Een jaar vrijheid - Een jaar opbouw
Sloegen v/ij de goede of de
verkeerde weg in?
r*>
Een republiek Java in een
gemenebest Indonesië?
VRIJDAG 9 MBT 1949,
Sc Jaargang Ho. Ü4'4ft
BIJ DE HERDENKING VAN
DB HERWONNEN VRIJHEID
GAAN ONZE GEDACHTEN UIT
NAAR HEN DIE VIELEN VOOR
DIT DIERBAAR BEZIT. WIJ
HEBBEN DE PLICHT, VAN HET
GESCHENK, DAT ZIJ BETAAL
DEN MET HUN BLOED, EEN
GOED GEBRUIK TE MAKEN.
Directeur: M. J. Roggeveen.
Wnd Hoofdredacteur: A- H. Hommerson.
Redacteur stad: O. W. M. Willem».
PAQBLAD VOOR ALKMAAR EN OMGEVING
UITGAVE. STICHTINO .DE VEIJE ALKMAARDER»
Redactie en AOm.t Aetrtardam H, tel. UIL AdvertenUe-afd.: Lentestraat U, tel. 3971.
HET IS NIET VOLDOENDE,
ZICH TE BEKOMMEREN OM
EIGEN VRIJHEID. WIEN NIET
IN DE EERSTE PLAATS DE
VRIJHEID VAN ANDEREN TER
HARTE GAAT, DIE ZAL NIM
MER ZELF DE WARE VRIJHEID
KENNEN.
Voorsten in het Verzet
JUERZET. Wat houdt het woord in? Het
omvat vele begrippen, roept een
tnenlgtd beelden en gedachten voor
onze geest, maar allereerst: het legt
H accent zeer Juist op 't defensieve ka
rakter van de. Wijd: de verdediging.
.Verdediging van de democratie, de
menselijke waarden, de zelfstandigheid
(fler naties-
Verdediging tegen den aanvaller, die
dit alle» bedreigde. Als zodanig was
,,hét verzet", waarmede wij in engere
rin bedoelen: de ondergrondse activi
teit in de bezette landen, een onder
deel van de strijd der gealliëerde
machten tegen den aanrander.
Was het ook een waardevol onder
deel' In verschillende kringen werd en
Wordt hierover verschillend geoor
deeld. In het begin van de bezetting»,
tijd reeds tekende zich duidelijk te
gen een achtergrond van lauwheid, van
berusting, van dadenverlammende
neerslachtigheid een neiging tot actie
ve reactie af onder brede lagen v»n
de bevolking: meer in het bijzonder
onder het „gewone" volk en een
bepaald gedeelte der intellectuelen
Maar bij slechts zeer weinigen, nage
noeg alleen Jongeren, kristalliseerde
tich deze neiging tot de instelling, die
het kenmerk zou worden voor den
ïnan van het verzet: de vastbesloten
heid. waar de kans slechts gegrepen
kon worden, met de daad afbreuk te
'doen aan macht en prestige van den
Vijand.
Deze voorhoede, zij dlstanclëerde
fich van die helaa9 zeer, zeer velen.
We. alleen bedacht op lijfsbehoud of
zelfs gewin, door hun gemopper, door
hun te pas en te onpas geuite beden
kingen. door hun benepen kleinburger
lijkheid. door hun slappe, laffe levens
houding, kortom, door hun passiviteit,
den vijand steunden, den vriend be
laagden.
Deze kleinburger» vormden een ge
vaar voor de weerstandskracht van
ons volk, het gevaar van de besmette
lijke ziekte.
Maar de ziekte werd gestuit. Zij
vermocht niet door te dringen tot in
de kern van het volk. Het „gewone"
volk toonde xlch in overgrote meer
derheid oer-gezond in zijn eenvoudige
maar solide denkbeelden en opvat
tingen, Het kon de dingen gemakkelijk
opnemen, gewand aan een moeilijk le.
ven en zelfs ontberingen en niet le
vend ln de voortdurende vrees om het
verlies van een iets hogere maatschap
pelijke standing. ZU voelden zuiver -an
sterk genoeg om zelfs massaal ln actie
te komen.
