Indonesië gemenebest - Partner Koninkrijk
„Wij geven gestalte aan het
democratisch socialisme"
GEEN POLITIEKE EENHEID DAN DOOR
VRIJWILLIGE AANVAARDING -
MAANDAG 11 FEBRUARI 1SM.
Se Jaargang No. lU-Mt
Directeur: M. J. Roggeveen.
Wnd. Hoofdredacteur: A. H. Hommersom.
kmaarder
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMGEVING
UITGAVE. STICHTING .DE VRIJE ALKMAARDEE"
Redactie en Adm.: Achterdam ZO, tel. Z274. Advertentie-afd.: Langestraat 15, tel. 5*71.
Tot dal een vrije beslissing genomen i»;
Daarna toelating tot U.N.O.
Aan de Stalen-Generaal in Den Haag, aan de Indonesische vertegenwoor-
Idigers te Batavia, en in Londen en Washington heeft de Nederlandse regering
ide volgende voorstellen omtrent haar beleid ten aanzien van Indonesië bekend
S^gemaakt:
AEr zal zijn een gemenebest Indonesië, deelgenoot in het Koninkrijk,
I samengesteld uit landen met uiteenlopende graden van zelfregering.
g. Er zal ingesteld worden een Indonesisch burgerschap voor allen, die in
Indonesië geboren zijn. Nederlandse en Indonesische burgers zullen
bevoegd zijn tot het uitoefenen van alle burgerschapsrechten in alle delen van
het Koninkrijk.
De inwendige aangelegenheden van het gemenebest Indonesië zullen
door de eigen organen van dat gemenebest zelfstandig worden geregeld,
waarbij voor het gemenebest als geheel wordt gedacht aan een op democratische
wijze samengestelde Volksvertegenwoordiging, derhalve met een substantiële
1 Indonesische meerderheid, een ministerie, samengesteld in politieke harmonie
met de volksvertegenwoordiging, en een vertegenwoordiger van de Kroon als
hoofd van de regering.
wijs, vrijheid van mening en menings
uiting.
f. De centrale organen, die functies
uitoefenen voor het gehele Koninkrijk,
zullen worden samengesteld uit ver-
'egenwoordigers van de rijksdelen. Ge
dacht is aan een rijkskabinet, samen
gesteld uit ministers uit alle rijksdelen
en aan rijkswetgeving, die de instem
ming behoeft van de volksvertegen
woordigingen der onderscheiden rijks
delen.
g. Na de inwerkingtreding van de
bovengenoemde constitutie zal de Ne
derlandse regering de spoedige toelating
bevorderen van het gemenebest Indo
nesië als lid van de U. N. O.
d. Ten einde in staat te zijn" om de
plichten na te komen, die art. 73 van
het Handvest der Verenigde Volken op
het Koninkrijk legt. zal de vertegen
woordiger van de Kroon onder verant
woordelijkheid van de regering van het
Koninkrijk met enkele bijzondere be
voegdheden bekleed zijn ter waarbor
ging van fundamentele rechten, van goed
bestuur en gezonde financiën. Hij
oefent deze bijzondere bevoegdheden
alleen uit. indien deze rechten en be
langen worden aungetast.
e. De constitutie, waarin de voren
bedoelde structuur zal zijn vervat, zal
waarborgen bevatten ten aanzien van
fundamentele rechten als godsdienst
vrijheid. rechtsgelijkheid, ongeacht ge
loof en ras. bescherming van persoon
en goed, onafhankelijkheid der recht
spraak. bescherming van de rechten
van minderheden, vrijheid van onder-
Sjahrir volledig gemachtigd
om te onderhandelen
Naar bekend is geworden, heeft
Sjahrir van Soekarno en het repu
blikeins kabinet in Djokjakarta
volledige bevoegdheid gekregen
om te onderhandelen met Dr. van
Mook en Sir Clark Kerr.
Voorlichting geregeld te
Batavia.
Lt.-gouverneur-generaal dr. Van
Mook, de bijzondere Britse gezant,
Sir Archibald Clarck Kerr en de
minister-president van de Indonesi
sche regering, Soetan Sjahrir, zyn
Zondagmiddag te Batavia bijeenge
komen voor officiële bespreking van
de voorstellen, welke dr. Van Mook
van de Nederlandse regering heeft
meegebracht.
