Amsterdam duldt geen Frontzorgspelers
Protesten tegen hoofdstedelijke opera
Dr. v. Mook in Nederland
Noodzakelijkheid van overheids
bemoeiing algemeen beseft
E.A.M.
doet beroep
de Drie
Van Genechten's
laatste brie!
•WOENSDAG 19 DECEMBER 19*5.
3e Jaargang No. 99-320.
1 Directeur: M. J. Roggeveen.
Hoofdredactrice: E. Tas—Callo.
lkirtaarder
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMGEVING
UITGAVE. STICHTING „DE VRIJE ALKMAARDER"
ACHTERDAM 20. TELEF. REDACTIE 2214. TELEF. ADMINISTRATIE 3971.
De eerste voorstelling van de Am
sterdamse Gemeentelijke Opera na de
bevrijding in de Stads-Schouwburg
is niet' onopgemerkt voorbijgegaan.
31
Zowel in als buiten de Schouwburg
is het tot grote strubbelingen geko
men, waarbij de politie krachtdadig
moest optreden.
De protesten gingen niet zozeer tegen
de opera „Tosca", die gisteren opgevoerd
werd al valt er te discussiëren over
de vraag of de keuze wel erg gelukkig
is geweest als wel tegen de optreden
den, die tijdens de oorlog hebben door
gezongen doch door de ereraad „zuiver"
(werden bevonden.
De bezetting der rollen was dezelfde
als tijdens de oorlog: Ruth Horna, Chris
Reumer, Otto Couperus, Siemen Jongsma,
'Henk Angenent, Jan Voogt, Frits Bosch,
F. Mahn en Marjo Silvester. Albert van
I Raalte trad op als gastdirigent en Cruys
Voorbergh als regisseur.
Reeds voor de aanvang van de opera
was het rumoerig voor de Schouwburg.
De demonstranten droegen borden en ga
ven pamfletten uit, zodat spoedig de
vloer van de hall bezaaid was met papier.
I Een der pamfletten zei het kort en bon
dig: „Amsterdam duldt geen Frontzorg
spelers in haar Schouwburg", een ander
was uitvoeriger en was ondertekend door
een reeks kunstenaars, o.a. Albert van
Dalsum, A. Defresne, Joanna Biepen-
brock, Geza Frid, Ben Groeneveld, Jan
Havermans, Ed. Hoornik, Paul Huf, A.
R. Hulshoff, A. Juda, Nell Knoop, Kom-
ter, Hildo Krop, Lou Lichtveld, Bertus
van Lier, Fientje de la Mar, Hans van
Meerten, Jan Musch, Loudy Nijhoff, John
Raedeker, dr. A. RomeinVerschoor,
Louis Saalborn, jhr. J. W. Sandberg, Wim
Schumacher, Mary Smithuysen, Ferd.
Sterneberg, Jo Sternheim, ir. A. J. v. d.
Steur, Paul Storm, Charley Toorop, Jelle
Troelstra, Ed. VoornTSn, Theun de Vries
en Jan Wiegers. i/GTCWl&N
!fn de schouwburg
De Schouwburg zelf was geheel uitver
kocht. Reeduin het eerste bedrijf werd
er geprotesteerd, "jianaf het balcon werd
er geroepen: „Weg ihet de Frontzorg-
opera."
De politie verwijderde de protesteren
den, terwijl Chris Reumer zijn grote aria
verder zong. Het licht ging aan èn uit,
maar de opera werd voortgezet.
Even later nochtans werd weer vanaf
het balcon hard geschreeuwd tegen de
optredenden. Op hardhandige wijze wer
den daarna enige bekende toneelspelers
isters), die vanaf het balcon hadden ge
protesteerd, uit de zaal verwijderd, waar
bij een burger zich zeer ijverig betoonde.
Tegen hem werd door degenen, die ver
wijderd waren, een klacht ingediend. De
politie was zowel in burger als in uni
form in grote sterkte aanwezig. Het
tweede bedrijf verliep zonder incidenten,
maar bij de aanvang van het derde be
drijf werd het op de gaanderij rumoerig.
Enige personen, die daar hard schreeuw
den, werden de zaal uitgewerkt, waarbij
een vechtpartij ontstond. Een agent trok
zijn sabel, maar de rust was spoedig
weergekeerd.
Aan het slot van de opera bracht het
publiek, dat kennelijk op de hand van
de artisten was, hun een ovatie. Zij
kregen grote bloemstukken en kransen,
evenals de directeur van de Opera, de
heer Van Dellen, en de dirigent.
en daar buiten
Intussen was het buiten allesbehalve
rustig geweest. De demonstranten ver
trapten bij de artisteningang de bloemen,
die binnengedragen zouden worden er
trachtten de ingang binnen te dringen
De politie sloeg er flink op los met de
blanke sabel en moest daarna nog her
haaldelijk optreden, toen„zachte drang"
en aanmanen tot doorlopen, waartoe zij
zich eerst beperkte, niet hielpen. Het ge
hele plein werd met de hulp mede van
de bereden politie, schoongeveegd. Voor
al na afloop van de opera ontstonden
er strubbelingen, o.m. toen ook enige
Nederlandse soldaten, die luid „collabora
teurs" riepen, zich in de strijd mengden.
