De strijd tegen de hoge prijzen
Wie worden
burgemeester?
Ambtenarenzoivering
1 Februari beëindigd
Soberheid
Sociale gerechtigheid
Niet alleen een taak van de regering
Prof. G. Brouwers, Directeur-Generaal van de Prijzen van het Ministerie
van Handel en Nijverheid, hield Dinsdagavond een radiorede, waaraan wij het
volgende ontlenen:
Weinig zaken gaan op het ogenblik méér over de tong in Nederland dan de
prijzen. Want van de ontwikkeling der prijzen hangt het wel en wee van ons volk
in belangrijke mate af. Wil het economisch leven de kans krijgen, zich werke
lijk te herstellen, dan moet de prijsontwikkeling een zekere stabiliteit vertonen.
Voortdurende prijsstijging kan tijdelijk een schijnbloei met zich medebrengen.
Tenslotte ontaardt zij echter in inflatie, het vertrouwen in het geld verdwijnt en
het eind draagt de lasten.
Internationaal kenmerkt de prijsbeweging zich op het ogenblik door een groot
gebrek aan stabiliteit. In vele landen stijgen de prijzen zonder ophouden. Wan
neer daaraan niet spoedig een einde wordt gemaakt, marcheren wij even snel
naar een nieuwe economische crisis als dat na de vorige oorlog het geval was.
Niet overal is deze beweging echter even ongunstig. Er zijn enkele landen,
waar een zekere stabiliteit bestaat. Eén dier landen is Engeland. Een tweede
Nederland.
Breng overtreders van
prijsvoorschriften aan!
Waar staan wij nu? In exacte cij
fers kan dit nog niet worden gezegd.
Daartoe moeten nog te véél gegevens
verzameld en geordend worden. De
buitenlandse grondstoffenprijzen zijn
echter in ons binnenlands prijsniveau
verwerkt, de hier en daar vaak sterke
loonsverhogingen eveneens. En in
doorsnee kunnen wij zeggen, dat wij
een prijsniveau hebben bereikt, dat
met het Engelse min of meer te ver
gelijken valt. Er doen zich nog stij
gingen voor en er zullen er, bijvoor
beeld door sommige belastingmaatre
gelen. nog wel komen, doch het alge
meen niveau is voorlopig bepaald.
Betekent dit, dat wij tevreden kun
nen zijn en ons kunnen bepalen tot het
vasthouden van de prijzen op het hui
dige niveau? In genen dele. Aan onze
prijzen ontbreekt nog veel.
Prijzen die omlaag gaan.
Bij voortduring wordt er dan ook
naar gestreefd prijzen, die te hoog
zijn, omlaag te brengen. Zoo ligt het
in de bedoeling de visprijzen opnieuw
met gemiddeld 25 pet. te verlagen. On
langs zijn de handelsmarges in de tex
tielhandel zodanig verlaagd, dat een
verlaging van de consumentenprijzen
met gemiddeld 20 pet. er het gevolg
van zal zijn. een plan is In voorberei
ding de meubelprijzen belangrijk te
verlagen, de benzine- en olieprijzen
gaan omlaag enz.
M.i. zijn deze incidentele maatrege
len intussen, hoe belangrijk ook, niet
genoeg. Ook in het systeem der prijs
bepaling moet wijziging worden ge
bracht en wij zijn daarmee reeds
doende.
Aan de dictatuur der accountants
moet een einde worden gemaakt.
Zoo b.v. door standaardisatie in de
productie, waar al te grote verschei
denheid de kosten en dus den prijs op
voert.
En dan niet in de laatste plaats de
concurrentie. Wij schijnen het bestaan
en de betekenis soms vergeten. Laten
wij echter goed besef fent dat zij, ver
standig gebruikt, een der belangrijkste
hulpmiddelen is der geleide economie.
En laten wij er daarom naar streven
al die regelingen, hetzij prijsregelingen
of andere, welke een gezonde concur
rentie in de weg kunnen staan, op te
ruimen.