Het eerste onderwerp van discus
sie vormde de coördinatie van de
voorlichting gedurende de voortgang
der besprekingen. Men is ten aan
zien van de volgende punten tot
overeenstemming gekomert:
1. De ofifciële instanties voor
voorlichting van elke partij moeten
de officiële verklaringen van de
andere partij in haar geheel publi
ceren.
2 Er zullen door geen der par
tijen enige moeilijkheden in de weg
geleed worden aan de circulatie van
zuiver en rechtstreeks nieuws en
commentaar.
3. De drie partijen zullen hun best
doen iedere toespeling van provoca
tieve en opruiende publiciteit tegen
te gaan.
Do optimisten
Op Goam bevinden zich 500 Japanse
soldaten, die nog steeds weigeren zich
over te geven. Zij worden thans met
pamfletten en radio-oproepen „be
werkt".
Kamer eden voor Indonesië-
commissie benoemd
's-Gravenhage, 11 Febr. - De voor
zitter van de Eerste Kamer heeft
benoemd tot leden van de parle
mentaire commissie voor Indonesië:
de heren Weiter, oud vice-president
van de Raad van Ned.-Indië, oud
minister van koloniën, jhr. de Sa-
vornin Lohman, hoogleraar aan de
rijksuniversiteit te Utrecht en N.
Vijlbrief.
Als Tweede Kamerleden zijn be
noemd: Van Poll, Meyerink, drs.
Korthals en dr. ir. Heertjes.
De voorzitter der Tweede Kamer
heeft zich voorbehouden nog één
of meer leden aan de commissie toe
te voegen.
Antwoord van
Kath. Volkspartij
Gemeenschappelijk urgentie
program opgesteld
De Katholieke Volkspartij heeft
r.aar aanleiding en na kennisnem ng
van het gepubliceerde urgentiepro
gram van de nieuwe Partij van de
Arbeid een ontwerp voor een ge
meenschappelijk urgentieprogram
Dpgemaakt, dat mede ten grondslag
zal liggen aan besprekingen, welke
ter zake zullen worden gevoerd tus
sen partijen, die daartoe een dezer
dagen zijn uitgenodigd.
De partijraad van de Kath. Volks
partij is in vergadering bijeen ge
weest. In het dag. bestuur hebben
zitting o.a. de heren prof. Romme
en prof. De Quay.
Congres Party v. d. Arbeid
Zaterdag is te Amsterdam in Kras-
napolsky het stichtingscongres van
de Partij van de Arbeid geopend.
Op het podium hadden o m. plaats
genomen prof. Banning (voorzitter),
Van der Goes van Naters, minister
Drees, prof. Kranenburg, oud-minis
ter mr. Oud, Koos Vorrink, mr Joe-
kes. mr Van Walsum, Woudenberg
en Thomassen
Prof. Banning stelde hen aan het
congres voor en hield vervolgens de
begroetingsrede.
„Wij zijn hier gekomen om de de
mocratische socialistische idee rich
ting en gestalte te geven. Er wordt
Regeringsbeleid op basis
Koninklijke belofte
De Ned. regering gaat bij baar beleid
ten aanzien van Indonesië uit van de
overtuiging, uitgedrukt in de rede van
de Koningin van 6 December 1942, met
de woorden: „lk weet, dat geen politie
ke eenheid en verbondenheid op de
duur kunnen blijven bestaan, die niet
door de vrijwillige aanvaarding en
trouw van de overgrote meerderheid
der burgerij worden gedragen."
Zij plaatst zich, daarop voortbouwend,
op het standpunt, dat de bevolking van
Indonesië na een begrensde periode
van voorbereiding in vrijheid over haar
staatkundig lot zal moeten beslissen.
Mitsdien acht zij het haar plicht, al
les in het werk te stel en om zo spoe
dig mogelijk de voorwaarden in het
leven te roepen of tot vervulling te
brengen, die zulk :en vrije beslissing
mogelijk zullen maken en haar inter
nationale erkenning zullen verzekeren,
daarmede tevens uitvoering gevende
aan het bepaalde in artikel 73 van het
Handvest der Verenigde Volken.