Men denke aan de stakingen in de
hoofdstad in het begin van de bezet
tingstijd, ln Haarlem en andere plaat
sen: aan de stakingen in het Oosten
van ons land; later, ln '43. Dit was
daadwerkelijk „volksverzet".
Zij, die beweerden dat dit vergeefs
en zinloos was, zullsn ook nooit begrij
pen tot hoeveel eer ons de woorden
der Duitsers strekten: „Die dumme
Hollander. Pak ze hun eten af, ze
verroeren geen vin. maar pak ze hun
Joden af en ze vliegen Je naar de keel"
Deze stakingen waren niet verloren,
de slachtoffers niet vergeef» gevallen.
Het betekende louter winst voor de
goede zaak, louter winst voor onze
morele gezondheid.
Maar zeker is ooit de houding van
- het volk in niet geringe mate be
ïnvloed door hen, die de spits afbeten
in het verzet.
Want het verzet bewoog zich langs tal
van kanalen. Er was het organiseren
,,ln den brede" door de zgn. Orde
Dienst (O. D.). een organisatie met
san het hoofd vnl. officieren, die zich
aanvankelijk ten doel stelde, af te
wachten tot de Duitsers waren ver
trokken. om alsdan de orde te hand
haven. Veel later pas, vnl. na Dolle
Dinsdag, trad ook deze organisatie naar
bulten op. De L. O., Landelijke Or
ganisatie voor huid 'aan onderduikers,
deed, wat haar naam reed» inhield
steun met bonkaarten, geld, valse pa
pleren, onderdak etc. De inlichtingen
diensten flater Centrale Inlichtingen
Dienst), zorgden voor contact met
Engeland, waarschuwden voor provo
cateurs enz. De illegale pers streed
met het machtig wapen van het woord.
Daarnaast waren nog andere geledingen
van het verzet; maar scherp, naar
werkwijze, organisatie-vorm en karak
ter, onderscheidden zich van al deze
groeperingen de gewapendeverzets.
groepen, waaruit later de K. P. (Knok
ploegen) -sn de R. V. V. (Raad 'van
Verzetgroeide. Actieve sabotage, aan
vallen op distributiekantoren en ge
meentehuizen: terechtstelling van ver
raders. bevrijden van politieke gevan
genen. waren de kem van hun acties.
ZU vormden naar getalsterkte de
zwakste groepen; naar hun daden
•terkste. Zonder het werk der vele
anderen te kleineren kan men zeggen,
dat zij het levendigste aandeel hadden
in het verzet, dat zij de spits afbeten.
ongetwijfeld van zeer grote
waarde zijn hun daden geweest
voor de weerstand tegen Nazi-besmet
ting van de kern van ons volk.
Immers, deze daden spraken het
meest tot de verbeelding, en de harten
van duizenden, van tienduizenden
klopten sneller en warmer wanneer
ergens, soms ver weg in den lande,
weer zo'n „sterk staaltje" was ver
toond. Geen schoner ogenblik voor den
forsvolverheld", zoals sommigen den
Een Jaar ztjn wij vrij. Langzaam
aan richt zich ons land weer op,
zoals een grashalm "dat doet wanneer
de druk van de laars die hem trapte,
aflaat: Langzaam, maar met een onweer
staanbare kracht.
Hoe vele malen zou het woord weder
opbouw gebruikt zijn in de ernst die
er bij past en hoevele malen met een
ironische bijbedoeling, in het jaar. dat
nu achter ons ligt? Maar beter het sa
mengaan van deze twee, werk- en spot
lust. of ook: fouten en critiek, dan hol
le phrasen, vleierij en trompetgeschal,
sentimentaliteit en dwingelandij, het
Duitse mengelmoesje, dat wij vijf jaren
lang weigerden te slikken, maar dat
toch nog wel zo onze maag bedierf, dat
wij de gevolgen nog niet geheel te bo
ven zijn.
Want veel, waarop wij nu. schier elke
dag, critiek horen oefenen, veel, wat
ons ln deze tijd verontrust, is het staart
je van het lelijke muisje dat Nazi-dom
heet. Ambtenarij, vriendjespolitiek, cor-
ruptie_ eens waren wij van deze
vreemde smetten vrij. En eens, mis
schien eerder dan wij nu nog geloven,
zullen zij de blozende wangen van de
Nederlandse maagd niet meer ontsieren.
