kmaardes'
Staatsgreep voorbereid „tot steun
van het wettig gezag"?
VEEL SPAREN EN ZUINIG LEVEN
EEN ZWARTE DAG
voor de Wieringermeer
„VRIJHEID", een toneelspel over
de bezetting t
DEN VADERLANDT GHETROUWE
VRIJ WAR»C
•eter kan het weerbericht niet
luiden:
ZONNIG WEER MET OOSTELIJKE
WIND.
Wij danken het Meteorologisch
Instituut.
DINSDAG M APRIL 1846.
3e Jaargang No. 196-417.
Directeur: M J Roggeveen.
Wnd Hoofdredacteur: A H Hommerson.
Redacteur stad: G. W M. Willems.
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMGEVING
UITGAVE. STICHTING .DE VRIJE ALKMAARDER'
Redactie en Adm.: Aebterdam 10. tel. 2274. Advertentie-afd.: Langestraat 15, tel. 3971.
STAKING IN PALESTINA
Vanmorgen tal door geheel Palestina
een staking van Arabisch» en Joodse
lagere ambtenaren worden uitgeroepen.
Hun aantal bedraagt ineer dan 0.000
Dit is een van de grootste crises op dit
gebied in de geschiedenis van het man
daat. De staking tal voortduren, totdat
de eisen, waaronder uitbetaling van
duurtetoeslag, zuilen zijn ingewilligd.
Een ontmoeting met samenzweerders!
Er gebeuren vreemde
dingen in ons landje
(Van een bijzonderen correspondent).
Met een klein gezelschap aten wij Vrij
dag Jongstleden een eenvoudig hapje in
een keurig restaurant te Rotterdam De
tong was wel doorbakken, de spinazie
hoogstwaarschijnlijk vers en de aard
appelen van een aangenaam bruin. Dc
samenstelling van het gezelschap leidde
er toe. dat het gesprek hoofdzakelijk ging
over de zuivering in het algemeen en de
perszuivering in het bijzonder. Zo Juist
hadden we een zijsprongetje gemaakt
naar de General der Fjjgger Chrlstlan-
sen, die in een eenvoudig costuum zijn
tijd kort met puinruimen en herstelwerk
zaamheden aan zijn gevangenis, toen de
eigenaar van de voortreffelijke zaak ons
een extra bulletin kwam brengen waarin
een staatsgreep "werd aangekondigd.
Penetratie in politiecorpsen?
Een aantal notabele burgers en officie
ren. met naam en huisadres genoemd,
hadden zich verbonden de regerlng-
Schermerhorn ten val te brengen. Ze be
schikten ov?t wapenen en konden reke
nen op de steun van eefi aanzienlijk deel
der politiecorpsen in een aantal grote
steden. De vei zamelden, goeddeels ac
tieve oud-illegalen, grepen reeds naar de
plaats, waar tuft revolvers plachten te
hangen toen iemand er op attent maakte,
dat het een bulletin van „De Waarheid"
was. De trekkers ontspanden zich en we
hielden ons weer bezig met de tong.
Daarop volgde de verrassende medede
ling, dat de genoemde staatsgrypers zich
aan een tafel hadden geze' in~een an
dere hoek van de zaal.
Inderdaad zaten daar de notabelen en
de officieren, vergezeld van enkele ver
slaggevers, o.m. van. de Nationale Rotter
dammer en De Maasbode.
Ernstig en dorstig
We hielden de conspirateurs gestadig in
de gaten en zagen, dat dé gezichten ern
stig stonden. De glazen werden in een
driftig tempo leeggedronken en opnieuw
gevuld. Van tijd tot tijd kwamen andere
officieren binnen, salueerden, kregen een
of andere mededeling en vertrokken.
Men zwoer duidelijk samen
Af en toe raakten een paar heren op
drift en vormden afzonderlijke groepjes.
Wij hadden het geluk, dat een der heren,
die „perschef^ van 't comité bleek te zijn.
argeloos naar onze tafel afdreef en met
een een verkiezingsredevoering ging hou
den. Er deugde niets van in Nederland.
