De bevrijdingsavond in Alkmaar Van gestencild pamflet plaatselijk dagblad tot 7 K.F.C.^oor een dilemma tegen Z.V.V. Van „Consi" lot „Sweel Caporal" Om half negen werd er gebeld hebben gecapituleerd, kom mee!" rWeet je wel zeker?" vroegen wij ongelovig. „Heb je 't zelf gehoord?" „Kom mee en overtuig jezelf" zei de man, die het heugelijke nieuws kwam brengen. Eenmaal op straat gekomen, wa ren wij onmiddellijk overtuigd; iedereen scheen al iets van het grote nieuws vernomen te hebben. Diegenen, die zich nog niet op straat durfden wagen, hingen uit de ramen en schreeuwden de blijde tij ding, waaf wij vijf jaren op gewacht hadden, in het rond. Daar kwam een Duitse marine soldaat aan. Een groepje pratende mensen, met de tot sleur geworden angst nog in 't hart, stoof verschrikt Uit elkaar. De soldaat lachte, 'n zie lig en toch blij lachje „Keine angst, hab'n ja doch kapituliert, Schön was? Entlich können wir Heim!" Enkele Hollanders, die, nu alle ellende voorbij scheen te zijn, zich plotse ling -weer hun eens geleerde Duits herinnerden, knoopten een gesprek met den Duitser aan, die ook naar de Engelse zender geluisterd bleek te hebben ogenblik van hun ontwapening af, nadat zij zelf hun „Nederlandse va zallen in het Landwaghtersgebouw deze „vriendendienst" hadden be wezen. Het was een wonderlijke toestand in deze eerste dagen: alle vlaggen waren "uitgestoken, de Binnenlandse Strijdkrachten waren gentöbiliseerd en hadden verschillende gebouwen bezet; de Duitsers^ waren nog in de stad, geen Canadees, Engelsman of Amerikaan was nog te zien en de surrogaat-burgemeester v. d. Sluys zat zwaar gewapend op het stad huis. Dat er in die dagen niet meer ongelukken zijn gebeurd, mag nu nog een wonder heten. „Smokle, Smokie": En eindelijk kwamen de Cana dezen. In lange, onafzienbare rijen kwamen zij aangedaverd in de zware trucks en legerauto's en zittend op de stoffige motoren, die half Europa al hadden doorkruist. Toen kende werkelijk de vreugde geen grenzen meer. Alle bloemen winkels waren uitverkocht en alle Alkmaarders kenden plotseling twee woorden Engels zij rookten door hun vaak en dringend herhaald DRUKTE IN DE LANGESTRAAT OP DE BEVRIJDINGSDAG. Overigens was de man geên Duit ser, zoals hij enigszins verontwaar digd verklaarde, maar een geboren en getogen Wiener. Na deze bekend- making werd de man op de schou ders geklopt en een „rijkaard" bood hem een „Consie" aan, die de man in het gehate uniforni dankbaar aan vaardde, daar hij ze zelf ook niet meer had. Deze tonelen, die een week vroe ger tot de volslagen onmogelijkheden zouden hebben behoord, kon toen op die merkwaardige bevrydings- avond op 'verschillende plaatsen Waarnemen. Op de Laat waren zelfs enige burgers aan Set dansen met een viertal Duitsers, die hun ge weren tegen de muur hadden gezet. Tot half tien duurde de dolle joel en hospartij in de Langestraat, tot Ide, in allerijl gealarmeerde S.Si- en S.D.-formaties, met machinepistolen gewapend, een einde maakten aan deze allereerste bevrijdingsroes. Een vriendendienst. En de volgende morgen was de 6tad een vlaggenzee. Lancaster bommenwerpers cirkelden boven de huizen en de nog overgebleven Duit sers wachtten in arren moede Het later „Smokie, smokie!" een dag Player's en Sweet Caporal. Dit alles is nu een jaar geleden en het dundoek wappert weer van de huizen en verkondigt onze vreugde over de zo lang verbeide bevrijding van geheel Nederland op 5 MEI 1945. .RECHT DOOR ZEE' TER NAGEDACHTENIS