HAAL gerust de schouders op, gij cri-
tische, ,-nuchtere" Hollanders, die
dit leest. Haal ze boog op en zeg, ge
ringschattend: „Woorden we zitten er
ondertussen maar mee." Denk u eens
een ogenblik in, #at. een jaar geleden,
iemand tegen u gezegd zou hebben: over
365 dagen hebt gij reeds lang weer vol
op te eten. Genoeg brood, 's morgens
en 's avonds, genoeg aardappelen.' ge«n
waterjus, groenten 's middags; als gij
naar bed gaat ls uw maag gevuld en als
gij weer opstaat i» h*J nog niet leeg.
Uw vrouw zou zo'n profeet getroost
hebben met de woorden: wanhoop niet,
moeder. Al deze ellende gaat voorbij en
over een jaar lopen je kinderen weer
rond met dikke wangen en glanzende
ogen: zij zullen geen rafelige vodden
meer dragen en ze hebben dan weer
schoenen aan hun voetjes. Stel, dat gij
het geduld had gehad nog verder naar
hem te'luisteren en dat gil u zoudt heb
ben laten vertellen, dat na nog geen
twaalf maanden de Wienngermeer al
weer land zou zijn. dat Walcheren weer
was teruggewonnen, dat de meeste gro
te bruggen weer in gebruik zouden zijn
en een legio aantal kleinere, dat er weer
zó vele treinen zouden lopen, dat de
normale, enorme drukte van feestdagen
als met Pasen volledig verwerkt kon
worden; dat weer tal van fabrieken
volop zouden draaien; dat gij elke dag
kw krantje had en dat gij vrij naar uw
lievelingsomroep zou kunnen luisteren.
Goed, nu spotten wr alweer, maar zeg
eens in ernst, lezer, gij die daareven uw
schouders ophaalde, wanneer een goede
vijftig weken geleden iemand u al deze
gingen verteld zou hebben zoudt gij
hem hebben geloofd? Moedeloos en
triest zouden uw schouders eenlangza-
maar veelzeggende opwaartse be
weging hebben gemaakt.
MAAR zij zijn volbracht, al deze her
senschimmige dingen! Een jaar vrij
heid, een jaar dat wij weer ons zelf
konden zijn, was voldoende om op ons
onttakelde, berooide, stuk getrapte
strookje grond weer een bewoonbaar
huls te bouwen. Een huis. dat ons, nuch
tere Hollanders, bij lange na nog niet
bevalt, maar een huis. waarvoor de
meeste volkeren van Europa alles zou
den geven om er ln te wonen. En er is
gewerkt in Nederland. Wie werkt maakt
fouten en fouten lokken critiek uit. Wij.
Nederlanders, beschuldigen ons zelf. en
meestal terecht, van allerlei minder
mooie dingen. Maar één ding kunnen
we van ons zelf niet zeggen: dat wij lui
zijn. Dat zit. de Hemel zU dank, niet
in onze aard,
W" hebben niet alleen hard gewerkt,
wij werkten ook ln een nieuwe rich
ting. Een richting, die door sommige,
helaas vaak zeer Invloedrijke kringen,
niet wordt geappreciëerd. Tal van maat
regelen die door de regering werden ge
troffen of voorbereid, stieten op hevig
verzet van hen, die er belang bij heb
ben dat de zaken zo gaan als zij vóór de
oorlog gingen. Dat wil zeggen: de weg
vrij voor het eigenbelang, vrije concur
rentie, geen staatsbemoeienis, produce
ren louter en alleen voor de winst. Dat
wil zeggen: overproductie, werkloos
heid. te kort voor de brede massa van
het volk. Weelde en macht voor den
enkeling, die over het productie-appa
raat beschikt, dat logischerwijze het
eigendom van allen zou moeten zijn en
op zijn minst toch ten nutte van allen
goederen zou moeten vervaardigen.