HIJ had de bewijzen, dat Schermerhorn
communistjyas geweest! En dan"3ê cor
ruptie! Bah!
En in zijn verontwaardiging haalde
deze een pakje Chesterfield voor
de dag, waaruit hij royaal presenteerde.
Vooral Indië zat hem hoog, hetgeen te
vermoeden gaf, dat hij ollebelangen had.
Omstandig zette hij uiteen, dat de rege-
rlng-Schermerhorn volkomen ongrond
wettig was, zodat we velen voor het
eerst „De Waarheid" als een betrouw
baar orgaan gingen' 'Sien.
De overloper.
Toen de perschef in eén wolk van
Chesterfleldrook was verdwenen en wij
onze pudding met bessensap oplepelden,
scheidde zich een Journalist van onsge
zelschap af en schaarde zich, schijnbaar
overtuigd, aan de zijde van
greep.
Na ongeveer een uur kwam hij terug
met een concept-communiqué van de
tegen-regering in zijn zak.
In het communiqué werd gezegd, dat
Overste L. A. M Koppert met enige leden
van een comité ln verïïand met het bul
letin van „De Waarheid" meedeelde, dat
een aantal vooraanstaande mensen ln Ne
derland (hoe bescheiden!), wier trouw
aan de Kroon en het wettig gezag bo
ven alle twUfel verheven Is zoals uit
de verzetsbeweging bewezen kan worden
De onthullingen van „De _W£ar-
heid" over de samenzwering van
overste Koppert met zijn „Lands
knechten" nèeft reeds veel stof
doen opwaaien in de pers. De een
zegt te weten, dat de autoriteiten
van de beweging op de hoogte
waren, maar dat deze geen gevaar
lijke tendenzen heeft; de ander be
weert, dat de autoriteiten Welis
waar ingelicht waren, maar de
heren samenzweerders rustig hun
gang wilden laten gaan, totdat zij
allen tegelijk in de kraag konden
wofden gegrepen.
Overigens zijn de beschuldigingen
ernstig genoeg: de politiecorpsen
van een groot aantal steden zouden
„besmet" zijn; men zou de regering-
Schermerhorn willen omverwerpen.
Hoe het zij: dat er 'een vreemde
mentaliteit heerst bij deze lieden
daarvan getuigt wel het verhaal
van een ontmoeting, die een onzer
medewerkers met de samenzweer
ders had.
Zes mud kolen vóór
November
.Omstreeks half Mei zullen, naar
„Het Vrye Volk" weet te melden,
twee kolenbonnen voor tezamen 6
eenheden worden aangewezen. Ten
minste 25 anthraciet zullen de
handelaren op deze bonnen, die
vóór 1 Nov. a.s. worden gehono
reerd, verstrekken.
28 APRIL WEER BOTER.
Per 28 April en eveneens op 5 Mei
zal voor de leeftijdsgroepen boven
vier jaer een bon worden aangewe
zen voor 125 gram boter en een
bon voor 125 gram margarine. Kin-
deren van 04 jaar krijgen op 28
April voor twee weken 250 gram
boter en 125 gram margarine.
Aan banketbakkers van 19 jaar en
ouder ls vergunning verleend om op 18
en 19 April, 28 en 29 Mei en 6 en 7 Juni
meer dan 11 uur per dag te arbeiden.
Millioenennota 1946:
een organisatie voorbereid bad tot
steun van de Kroon, het wettig gezag en
het een - en ondeelbare Koninkrijk. Het
grondbeginsel' verscbilt niet ln het minst
met wat we hebben gehad in Burger
wacht en BQzondere VrtiwllUre Land
storm. Het plan is overigens ln grote
lijnen bekend aan den minister-president
en aan Lult.-Gen Kruis.
Op d« keper beschouwd..
Zeer voldaan over dit resultaat bespra
ken we vervolgens onder een kopje kof
fie nog de volgende punten:
1°. Door wie wordt de Kroon bedreigd?
Geen sterveling ln Nederland denkt er
over de Kroon tot een punt van practt-
sche politiek te maken.
2'. Het wettlg^.gezag moet beschermd
worden. Dat klinkt wel goed, maar na de
rede van den loslippi^en propagan-
kon dit zeer wel betekenen, dat het
comité zich zou keren tegen de regering.
