensbehoeften behoren, vordert een'
bedrag ten laste van het Rijk, dat over
eenkomt met de totale staatsinkomsten
in de laatste vooroorlogse jaren.
De belastingen mogen niet van een zo
danige zwaarte zijn, dat zij de prikkel tot
arbeid en de ondernemingslust doden,
terwijl ook om andere redenen een te
sterk aandraaien van de belastingschroef
averechts zou werken.
De uitweg: onze nationale deggd.
De Staat mag zich de benodigde mid
delen, boven hetgeen de belastingen aan
inkomsten opleveren, niet gaan ver
schaffen door het laten draaien van de
bankbiljettenpers. Deze methode is on
Nederlands, Er is dan echter slechts één
uitweg, die verantwoord is, n.1. de weg
der besparingen, d w.z. van het niet-
verteren, doch opzij leggen van een deel
van uw inkomen, om dit aan de Staat
of aan het bedrijfsleven ter beschikking
te stellen.
Ons volk heeft zich van ouds door
spaarzin gekenmerkt en voorzover
hieraan geen gierigheid, maar wjjze
levensbeperking ten grondslag ligt,
mag het gelden als een nationale
deugd, die wij allen weer met ernst
moeten gaan beoefenen.
KRIJGSRAAD TE VELDE.
(Vervolg van pagina 1).
Volgens dit rapport deed Zw. wet ille
gaal werk, maar hopeloos slordig. Hij
zou vaak met papieren in zijn zak heb
ben gelopen, heeft veel critiek ontmoet
bij zijn medewerkers, schepte op over
een organisatie-sterkte van 3500 man,
waar geen woord van waar was, enz.
Zw. zou van de bussenkwestie een
lucratief spelletje hebben gemaakt. Dit
rapport blijkt echter zeer eenzijdig op
gemaakt, grotendeels op verklaringen
van het personeel, dat, naar de broer
van den overledene, hierover gehoord,
zegt, een wrok tegen Zw. koesterde om
dat hij een chauffeur had ontslagen die
op grote schaal smokkelde van België
naar Nederland.
De auditeur-militair: Dit is opge
maakt als een rapport en het best
uit roddelpraatjes!
Luitenant Jong^die van Sept. 1944
met Zwart heeft samengewerkt, en v<
Wouters districtscommandant was, ge
dan een zeer rustig getuigenis, waai
blijkt, dat er zeer veel bezwaren teg
Zw. gehoord werden. Zw. had sch»
aan deze ontstemming door volkom
op eigen gezag te handelen zonder a
deren te raadplegen. Daar het groots
deel van het actief verzet op de K.
en de R.V.V. neerkwam, had ook Wot
*ers democratischer moeten optrede
Dan was er niet zoveel kwaad bloed gea
Bij het .verhoor van den hoofdve
dachte V., die als compagniescon
mandant uiteindelijk het bevel t<
elimineren van Zw. gegeven zou hel
ben, komt niet duidelijk uit, of er va
een bevel of toestemming werkelij
sprake was. Wel blijkt, dat hij i
voltrekking van de daad nog tege
had kunnen houden, daar deze ni<
terstond plaats had.
M. in arrest scherp protei
van verdediger.
De Krijgsraad schorst, na zich in be
raad te hebben teruggetrokken, de be
handeling tegen M., die het bevel hai
doorgegeven aan zijn ondergeschikten
voor onbepaalde tijd en beveelt to
ogenblikkelijk in arrest stellen van de
zen verdachte. Dit ontlokt een schei]
protest aan den verdediger, die zegt
Wat ik tracht te bereiken met mij]
pleidooi wordt nu op >voorhand doo
deze beslissing te niet .gedaan.
Er is geen beslissing genomen, allee:
dat deze verd. in arrest is gesteld, anj
woordt de president.
Is dat geen ernstige beslissing? Ei
gebeurt hier iets, wat ik nog nooit het
meegemaakt. Ik weet niet of U hiei
het recht toe heeft, maar dit is toch
volkomen ongebruikelijk.
De drie verdachten B., van H. en J,
B. worden door de Krqgsraad vrijge
sproken, aangezien het duidelijk is, dat
zij meenden op een ambtelijk bevel te
handelen. Tegen M. en V. wordt de be
handeling geschorst voor onbep. tijd;
beiden blijven z(1 gedetineerd.
Het pleidooi.
Mr. Sehenkeveld ving zijn pleidooi
aan met er op te wijzen, dat wie alleen
kennis heeft genomen van de stukken,
Bus als auctor intellectualis van het
gebeurde moet beschouwen. Nog in
illegaliteit heeft pleiter getuigen over
Bus gehoord. Uit deze verhoren is dui
delijk gebleken, dat Bus Zwart slechts
na de oorlog, op legale wijze wilde
aanpakken. Het zij eindelijk uit met de
veronderstelling, aldus spr., dat Bus de
dood van Zw. op zijn geweten heeft.
Pleiter constateerde, dat er allerwege
ontstemming was tegen het beleid van
Distr. VI .Het is zeer pijnlijk, maar het
kan vastgesteld worden, dat Zw. ten
minste een schijn van collaboratie op
zich geladen heeft: de kwestie van de
ritten naar Frankrijk waren niet het
enigste. Het is reeds uitgemaakt in de
door mr. Sikkel gepresideerde geheime
krijgsraad, dat de daders er van over
tuigd waren dat Zw. een verrader was.
De spanningen hoopten zich op: er moest
wat gebeuren. Maar wat? Dat men niet
de normale weg volgde is begrijpelijk;
men zou uiteindelijk toch weer bij Wou
ters terecht zrn gekomen; men ging dan
bij den duvel te biecht! Het is misschien
vreemd voor de legaliteit, maar niet
vreemd in de illegaliteit, ook niet na de
samenvoeging van de onderscheidene
organisaties tot B.S., dat men op eigen
initiatief handelde.
Spr. onderstreept, dat er geen legale
normen aangelegd mogen worden voor
illegale werkers. De beklaagden zijn
door de geheime krijgsraad reeds ge
straft volgens illegale normen. Daar
mee had de zaak uit moeten zijn.
Deze mensen maakten een fout, een
zeer ernstige ook. aangezien Zwart een
goed illegaal werker was, maar zij wa
ren er vast van overtuigd, een goed Ne
derlands werk te doen. Het stuit mij
tegen de borst, aldus spr., dat deze
mensen, die door en door goed vader
lander waren, hier terecht moeten staan.
Dit had ik zo graag willen zeggen,
vóór U, mijne heren recters, besloot,
dat V. nu nog langer, dat W* nu óók
als goede NBS-ers, bij NSB-ers opge
sloten moeten zitten. Ik hoop, dat er al
les, maar dan ook alles op wordt gezet
deze zaak zo spoedig mogelijk voort
gang te doen vinden, aldus besloot spr.
zijn pleidooi.
G
de
wa
is
gek
teu
I
vói
me
dei
ste
dit
ali
gel
soc
-VJ
ha
de