Overvloed voor den rijke en zijn schoot
hondje - armoede voor het volk? Daar
heen mogen wij niet terug. Nu de bui
tenlandse vijand la verslagen, moeten
wij ons voorbereiden op een hardnek
kige strijd met den binnenlandsen vij
and. die het offensief heeft geopend.
Welvaart, verzekering van onze toe
komst, eist weerbare democratie. De be
lagers van onze welvaart zijn reeds
druk in de weer. Het is zaak om te zien
wie zij zijn en ons niet door schoon
klinkende leuzen van VTiJheid en derge
lijke. noch door boze woorden tegen de
uitwassen van deze onvolkomen (want
wel politiek, maar niet: economische)
democratie, te laten vangen.
Het i. moeilijk, om de regering en
de progressieven aan te vallen op
dat gedeelte van hun. .activiteit, dat
gericht is op sociale verbeteringen.
Zover zijn wij toch reeds, dat niemand
zich hiervan tegenstander durft te be
kennen: te zeer gemeengoed is dit
rechtvaardige verlangen geworden.
Maar er wordt moord en brand geroe
pen over het socialisme, waarheen wij
af zouden drijven. Welnu, ten eerste
is er van socialisatie van bedreven
(een bedrijf in handen van de gemeen
schap brengen of ln handen van de
staat, welke dit bedrijf dan ten bate
van de gemeenschap exploiteert) nog
niet bar veel te bemerken geweest. En
ten tweede: als wij thans om ons heen
zien, ls het wel opmerkelijk, dat juist
een bedrijf, nagenoeg geheel in han
den van de staat al» model, kan dienen
voor vrijwel alle andere bedrijvïn en
dat het de meest optimistische cijfer»
wat zijn wederopbouw betreft, ver
toont. Wij bedoelen de spoorwegen.
Over de service, die de spoorwegen
boden en weer bieden, kan zelfs de
meest verstokte cynicus in zijn hërt
niet ontevreden zijn: het bedrijf wordt
op voorbeeldige wijze geleid. De amb
tenaren zijn ln dienst van het publiek.
Natuurlijk, er kan wel eens een klei
nigheid haperen en er ie ook wel eens
een spoorbeambte, die met zijn ver
keerde been uit bed stapte, maar er ls
ook geen klant, die niet bediend wordt
en vriendjespolitiek is niet aan de or
de, corruptie een nagenoeg onbekend
verschijnsel.
Wat nu de wederopbouw van het be
drijf betreft, wij zijn in staat een
overzicht te brengen van de laatste
gegevens in cijfers. Zij weerleggen in
al hun nuchterheid dunkt ons wel* de
bewering, dat daar, waar het particu
lier Initiatief ontbreekt, de stimulans
voor noeste arbeid is vervallen.
De eerste cijfers geven de toestand
van een jaar geleden aan;» het tweede
rijtje zoals het nu ls en de tussen
haakjes geplaatste cijfers zijn die van
vlak vóór de staking.
Aantal locomotieven: 352; 628 (866)
Aantal rijtuigen: 189; 625; (1.498).
Aantel goederenwagens: 8000; 17.065;
(29.616).
Aantal zitplaatsen: 7.000 56.720; (163.000).
Electrisch lijnmateriaal: 0; 24; (137).
man van het verzet smalend plachten
te noemen, dan de lof die hem door
den gewonen man of de arbeiders,
vrouw ongeweten werd toegezwaaid
als hij toevallig getuige was van een
enthousiast gesprek in b\u of trein,
een gesprek, dat stereotyp begon met
de woorden: „Zeg. heb je 't al
hoord. gisteren hebben ze....". Tot die
„ze" te boren en te weten, dat het
werk van die „ze" on» volk goed deed;
was dat niet een der sterke banden
die de verzetsgroepen tesamen bundel
den?
(Zie vervolg le kolom pag. 44
Dieael-electr. materiaal: 0; 13; (57).
Tonnage goederenverv.: 125.000 970.000;
(1.280.000).
Km. baanvak in exploitatie voor reizi-
gersvervoer: 321; 2.398; (2.837).
Spoorbraggent In Mei 1945 was
70 pet. van alle bruggen over de grote
rivieren vernield. Nu, in Mei 1946 zijn
35 grote bruggen weer in gebruik, d.i.
bijna 60 pet van het vernielde materiaal.