VAN BEN SPEET EN DICK JÜPIJN. „Recht door Zee" wu de kernach tige titel, die Het illegale blad, uitge. geven en geregeerd door twee Alk maarse journaftsten, Ben Speet «n Dick Jupijn. droeg. Nog enkele andere stadgenoten «Werkten regelmatig mede aan het tot stand komen van dit blad, doch Ben en Dick werden gearresteerd en esn maand later, op Zondag 17 De cember 1944 te Wormerveer gefusil leerd. Ben P. M. Speet wu redacteur van het dagblad „De Tijd". Dick H. L. Jupijn was in Alkmaar de man van „Het Volk". Twee zeer uiteenlopende richtingen vertegenwoordigden zij dus en toch konden deze beide jongeman nen uitstekend met elkaar overweg. Zij werden spoedig de beste vrienden. Bekend als zij waren fai onze stad en op de hoogte met alla toestanden en wantoestanden, konden zij, buiten de normale nieuwsberichtgeving om, re gelmatig esn uitgebreid commentaar geven en een waarschuwdend# stem laten horen tegen personen, die nog het volste vertrouwen van de burgerij genoten. In de betrekkelijk korte tijd, dat „Recht door Zee" heeft mogsn bestaan, was het blad, behalve een welkome en aangenaam leesbare nieuwsbron, een dagelijks terugkeren de steun voor een groot gedeelte van Alkmaar'e bevolking. Toen Ben en Dick werden gearres teerd, ging er een schok door Alk maar, esn schok, die tot ontzetting werd, toen op die fatale Zondagmor gen om 1 uur op het terrein aan „De Adelaar" te Wormerveer de noodlot tige schoten vielen, die een einde maakten aan hun jonge leven. De S. D. had hen tn de maand van hun gevangenschap ettelijke malen onder scherp verhoor gehad. Zij zwe gen -sn keuren hun aartsvijanden geen woord waardig. Als inlichtingenbron waren zij voor de S. D. dus van geen nut en toen dsn ook de Zaanse ver. zetsorganlsaties een rijnaak, met door de Duitsers geroofd* materialen, tot zinken brachten en er 'n „voorbeeld gesteld moest worden", kwamen Ben Speet en Dick Jupijn in aanmerking als repressallle-slachtoffer». rpj&ttk Beiden rusten zij nu op het Eregraf- hof te Bloemendaal, temidden van de velsn, die evenals zij, hun leven gaven voor het Vaderland in nood. DE ALKMAARSfe B. S. DEFILEERT TE BERGEN. De geechiedenis van „De Vrije Alhmaarder*' O INTOCHT DER GLADIATOREN. De oplaag groeide van 5 lol 10.500 exemplaren per dag stenografisch opgenomen en daarna op de schrijfmachine uitgewerkt, in een oplaag van5 exemplaren per dag. Maar weldra, toen de eer ste rose bulletins hun weg naar de buitenwereld hadden gevonden, werd de vraag naar nieuws groter en de oplaag groeide: zestien, vier en zestig, honderd.... tweehonderd! De exemplaren gingen van hand tot hand en elke RoBu kwam zeker in zes gezinnen. De haam RoBu ont stond uit een samentrekking van de woorden: „Rose Bulletin"; het bul letin dat meesal op rose papier ge tikt -was. c'^Wan schrijfmachine naar stencil. £LKE dag tweehonderd communi- qué's klaar maken.... het werd op de duur een heidens werk en toen een goede kennis met een stencil apparaat kwam aandragen, werd deze verandering al heel spoedig als een verbetering gevoeld. Vijfhon derd getikte Robu's waren toen reeds verschenem En deze vijfhonderd bevatten niet alleen het dagelijkse nieuws, maar ook weekoverzichten, die behalve in Alkmaar nog in twintig andere plaatsen van Nederland verspreid vergadering bijeen, besluit aan dit werden. Behalve deze uitgaven za ALS gevolg van de razzia's op Joodse/ Nederlanders te Amster dam worden twee onderduikers ^JaAp en V^il' zoals hun „illegale