Zij is daarbij, zonder iets aan het in
de aanvang genoemde beginsel te kort
te doen. harerzijds - eneens overtuigd,
dat ook daarna het heil van het land en
van de onderscheiden volken van Indo
nesië zijn beste waarborg zal kunnen
blijven vinden in de vrijwillige besten
diging naar de woorden van de Konin
gin: „Een rijksverband waarin Neder
land, Indonesië, Suriname en Curagao
te zamen deel zullen hebben, terwijl zij
ieder op zichzelf de eigen inwendige
aangelegenheden in zelfstandigheid en
steunend op eigen kracht, doch met de
wil van elkander bij te staan, zullen
behartigen.
Op grond van het vorenstaande stelt
de Nederlandse regering zich voor om
in overleg met veelzijdig gekozen, ge
zaghebbende vertegenwoordigers van
Indonesië, een Btructuur Ij ontwerpen
voor het Koninkrijk en voor Indonesië,
gebaseerd op een deelgenootschappelij-
ke democratische grondslag. Deze struc
tuur zal gelden voor een begrensde
tijdsduur, binnen welke het mogelijk
wordt geacht, dat de voorwaarden voor
de hierboven bedoelde vrije beslissing
zullen zijn vervuld. Aan het einde van
die tijdsduur zullen de deelgenoten
zelfstandig beslissen omtrent de voort
zetting hunner betrekkingen op de
grondslag van een alsdan volledig en
vrijwillig deelgenootschap.
Verschil van mening over de vraag
of die tijdsduur alsnog behoort te wor
den verlengd voordat een vrije beslis
sing mogelijk is. zal worden onderwor
pen aan een verzoeningsprocédure of,
zo nodig, aan arbitrage.
Geen voorzitter, maar
presidium
De Partij van de Arbeid zal geen
voorzitter hebben. Het voorl. bestuur
zal een presidium van 3 leden kiezen,
die om beurten de voorzittershamer
zullen hanteren.
Het bestuur is samengesteld uit de
leden (voor de S. D. A. P.:) Koos
Vorrink, mevrouw Ribbius Pelletier,
min. Drees, jhr. vaa»der Goes van
Naters, Palhr, Stufkens, van Liendcn,
van der Kieft en Woudenberg; (voor
de Vrijzinnig-Democraten:) prof.
Kranenburg, mr. Oud, mr. Jookcs en
de heer Harmsen; tvoor de Christo-
foorgroep:) Ruygers enWillemse)
(voor de Chr. Dem. Unie:) van den
Brug en Koenraads; (voor de „dak
lozen:) Kleywegt en Haverman en
als twintigste lid Z.Exc. prof. ir. W.
Schermerhorn.
van nu af aan 'n nieuw hoofdstuk in
't bock der geschiedenis van het poli
tieke leven van ons volk geschreven.
De nieuwe party is niet een in el
kaar getimmerd revolutiehuis of ccn
bedenksel van goedwillende intellec
tuelen. maar het is een reële groei;
het is een verzet tegen de ontrech-
ting van de kapitalistische maat
schappij. Het socialisme is geboren
uit dit verzet"-
Met de verzekering, dat er niet ge
marchandeerd is en geen compromis
is gesloten, doch dat de doorbraak
gekomen is uit eerlijk en oprecht
overleg, besloot prof Banning zijn
gloedvolle red"
Zijn laatste woorden: „Hier is de
Partij van de Arbeid" werden luide
toegejuicht.
Prof. Lieflinck aan het woord.
Direct na de toeepraak van prof.
Banning arriveerde op het congres
prof. mr. P. Lleftinck. minister van
Financiën, die door den voorzit'er
werd voorgesteld als een nieuw par
tijlid (Geroep: als penningmeester?)
(Zie vervolg pag. 5)
Matige, aan de kust tijdc'bk krnch-
tige wind tusren West en Noord. Wis
selende bewo'king met plaatselijk een'
enkele bui, iets lagere temperaturen.