Ook de organisaties voor het bedrijfs
leven 'ïebben hier een taak. Zij moe
ten zelf het initiatief nemen voor
het opruimen van onjuist werkende
prijsvoorschriften en zich matiging op
leggen bij het voorstellen van prijs
verhogingen.
De strijd voor lage kosten van le
vensonderhoud en dus tegen Inflatie
is een nationale zaak en niet alleen
een zaak van de overheid. Deze op
merking geldt echter niet uitsluitend
het bedrijfsleven, zij geldt ook het pu
bliek als geheel.
Helpt allen mee.
Wij zullen voor de belangrijkste
groepen van gebruiksartikelen, alsme
de voor diensten van ambachten en
wat dies meer zij prijslijsten gaan ge
ven, die als voorbeeld kunnen die
nen van hetgeen de onderneming óp
grond van de officiële prijsvoorschrif
ten mag vragen. Deze lijsten zullen
via de pers en op andere wijze be
kend worden gemaakt.
Maar dan moeten wij als tegenpresta
tie door u systematisch op de hoogte
worden gesteld van de overtredingen,
die worden gepleegd. Alleen dan* kunnen
deze systematisch worden vervolgd en
alleen dan kunnen de tuchtrechters
voor de prijzen in staat worden gesteld
voorbeelden te stellen.
Er behoeven niet eens zo verschrik
kelijk veel straffen te worden uitge
deeld. Wanneer slechts van een aantal
notoire prijsopdrijvers de zaak voor
enige tijd wordt gesloten, dan zal men
eens zien, wat een uitwerking dat heeft.
Dit is ook in het belang van het bona
fide bedrijfsleven. Hoe sneller de rotte
plekken worden uitgesneden, hoe snel
ler wij ook op het gebied van de prijzen
gezonde toestanden zullen krijgen.
De juiste man op
de juiste plaats
Bij het doen van benoemingen voor
het ambt van burgemeester gaat de
regering er van uit, dat zoveel moge
lijk gestreefd moet worden naar een
hernieuwde opbouw van het be
stuursapparaat, met inachtneming van
het beginsel „de juiste man op de
juiste plaats"
Terwijl in de eerste plaats wordt ge
let op bekwaamheid en geschiktheid
van de betrokkenen voor het ambt
kennis in theorie en praktijk van het
gemeentelijk bestel vormt, bepaaldelijk
voor de kleinere gemeenten, daarbij 'n
voorname factor wordt mede bij
zondere aandacht geschonken aan de
eis, dat de levensrichting van den can-
didaat pas in de sfeer der gemeente,
waarin hij zal worden geplaatst
Kieswet, Prov. Staten en
Gemeentefinanciën.
Het wetsontwerp tot wijziging van
de kieswet is in verregaande staat van
voorbereiding. Gehoapt en verwacht
wordt, dat dit voor het einde van het
jaar aan de Tweede Kamer kan wor
den aangeboden.
Wat de noodgemeenteraden betreft,
de regering is van mening, dat de
wenselijkheid tot wijziging van de be
staande toestand zich niet aanstonds
doet gevoelen.
Wat de provinciale staten aangaat,
de dag der candidaatstelling voor de
verkiezing van de leden der Provin
ciale Staten zal de tweede Dinsdag van
April 1946 zijn.
Indien mogelijk zal men deze dag
doen- samenvallen met die voor de
Tweede Kamer.
Zuivering van het be
drijfsleven.
Wat de zuivering van het bedrijfs
leven betreft, kan worden medegedeeld,
dat 't apparaat hiervoor, nl. een groot
aantal zuiveringsreden, thans vrijwel
gereed is.
De adviescommissie, welke In
eerste instantie advies uitbrengen om
trent de ten aanzien van de daarvoor
in aanmerking komende personen te
nemen maatregelen, hebben inmiddels
nagenoeg alle haar taak beëindigd.
De gevallen, waarin tot ontslag zal
moeten worden overgegaan worden met
de meeste spoed door het centraal or
gaan, voor zoveel nodig, na complete
ring der dossiers, aan het departement
doorgezonden. Nadat terzake het advies
is ingewonnen van de commissie, be
doeld in art. 5 4e lid, van het zuive
ringsbesluit 1945 wordt omtrent het ont
slag een beslissing genomen.