naam" luidt, op een avond in Mei '43 in een groot gebouw te Alkmaar 'binnen geloodst. Weldra is het elf uur, de tijd waarop ieder binnen moet zijn en reeds klopt het hart geruster in de veronderstelling, dat alles onop gemerkt is gebleven. Maar ®m tien over elf ratelt de bel door het grote stille huis en de ge zichten verbleken. Met het hart in de schoenen gaat de heer ^es hui zes open doen. Door de kier vaji de deur ziet hij een rood-zwarte in een flits van een seconde begrijp! hij: alles is verloren. Maar niet lan ger dan het onderdeel van een se conde, want als de dèur verder open gaat ziet hij, dat de kraag van den man-met-het-uniform geen drie hoekje heeft, noch SS-tekens of iets van dien aard, maar doodgewoon de letters P.T.T. draagt Een telegrafi sche postwissel is oorzaak van vele hartkloppingen geworden „Liesje" begint haar taak. MEI '43: Na het koper zijn de radio toestellen aan de beurt om inge leverd. te worden. De familieraad, in bevel geen gehoor te geven en dan zien Jaap en Wil een mogelijkheid om ook iets te doen. Zij opperen het plan dagelijks communiqué's te ma ken, omdat zij inzien, dat als men geen juiste berichten over de mili taire en politieke toestand meer krijgt en geheel van de vrije wereld geïsoleerd raakt, het vergif van de genazificeerde pers het moreel van het volk zeker zal ondermijnen. In Juli 1943 werd met het werk begonnen. Het toestel, waar mee geluisterd werd het werd al spoedig gedoopt als „Liesje", was een kleine Philips ontvanger, zo klee dat het in bed tussen de hoofd kussens verborgen kon worden. De nieuwsberichten werden door „Wil" gen ook de r devoeringen van H.M. Koningin Wilhelmina, prof. dr. Ger- brandy, Churghill en vele andere belangrijke personen het licht. Het stencillen van dit alles nam veel minder tijd in beslag. Eerst werd gebruik gemaakt van een z.g. vlakdrukapparaat; later werd deze vervangen door een roterende sten cilmachine. Het was lang geen ideaal apparaat, doch dank zij de technische vaardigheid van „Jaap" bleef het tot het einde van de oorlog zijn dienst trouw vervullen. De machine vormde niet de enige technische moeilijkheid. Dikwijls slechte stencils, slechte inkt, slecht papier en laterhet ontbreken van de elecrische stroom. Alkm. Bevrijdingscomité MUZIEK OP ZATERDAG. .Zoals altijd, verlenen onze Alkmaarse muziekkorpsen op Zaterdag a.s. weer hun gewaardeerde medewerking. Omdat de kinderoptochten om 1J.S0 uur beginnen, kunnen de muzikanten, willen zij tijdig aanwezig zijn, niet tot 13 uur op hun werk blijven. Het Alkmaarse Bevrijdingscomité roept de medewerking in van de verschillende werkgevers om deze mensen wat eerder naar huis te laten gaan, opdat zij, gelijk hun Instrumenten, netjes gepoetst aan dit belangrijke onderdeel van onze feestvie ring medewerking kunnen verlenen. SCHOPPEN TROEF. De plaatselijke afdeling van de EVC gaf Donderdagavond in het Wapen van Heemskerk een cabaret avond, met medewerking van het gezelschap „Schoppen Troef'. De bijeenkomst werd geopend door den heer A. de Ley, waarna de heer K. Torenvliet heT doel en wezen van de EVC Uiteenzette. 