De straat voor de artisteningang was
geheel door de politie afgezet, omdat de
demonstranten probeerden de banden van
de autobus, die het orkest en de optre
denden zou wegbrengen, stuk te snijden
Niemand werd daar toegelaten. De ge
hele avond heeft het gejoel (o.a. „Sieg
Heil") en het demonstreren voortgeduurd.
Totaal zijn elf personen uit de Schouw
burg verwijderd en verscheidene zijn naar
het politie-bureau gebracht, waar zij ech
ter slechts korte tijd zijn vastgehouden.
De politie trachtte zoveel mogelijk moei
lijkheden te voorkomen, maar moest nu
en dan toch met kracht van de wapens
gebruik maken.
Naar de directie van de Opera mede
deelde, zullen de voorstellingen worden
voortgezet.
Luitenant-Gouverneur Generaal Dr. H.
J. van Mook is gisteren, vergezeld van
zijn secretaresse, mej. Stokwük, op
Schiphol aangekomen met de Skymaster
van de Nederland—Indië-lün onder com
mando van den K.L.M.-piloot Both. Ter
begroeting waren o.m. aanwezig Prof. Dr.
J. H. A. Logemann, minister van Over
zeese Gebieden; Generaal J. C. J. Bon-
gers, hoofd van Oost- en West-Indische
Zaken, 'de heer A. Plesman, directeur
van de K.L.M., een delegatie van de
Vereniging NederlandIndonesië en enige
afgevaardigden van „Perhimpoenan In-
donesia", die Dr. Van Mook een gesloten
brief aanboden.
Voor de microfoon van „Herrijzend
Nederland" vertelde Dr. Van Mook den
luisteraars in Nederland, dat hij hoopte
dat zijn verblijf in het moederland slechts
kort zou zijn en dat dit verblijf voor Ne
derland en het Koninkrijk de gevolgen
mag hebben die men er van verwacht.
Met het vertrek van Dr. Van Mook
naar Nederland en de reis van vooraan
staande republikeinen door Midden-Java,
heerst er uitwendig een politieke rust in
Indonesië.
Tweede Kamer behandelt regeringsnota
Gisteren is de Tweede Kamer in middag- en avondzitting bijeengekomen, om
diverse punten van de regeringsnota te behandelen. Uit de betogen der verschil
lende sprekers bleek, dat men het In grote lijnen eens was met de politiek van
de regering. Alleen de communisten leverden scherpe critiek.
SOCIAAL
VERANTWOORDEHEIDSBESEF.
De heer S u u r h o f (soc. dem.) con
stateert een kollossale uitbreiding der
overheidsbemoeiing op het punt van
de arbeidsverhoudingen. Dit is een
uitvloeisel van een gegroeid sociaal
verantwoordelijkheidsbesef bij over
heid en volk. Jammer is, dat het pio
nierswerk ten deze gescheiden moet
onder de huidige daling van het wel
vaartspeil.
Wat de loonhoogte betreft, waartoe
de regering komen wil, geeft de nota
echter nog weinig houvast.
Bij de D. U. W.-werken worden nog
steeds lonen betaald, die nauwelijks
de 20 gulden halen. Dit ligt waar
schijnlijk aan de lagere ambtelijke or
ganen. Wat de rijksbemiddelaars be
treft vraagt spr. zich af of men wel
de juiste personen gekozen heeft.
Hoe denkt de regeering over een zo
billijk mogelijke verdeling van het
nationale inkomen? Spr. acht het bil
lijk, dat de salarissen boven 4000 gul
den niet in die mate zullen ©tijgen
als de lagere.
Wie denkt er aan de kleine
spaarders?
De heer Bierman (lib.) zou gaarne
willen weten hoeveel honderd mil-
lioen gemoeid is met het toeslagstel
sel. Allerlei lonen worden verhoogd,
maar wie verhoogt de inkomsten van
de kleine spaarders? Bij hen snijdt het
mes van twee kanten. De regering
houde zich hun lot.^yoor ogan.
De heer S m e e n k (a.r.) geeft toe,
dat overheidsbemoeiing niet steeds te
ontgaan is. Zoveel mogelijk drage men
die bemoeiing over aan de Stichting
van de Arbeid.
De heer Schmall (c.h.) heeft
met waardering kennis genomen van
de regeringsnota. De regering heeft
blijkbaar en vast en weloverwogen
plan inzake de loon- en prijsvorming.
Daarmede is reeds veel gewonnen.
Spr. is ernstig bevreesd, dat voor
Minister Mansholt heeft bij de de
batten in de Tweede Kamer medege
deeld, dat niet alleen de peulvruch
ten binnenkort van de bon gaan,
maar ook grutterswaren, biscuits,
koek, cacao en verschillende ver
snaperingen. Ook het varkensvlees
zal in de naaste toekomst vrij komen.
op
De E.A.M.-coalitie van 6 Griekse linkse
partijen, heeft gisteren een boodschap
aan de drie ministers van Buitenlandse
Zaken te Moskou gezonden, waarin ge
vraagd wordt te helpen bij de vorming
van een Grieks kabinet, waarin de E.A.M*
zou zijn vertegenwoordigd. De huidige
Griekse regering van Sofoelis wordt van
de hand gewezen als niet in staat om de
Griekse problemen op democratische
wUze op te lossen. De boodschap voegde
hieraan toe: „de aanwezigheid van
vreemde troepen in Griekenland wordt
met de dag meer ongewenst".
