:RITIEK OP DE HOUDING VAN ENGELAND
Meer gas en eleciricileit
Vervroegd vertrek troepentransporten
Britten zullen ingrijpen
neet
uUe
geef
WOENSDAG 17 OCT. 1945.
3e Jaargang No. 47-366.
lltmaarder
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMGEVING
UITGAVE» STICHTING. „DE VRIJE ALKMAARDER"
ACHTEKDAM 24 TELEFOON 2274.
Logemann voor de Tweede Kamer
De regering zal zich niet uii de koers
laten slaan
Waarlik, de regering staat bq niemand achter in bewondering voor de
kranige houding van de gehele Britse natie in deze oorlog en z|| zal, evenmin als
wie ook hier te lande, ooit uit het oog verliezen, dat het die houding is geweest,
tezamen met de moed der Britse strijdkrachten, waaraan wtf in aanzienlijke
mate onze bevrijding danken. Wanneer dan ook in deze verklaring verschil van
inzicht tot uiting komt met onze Britse vrienden, dan moet die uiteenlopende
visie worden gezien tegen deze achtergrond van grote waardering.
Maar dan mogen wij toch opmerken, hoe bedenkelijk het was, dat het
voornemen van de bezettende macht om zich te bepalen tot bezetting der kust
steden Batavia en Soerabaja (dit laatste is nog steeds niet geschied) gepubliceerd
is, waarmede aan het Soekarno-regime practisch onaantastbaarheid in heel de
rest van Java voor afzienbare tijd gegarandeerd scheen. Het acute gevaar voor
Nederlandse levens heeft de Britten gedwongen dezev beperking los te laten, maar
haar kwaad heeft zij gedaan.
Aldus de minister van Overzese Ge
biedsdelen, prof. Logemann in het. ex
posé, dat hij over de toestand in In
donesië gistermiddag voor de Tweede
Kamer gegeven heeft. (Men zie voor
het begin van 's ministers rede ons blad
van gisteren. Red.)
De minister gaf, nadat hü uiteengezet
had, om welke redenen' wij nog niet
gereed konden zg'n om onze taak iu
Indië te hervatten, aan. in welke op
lichten de houding van onze Engelse
bondgenoten teleurstellend is geweest.
Aarzeling bij ontwapenen der
Jappen.
Het ontwapenen en wegvoeren van de
Japanse strijdkrachten was allereerst
een taak voor de bondgenootschappelijke
oorlogvoering. De minister acht het een
zeer ernstige zaak, dat wij de bondge
noten voor die gemeenschappelijke plicht
niet gereed hebben gevonden en zelfs
niet 'dan aarzelend bereid.
Periode van onzekerheid.
Een periode van onzekerheid trad in,
toen, nadat het geallieerde front vol
doende Noordwaarts was opgeschoven,
in de Combined Chiefs of Staff, ronder
ons te raadplegen, werd uitgemaakt, wie
in dit afgesneden deel van het oorlogs
terrein met de opruimingstaak zou wor
den belast. Deze periode heeft onze be
langen ernstig geschaad. Op de dag van
oe Japanse capitulatie, 15 Aug., werd
beslist, dat de Britten hier het opper
bevel zouden voeren. Of troepen óf
scheepsruim te, vermoedelijk beide, zijn
niet aanstonds in voldoende mate be
schikbaar gesteld om de opdracht, het
gebied van Japanners te zuiveren, uit
te voeren, terwijl het politieke verraad
van de Japanners toch dringend een on
verwijld optreden voederde.
Niet alleen interne aangelegenheid.
Wij kunnen niet aanvaarden, aldus de
minister, dat het conflict met de repu
bliek Indonesla een interne aangelegen
heid is, welke buiten de taak van het
geallieerd militair gezag ligt.
Langs de koninklijke weg van overleg
in wederkerig begrip en waardering zijn
wij nóg bereid om het probleem van het
Indonesisch nationalisme op te lossen.
Wij zouden ten volle in staat geweest
zijn dit probleem in vrede op te lossen,
aldus de minister, indien het Japanse
politieke veraad de Javaanse nationalis
tische leiders niet verlokt had een
blinde weg in te slaan.
Te lang gewacht.
Tussen 15 Aug. en de aankomst 'van
hdmiraal Patterson op de rede van
Batavia ligt echter een volle maand;
vandaar tot de eerste landing van
slechts 2000 man troepen nog twee kost
bare weken. De opstandelingen-regering
Soekarno had dus tijd zich te verster
ken, ongeacht Terautsji's bewering, dat
net Japans militair bestuur gehandhaafd
bleef.
Van der Plas, die op 16 Sept. aan land
gaat, vindt echter gaan Japanse bezet
ting en de overheidsgebouwen in han
den van de Soekarnisten. Batavia is dan
vol politieke opwinding en onveiligheid.
Molestaties enz. waren aan de orde van
de dag.
Zij, die van oordeel zijn, dat Neder
landse troepenzendingen achterwege be
hoorden te blijven, mogen wel beden
ken, dat dus reeds toen, aldus de minis
ter, het gezag over de jeugdige vrij-
scharen uit de hand liep.