't Cabaretgezelschap oogstte groot succes; vooral het werk van den conferencier Louis Holst viel zeer in de smaak. De schPffeen „De lachende moordenaar", „Inlichtingen" en „De gasman" veroorzaakten een daverend applaus. De pianist-accordeonist Johnny Crawford, gaf eveneens enkele goed geslaagde nummers ten beste. De EVC kan op een geslaagde avond terugfïen. THEO BROUWER KEERT TERUG! Q Do oud-Alcmarlaan, Theo Brouwer, die binnenkort weer in zijn vroegere club zal gaan spelen, heeft op X Mei het café „Central" op het Hofplein van den vorlgen eigenaar overgenomen. De heer Brouwer heeft grootse plannen; de zaak zal geheel gerestaureerd worden, de belde blljards worden weer in orde gebracht en in de vroegere kolfbaan zal een mo derne dancing worden Ingericht. Des zomers zal men op het terras van de zon kunnen genieten enonze oud ste voetbalvereniging „Alcmarla" zal ein delijk weer een clublokaal rijk zijn. Predikbeurten ZONDAG S MEI 194». V ALKMAAR. Ned. Herv. gem. Grote kerk. vm 10 uur, ds. J. Dlkboom, nm 7 u. ds. C. G. Wlegers van St. Pancras (jeugd dienst); Kapelkerk, vm 10 uur de heer Hofmeester van Hilversum, Hedenavond geen dienst. Ev. Luth. gem., vm 10 uur, ds, P. C. Roodenburg. Herdenking bevrij ding. Rem. Geref. gem., vm 10.30 uur, d.s Rappold. Doopsgez. gem., vm 10 uur, ds. P. Keuning van De Rijp. Geref. kerk (Art. 31 K.O.) vm 10 en nm 5 uur, dienst in „Waakt en Bidt". HEILOO: Ned. Herv. gem., 7 uur nm ds. Bloemhoff. Kerkkoor. Bevijdings- dienst. Ned. Herv. Evang., 10 uur vm ds. Wolfensberger van Amsterdam. LIMMEN: 2 uur nra. ds. Bloemhoff. OUDORP: 10.30 uur vm ds. Loysen. URSEM: 2J0 uifr nm ds. Boers. HEERHU GO WAARD: hedenavond 7.80 uur: Herdenkingsdienst, Ned. Herv. gem., Zondag 7.30 uur nm afscheid ds. De Mooy. VEENHUIZEN: 10 uur vm ds. De Mooy. HENSBROEK: 9.30 uur vm ds. Verbeek, Doop. DE FINALISTEN, R. H. B. S. I en Lyceum I van de eerste afdeling bij de School voetbalwed strijden. De H. B. S.-ers versloegen hun concurrenten met 2—1, HET ELFTAL VAN U. L. O. ALKMAAR, dat in de tweede afdeling bij de schoolwedstrijden de eerste prijs ln de wacht sleepte. Voetbalcompetitie DE plotseling terugkerende spanning in de tweede klasse A culmineert Zondag in de vraag of KFC voor de derde maal achtereen zal falen of dat de rechte weg zal worden teruggevon den. Dat dat herstel makkelijk zal gaan, is zeer te betwijfelen en of het herstel komt, dat zap de nachtmerrie zijn, waarover de honderden KFC- aanhangers al nachten liggen te dro men. Want ZVV is nu wel niet zo aterk, maar.... het is ook een Zaanse ploeg, dié doorkneed is in het sy steem, dat KFC speelt «n daarom zal het deksels moeilijk zijn om te voor spellen, of KFC morgen wint of niet. WU voor ons geloven van niet! AFC, dat ineens tot ernstig kam- Opstellingen Alcmarla: Vasbinder; IJssels en De Waal; Rootring, C. de Grand en Lengers; Keppel; v. d. Poll, Venema, Van Meene en Van Wieringen. Alkm. Boys; Kramer; Pater en Slikker; Brouwer, Appel en P. de Grand; Goudsblom, Gonggrijp, De LeiJ, Kwadijk en Admiraal. Alcmaria ontvangt D.W.V. De Boys naar Vol&ndam pioenspretendent is gepromoveerd, zal er goed aan doen het bezoekende OSV niet te onderschatten. Volendam en ZFC, de twee theoreti sche gegadigden zullen eveneens de puntjes binnen moet»n halen. Van die puntenhonger der Wijdbroe ken zullen de Boys Zondagavond mee kunnen praten, of denken ze er an ders over? ZFC heeft het in Wormerveer tegen het Zondag zoverrassend voor dsn dag gekomsn WFC veel moeilijker en veriiest o.i. één punt. En tenslotte Alcmarla. Het is nu niet bepaald een jong elftal, dat de withemden in het veld zullen bren- gen: de 41-jarige lagers, de 33-j. De Grand en daarnaast Jan Root ring. De gemiddelde leeftijd van de middenlinie ligt hoger dan 35 jaar Voorts in de voorhoede Keppel en v. d. Poll, naast Venema en