Gisteren Werd de grote spoorbrug over
de IJsel bij Zwolle officieel in gebruik
gesteld!
De treinen rijden weer glad over de
ijzeren weg. Een voorstander van het
particulier initiatief kan' wijzen op het
feit, dat de spoorwegen geen concur-
rentie kennen. Maar het antwoord moet
dan luiden: het is ook juist de bedoeling
van een goede geleide economie, om
moordende concurrentie met al de ver
spilling. die zij met zich medebrengt, uit
te sluiten. Tot heil van ons volk.
gEHALVE op de spoorwegen zou men
in dezen' kunnen wijzen op de PTT,
die haar werk uitstekend verricht. (Be
denk eens: in Mei van het vorig Jaar
konden wij alleen briefkaarten verzen
den, die dan al of niet. maar in elk ge
val met veel vertraging, op het aange
geven adres arriveerden. Thans zijn al
le binnen- en buitenlandse lijnen weer
volledig ln bedrijf!) En zoals deze, zijn
er meer overheids- en semi-overheids-
bedrijven, die weer onberispelijk
draaien!
STAATSBEMOEIENIS behoeft de op
bouw niet te vertragen. Integendeel:
met vaste hand moeten de lijnen, waar
langs ons economisch leven zich op
waarts zal bewegen, uitgestippeld wor
den. Reeds veel is bereikt, maar wij
moeten op steeds krachtiger tegenstand
bedacht zijn. Het geldt hier onze toe
komst.
Het gaat er om, de herwonnen zelf
standigheid om te zetten in een werke
lijke vrijheid: de vrijheid, ons maat
schappelijk leven zodanig in te richten,
dat het leven voor allen de moeite waard
zal zijn om geleefd te worden.
Rebel, mijn hart
Rebel, mijn hart. gekerkerd en geknecht,
die aan de tralies van den al-dag rukt,
weest om Uw tijd'lijk lot geenszins bedrukt,
al zijn de kluisters hard, de muren hecht.
Want in den aanvang was het U voor-zegd,
dat het aan enkelen steeds is gelukt
het juk te breken, dat hun schouders drukt,
laat dus niet af maar vecht en vecht en vecht.
Breekt uit en blaast de doove sintels aan,
die zijn verdoken onder rookend puin;
vaart storm-gelijk over den lagen tuin
die Holland heetslaat dood'lijk toe en snel
opdat het kwaad schrikk'lijk zal ondergaan,
o hart, mijn hart, o bloedroode rebel.
JAN CAMPERT.
Logemann spreekt t
Nog geen algehele overeenstemming bereikt
J)E besprekingen met de Indo-
nesiërs te Batavia en hier te
lande hebben steeds de strekking
gehad de nationalistische beweging
or toe te brengen de wapens neer
te leggen, de revolutie te laten val
len en door deelneming aan de
rijksconferentie mede te gaan wer
ken aan de vreedzame hervorming
van het Koninkrijk", aldus de mi
nister van Overzeese Gebiedsdelen,
prof. dr. J. H. Logemann in de rege
ringsverklaring, die hij gistermid
dag in de Tweede Kamer aflegde.
Uit de impasse waarin de pogin
gen om te komen tot een vreed
zame oplossing van het conflict
dreigden te geraken, scheen zich een
TERUG e
De geest van Hitier ma
terialiseerde zich. "Een Jaar
lang had hij nu als een
wolkje. Ijler dan de och
tendnevel. rondgezweefd:
het was tijd om terug te
keren tot de aarde. De
Führer, langzaam aan weer
compleet geworden, rekte
zich uit en vulde vol wel
behagen zijn longen: de
aardse lucht beviel hem
beter dan hij had kunnen
denken. HIJ zag, dat hij
zich in de Rijkskanselarij
bevond. Op de tafel lag
een stuk papier. Hij greep
het en gretig verstonden
zijn blikken dit rapport
van zijn nagelaten Weer
wolforganisatie. „De nieuwe
Volkenbond gaat de weg
van Geoève: ruzie tussen
Moskou en Washington.
Burgerooflog ln China.
Azië keert zich tegen zijn
vroegere meesters; het
Britse Rijk is ln verval.
