te
Hoe brachten de Nederlandse
schrijvers de oorlog door?
Hef nieuwste op radiogebied
De Amerikaanse huisvrouw en de wereld-
voedseltoestand eisen distributie in de V.S.
iJJBfc
,v.
m
t*r
i i
W\
hbespreking
E* bestonden gedurende de eerste
twee jaren van de bezetting, voordat
de cultuurkamer de alleenheerschappij
over het domein der letteren kreeg,
onder de Nederlandse schrijvers een
vijftal groepen. Ten eerste waren daar
de z.g. zwijgers", die met de intocht
der Duitsers net contact met het publiek
resoluut verbraken. Voor hen was de
schijnbare openhartigheid, waarmee de
nazi's de eerste jaren de bezette gebie
den trachtten in te palmen, maar al te
zeer een voorteken van nog slechtere
tijden; daarbij was de nazi-overheersing
volgens hen onverenigbaar met een
Openlijk en openbaar voortschrijden van
de cultuur.
In zekere zin naast hen stonden de
Illegaal publicerende en de verzet-schrij-
veflf wier streven allereerst gericht
was op de strijd tegen het nationaal-
goclalisme. Over de vraag, in hoeverre
verzetsliteratuur meer dan een bij
drage, dus een wezenlijk bestanddeel
onzer letterkunde is geweest, heeft men
reeds al te veel geschreven. Toen Theun
de Vries in het „Critisch Bulletin" op
merkte: .Zodra wij ter wille van een
Nederlandse zaak de normen der litera
tuur overboord gooien, hebben wij een
weg ingeslagen, die voor ons volk en
onze kunst niet anders dan fataal kan
zijn", bakende hij de belde gebieden
verzet en literatuur tamelijk scherp
af. Tamelijk scherp want men kan,
«o het gaat over onze verzetsliteratuur,
van mening verschillen of er inderdaad
alleen maar sprake is van een „vader
landse zaak" dan wel van een meer
universele kwestie.
Tegenover de ..zwijgers" en de „op
standelingen" stonden de „doorjyerkers"
en de ..medeplichtigen". Het is. achteraf
bezien, een wc! zeer veeg teken van de
kracht onzer literatoren, dat er gedu
rende twee jaren bezetting literaire tijd
schriften vol werden geschreven met
goede poëzie, dat er romans verschenen,
die de toets met het vooroorlogse proza
konden doorstaan, kortom, dat er door
gewerkt werd door de meest vooraan
staande Nederlandse kunstenaars. Ach
terafHet blijkt nu, dat het helemaal
niet nodig is om per sé in een demo
cratisch land te leven, wil men literair
werk kunnen produceren. In een dicta
tuur kan men even goed moderne ge
dichten schrijven als In een democratie
Ook dan kan de literatuur gedijen,
kunnen tydschriften verschijnen, kan
een heftige strijd over al of niet per
soonlijke kwesties de laatste pagina's der
periodieken verluchtigen; zelfs kan een
J zo precieuze polemiek als later door Cola
Debrot en Gerard Knuvelder in „Ars et
Vita" werd gebundeld, voortgezet wor
den.
Er is dus geen enkele staatkundige
vorm, onder welke poëzie en proza niet
verschijnen kunnen, zo de uitvoerders
van deze vorm de schrijvers niet al te
zeer hinderen. Zelfs bleek uit de boven
beschreven periode, dat deze schrijvers
kunnen trachten de cultuur uit te bou
wen, terwijl hun „heren", de bezetters,
deée zelfde cultuur vertrappen.
Dit alles kan gebeuren, zo de bezetter
het woord „vijand" heeft in de hier
boven beschreven verhouding geen zin
de literaire productie beschouwt als
een toegeven, om later des te meer te
kunnen terug nemen en Indien de aan
dit spel (van kat en muis. bleek later)
medewerkende kunstenaars hun ogen
voor één zijde van het spel sluiten, om
aan de andere kant zoveel mogelijk van
de ellende en de dreiging te vergeten.
Natuurlijk, men kan deze houding
rechtvaardigen. Er zijn genoeg schrij
vers. aan wier goede trouw niet te
twijfelen valt; talloze schreven later,
of zelfs terwijl zij in de tijdschriften
Kbliceerden, verzetspoëzie en hielden
•ingen voor selecte gezelschappen,
waaruit hun geest onomwonden bleek.
Het was. volgens dit pleidooi, geen
medeplichtigheid aan het spel. Neen. ei
werd gepubliceerd om der wille van
het handhaven tot het uiterste der Ne
derlandse cultuur, te midden der alom-
heersende chaos.