Zulke mensen zijn kort van memorie en
een kernachtige spreuk als: Rebel ls
rebel en gezag is gezag, is voor deze He-,
den voornamelijk van toepassing, als gij
het gezag dragen.
3°. Het één- ep ondeelbare Koninkrijk
is waarschijnlljTc wel de kern van de
zaak.
De „Perschef" had ook nog gelegenheid
gehad met welbehagen te adviseren er in
Indië ,j3e zweep over te halen.
Deze heren hebben er groot, belang bij
de besprekingen met de afgezanten van
Sjahrlr, in het honderd te sturen.
alles gebeurde in de nacht van
Vrijdag op Zaterdag ln een prettig restau
rant ln Rotterdam. We moeten deze din
gen niet te tragisch*nemen. Maar het ls
goed, dat ledereen weet: de machten van
conservatisme en reactie, zij, die bij een
vooruitstrevende koers en een liquidatie
van de verouderde koloniale verhoudin
gen hun lieve kapitaal en de daaraan tot
dusver vastzittende macht ln gevaar zien,
zij zullen zich verweren met alle midde
len, die zij dienstbaar achten. Men on
derschatte deze nieuwe revoluttonnalren.
staats- die zich onder allerlei dierbare, vaak po-
litie^hristelijke frasen en schone leu
zen als „Vrijheid" opmaken om hun ver-
lostn stellingen te verdedigen, niet.
Deze staatsgreep is voorlopig afgelast.
Laat ons afWTChten. wat de komende
maand nog brengen zal
de vacature de Savornln Lohman
ls voorzien door de benoeming van W
E. Baron van der Peltz.
Op de eerste Paasdag zullen in Amster
dam geen trams rijden: op tweede Paas
dag ls de dienst normaal.
ff
Tekort 2'/5 milliardJ% milliard
minder dan in 1945
De mlniJter van Financiën heeft bij
de Tweede TTamer de millioenennota,
behorend bfj de rijksbegroting over
1946 Ingediend. Op de gewone dienst
wordt voor 1946 een batig saldo van
f 163.047.648 geraamd, dat besteiftd
als bijdrage aan de buitengewone
dienst, die met een nadelig saldo van
f 2.226.134.267 sluit.
Dit tekort i* belangrijk mindlr dan
het deficit over 1945, dat thans wordt
geraamd op 3.5 milliard.
De vorm der nota Ls in zoverre ge
heel nieuw dat voor het eerst een ifa-
tionaa! budget is opgenomen, dat vier
groepen van huishoudingen onder
scheidt nl.: de gezinshuishouding. d(
bedrijfshuishouding, de overheidshuis
houding en het buitenland. Daarnaast
wordt nog afzonderlijk de kapitaal
markt behandeld, die de crediet-be-
17 April 1945
jy^ORGEN is het een jaar geleden, dat de Wieringermeerpolder door de
Duitsers weer aan de golven werd prijs gegeven. Adri d_e Graaf, één der
voormannen van het verzet in onze provincie, werd op dezelfde dag, toen hij
poogde have en goed in veiligheid te brengen, door de Duitsers gegrepen en
lafhartig neergeschoten.
Perzië trekt klacht tegen
Rusland in
De Perzische r« gering heeft gisteren
op de openbare vergadering van de Vei
ligheidsraad te New York haar klacht
bij de raad tegen Rusland ingetrokken.
Gromyko drong hierna weer aan op
afvoering van de Perzische kwestie van
de agenda. De vertegenwoordigers van
de V.S., Engeland en Nederland
(mr. E. N. van Kleffens) verklaarden
hier tegen te zijn.
Nederlanders moeten
Anstralië verlaten
Door de Nederlandse legerautorltel-
ten te Melbournc is. de Nederlandse
staatsburgers in Australië per circulai
re aangezegd, dat zij spoedig naar Ne
derland of Nedcriands-Indië moeten
vertrekken, aldus bericht de correspon
dent te Canberra van de „Sydney He
rald". De corespondent voegt er aan toe,
dat de uitkeringen aan Nederlanders om
redenen van financiële aard worden
stopgezet en dat, ofschoon officiëei nog
geen datum voor de evacuatie der Ne
derlanders ls vastgesteld, de 31 ste Mei
als uiterste datum wordt genoemd.