Hongersnood bedreigt mll-
lloenen volkeren. Franco
handhaaft zich. De demo
cratieën. als altijd,
en doen niets. In Italië,
Argentinië en Portugal
steekt het fascisme weer
de kop op. In ons eigen
onvergankelijk Duitsland ls
er veel onenigheid. De ar
beiders hebben zelfs de
weg naar eenheid nog niet
overal gevonden. Uw geest,
geliefde Führer, ls niet
dood.
Uw werk zal zijn vrueh-
ten afwerpen tot verderf
van de wereld, tot ver
nieling van het leven, dat
wij haten. Wij geloven ln
U wij hernieuwen onze
eed, Führer. wij blijven U
trouw. Heil Hitier."
De Führer laa en herlas
het papier. Zijn
glansden weer als die
een tijger, zijn handen
trilden, herhaaldelijk be
vochtigde hij met xiin tong
zijn lippen.
Hij ging op weg. Ver
kleed als een bedelaar
zwierf hij door de si raten
van de wereldsteden. Tot
zijn onbeschrijfelijke vreug
de zag hij meer verwor
ding en ellende dan hij
zich voor had kunnen stel
len. Hij was aanwezig bij
beraadslagingen van rege
ringenniemand merkte
hem op en hij genoot van
het geharrewar, hij ver
ten van de stad, die hij
met bommen had ver
nield.
Maar de aanblik van zijn
werk stemde hem niet
vrolijk. Het puin was ver
dwenen, de straten waren
schoon en hij werd finaal
omvergelopen door een
stevige arbeider, die haast
had. Ook Amsterdam bc
viel hem niet. Alles was
hier als voor de oorlog;
B *17' «f™. wJifr men kon waarempel de spó-
F} i wapengekletter ren van de krU|- niet meer
achter schóne frasen,
van niemand beter dan hij
het gebruik kende. HU was
in de Veiligheidsraad en
voor het eerst van zUn
leven klonken hem de
vreemde talen vertrouwd
ln de oren. Hij luisterde
met spanning wanneer een
toespeling gemaakt werd
op een geheim en machtig
wapen, waarvan een
partij het monopolie had.
Commeniaria
Een wapen, dat duizenden
malen machtiger moest zijn
dan zijn V 1. HU zwierf
over de slagvelden in China
en proefde de lucht van
het bloed. Hij wist zich
zeker van zUn overwia-
ning.
Toen herinnerde hij zich
plotseling een klein land,
dat hU altUd zeer in het
bUzonder had gehaat. Het
land van de kaaskoppen,
zoals hU die stugge, on
handelbare boeren 'daar-
glftds placht te noemen.
Ha, wat had hU dit land
geslagen en stuk getrapt.
Schoon leeg waren de fa
briekshallen toen zUn le
gers moesten wijken. De
ogen beste stukken land eens
op de zee veroverd, had hU
weer teruggegeven aan het
water, voor goed.
Aeed» liep hij In destsa
ren van de krijg niet meer
ontdekken. HatelUk gons
den, waar hij ook ging, de
geluiden der fabriekshallen
in zijn oren. Wrevelig ver
plaatste hU zich een eind
Wat was ö+t te doen? Uit
de weg Jij. mot je onge-
lukke maken, werd hem
plotseling toegeschreeuwd.
Het scheelde maar een
haar of hU had een zware
balk op zUn hoofd gekre
gen, maar de trap die de
woorden vergezelde had hij
beet. Wat een porum heit
die vrijer, 't 11]kent Hitier
wel, hoorde hij nog. Voer
het eerst sinds zeer lang"
tUd voelde de Führer zich
vernederd en iUJ was be
schaamd. omdat hU ont
dekt was.
Waar stond tif} nu. Wat
was er gebeurd met dit
land, hier aan de voet van
de dUk. HU wreef zUn ogen
uit Kon het waar zijn?
Was dit het land dat hU
aan de zee had prijsgege
ven? En waren die kop
pige boeren weër zo ver....
