WIJ VIERDEN WEER 8 OCTOBER
De betekenis
van Alkmaars Ontzet
HULDIGING BIJ VICTORIEBEELD
Hef vuurwerk
kZONNEKMÜN.
DINSDAG 9 OCTOBER 1945
3e Jaargang No. 40-359
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMGEVING
UITOA.VE, STICHTING. „DE VRIJE ALKMAARDER*
ACHTERDAM 24 TELEFOON 2274.
Nadat Haarlem op 12 Juli 1573 was
gevallen stond de zaak der opstande
lingen in het Noorderkwartier er be
denkelijk voor. Men was hier nu ge
heel afgesneden van het overige Hol
land.
Amsterdam was Spaans gebleven.
Van daaruit werd een onderneming
beraamd om de Zuiderzee schoon te
vegen en aldus de vaart voor han
delsschepen vrij te maken. Vanuit
Haarlem trok reeds op 16 Juli een
deel van het Spaanse leger op naar
Alkmaar ter voorbereiding van een
expeditie, welke het gehele Noorder
kwartier tot onderwerping dwingen
zou.
Alkmaar kwam nog diezelfde dag
voor een belangrijke beslissing. Het
de Spanjaarden vijandiggezinde deel
der burgerij kreeg de overhand en
tien vendels geuzentroepen, die reeds
lang nabij de stad gelegerd waren,
werden binnen gelaten.
Deze beslissende zet had tot onmid
dellijk gevolg, dat de Spanjaarden
voorlopig weer naar Haarlem terug
trokken.
Eerst op 20 Augustus rukten Noir-
carmes en Romero opnieuw op en le
gerden zich met hun troepen onder
Bergen en Heiloo. Don Frederiks le-
gei kwam een dag later aan. Hij zelf
reisde per rijtuig, geplaagd afg hij
werd door koorts en jicht. Zijn troe
pen nestelden zich aan de Noord- en
Oostzijde der stad en voltooiden al
dus de insluiting.
Eerst poogden de Spanjaarden de
Alkmaarders te bewegen zich over te
geven. Zij bedienden zich daartoe van
een zekeren Steinbach, bevelhebber
van Duitse huurtroepen, die tijdens
het beleg van Haarlem aan de zijde
der Prinsgezinden had gestreden!
Vergezeld van een tamboer begaf
Steinbach zich tot onder de wallen
om met de Alkmaarders overleg te
plegen. Hij werd echter allesbehalve
vriendelijk ontvangen. Men schold
hem uit voor verrader en schoot op
hem, zodat hij zich ijlings uit de voe
ten moest maken.
Hoewel de stad door een kleine
macht verdedigd werd. terwijl de
vestingwerken onvoltooid waren, liep
het met de belegering allerminst
vlot. De batterijen der Spanjaarden
konden niet dicht genoeg bij de wal
len gebracht worden. De grond rond
om de stad was moerassig en nat, de
grachten waren zeer breed. Eerst op
18 September kwam het tot ©en gro
te aanval, gericht tegen Noord- en
Oostzijde der stad. Bij de Friesepoort,
waarvan het puin tengevolge van de
beschieting voor een deel in de
gracht gevallen was, werd herhaald
vergeefs gepoogd over de gracht te
komen; eerst met een brug, welke vol
gens Mendoca (een Spaans bevelheb
ber en Kroniekschrijver) op barken
dreef, toen met een op tonnen. De
belegerden wisten deze bruggen ech
ter telkens te vernielen. Wel kwa
men er Spanjaarden op de wallen,
doch te weinig om enig succes te
kunnen boeken.
Het ergste was nu voor de Alk
maarders doorstaan. De organisatie
aan Spaanse zijde toonde veel gebre
ken; de aanvoer van allerlei krijgs-
b?nodigdheden ging zeer gebrekkig.
Vrees voor inundatie dreef mede de
bevelhebbers tot hun besluit om te
rug te trekken Op 8 October kwam
dit tot uitvoering, op 10 October. zegt
Mendoca, waren alle kwartieren ..ge
abandonneerd". Veertien dagen later
schrijft Alva aan koning Philips, dat1
Het weer werkte mee
De dreigende wolken die in de
morgen boven onze stad hingen
gereed om zich van hun last te ont
doen dreven gelukkig over, en zo
kon deze eerste 8e October na de
bevrijding beginnen zonder de tradi
tionele regenbui.
Het begin: De Reveille.
Zoals ook vroeger de gewoonte was,
werd begonnen met de Reveille, uitge
voerd door een kinderkoor onder lei
ding van Corn. Jonker en met muzi
kale opluistering van „Soli Deo Gloria".
Op de Steenenbrug zongen de kin
deren eerst het „Alkmaarse Volks
lied Van Alkmaar de Victorie", en
het Reveilie-lied. waarna de stoet naar
het huis van den burgemeester trok om
daar de aubade te brengen, die ieder
jaar een vast onderdeel van het pro
gramma uitmaakt.