Op het Witte Huis te Washington Is
medegedeeld, dat Truman dagelijks door
middel van telegrammen in contact blijft
met Byrnes te Moskou.
Aan de terugkeer van Stalin naar
Moskou op dit ogenblik wordt groot ge
wicht gehecht. Volgens een autoriteit te
Washington zou dit feit de kans op een
betrekkelijk succes van de conferentie
met minstens vijftig procent verhogen.
De Sowjet-delegatie zal nu, indien dit
nodig is, snel met Stalin ruggespraak
kunnen houden.
De besprekingen van het plan voor de
controle op de atoom-energie zou \rol-
gens binhengekomen aanwijzingen niet
veel tijd vergen. Men verwacht, dat cfe
Sow jet-Unie, ofschoon zonder veel
enthousiasme, zich met het plan zal
verenigen.
brede lagen, der bevolking gebrek voor
de deur staat. Heeft de regering reeds
gegevens omtrent het aantal dergenen,
die nu reeds onder den loonvloer zijn
aangeland?
Critiek der Communisten
De heer De Groot (communist)
noemt de bouw van de nota onsamen
hangend. De loon- en prijspolitiek houdt
verband met het gehele regeringsbeleid,
dat hier echter thans niet aan de orde
is. De programrede van den minister
president na de bevrijding hield beloften
in, welke deden vermoeden, dat er iets
veranderd was. Deze nota bewijst, dat
er niets veranderd is. Zij ademt de oude
vooroorlogse reactionaire werkgevers-
mentaliteit.
(Stemmen: O zo!
De loonvloer moet liggen om en nabij
een bedrag van 50.per week. Spr.
wijst op de voorzieningen van de mijn
werkers. Er moet een pensioenregeling
komen, niet alleen voor mijnwerkers,
maar voor alle arbeiders.
Het inflatiegevaar mag niet alleen ten
koste van de arbeiders worden afge
wend. Een weinig offervaardigheid bij
ondernemers zou stellig op zijn plaats
zijn. Spr. wil twee soorten lonen, waar
door subsidies kunnen worden gespaard.
Tegen de spaarregeling heeft spr.
ernstige bezwaren. „Wij zijn het kwar
tje van Romme nog niet vergeten. Dit
zijn reactionaire bedenksels."
Prof. Romme lijkt spr. niet de ge
schikte man om als loondictator in
Nederland op te treden. Er moet een
sociale raad komen, welke in het open-
Voor hij zich van het leven beroofde,
heeft Mr. R. van Genechten 'aan den
Griffier van het Bijzonder Gerechtshof
te 's-Gravenhage een brief doen toeko
men, geschreven in de gevangenis te
Scheveningen.
Van Geneclrten schrijft, dat de houding,
die de leidende Nederlandse nationaal-
socialisten tijdens de oorlog hebben in
genomen, werd ingegeven door de ge
dachte, dat zij beter dan de overgrote
meerderheid der bevolking inzagen,
waar het belang en de toekomst van het
Nederlandse volk lag.
Voorts zei hij: „De vergissingen, die wij
begaan hebben, zijn té fundamenteel om
door een beroep op goede trouw gedekt
te worden. Wanneer men zich in een zo
critische tijd als het Nederlandse volk
heeft meegemaakt, afscheidt van de
overgrote meerderheid en van de politiek
der wettige regering kan dit alleen ver
ontschuldigd worden, wanneer men blijkt
juist te hebben gezien
baar regels stelt voor een progressie e
loonpolitiek.
Min. Drees antwoordt
De minister van Sociale Zaken, de
heer Drees, zegt de Kamer dank voor
de wijze, waarop dit debat gevoerd is.
Spr. constateert, dat de grondgedachte,
dat er leiding aan prijzen en lonen moet
worden gegeven, niet is aangetast.
Wij moeten onze productie verhogen
en onze export opvoeren. Ons volk als
geheel moet zich beperkingen opleggen
ten opzichte van de consumptie. De re
gering heeft eerst zoveel mogelijk ge
kocht om het uitgehongerde volk te
voeden. Sommige bestellingen zijn ech
ter teniet gedaan, &.v. ten aanzien van
thee en koffie. Wij moeten rekenen op
onze eigen productie, ten dele voor
eigen gebruik, ten dele voor export.
Spr. meent, dat het mogelijk is binnen
afzienbare tijd weer op het peil van 1940
le komen.
Waar hoge winsten worden genoten,
meet worden ingegrepen. De meest
draagkrachtigen moeten ook mede-
dragen. Anders is het niet mogelijk van
de arbeiders te verlangen, dat zij met
een zeer bescheiden inkomen genoegen
nemen.
(Zie vervolg pag. 3)