89 extra treinen met Pasen!
De Nederlandse Spoorwegen ver-
wachten een grote toeloop van rei
zigers met de Paasdagen, vooral op
Zaterdag en Maandag Er zullen 89
extra treinen ingelegd worden.
6 Mei gaat een nieuwe dienstre
geling in; de spoorbruggen bij
Venlj>„ en Zwolle zullen dan in ge
bruik worden g:enon.en en op de-
zelfde datum zal een rechtstreekse
verbinding AmsterdamParijs v.v.
ingesteld worden.
Een jaar geledan liefst denken we
er niet meer aan was de nood, hier
in Noordholiand, hoog gestegen. In het
Oosten en Noorden van ons land werd
dorp na dorp. stad na stad en tenslot
te provincie na provincie bevrijd.
Toen achtten de Duitsers de tijd ge
komen om in het Westzn hun laatste
misdaden te volvoeren, teneinde de
geestkracht van ons volk volkomen te
breken.
Daarom alleen moest de Wieringer
meerpolder weer onder water gezet
worden, het zware werk van lange
jaren zinloos vernield worden.
Dé tragedie De Graaf.
Toen bevel gegeven werd de polder
te ontruimen kregen de Duitsers met
een de kans de vele onderduikers, die
zich in de Wieringermeer bevonden.^
of zich er naar toe zouden begeven
om te helpen bij de ontruiming, in
handen te krijgen.
Zo gelukte het hen ook De Graaf
gevangen te nem»n. Met een twintig,
tal jongens werd hij op transport ge
steld. Bij het kruispunt van de weg
Wognum naar Benningbroek en de
nieuwe weg naar Spanbroek—Opmeer
werd De Graaf zonder vorm van pro
ces neergeschoten. Op deze plaats is
een monument .opgericht, waarbii mor
gen, na een herdenkingsdienst, die om
9 45 uur te Benningbroek gehoudsn
wordt, een kranslegging zal plaats in
den
Na «cn jaar.
Nu, na een jaar, wordt er hard ge
werkt in de weer drooggemalen Wie.
ringermeer. Er wordt reeds gezaaid
en al zal de oogst niet groot wezen,
toch: er wordt van de zomer weer
geoogst.
Ook de wederopbouw is in volle
gang. De boerderij van De Graaf e.a
zal met een week of drie gereed zijn
en door mvr. De Graaf weer betrok
ken worden.
Tekenen, die er op wijzen, dat de
kracht van de „Meer"-bewoners niet
is gebroken
Mogen het volgend jaar de sporen
van deze zinloze onderwaterzetting zo
goed als geheel zijn verdwenen.
GENERAAL ALS SCHEERMESSEN-
SLIJPER. J-
De Amerikaanse generaal Wainwright.
die in 1942 door de Japanners op de Phi-
lippijnen gevangen werd genomen, heeft
een boek geschreven over zijn krijgsge
vangenschap.
Behalve dat hij geruime tijd tuinbou
wer en geitenhoeder ls geweest, was hij
ook de officiële scheermessenslijper voor
al zijn Europese medegevangenen. Hij
slaagde er o.a. ln het enige mesje van
den Nederlandsen oud-G. G., jhr. Tjarda
van starkenborg Stachouwer, 7 maanden
en 24 dagen lang in bruikbare staat te
houden.
BIOSCOPEN 3 MEI GESLOTEN.
/Het hoofdbestuur van de Neder
landse Bioscoopbond heeft aan de di
recties van de Nederlandse Bioscopen
geadviseerd om op de vooravond van
de nationalen feestdag. (Vrijdagavond
3 Mei) ter gelegenheid van de herden-
De nuttige belasting
betalers
Uit de millioenennota blijkt, dat-
de belastingopbrengsten vier maal
zo groot ,zijn fis in 1938. De op
brengst is in 1946 2206.3 millioen
gulden. Zij Igat zich vergelijken
met een beclrag van 0,6 milliard ln
1938, dus de opbrengst is thans bijna
vier maal hoger.
plaatsvinden, hun theaters vanaf t
n.ro. te sluiten.
hoefte van bedrijfsleven -sn overheid
zal moeten bevredigen.