v. Wie- ringen. Al deze „knapen" bezitten routtpe en zelfs zejpr veel geestdrift, Elftal Afd. N.H. van de K.N.V.B. Het elftal van de afd. Noord-Holland van de KNVB, dat a.s. Zondag te Scha- gen tegen de vierds klasser Schagen I zal spelen, is a. v. samengesteld: Doel: Leegwater (VZV); achter: Zee man (Winkel) en Penning (Randers); midden: De Graaf (Scftiagen II). P a n- n e k e^jt (AFC) en Bakker (Randers); voor: Zoon (Meervogels A), T e i g e 1 e r (Randers). Hoornsman (JVCBoerhave (Winkel) en Bijvoet (St. Victor). ondanks (of dank zij?) hun tweede Jeugd. Laten we hopen, dat het tempo van de tegenstanders (DWV) niet al te hoog is en dat Alcmaria haar overmacht aan techniek ten ten toon kan spreiden. In de eerste klasse gaat het leidende AJax naar VSV. Net zo*n wedstrijd om nu gezellig eens één of meer puntjes te verspelen, temeer dsar de Velsenaran nog wel wat kun nen gebruiken. Volewijcker» „returnt" tegen RFC en wint volgens Bartje, zeer ten gerieve natuurlijk van 'tGool. dat vol goeden moed aan de voet van de Dom DOS wat armer gaat probe ren te maken. In distriet II heeft Blauwwit mat en kan onderwijl toezian. hoe concurrent Haarlem weer twee puntjes inloopt middels haar uit wedstrijd tegen VUC. Dat is ze aan haar tijdelijke stadgenote Stormvogels verplicht. Deze boffen misschien, dat DHC zich uitgeschakeld acht; is dat niet zo dan kan ook Kraak de neder laag niet tegenhouden. waarom geen bok8- en worsteldemontraties tijdens de bevrijdingsfeesten? p Naar wij van het bestuur van de Alk maarse knechtsportvereniging S.S.S. vernemen, heeft niet deze vereniging het aanbod gedaan om tijdens de be vrijdingsfeesten boks- en worsteldemon- straties te geven, doch heeft het A.B.C. zelf aan S.S.S. verzocht haar medewer king te verlenen aan deze feesten. In plaats van onze stadgenoten, zul len nu enige acrobaten krachttoeren ten beste geven. Daar het voornaamste be- «rjfwr tegen hst otójjflW ven de S.S.S,- |N October '44 werd de stroomleve- ring stopgezet en was „Liesje",' die altijd zo trouw haar deel had' bijgedragen, onbruikbaar geworden. Eerst werd nog geprobeerd om clan- destien stroom af te tappen, maar in het grote gebouw met zijn vele schakelaars was dat een ingewikkel- de en riskante onderneming. Maaf degene, die ook voor het stèneil- apparaat had gezorgd, bracht ook toen weer uitkomst. Een groter radiotoestel en een ac cu vormden nu de bron van het nieuws. Voor een kwartier luisteren, moest toen een uur gefietst worden. Inmiddels hadden naam en om vang van het bulletin enige veran-' deringen ondergaan.,, Op aandrang vafi een vooraan staande figuur -tilt de Alkmaarse on dergrondse beweging werd besloten tot samenwerking met Vrij Neder land. Later werd het blad onder de naam ,De Vrije Alkmaarder" een gezamenlijke plaatselijke uitgave van vrijwel de gehele vooruitstre vende illegale pers in Nederland. De „grote" illegale pers, zoals „Het Parool", „Je Maintiendrai", „Vrij Nederland", „De Waarheid" droeg in de vorm van papier etc. bij. De op laag was toen reeds gestegen tot 1500 exemplaren per dag met Zaterdags een bijvoegsel. Op de zolder was 'n gat in de vloer en daar was de papieropslagplaats. Behalve soms'30 tot 40 duizend vellen papier, ston den éaar nog oude stencilmachine» en vier radiotoestellen, die onder gedoken waren. Toch was er nog genoeg ruimte om in geval van nood het was de tijd van de razzia's nog twee mannen te herbergen. Een oud huis, waar veel verbouwd is, heeft zijn