Zie ze daar bouwen aan die
boerderijen, zie die ene ke
rel daar met ztjn handen
in de zakken trots en tri
omfantelijk rondlopen
Hl tl er sprong haastig op
de trein, die hem zonder
een seconde vertraging
weer naar zUn Heimat
terugbracht. Daar vervluch
tigde hU onder het geluld
van papier, dat stuk ge
scheurd
uitweg voor te doen, toen bleek, dat
v Indonesische kringen waardering
bestond voor de wijze waarop het
geschil tussen Frankrijk en de re
publiek Viet-flam opgelost was. Dit
leidde tot het denkbeeld, dat de In-
donesische republiek erkenning zou
kunnen vinden als onderdeel van
een federatief gemenebest Indone
sië, dat zelf, overeenkomstig de ver
klaring van 10 Februari 1946, als
deelgenoot zal optreden naast Ne
derland, Suriname en Cura?ao ir
het Koninkrijk der Nederlanden.
Voor het Indonesisch nationalisme
ligt de aantrekkelijkheid van een
dergelijke oplossing hierin, dat zij
het voortbestaan medebrengt, zij
bet in een meer beperkte betekenis,
van de republiek. Voor Nederlandse
zijde bestond de aantrekkelijkheid
daarin, dat de bereidheid van de
republiek om als constituerend deel
van Indonesië te treden in het Ko
ninkrijk, impliceert het loslaten van
de revolutie.
Voor het populaire misverstand,
dat erkenning van de republiek zou
betekenen abdicatie van het Ko
ninkrijk, is geen plaats gelaten.
Zuivering van extremisten.
L wordt.
^ANNEER de politieke atmos
feer van de onzuivere ele
menten, die op 't ogenblik nog een te
grote rol spelen, zal zijn gezuiverd,
dan heeft de regering op grond van
hare waarnemingen de overtuiging,
dat een zelfregerend Java, geleid
door dezelfde groepen, die thans het
gezag in de Indonesische Republiek
uitoefenen, voor de gehele Indone
sische bevolking van Java de juiste
expressie van haar staatkundige
verlangens zal zijn. De heer Sjahrir
m zijn medestanders zijn bere!3 hun
aanspraken te beperken tot die ge
bieden, waarover de republiek de
facto gezag uitoefent. Over de om
vang van dit gebied bestaatechter
een tot dusver niet opgelost me
ningsverschil tussen hen en de Ne
derlandse regering. De regering
van mening, dat de republiek alleen
gezag heeft over die delen van Java
en Madoera, die niet behoren tot de
door geallieerde troepen bescherm
de arealen. Van Indonesische zijde
wordt ditzelfde volgehouden ten
aanzien van het gehele eiland Siima
tra, het grootste gedeelte van Cele
bes en een aantal andere eilanden.
Min. Logemann besloot deze ver
klaring met het vertrouwen van de
regering in het vinden van een uit
weg over te brengen.
A.'
Eén jaar democratie
£EN jaar geleden dachten wij ons vrÜ
en onvervaard in de demooratie te
storten, waarvan wij tijdens de bezet*
ting al» een paradijs droomden. WIJ
waanden ons bevrijd van de talloze ha
ken. die het nazi-systeem overal door
ons land had uitgeworpen. Wij wensten
in 24 uur de metamorphose te onder
gaan van het ene uiterste (de „absolute**
gebondenheid) in het andere (de „abso
lute" vrijheid).
De roes van die eerste bevrijdingsda
gen bezorgde ons echter een zeer onaan
gename kater, toen bleek, dat met het
vertrek van het ene „verordeningsn"-
systeem een ander automatisch was ge
arriveerd. Het heeft maanden geduurd
voordat wij van deze druk enigermate
bevrijd waren.... tenminste dat meen
den wij en dat menen wij nu nog in on
ze toch reeds getemperde vrijheidsdrift.