Buitenlandse leningen en buitenland
se activa kunnen 1.8 milliard
brengen. De resterende 1.2 milliard
zullen moetïn worden verkregen
besparingen daar een inflationistische
geldcreatie anders niet te vermijden
zou zijn.
Het handhaven van 't monetair
evenwicht.
Het monetair evenwicht zal alleen
gehandhaafd kunnen worden docr een
combinatie van zes middelen, n.L:
1 Opvoering van-de arbeidsproduc
tiviteit.
2. Handhaving der consumptie op
het bestaande niveau.
3. Zo groot mogelijke besparing.
4. Concentratie van de invoer op
die goederen, die de arbeidsproducti
viteit kunnen verhogen.
5. Opvoeren van de uitvoer van
goederen om een zo groot mogelijk
deel van de invoer te kunnen betalen
6. Intering van vermogen in het
buitenland om het tekort op de bèta.
lingsbalans aan te vullen, dat* niet
door buitenlandse leningen kan wor
den gedekt.
Salarisverbetering onderwijs
Hogere bedragen z(jn geraamd voor
de salarisverbeteringen bU het onder
wijs, voor sociale jeugdzorg en voor
de bemoeiing van het rijk op het ge
bied van muziek, toneel en letteren.
Naast steun aan jeugd-organisaties zal
ten behoeve van de niet-georganiseer-
de jeugd een rijk-bijdrage worden ver
leend in de kosten van een centraal
apparaat, dat de zedelijke verheffing
van de jeugd beoogt.
De deviezen-opbrengst, die voorna
melijk zal dienen voqr aflossing van
opgenomen credieten. die op korte
termijn lopen, dient in hander. van de
overheid te worden gesteld.
De credietbehoefte van bedrijfsleven
»n overheid zal hoofdzakelijk door be
sparing moeten worden opgebracht
Dezq vrijwillige of gedwongen bespa,
ring wordt op ongeveer 15 procent van
het nationale inkomen geraamd. In
normale jaren kon worden gerekend
op een vrijwillige besparing van 10
pet. van het nationala inkomen: dit
betekent dus een hernieuwde en ver
hoogde spaaractivitelt.
kirgsplechtigheden. welke dan zullen^ Regering en volk moeten te zamen
streven naar het bereiken van het
doel., veel sparen en zuinig leven.
yANDAAG over een week zal in de Gymnasiale Aula voor de eerste maal
door de Alkmaarse Gymnastiekvereniging „Turnlust" het aesthetisch
toneel- en bewegingsspel „Vrijheid", van ChrisJ, J. Masure uit Middelburg, op
gevoerd worden onder regie van mevr Portegïes en met medewerking van een
uit 14 man bestaand orkest o.l.v. den hcer^Gcrritsen. De algemene leiding berust
by den Turnlust-dircctcur, den heer J. van Zoenen. Deze ee-sle opvoering zal
alleen toegankelijk *tjn voor genod'gdcn (illegaliteit, officiële personen, nabe
staanden van ln de oorlog gefasiileerden, pers. èJL).
Baten voor een gedenkzuil
voor hen die vielen
Op Woensdag 24 April zal een op
voering voor danateurs worden ge
houden; Donderdag d.a v. voor leden
en introducé's en tenslotte op Vrijdag
26 April voor het publiek. Men ver
zoekt ons er op te wijzen, dat om 8 uur
zaal absoluut gesloten zal worden;
geen „Alkmaars kwartiertje" dus!
Het toneelspel.
Het spel „Vrijheid" wil in vogel
vlucht de 5-jarige bezetting met de
herkregen vrijheid ten tonele voeren.
Dans. muziek, plastiek en gebaar zul
len het geheel onderstrepen. De strek
king van het stuk is „nooit meer oor
log". terwijl vadertje Tijd (voorgesteld
als een verlichte zandloper) en de
vredesengel het spel aJi.w. dragen.
