Een socialistische volkspartij
op brede grondslag
Het begin van een nieuwe periode in de Nederlandse politiek?
Van Genechten pleegt
zelfmoord
Seyss en Sauckel verantwoordelijk
voor arbeidsdeportatie
Speer ook onschuldig"
Sjarir's regering
naar het binnenland?
Verklaring Nederlandse
regering
Soberheid
DONDERDAG 13 DECEMBER 1945.
Directeur: M. J. Roggeveen.
Hoofdredactrice: X. TaaCallo,
3e Jaargang No. fH
Ikmaarder
.DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMGEVING
UITGAVE. STICHTING. „DE VRIJE ALKMAARDER''
ACHTERDAM 24. TELEF. REDACTIE 1274. TELEF. ADMINISTRATIE 3#71.
De Secretaris van de studiecommis
sie, gevormd door verschillende poli
tieke parijen en groepen, schrift aan
het A. N. P.:
Er is overlegd tussen de besturen
van verschillende politieke parttien
(de 8. D. A. P., de R, K. S, P„ de
C, H, U. de V, D. B. de C. D. U.)
en het bestuur van de N. V. B., het
geen gevolgd werd door gezamenltike
besprekingen met delegaties van een
deel dezer partijen, benevens enkele
groepen. Het stadium, waarin dit over
leg thans verkeert, maakt de publica
tie van een aantal gegevens wenselijk.
In Augustus, September en October
werden afzonderlijke, inleidende be
sprekingen gehouden, die openhartig
en in goede geest zijn gevoerd. Er
werd o.m. teruggegrepen op ervaringen
uit de illegale periode. Toen immers
kwam een sterke radicalisering en een
ontwikkeling in socialistische richting
op vele plaatsen aan het licht, en
daarmede de noodzaak tot concentra
tie dezer krachten. Daarnevens groei
de verzet, zowel tegen de kapitalis
tische productieverhouding =n en hun
gevolgen van den mens als tegen de
verouderde scheidslijnen In ons poli
tieke leven. Een doorbreking daarvan
werd toen, en wordt nog heden, door
velen noodzakelijk geacht. De wil tot
vernieuwing waarvan allerwege spra
ke is, komt voorts o.m. tot uiting in
de erkenning, dat ons volk voor his
torische problemen van de grootste
betekenis is geplaatst, waarbij per
soonlijke verantwoordelijkheid voor 't
gemeenschapsleven en voor de grond
slagen onzer beschaving moeten wor-
d?n erkend en aanvaard.
Het werd in deze besprekingen ge
waardeerd, dat de N. V. B, de metho
de van overleg heeft gekozen en niet
is ingegaan op het verlangen van een
minderheid van haar leden, die aan
vankelijk de stichting van een nieu
we partij wenste.
Principiële
bereikt.
overeenstemming
Het gesprek met de partijen afzon
derlijk wekte de verwachting, dat ge
zamenlijke onderhandelingen van de
S. D. A, P„ de V. D. B.. de C. D. U
een deel van de Chrlstofoorgroep en
de N, V, B, uitzicht konden openen
op de vorming ener nieuwe partij.
Zoals wij deze week reeds mededeel
den hebben deze besprekingen geleid
tot principiële overeenstemming ten
aanzien van de politieke grondslagen
en de waarborgen, welke voor een der
gelijke samenwerking moeten worden
gesteld. Enkele andere principiële pro
blemen zijn nog in discussie.
Aan de samenwerkende parttien en
groepen zal een kort program van be
ginselen van een te stichten nieuwe,
socialistische volkspartij op brede
grondslag, worden voorgelegd, alsme
de een ontwerp-urgentieprogram, wan
neer daaromtrent in de studiecommis
sie overeenstemming zal zijn bereikt.
De leden der partijen zullen
worden geraadpleegd.
Het behoeft geen betoog, dat deze
partijen en groepen in hun beoorde
ling van de plannen vrij staan. Zij
zullen daarover hun leden en partij
instanties dus hebben te raadplegen.
Zowel de leiding als de leden hebben
behoefte aan zorgvuldig beraad, ter
voorbereiding der beslissing, die voor
iedere deelnemende partij, uiteraard
door haar congres zal worden geno
men. Voorspellingen omtrent de uit
komst zijn voorbarig, doch het zojuist
genoemde voorlopige resultaat van het
werk der commissie opent de moge
lijkheid van een gunstige ontwikkeling.
Het mag bovendien worden aange
nomen, dat een bredere kring in de
vérdere voorbereidingen kan worden
betrokken en dat de uitvoering der
plannen in de Nederlandse politiek
het begin zou betekenen van een nieu
we periode. Dat hierdoor, niet het
minst onder vele jongeren, die in 1946
voor het eerst naar de stembus gaan.
een nienw élan en een grote toewij
ding voor het openbare leven zullen
worden gewekt, is de verwachting der
commissie. Zij zal over haar verdere
werkzaamheden zo spoedig mogelijk
verslag uitbrengen.