(Zie voor vervolg pag. 3.)
Zo snel mogelijb naar
Indonesië
Onzerzijds wordt, aldus mi
nister Logemann, alles gedaan om
zo snel mogelijk een troepen
macht naar Indië te dirigeren,
die in samenwerking met de En
gelse landingstroepen de Japan
ners zullen ecarteren, rust en
orde zullen herstellen en daar
mede de veiligheid van krijgs
gevangenen en geïnterneerden
garanderen.
Het standpunt van Engeland
„Geen achterdocht en
wantrouwen"
Dat achterdocht en wantrouwen hun
gif in de verhouding tussen Engeland
en Nederland inspuiten, is niet alleen
ongegrond, het is gevaarlijk en kan voor
de toekomst ernstige gevolgen met zich
meebrengen.
Aldus zeide gisteravond een Engels offi
cier over „Herrijzend Nederland" n. a. v.
Nederlandse persstemmen over d£ rol, die
Engeland in Indonesië speelt.
Spr. zette het Engelse standpunt uit
een. waarbij hij naar voren bracht, dat
Engeland niet de heldhaftige strijd, die
Nederland gevoerd heeft, vergeten heeft
Het onderhoud tussen de Nederlandse
ministers van Buitenlandse Zaken en
Overzeese Gebiedsdelen met onzen minis-
tei van Buitenlandse Zaken heeft vele
détails opgeklaard en de atmosfeer van
.cordialiteit nog verstrekt.
Voorzeker zou de aanwezigheid van
meer Britse troepen op Java vele ver
schrikkingen hebben voorkomen. Doch
spr legt er de nadruk op. dat door nie
mand. ook niet door de Nederlandse
regering, een zo sterke nationalistische
strekking werd verwacht in Indonesië als
nu gebleken is
Niet alleen de complicaties op Java.
ook de veiligheid van honderdduizenden
geïnterneerde Nederlanders hebben mede
de gedragslijn tegenover de nationalisti
sche beweging bepaald.
Geen imperialisme.
De Britse Jongens, die thans naar In
donesië gaan worden niet uitgestuurd
voor imperialistische doeleinden. Neen,
het gaat er om een bondgenoot, die zich
schitterend tijdens de donkerste uren,
gedragen heeft, een helpende hand te
reiken; aldus spr.
De staatslieden, zowel van grote als
van kleine landen, moeten blijk geven
van openhartigheid en vertrouwen.
Kunstzuivering
Leden van de Kultuurkamer en
hun aanhang vinden de zuivering
niet prettig. Begrijpelijk.
Ze vinden de zuivering ook niet
zuiver. Ze zouden het anders willen.
Maar daar moeten ze eerst hun ad
vocaten over raadplegen. Bedenke
lijk.
Ook vinden ze de Federatie van
Kunstenaarsverenigingen niet de ge
wenste organisatievorm. Ze willen
die Federatie verbeteren. Daartoe
richten ze een nieuwe organisatie op
en raden de leden van de Federatie
aan om voor de Federatie te bedan
ken. Inderdaad een radicale verbete
ring.
Het komt ons voor, dat deze lie
den ,in welke organisatie van kun
stenaars dan ook, hoogstens voor de
ondervakgroep slangenmensen in
aanmerking komen.
CEEBEE.
Tjarda was tegen overleg
Nadat minister Logemann het regerings
standpunt t.a.v. samensprekingen met
Indonesische nationalistische leiders be
handeld had, zeide hij over het heengaan
van den Gouv.-Gen.. jhr. Tjarda van
Starkenborgh Stachouwer:
Niet over aard en maat van de uit
eindelijk tot stand te brengen hervormin
gen, die nog slechts in algemene zin met
den G.-G. in bespreking zijn geweest,
loopt het geschil tussen hem en de rege
ring, maar over de te bewandelen weg en,
ik zou willen zeggen, over de toon van
het te voeren staatkundig beleid.
De Landvoogd is van mening, dat de
hervatting van de normale functies van
het wettig gezag niet door samensprekin
gen behoort te worden begeleid en dat in
geen enkel opzicht vooruit mag worden
gelopen op de vroeger uitgestippelde
procedure van de RUksconferentie. De
regering is van mening, dat zodanig be
leid de diepten niet zou bereiken, waarin
geestelijk het huidig conflict zich af
speelt en dat zij geen gezag prijs geeft
door te handelen als zij zich voorstelt.
ZIJ schroomt ook niet in haar uitspra
ken en woordenkeus het Indonesische
nationalisme erkenning te geven, waar
do aftredende Landvoogd er eer indach
tig op zijn zou, vooralsnog te vermijden
een sentiment aan te moedigen, met het
oog op de gevaren hiervan: een mogelijk
onevenwichtig uitgroeien in deze bont-
geschakeerde maatschappij.