Inmiddels was het in de binnenstad
al een feestelijke drukte geworden,
overal hingen vlaggen uit de huizen en
de onontbeerlijke venters met speldjes
en vlaggetjes liepen reed3 in de Lange-
straat. Voor het Stadhuis verzamelde
zich tegen 10 uur een grote menigte
om de koraalmuziek te beluisteren, die
door het muziekgezelschap „Soli Deo
Gloria" van het bordes van het Ge
meentehuis werd uitgevoerd.
Naar het Victorie-beeld.
Onder de vrolijke klanken van het
carillon der oude Waagtoren, bespeeld
door den beiaardier W. J. Crefeld, be
gaven zich de veie genodigden naar
het Victorie-beeld, waar de minister
van Openbare Werken en Wederop
bouw, dr. ir. J. A. Ringers, de her
denkingsrede uitsprak.
Elders in ons blad vindt men een
verslag van deze rede.
Nadat de minister zijn toespraak had
beëindigd, werd de traditioneele krans
aan het beeld gehangen. Voor het
eerst na 5 jaar is „Vic" zoals het
symbool van Aikmaar's bevrijding in de
volksmond zeer oneerbiedig wordt be
titeld weer in haar oude glorie her
steld.
Ook het kinderkoor, onder leiding
van den heer Jonker, was weer aan
wezig en zong voor de rede van
minister Ringers enige liederen, ter
wijl na de kran3 aanhechting „Soli"
het Alkmaarse en het Nederlandse
Volkslied speelde.
Minister Ringers spreekt
herdenkingsrede uit
Talrijke genodigden, onder wie wjj
enige belangrijke militaire en burger
lijke autoriteiten opmerkten, woonden
de jaarlijkse herdenkingsplechtigheid
bij het Victorie-beeld symbool van
Alkmaars bestaan als vrije stad bij.
Vroeger en nu.
De Minister'van Openbare Werken en
Wederopbouw, onder wiens gehoor zich
o m. de Commissaris der Koningin in
dë provincie Noord-Holland, Baron H.
M. de Vos van Steenwijk, Overste P.
Klaassen, de bui^emeester van Alkmaar,
Jhr. Mr. F. H. v. Kinschot, Baron Ko
lonel A. M. van Tuyll van'Serooskerken,
Kolonel H. Riem en Overste Prof. Dr.
M. Bokhorst bevonden, hield als oud-
Alkmaarder, de herdenkingsrede.
Zijne Excellentie sprak zijn blijdschap
uit over het feit dat, na jaren van on
derdrukking en knechtschap, waarin het
Nederlandse volk door diepe dalen en
moerassen van ellende zijn weg heeft
moeten vinden, deze omvangrijke her
denking van Aikmaar's ontzet in 1573,
weer plaats mocht hebben.
Spr. vergeleek vervolgens de jaren die
achter ons liggen, met de tijd waarin de
Spaanse overweldigers ons land over
stroomden en de krijgsknechten van
Alva trachtten ook in Alkmaar door te
dringen.
Uit de kroniek van den geschiedschrij
ver Hofdijk gaf de minister een uitvoe
rig overzicht van de belegering en het
ontzet van onze stad.
van een tweede stormaanval op Alk
maar was afgezien. Vele officieren
waren gewond, de gezindheid der
soldaten liet veel te wensen over, he
vige regens overstroomden de kam
pementen en zetten de artillerie on
der water. Er was gebrek aan geld.
Er dreigde muiterij. Op 11 October
werd Bossu op de Zuiderzee versla
gen en de plannen der Amsterdam
mers vielen in duigen.
Het Noorderkwartier was behouden
voor de nationale zaak. Het was en
bleef d'e bakermat van de opstandige
beweging tegen Spanje. Hier werd
door Alkmaars ontzet mede een
grondslag gelegd voor onze algehele
bevrijding.
Th. WORTEL.
Eensgezindheid in nood.
Toen werd Alkmaar gered door eens
gezindheid in nood en diezelfde eensge
zindheid moet ook nu in de komende ia-
ren helpen ons land weer op te bou
wen. Toen de Duitsers kwamen waren
zy jaloers op onze welvaart en volks
opvoeding.
De schade is aanzienlijk groter dan ons
volksvermogen en deze schade moet her
steld, fabrieken en bedrijven dienen
weer voorzien t© worden van «aventaris,
grondstoffen en bedrijf kapitaal. Hiertoe
zal het nodig zijn dat wij zelf de han
den ineenslaan. Van Duitsland valt niets
te halen!
Annexatie?
Het annexatieprobleem zal met de
uiterste voorzichtigheid behandeld moe
ten worden. De voordelen zijn niet zo
erg groot. Bij annexatie zijn veel men
sen en maohineriën nodig, terwijl ook
de exploitatiekosten enorm hoog zijn.
Men kan hier niet te hoog gespannen
verwachtingen koesteren. Het zal voor
al van de Nederlanders zelf afhangen of
ons land weer in zijn oude glorie zal
herrijzen.