Met d« overige ministers is overleg
gaande ten einde voor het onder hun
departement ressorterende personeel,
voor zoveel mogelijk, een overeen
komstige gedragslijn te volgen.
Verwacht mag worden, dat de zuive
ring, voor zover 't de onder 't dep. van
binnenlandse zaken ressorterende cate
gorieën van overheidspersoneel betreft,
omstreeks 1 Februari 1946 nagenoeg ge
heel zal zijn beëindigd.
Scholing, her- en om
scholing van arbeiders.
Overleg is geopend met het ministe
rie van onderwijs, met de stichting
van de arbeid, met het instituut voor
onderzoek en voorlichting voor over
heid en bedrijfsleven, ten einde te
komen tot een samenwerking van alle
betrokken instanties in een commissie,
welke adviserend zal kunnen optreden
bij de opbouw van de organisatie der
her- en omscholing in den lande. Met
behulp van de door deze commissie te
verstrekken adviezen zal het werk tot
ontwikkeling worden gebracht, waarbij
regionaal breed samengestelde sub
commissies kunnen worden ingescha
keld, waarin de belangrijkste gemeen
ten, alsmede de plaatselijke stromingen
van importantie zullen worden opge
nomen.
De sociale verzekering
nog in studie.
Op 26 Maart 1943 werd door de toen
malige minister van sociale zaken een
commissie ingesteld met opdracht al
gemene richtlijnen vast te stellen voor
de toekomstige ontwikkeling der socia
le verzekering in Nederland.
Thans is een kleine technische com
missie ingesteld met opdracht om,
voornoemd rapport tot grondslag ne
mende, uitgewerkte voorstellen tot
herziening en uitbreiding der sociale
verzekering te ontwerpen. De commis
sie doet zich door de daarvoor in aan
merking komende organisaties en in-
ven voorlichten. Zij zal daartoe bin-
stellingen uit het maatschappelijk le-
nenkort met de bedoelde organisaties
en instellingen mondelinge besprekin
gen houden. Deze hebben de gelegen
heid gehad schriftelijk haar standpunt
ten aanzien van het Londense rapport
uiteen te zetten.
De commissie stelt alles in het werk
haar opdracht zo snel dit kan te vol
voeren. Het vraagstuk van de positie
van de ouden van dagen heeft hierbij
de bijzondere aandacht.
Sociale hulpverlening
aan werkloze arbeiders
Na de bevrijding werd bij de veror
dening van het militair gezag van 16
Mei 1945 de oude steunregeling vervan
gen door de regeling ^overbrugging^,-
uitkering."
Hierin zijn enkele wijzigingen aange
bracht, waarvan als de voornaamste
genoemd worden: het binden van de
uitkeringen aan een bepaald maxi
mum, de inschrijving van de gezinsle
den boven 16 jaar, van de overbrug
gingsuitkering genietenden, bij de ge
westelijke arbeidsbureaux en de mo
gelijkheid tot uitsluiting van arbeiders
die behoren tot een groep, waarin
ieder geacht kan worden arbeid te
kunnen vinden.
(Vervolg van pag. 1)
bezettingstijd, vrezen we, dat we in Ne
derland veel te lang blijven in een periode
van herstel voor er van een en hoe
noodzakelijk vernieuwing sprake kan
zijn. Over de perszuivering wordt met
geen woord gerept. Typerend voor de
houding van de regering ten opzichte van
de zuivering lijkt ons in de paragraaf be
treffende de zuivering van universiteiten
en hogescholen, de uitspraak: „Inzonder
heid werd door herhaalde besprekingen
gepoogd het vertrouwen van jonge men
sen, die gedurende de bezettingstijd ge
toond hadden karaktervastheid en fier-*
heid te bezitten, niet te zeer teleur te
stellen."