Prof. Dr. R. van Genechten, de ge
wezen procureur-generaal, die op 17
October door het Bijzonder Gerechtshof
te 's-Gravenhage ter dood was veroor
deeld wegens het opzettelijk in tijd van
oorlog hulp verlenen aan den vijand,
heeft zich, naar het A. N. P. verneemt,
in de strafgevangenis te Scheveningen
door ophanging van het leven beroofd.
29 December a.s. zou de zaak-van
Genechten voor de Bijzondere Raad van
Cassatie te 's-Gravenhage hebben ge
diend.
Van Genechten was 25 October 1895 te
Antwerpen geboren en heeft o.m. ge
studeerd aan de Vlaamse hogeschool te
Gent. Als activist is hij indertijd uitge
weken naar Nederland.
Driemaal per week post
naar Indië
Met ingang van 18 December ral
voorlopig elke Dinsdag, Donderdag
en Zaterdag een vliegtuig van
Schiphol naar Batavia vertrekken.
Tot nader order kan slechts post me
degegeven worden voor Italië, Egyp
te, Brits-Indië en Ned.-ïndië.
In het verhoor, dat kort voor de aan
vang van het proces werd afgenomen,
heeft Speer, de Duitse ex-minister voor
Bewapening, verklaard, dat Seyss-In-
quart verantwoordelijk gesteld moet
worden voor de uitvoering van Sau-
ckel's orders aangaande deportatie van
arbeiders uit Nederland.
Toen hem na deze verklaring werd
gevraagd, of hij het ermee eens was,
dat Hitler's vertegenwoordiger in Hol
land schuldig was aan de misdaad ar
beiders gedwongen te hebben naar
Duitsland te gaan, ontweek Speer het
antwoord door te zeggen: „Ik kan die
vraag niet beantwoorden". Sauckel heeft
bij zijn verhoor verklaard, dat de aan
tallen arbeiders, die uit Holland moes
ten komen, aan Seyss werden opgege
ven, die er dan voor zorgde dat ze er
kwamen.
Speer beweerde persoonlijk zeer sterk
gekant te zijn ^eweest tegen het rigou
reuze optreden van Sauckel in het Wes
ten, omdat hijzelf er de voorkeur aan
gaf de productie in de bezette landen op
te voeren.
„Arbeitseinsatz" legaal.
In correspondenties heeft Sauckel be
weerd, dat de a-' eidskrachten uit het
buitenland in het geheel niet gedepor-
In een uitzending van Dinsdag van het
ondergrondse radio-station „De Stem van
het Vrije Indonesië" werd o.m. gezegd
„Aangezien Batavia Iedere dag meer en
meer een nest wordt van de gealiëerde en
Nica-hoofdkwartieren, is het raadzaam
voor de republiek haar hoofdkwartier te
verplaatsen naar het centrum van Java,
ten einde in staat te kunnen zijn haar
taak ongehinderd te volbrengen."
Nood-universiteiten in Indonesië.
Uit Batavia wordt gemeld, dat twee
r.ood-universiteiten te Batavia en Ban-
doeng zullen worden geopend voor res
pectievelijk de studie in de medicijnen,
rechten en letterkunde en de studie in de
techniek en de landbouw.
teerd waren, doch allen legaal gekomen
waren.
Speer heeft in de ondervraging ook
toegegeven, dat in het hoofdkwartier
plannen besproken zijn om bij de terug
tocht uit Rusland alle mannelijke bur
gers krijgsgevangen te maken ten einde
te voorkomen dat ze het Sowjetleger
zouden versterken.
Rosenberg op zijn beurt heeft ver
klaard, dat hij herhaaldelijk brieven
geschreven heeft aan Sauckel om hem
te waarschuwen tegen de hardvochtige
methoden, die bij de werving werden
toegepast. Hij gaf daarbij echter toe,
dat hij nooit geprotesteerd heeft tegen
he principe van gedwongen deportatie:
„In geen enkel opzicht verzette ik mij
tegen orders, die Sauckel voor den
Führer uitvoerde". Opmerkelijk is
voorts nog de verklaag van Speer,
waarin hij zeide, dat hij evenmin kon
weigeren buitenlandse arbeiders aan te
nemen als de eerste de beste fabrikant.
Voor het Tribunaal te Neurenberg
werd door den Amerikaansen prosecu-
tor Dodd een verklaring van onze re
gering voorgelezen inzake de deportatie
van Nederlandse arbeiders naar Duits
land. De „uitzending" begon eind April
1942 op grote schaal. In de maanden
Mei en Juni 1942 werden resp. 22.000 en
25.000 metaalarbeiders weggevoerd. Na
dien vertraagde het tempo, doch in
October werden weer 26.000 mannen
naar Duitsland gebracht en moesten
ook de kleine bedrijven personeel laten
registreren.