Edoch, er was veel wijsheid voor
nodig om te beseffen, dat mensen, die 5
jaar bezettingsdictatuur achter de rug
hadden, niet direct even gezonde bur
ger» van een democratische staat zou
den kunnen zijn. als zij vóór de oorlog
geweest waren. En niets is misschien
zo goed geweest voor Nederland, dan
dat zijn burgers gedurende korte tijd
„in observatie" zijn geweest; de nauw
merkbare overgang naar de toestand,
zoals die nu ia. Wij beseffen thans, dat
de vrijheid, die de democratie mee
brengt, niet alleen vele rechten, maar
minstens evenveel plichten inhoudt.
flEEN volk I» er in Europa, welk»
grondwet zo nauwkeurig als een
thermometer voor de Europese gedach
ten en gevoelens kan fungeren, als het
Franse. As. Zondag zal dit volk zich
uitspreken over de grondwet der Vier
de Franse Republiek, welke ingeleid
wordt door een nieuwe „Verklaring van
dt Rechten van den Mens". D.w.z. a.s.
Zondag zal worden beslist, hoe Europa
want Frankrijk ia Europa! voor
lopig haar democratie zal formuleren.
Er zijn in deze nieuwe constitutie eni
ge artikelen, die veelbelovend zijn voor
de richting, die wij uit moeten, willen
wij uit de chaos geraken. Dat er ook
enkele zijn. die het geheel toch het.
uiterlijk van een compromis geven, is
niét te verwonderen in een land, waar
één der grootste partijen, de M.R.P.,
aan katholiek socialisme (of socialistisch
katholicisme?) doet. Artikel 2 dan luidt:
Het beginsel van alle souvereiniteit be
rust noodzakelijkerwijs bij het volk.
Art. 3: De vrijheid is de bevoegdheid, al
datgene te doen, wat andere rechten
niet aantast. In artikel 47 wordt de
grondslag gelegd voor het Eén-Kamer-
stelsel.
Ziehier ln drie artikelen de nieuwe
democratie; het gehele staatsstelsel
wordt bepaald door een ongebreidelde
volkssouvereinltelt, die haar uitdruk
king vindt in één Kamer, welke in haar
beslissingen niet geremd wordt door
een Senaat in Nederland de Eerste
Kamer).
Wie echter denkt, dat hiermede het
hek van de dam is en de vrijheid on
stuimig kan paraderen, vergist zich.
Nooit is mepr gebleken dan thans, dat
de democratie vóór alles een inperking
van zekere rechten betekent. Het Fran
se. niet van conservatisme gespeepde
blad „Le Monde" sprak, op zure toon,
terecht van een „autoritaire democratie"
en wees op het gevaar, dat de meer
derheid dictatoriaal zou kunnen optre
den, ook al zou die meerderheid „slechts"
51 pet. van het volk achter zich weten.
I
Er zijn landen in Europa, en Neder
land Is er één van, waar de opposi
tie bijzondere rechten heeft. In Enge
land regeert één partij, de meerderheid,
maar de oppositie heeft een dergelijke
macht, dat men spreekt van Zijne Ma-
jesteits Regering en van Zijne Majesteita
oppositie
Duidelijker dan ooit ie thans geble
ken, wat het betekent voor een rege
ring, indien zij niet in het bezit is van
de sleutelposities in het land: in zo'n
land wordt de uitvoering van allerlei
maatregelen getraineerd en saboteert
men naar hartelust, alles in naam van
de democratie. En dit is wat de Fransen
tot .-dere prij» willen voorkomen. De
corruptie heeft maar al te lang in Euro
pa hoogtij gevierd: Frankrijk kan er
van meepraten. Slechts door een rigou
reus uitsnijden van al de rotte plekken
en ook van die plekken, die de bron
vormen van een ondergrondse tegen
werking, kan een regering, berustend
op de t wil van de volksmeerderheid,
werken. Wij hebben rechten, zeker, en
plichten, prachtig; maar wij bezitten
deze plichten en rechten niet om ze,
zoals bepaalde groepen willen, te ge
bruiken ten behoeve van de tegenwer
king in naam der vrijheid. Wie spreekt
v»n een dictatuur der partijen heeft
gelijk: hij bedoel!» nJ. de „dictatuur"
van het volk.
Indien ooit, dan is het thans, dat wij
een voorbeeld kunnen nemen aan deze
duidelijke omschrijving van de demo
cratie, die vooralsnog wel een Franse
democratie zal blijven.
'A.
In verband met de kleine opper
vlakte van ons blad hebben wij van
de autoriteiten toestemming ont
vangen. des Zaterdags met een
dubbel nummer te verschijnen.