Nieuw en verheugend in de nota Is de
aankondiging, dat opgesteld werd een voor
ontwerp van wet betreffende publiek-'
rechtelijke organisaties van het bedrijft
leven. Hiermee zal, wat reeds door Troel-'
stra ln 1907 werd bepleit en hetgeen ta
het rapport Nieuwe Organen door de
S.D.A.P. opgesteld nader is uitgewerkt,
opgenomen worden in het beeld van ona
Nederlandse Staatsrecht. Hiertoe werd bij
de Grondwetsherzieningen van 1922 en 1931
reeds de mogelijkheid geschapen. Hierdoor
zullen tevens de ons door de Duitsers
nagelaten bedrijfsorganisaties kunnen ver-'
dwijnen. Eveneens verheugend is de me
dedeling, dat men bezig is met de zo
nod zakelijke herziening en uitbreiding
van onze sociale verzekeringen. Men be*
oogt een volksverzekering, welke door.
territoriale organen, Sociale Raden gehe
ten, zal v/orden uitgevoerd. Ook deze
sociale raden passen zeker in het kader
der nieuw in te stellen publiekrechtelijke
organisaties.
Nieuw is ook de aangekondigde spaar
en voorschotregeling, welke er zeker toe
zal kunnen bijdragen in de grootste mate-
riëele nood der minst draagkrachtige ge
zinnen te helpen voorzien.
Van de vele in de nota aangeroerde^
onderwerpen, willen we alleen nog noe
men Indonesië. Zeker één van de bran-
dendste problemen die om oplossing
schreeuwen en waarom wij misschien wel
het meest reikhalzend naar deze rege
ringsverklaring hebben uitgezien. Met een
kleine, doch uiterst belangrijke wijziging,
moeten wij hoe te betreuren ook de
nota naschrijven: „Er zijn geen tekenen
die er op wijzen, dat de regering in staat
is maatregelen tegenover de algemene
nood te nemen". 1) Wij weten en beseffen
ten volle voor hoe zware taak in het bij-
zender in deze de regering staat, doch
termen als „gezond" nationalisme en
„eervolle" pogingen om blinde machten
te beteugelen 2) kunnen nu juist niet dat
vertrouwen in het regeringsbeleid schep
pen, hetwelk toch zo dringend nodig is.
Machtig zijn de problemen, sober de
gegeven oplosingen en sober zal het leven
van ons allen in de komende jaren moe
ten zijn, het blijkt ten duidelijkste uit
de onderwerpelijke nota, waarvan wij de
bespreking in het parlement met bijzon
dere belangstelling tegemoet zien.
E. T.—C.
1) In de nota staat ln deze regel in
plaats van „regering", republikeins.
2) De betreffende uitspraak luidt:
„Voor de regering ligt het probleem al
dus, dat vooreerst zij er van is uitgegaan
om met een gezond Indonesisch nationa-;
lisme samen te werkén en zij daartoe
bereid blijft, vervolgens dat nog steeds
geen eervolle poging mag worden ver-!
zuimd om de blinde machten te beteu
gelen, die Java's lot en dat onzer weer
loze landgenoten in handen hebben ge
nomen en voorts dat noodzakelijk de
voorwaarden moeten worden geschapen,
die den Britsen bondgenoot tot doeltref
fend handelen tegen extremistische ex-
cessen ln sta^t moeten stellen".
In het orgaan der Ned. vereniging
A.V.O. wordt de aandacht gevestigd o»
een geval van sociale onrechtvaardig
heid, wat betreft de ongevallenwet.
Een vakarbeider, die een ongeval
krijgt in een laag betaald noodbaantje,
dat hij genomen heeft om aan depor
tatie te ontkomen, krijgt een uitkering
berekend naar het loon voor dat nood-
baantje betaald en niet naar zijn loon
als vakarbeider.
Iemand, die zich heeft laten depor*»
teren en tijdens zijn werken voor da
vijand een ongeval krijgt, ontvangt een
ongevallenrente op de basis van het
veel hogere vakarbeidersloon.
Juridisch schijnt dit juist te zijn....*
of is het alleen maar bureaucratie?
In het blad wordt verder nog meege
deeld dat de regering bezig is maat
regelen te treffen om in het hopeloze
tekort aan kunstledematen te voorzien.