Het doel.
Het spel is opgedragen aan hen, die
voor het vaderland het leven lieten. Was
oorspronkelijk het doel de opbrengst van
de entrée's en de gelden, die by het ver-
ZANGDIENST.
In verband met de lijdenstijd,
wordt Woensdagavond om 8 uur een
zangdienst gehouden in de Geref.
Kerk te Alkmaar.
Medidaties van Ds. Polman en Ds.
von Meyenfeldt. wg en urn uie uag op meer aan- t
Een gemengd koor verleent haar zondere wijze gestreeld zullen w
medewerking/ dori.
laten der zaai. gestort kunnen wordeq
alleen ter herdenking van gevallen tur
ners ie gebruiken, thars il»t het ln de
bedoeling met deze opbrengst een pe-
denkzuil op te richten voor hen, die vie
len voor Vrij Nederland.
Goed Paasprogramma
in „Het Gulden Vlies" Q
Voor de Paasdagen heeft 't Gul
den Vlies voor een prima program
ma gezorgd De 1ste Paasdag komt
de Hoofdstad Operette, met mede
werking van het Ensemble der voor
malige Fritz Hirsch Operette, zowel
's middags als 's avonds, met Oscar
Strauss" ..Walsdroom", welke ope
rette reeds tweemaal een uitver
kocht huis in Alkmaar heeft gehad.
In deze operette hadden o.a. Paul
Harden en Fritz Steiner een dave»
rend succes.
EXTRA TREINEN.
Ter gelegenheid van de grote dra
verijen op 2e Paasdag zullen enkele
extra treinen de bezoekers trachjen
te „verwerken".
Uit Amsterdam vertrekt een trein
om 11.34 en uit Haarlem om 1052.
(Zoals wij reeds meldden, is dit de
eèrste rechtstreekse treinverbinding
na de oorlog HaarlemAlkmaar)
Van Alkipaar vertrekt een extra
trein naar Amsterdam 18.55 en naar
Haarlem 19.43.
DISTRIBUTIE.
Vrijdag en Zaterdag a.s. zijn de
kantoren van de distributiedienst
lesloten, Detaillisten, die op Vrijdag
hun bonnen moeten inleveren, kun
nen dit Woensdag of Donderdag
a.s. doen.
Voor spoedgevallen (machtigin
gen benzine en verlofgangers) zal
zowel Vrijdag 19 als Zaterdag 20
April een loket geopend zijn van
9—11 uur
VER. VAN KERKVOOGDIJEN.
Tot nieuwe bestuursleden van de
Ver. van Ned. Herv. Kerkvoogdijen
werden gekozen de herin C. Groot
èn D. S de Beer uit Alkmaar en de
heer Andersson Hit Schagen.
NEDERLANDSE STUDENTEN IN
BELGIë. c
Bij de 200 m. schoolslag kwam de
Alkmaarder Imhïilsen als derde aar
in de interuniversitaire zwemwed
strijden te Brussel
SALARISSEN GEMEENTE-PERSONEEL.
In het Gemeenteblad van "Alkmaar nrs
1890 en 1891 zijn opgenomen de besluiten
van Burgemeester en Wethouders van 19
en 26 Maart jj., resp. tot vaststelling van
een Verordening tot wijziging der Alge
mene Salarlsverorden'.ng voor de Amo-
tenaren cn van toepassingverklaring voor
het Gemeente-personeel van het Kon
Besluit van 15 Januari 1946. (S. nr. G. 13),
houdende voorlopige maatregelen ter ver
betering van de flnanicële positie van het
burgerlijk Rijkspersoneel en onderwij.
zend-personeel.
Spel der Friese illegaliteit e
Vijfhonderd ras-echte Friezen, die de
Friese liederen door een Fries-orkest ten
gthora gebracht, uit volle borst mee
zongen, waren Maandagavond ln ..Het
Gulden Vlies" aanwezig om het taferelen-
De 2de Paasdag wordt door het- spel der Friese .illegaliteit „Den Vaderlandt
zelfde gezelschap „Driemeisjeshuis"
(Dreimaderlhaus) van Frans Schuy
bert ten tonele gebracht.