voordelen! Het eerste gedrukte nr. OP die gedenkwaardige avond van de vierde Mei 1945, het was een Vrijdag, slbrmde Jaap, die boven al leen had zitten luisteren, naar bene den: „ze hebben gecapituleerd!" Daar was dus eindelijk het bericht, dat reeds dagen verwacht werd. Van slapen kwam die nacht niet» veel; er werd geluisterd en geschre ven, want de eerste bovengrondse Vrije Alkmaarder moest immers de volgende dag verschijnen. En het zou het laatste nummer worden —4 dus het moest af zijn. Een drukker uit Alkmaar had zich bereid ver klaard, de eerste Vrije Alkmaarder te drukken.... als er stroom was. En er was stroom, zij het alleen voon de pers, zodat alle kranten met de hand gevouwen moesten worden. Hoewel de oplaag flink was (5000 ex.) geschiedde dit echter met een blij hart: „We zijn vrij!" Het laatste nummer? yAN „Tenax", die ook de stoot tot samenwerking met V. N. gaf, was het voorstel, dat het nummer van 5 Mei 1945, niet het laatse zou zijn, afkomstig. Het voorstel werd aangenomen, want de stichters za gen bij het einde van de taak, die zij zich gesteld hadden, reeds een nieuwe taak in het verschiet Reed» in het bevrijdingsnummer van het vorig jaar, werd onder de titel „be wuste verantwoordelijkheid", een reeks artikelen ingezet, die, zich aanpassend aan de politieke veran deringen in ons land, ten doel had den een eerlijke voorlichting te ge ven, volkomen onafhankelijk: een nieuwe pers. Een van de idealen van de schrijf ster van deze artikelen, mevr. E. TasCallo, was het funderen van een hechte samenwerking tussen de oud-illegale pers. In Noord-Holland boven het IJ i» deze samenwerking inmiddels voor een groot deel ver wezenlijkt en dit is voornamelijk aan het streven van de vroegere hoofdredactrice van „De Vrije Alk maarder" te danken. Zoals een padvinder elk jaar op St. Jorisdag zijn padvindersbelofte hernieuwt, zo willen wij, op deze eerste verjaardag van de bevrijding van ons vaderland, dit .artikel be sluiten met het herhalen van onze beginselen, de beginselen van een nieuwe pers: „Geestelijke Vrijheid, Sociale Gerechtigheid en Economi sche Ordening". Van afbraak naar opbouw Onder de titel „Van afbraak naar opbouw" beeldt de firma Vroom en. Dreesmann in een vijftal étalages de geschiedenis van de wederop bouw van Mei 1945 tot Mei 1946 lïitf* Een étalage is gewijd aan de Ne derlandse Spoorwegen en geeft, gecombineerd met interessant foto- en cijfermateriaal, een uitstekend overzicht van de vooruitgang, die in een jaar bereikt is. Ook de KLM is vertegenwoor digd. vele foto's beelden hier de „wedergeboorte" van onze grootste luchthaven Schiphol uit. De P.T.T. is eveneens met rasse schreden vooruitgegaan, dit wordt in een derde étalage aanschouwelijk voorgesteld. De laatste twee kasten zijn ge wijd aan respectievelijk de Amster-4 damse havenwerken en de spoor* bruggen over de grote rivieren. ers wel zal zijn, dat er iets op de kle ding van deze §portslui valt aan te mer ken. vermoeden wU. dat bovennoemde acrobaten met hoge hoed en in geklede jas op Alkmaars pleinen hun kunsten den volke zullen vertonen.... Dat „fat soenlijke" Alkmaar toch! Afd. n.-h.-k.n.v.b slecht bedeeld met kaarten voor holland—belgië De verenlginren, die in de afdeling Noord-Holland van de K.n.v.B. uitko men. zullen per elftal één kaart voor de wedstrijd Holland-België ont vangen. De o'ficials zul'nn niet allen van ?en kakuuufln vmüsik j

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1946 | | pagina 2