Deze methode werd grondig gewijzigd
in November 1944 met het invoeren van
de razzia's. Alleen al in Rotterdam en
Schiedam werden resp. 50.000 en 5.000
mannen van de straat opgepakt en weg
gevoerd. Deze actie door den Duitsen
luitenant Haupt „Menschenfang-aktion"
genoemd werd in het Noorden en
Oosten van ons land voor mannen tot
60 jaar doorgevoerd.
Thans, zeven maanden na de algehele
bevrijding van Nederland, ligt er een
stuk ter tafel van de Volksvertegenwoor
diging zoals deze na veel vijven en
zessen tot stand ia gekomen waarin de
regering de lijnen van haar beleid uit
eenzet.
Vóór alles zij geconstateerd, dat de
taak waarvoor onze regeerders zich mo
menteel gesteld zien, zo groot, zo inge
wikkeld en zo veelomvattend is, terwijl
de bronnen, zowel materiële als geeste
lijke, waaruit geput kan worden zo zijn
verdroogd of verzand, dat men de be
oordeling van de plannen o.i. steeds van
uit deze wetenschap moet bezien.
Het beeld, dat uit dit uit 21 paragra
ven bestaande stuk naar voren komt is«
soberheid. Sober is de taal, waarin het
geschreven werd; geen stoer beleid en
vaste richtlijn komt in dit uitgestippelde
regeringsbeleid naar voren.
In meerdere paragraven wordt boven
dien wel uiterst sober aangegeven, waar
uit de plannen van de regering bestaan.
Hoe bewust de opstellers van de nota
hiervan waren, blijkt duidelijk uit de zin:
„De minister ontveinst zich geenszins, dat
het beeld, in deze nota getekend, over
het algemeen nauwelijks voldoende bevre
diging kan schenken."
Sober vooral ook, zien we de vooruit
zichten, waaronder het Nederlandse volk
in de eerste hoeveel? jaren zal moe
ten leven.
Export, ten koste van een matige rant
soenering; oorlogsschade, die door het
volk in zijn geheel zal moeten worden
gedragen; evacuëring van tienduizenden
uit Indonesië, waarvoor in ons berooide
land zo goed mogelijke huisvesting, kle
ding en materiële ondersteuning zal moe
ten worden verzorgd.
Wij klagen niet, wij mogen niet klagen,
omdat wij sober zullen moeten leven.
Ieder zal naar vermogen in het herstel
bij moeten dragen, zowel financiëel
ais door zijn ingespannen arbeid tot ver
hoging van onze productie. Wij klagen
niet, maar wel zijn wij enigszins teleur
gesteld, indien wij in de nota vrijwel
vergeefs zoeken naar principiële lijnen
waarlangs de regering wil mede-bouwen
aan het herstel.
Er wordt in de nota gesproken over
een nationaal welvaartsplan. Omtrent de
inhoud daaraan (nationalisatie van bepaalde
bedrijven?) of de principiële economi
sche richtsnoeren volgens welke het zal
worden opgesteld, wordt echter geheel
gezwegen. Ook in de paragraaf over de
loon- en prijspolitiek treft ons het ge
brek aan een vast richtsnoer, volgens
welk in deze gehandeld zal worden.
Naast een „loonplafond" zal een „loon-
vloer" worden vastgesteld, doch juist bij
de noodzaak van de prijsbeheersing, wordt
volstaan met de opmerking, dat deze
slechts „binnen zekere grenzen moge
lijk is."
Een juiste loon- en prijsbeheersing is
nu eenmaal een vrijwel onoplosbaar pro
bleem wanneer geen principiële econo-
'mische politiek wordt gevoerd, doch het
aangeven van een oplossing in de rich
ting van het beschikbaar stellen van
levensmiddelen van gelijke voedings
waarde in verschillende prijsklassen, hjkt
ons in deze toch wel de weg van de
geringste weerstand.
Over het beleid politieke delinquenten
wordt eveneens nog steeds weinig con
creets medegedeeld. Zowel dit als het
zuiveringsprobleem, ligt dan ook wel zeer
zwaar op de maag, doch door een slappe
aanpak juist van déze erfenis van de
(Zie vervolg pagina 6).
Naar de „Nat. Rott. Courant" ver
neemt, zal jhr. Tjarda van Starkenborgh
Stachouwer, oud G. G van Ned. Indië,
worden benoemd tot ambassadeur te
Parijs.
Inzake de problemen in Syrië en
de Levant is tussen Engeland en Frank
rijk een accoord tot stand gekomen. O.m.
zullen de Britse en Franse strijdkrach
ten gelijktijdig uit de Levant worden
teruggetrokken.