Deze prachtige operette is reeds
driemaal in Alkmaar voor een uit
verkochte zaal opgevoerd en het
succes was dermate groot, dat het
doek na afloop een groot aantal ke
ren ..gehaald" moest worden. Het
orkest, ol.v. Pim de_ La Fuente.
geeft een prachtige .vertolking van
Schubert's melodieuze muziek zodat
oogden oor die dag op meer dan bij-
■Mft 'or-
Ghetrouwe", door J. P. Vlersma, te zien
Het was een druke van belang, de zaal
was versierd met de Friese en Neder
landse vlaggen en met de wapens van
aile steden uit deze provincie.
De bijeenkomst werd geopend door den.
heer J. Brink, voorzitter van het Selskip
Frlso, d|e in het bijzonder den burge
meester en mevr. Van Kinschot, alsmede
commissaris W. RUpm'a. welkom heette.
Spreker bracht voorts dank aan allen, die
medewerking hadden verleend tot het sla
gen van deze avond, door gratis hun
diensten aan te bieden In het bijzonder
bracht den heer grlnk dank aan den
heer Mooy, die twee avonden de zaal van
Het Gulden Vlies belangloos beschikbaar
had gesteld.
Nadat de aanwezigen het Wilhelmus en
het Friese Volkslied hadden gezongen,
nam het spel een aanvang
In acht taferelen werd de geschiedenis
van het Friese verzet ln beeld gebracht,
ne belevenissen van een familie, waar
van de vader door den bezetter tot bur
gemeester van een provinciestad was
..gebombardeerd waren de grote lijn.
die door het gehele stuk heen liep. Ver
schillende historische gebeurtenissen
werden verhaald, waarvan sommigen
niet van humor ontbloot waren en me
nigmaal een lachsalvo ontlokten.
H<?t applaus, dat aan het slat spontaan
opklonk, bewees wel. dat de toeschou
wers ten zeerste van deze avond genoten
hadden.
De gehele opbrengst van belde uitvoe
ringen komt ten goede aan de Stichting
1940—1943,
Tweede Kamer:
Wetsontwerp
„DienstnKchtvorr-iemn?"
De minister van Oorlog en Marlna
hebben bU de Tweede Kamer Inge
diend een wetsontwerp: „Dienstplicht-
voorziening.
In hnn toelichting op het ontwerp
vragen beide ministers voorlopig de
vrije hand bU het treffen van velerlei
voorzieningen, die geen uitstel kunnen
lyde.n. doch afwfjkihgen van de dienst
plichtwet inhouden; dit in afwachting
van het ogenblik, waarop de regering
in staat zal zijn een herziening van de
dienstplichtwet aanhangig te maken.
In verband met de bijzondére. om
standigheden. waarmee het oproepen
van de lichting 3945 gepaard gaat
verzoeken de ministers wijziging van
de bepalingen omtrent inschrijving en
keuring. Verder zal voor vrijstelling
wegens broederdienst geen plaats meer
zijn; vrijstelling wegens kostwinner
schap, zal, althans in de naaste toe-
komst.Nbuiten toepassing blijven.
Omtrent de 6terkte aan gewone
dienstplichtigen zijn de plannen nog
in wording. Alleen voor de eerst aan
de beurt zijnde lichting, de lichting
1945. rekent de regering voor de land-
macht te zullen nodig hebben rond
27.500 man, voor de zeemacht slechts
een zeer klein getal.
De klap op de vuurpijl.
Het laatste gedeelte van de toe
lichting op het ontwerp is gewijd aan
dienst In Nederlands Indië.
Het kabinet acht de noodzaak aan
wezig om Het merendeel derx dienst
plichtigen van de lichting 1945 en mis
schien ook van de lichting 1946 te
bestemmen voor tijdelijke dienstver
vulling in Ned.-Indië. Artikel 35. eer
ste lid. der dienstplichtwet zou be
zwaar hiertegen kunnen opleveren, in
dien de dienstplichtigen niet zelf in
hun uitzending naar Nederlands-Indië
zouden toestemmen. Het koninklijk
besluit van 22 Juni 1944 voorziet hier
in reeds door in artikel 1 te bepalsn,
dat dienstplichtigen zonder dat daar
toe een toestemming hunnerzijds nodig
is kunnen worden uitgezonden naar
elke plaats, waar hun aanwezigheid
in het belang van het Koninkrijk nood
zakelijk wordt geacht.