Indonesië.
Sprekende over Indonesië, zeide de
minister dat daar door ons een grote
opvoedende arbeid was verricht. De
tqden van onderdrukking van den in
lander waren reeds lang voorbij. Wij
hebben door onze kolonisatiearbeid
rechten gekregen in Indië, die ons
niet ontnomen kunnen worden. Land
en rijksgenoten mogen in dit opzicht
geen dingen beweren, die niet waar
zijn en andere naties zouden er goed
aan doen eerste de hand in eiged boe
zem te steken!
Wat ons eigen land betreft, zal weder
opbouw niet zonder meer mogelijk zijn
met uitschakeling van buitenlandse hulp.
Nederland heeft credieten nodig, en wij
moeten ons deze eredietwaardigheid
verschaffen door hard mede te werken.
Wij moeten weer kunnen exporteren!
Alleen op deze wijze kunnen wij in de
wereldhandel een rol spelen.
Wanneer er van hoog tot laag en
door jong en oud meegeholpen wordt,
zal het mogelijk zijn dat Nederland
binnen tien jaar zoveel van zijn
schade hersteld heeft, dat ieder weer
in een eigen woning kan leven,
nieuwe hoerderijen en fabrieken ge
bouwd zullen zijn en de industrie
weer op volle toeren is.
Door volharding zal Nederland ijjn
doel bereiken!
ARTISTEN
De 3 Octoberfeesten bewezen dat
ons volk nog fantasie heeft, hoezeer
wij ook geneigd waren het tegendeel
te geloven, nu allengs het nieuwe
weer door het oude vervangen dreigt
te worden. Of is er geen fantasie
voor nodig om je brood te verdienen
met knopen in je lichaam te leggen,
pijlen in je rug op te vangen, je met
veel moeite te laten vastsnoeren om
je daarna met nog meer moeite weer
los te wringen. En welk een fantast
moet de man zijn die onmiddellijk na
de zeeploze oorlogsjaren, Nederlan
ders twee kwartjes laat betalen om
twee minuten naar een paar vlooien
te kijken!
Ik mag deze mensen wel en ik
vind dat sommige andere mensea veel
nuttiger op de kermis vuur zouden
kunnen eten dan hun vingers te
branden aan allerlei zaken die ze niet
begrijpen.
Ceebee.
De Jeugdoptocht
De jeugdoptocht stelde nogal teleur.
Er waren verschillende aardige groepjes
die de harten van het vrouwelijk pu
bliek stalen, er waren enkele keurig
verzorgde wagens (vooral Luilekkerland
viel opmaar het geheel was te on-
volWdig en te klein van opzet.
Merkwaardig was dan ook wel dat
de organisatoren niets afwisten van het
bestaan van een Alkmaarse Jeugdfede- e
ratie. in dit geval de aangewezen in-,
stantie om overleg mee te plegen.
Hoewel hier nog tijdig op gewezen
was, gaf het comité er de voorkeur aan
op het laatste ogenblik een groep wa
gens vaa hét Schermer oogstfeest er
bij te halen. Hierdoor werd de op
tocht enigszins gered, maar verloor zt|
tevens het karakter van jeugdoptocht.
Na afloop gaven de Schermer boeren
en boerinnen een volksdansdemonstratie
op het Hofplein. Hierbij viel het eens
te meer. op. dat de volksdans zeker
niet minder plezier schenkt dan dq
moderne dans, heel veel sierlijker is ey
en als gemeenschapsuiting er verre
boven te verkiezen is.
Des avonds te circa negen uur wer4
er aan de Noorderkade een groot vuur
werk ontstoken, verzorgd door de Leid-s
se fabriek Kat. Via enige kannonade$
en vuurpijlen, die met oorverdoven4
lawaai het publiek eerst wat beang
stigden, kwamen de hoofdschotelseen
electrisch zonnenfront en een groot
brillant/carré, een pyrotechnische tele-:
graaf en een waterval. De Noorderkade
stond af en toe in lichterlaaie, de Rin-
gersfabriek brandde in fantastische»
kleuren, de vele kano'3 en motorboten
dreven als reusachtige vuurvlekken op
een glimimjend watervlak. De indruk
was geweldig, het eerst bange publiek
geraakte in extase, wat, gezien de klei
ne boten met de vele mensen, af en toe
een gevaarlijk karakter begon aan te
nemen. Edoch, het Bengaals vuur zorg
de voor een kalmerende afleiding, te
midden van al deze hemel-verlichtende
sterren en pijlen.
Het festijn was echter van korte
duur, want reeds om kwart voor tien
(was al het kruit verschoten. Niet ech
ter van de Postfanfare, die na afloop
welgemoed een laatste rondgang maak
te.
Matige, later aan de kust tijaeujfc
krachtige wind tussen zuidwest en zuid^
Heldere nacht, plaatselijk ochtend-*
mist, overdag toenemende bewolking;
nog geen regen van beteeken is, zelfd#
temperatuur.