De G.-G. heeft in dit principieel ver
schil van inzicht aanleiding gevonden zijn
ontslag aan Hare Majesteit de Koningin
aan te bieden. De regering heeft dit met
diep leedwezen vernomen. Zij is gemach
tigd om mede te delen, dat de Kroon dit
ontslag aanvaardt. Zij is zich bewust, dat
aan Indië hiermede een man ontvalt,
wiens persoonlijkheid de grootste eerbied
heeft afgedwongen van de gehele wereld
en wiens toewijding, bekwaamheid
karakter het land zwaar zal missen.
Staat van be'e<? in Hongarije
Volgens Reuter ls in Hongarije de Staat
van Beleg afgekondigd, wegens de golf
van moorden en berovingen, die over het
land gaan. Iedere aanslag zal standrech
telijk gestraft worden en drie uur na het
doodvonnis zal dit voltrokken worden.
Beroep is niet mogelijk.
MOSKOU'S VISIE OP TOKIO NIET
DOOR WALLSTREET GEDEELD.
De door de Sovjet-Unie voorgestelde
gealliëercfe controle-commissie voor het
Verre Oosten mag niet verward worden
met de Advies-Commissie voor het Verre
Oosten, waarin behalve de vier grote
mogendheden alleen Australië. Canada.
Frankrijk, Nederland. Nieuw-Zee-
land en cfe Philippijnen zitting hebben
Engeland heeft verzocht ook Brits-Indië
daaraan toe te voegen.
De Adviescommissie zetelt in Washing
ton en heeft niet de bedoeling als autori
teit over Mac Arthur op te treden. Zij zal
slechts wensen aan de Amerikaanse rege
ring kunnen te kennen geven, waarna
deze ze als instructies aan Mac Arthur
kan doorgeven.
Byrnes heeft verklaard, dat hij het Rus
sische voorstel een commissie die in
Tokio dezelfde rol zou moeten spelen
als de commissie in Berlijn niet ver
standig vond.
JAPPEN HADDEN REUZENDUIKBOOT.
In een Japanse haven ligt op het ogen
blik 's werelds grootste overzeeboot. 5700
ton groot, met drie vliegtuigen aan boord
en een bemanning van 300 man. De boot
was pas In Febr. 1945 gereedgekomen,
Ondanks vele moeilijkheden op het
gebied van de kolenvoorziening heeft
de minister van Handel en Nijverheid
besloten dat het electrisiteitsrantsoen
voor verlichting en huishoudelijk ge
bruik gedurende de wintermaanden te
verbogen.
Voor de 5e en 6e periode bedraagt die
verhoging 6. resp. 12 kwh. en voor de
le en Se periode 12, tesp. 9 kwh. per
periode van ongeveer 60 lagen.
Al naar gelang de 5e periode in Augus
tus dan wel in September ls ingegaan,
bedragen de nieuwe rantsoenen, dus ach
tereenvolgens 20. 35. 38 en 27 kwh. Of 26,
38, 34 en 24 kwh.
Tegelijkertijd zijn de kook rantsoenen
voor alleenwonende personen mat in
gang van 16 October verhoogd: voor gas
van 17 m3 tot 28 m3 en voor electriciteit
van 42,5 kwh. tot 70 kwh. per periode van
ongeveer 60 dagen.
Klaarblijkelijk hebben oproepen tot
manschappen van infanteriebataljons, die
met verlof waren en wien werd verzocht
zich ten spoedigste te melden, hier en
daar enige ongerustheid doen ontstaan.
Van de zijde van het ministerie van
oorlog verzekert men. dat nie'-voor geen
enkele reden bestaat. Er is slechts sprake
van een vervroegd vertrek van enige
troepentransporten, welk vertrek reeds
weken geleden was voorbereid, doch dat
door wijzigingen in de versehepingsplan-
nen, kon worden bespoedigd
Van Genechien
ter dood veroordeeld
Het Bijzondere Gerechtshof te 's-Gra-
venhage heeft hedenochtend uitspraak
gedaan in de zaak van Mr. R. van Ge-
nechten.
Mr. J. Zaayer. de procureur fiscaal,
eiste de doodstraf met uitsluiting van
het actieve en passieve kiesrecht en met
ontzegging van het recht van cassatie.
De uitspiaak luidde: De doodstraf met
uitsluiting van het kiesrecht zowel
actief al9 passief, en het recht tot het
bekleden van ambten. Het recht van
cassatie werd echter toegestaan.
„Grote Britse versterkingen zullen spoedig in Nederlands-Indië aankomen."
seint de Times-correspondent uit Batavia. Htf voegt er aan toe: „Wij zullen spoe
dig de houding van non-interventie laten varen in deze kwestie, die onjuist wordt
genoemd politieke of binnenlandse onenigheid. Wtf zullen de leiders der opstande
lingen laten weten, dat w(j niet van plan zijn nog langer het leven van Britse en
Brits-Indische troepen in gevaar te brengen door een toestand te laten bestaan,
waarin de door de Japanners gekozen rebellen onder de mantel van natlona' -me
ongeregeldheden in de hand werken teneinde hun eigen opportunistische doel
einden te bereiken.
Wjj zullen zelf de sleutelposities in handen nemen om complicaties te vermijden
als die in Saigon.