Leningen ten laste van IndonesiS.
De Ministers van Overzeese Gebieds
delen en van Financiën hebben bij de
Tweede Kamer ingediend een wets
ontwerp betreffsnde het aangaan van
geldleningen ten laste van Nederlands-
Indië. toi een gezamenlijk bedrag van
ten hoogste driebor.derd vijftig mil
lioen gulden Nederlands-Indisch cou
rant.
Het met een »n ander gemoeid be
drag wordt op rond 12 000.000 pond
(Australisch courant) geschat, waarvan
echter vermoedelijk slechts een deel
als een lening op langere termijn zal
kunnen worden verkregen.
Paul de Groot voor -
afd. Alkmalr van de C.P.N.
„De C.P.N. is de meest consequente
organisatie in Nederland. Zij zet het
werk voort van de arbeidersbeweging,
die circa 50 jaar geleden opgericht, ook
de afgelppen 5 jaar ^t spit heeft afge
beten in de strijd tegen het fascisme",
aldus de heer Paul de GrooT. lid van
de Tweede Kamer voor de C.P.N. ..De
Waarheid" op 'n drukbezochte vergade
ring in ..Het Wapen van Heemskerk".
Spr. deed o.m. heftige aanvallen op
enige ministers uit het kabinet-Scher-
merhorn.
De tot voor de bevrijding onbekende
mr. Meyngn. thans'minister Wan Oor
log, is eens de hoofdvertegenwoordiger
van de Hercules Powder Company ge
weest, een. aldus de heer De Groot,
dochterorganisatie van de Amerikaanse
wapentrust Dupont. In Nemours, die op
het ogenblik atoombommen vervaar
digt. Ook had spr. veel critiek op den
Minister van Scheepvaart en Marine,
De Bogy; oud-diree'eur van de Kon.
Shell; op oud-minister Van Kleffens,
eveneens volgens den heer De Groot
geïnteresseerd in Shell en Standard Oll;
op minister Van Sctaik, oud-dirccteur
van de A.K.U. en minister Ringers.
„Naast deze OHemagriaten. fabrïëks- en
bankdirecteuren, worden de ex-SDAP-
ministers geadviseerd door bij het ka
pitaal ten nauwste betrokken lieden",
aldus spr.: „De kabinetschef van den
Minister van Handel en Nijverheid, lr.#
Vost is dr. Patijn. zoon van den direc
teur van de Unilever. Aan het hoofd
van het Bureau van Nationale Veilig
heid- staat één van de leiders van d®
voormalige pro-Duitse Unie. mr. Ent-
hoven." Spr. vroeg zich sf of we zo
op de goede weg zijn of. integendeel,
weer teruggaan.
Ook ten aanzien van de productie had
spr. veel critiek: „Van alle artikelen
wordt minder geproduceerd, behalve
van de door de grote fabrieken gepro
duceerde margarine".
De heer De Groot erkende, dat de
regering 't moeilijk had met het teKort
van 23 milliard. maar vroeg zich toch
af. waarom in het eerste jaar van de
bevrijding daar 2 milliard moest bij-
kernen.
Spr. ontvouwde vervolgens de plan
nen van de C.P.N.,
Verhoudng tot Rusland.
Uitvoerig ging het communistische
Kamerlid in op de verhouding C.P.N.-
Sowjet Unie. Hij zeide. er van over
tuigd te zijn. dat het Russische systeem
niet in Nederland moet worden inge
voerd, daar ons land een geheel andere!
structuur heeft dan Rusland.
Met een opwekking voor de komende
verkiezingen, waarbij hij wees op de
verkienngsslagzin van de C.P.N. „Wij
gaan uit van het verzet", besloot de
hee Paul <fè Groot zijn rede, di? met
luid applaus beantwoord werd.