Hoe men het ook noemen wil: spel
of kameleontlsme, elasticiteit of verant
woordelijkheidsgevoel, men publiceerde
met een staag toenemende voorzichtig
heid om den bezetter toch vooral niet
te krenken.
Onwillekeurig moet men denken aan
het lot van den groten Spaansen philo-
aooph José Ortega Y Gasset, schrijver
van „Opstand der horden", thans cultu
reel attaché van Franco te Lissabon,
eens de „philosooph der republiek". Hij
sprak nog onlangs, voor zijn Madrileense
studenten over „de onbehoorlijk goede
gezondheid, die Spanje de afgelopen
jaren had gekregen en behouden...."
Dat er ook „medeplichtigen' 'waren,
van het soort der culuurkamer-dienaren
waarom zouden er geen nazi's romans
en gedichten schrijven? En zelfs goede?
Geen politiek stelsel bepaalt immers de
waarde der poëzie. Dat bleek zo even Dij
onze zo gewaardeerde democratie. Een
schrijver, die in de oorlog een persoon
lijkheid bleek te zijn. kan van minder
waarde zijn voor de literatuur dan deze
of gene slappe dichter, die uitstekende
verzen produceert.
Nieuwe Amerikaanse films
Te Rotterdam zijn een veertigtal nieu
we Amerikaanse films, uitgebracht door
M EP., aangekomen. De films zullen
niet aan de Nederlandse bioscoopbond
aangeboden worden, maar aan de thea
ters afzonderlijk, die daarvoor een boe
te van f 5000 per film of per voorstel
ling riskeren. Wanneer de boete per
film geheven wordt, U dit verlies te
dragen, anders niet Dit is een Juridi
sche kwestie.
Als eerste film denkt men ln de cir
culatie te brengen „Going my Way"
met Bing Crosby. Uiteraard zal de M.
P.E. haar belangrijkste producten pas
brengen als de weg geëffend ls, zodat
het Nederlandse publiek op een film als
„Gone wlth the Wind", die bij verto
ning zonder coupering een verhoging
van de entreeprijs zal vergen, nog wel
enige tijd zal moeten wachten.
Sowjet-Russische geleerden
zijn er in geslaagd de werking van
het menselijke zenuwstel te filmen-
De films zullen de werking van de
reuk, het gezicht en het gevoel
laten zien.
Naar aanleiding van „IN DE
VERSTROOIING", een verza
meling letterkundige bijdragen
van schrijvers buiten Nederland,
1940 - 10 Mei - 1945, bijeen
gebracht door J. GRESHOFF
Dat men den eerste eert om zijn ka-
raker en den laatste om zijn producten,
heeft niets te maken met literatuur. Wij
zouden allen zo erg graag willen, dat een
groot schrijver een groot man was: wijs,
sterk van karakter en bovenal eerlijk...
gEHALVE dat onze literatuur tijdens
de bezetting in ons land „bloeide",
stimuleerde buiten ons land één man de
Nederlandse cultuur op een bijzondere
wijze; die man was: Jan Greshoff, door
Vestdijk^ niet ten onrechte'onlangs de
„ambassadeur onzer letteren" genoemd.
Overal waar hij tussen 1940 en 1945
verbleef, liet hij een literair werk ach
ter. Indien men de lijst van zijn ge
durende de oorlog geschreven werken
nagaat, en men let op de plaatsen, waar
zij gedrukt zijn, bemerkt men namen
als: Kaapstad, Batavia, Pretoria, WillemT
stad, New York. Wat de Ned^j-Iandsé
regering tijdens haar verblijf in Londen
verzuimde te doen: Steun verlenen-aan
de Nederlandse cultuur, die toch met
haar in ballingschap was, werd door
Greshoff gedaan. Men heeft in regerings
kringen blijkbaar nooit begrepen, dat
de Nederlandse zaak evenzeer gediend
werd met steun aan onze kunstenaars
als met allerlei diplomatieke maatrege
len in het spoor der geallieerden.
Bij QuericU^jje New York verscheen
verleden jaar de bundel: „In de ver
strooiing. een verzameling letterkundige
bijdragen vpn schrijvers buiten Neder
land, 1940 10 Mei 1945", de acte
de présence van 32 Nederlandse schrij
vers buiten Nederland gedurende de
oorlog.
Jan Greshoff bracht de bijdragen bij
een, Adriaan van 3er Veen leidde hen
in. De inleider legt er de nadruk op, dat
de meeste schrijvers in dit boek de
oorlog bijna niet vermelden. Terecht
merkt Van der Veen op. „dat in oorlogs
tijden zelden letterkundig werk van be-
'ang tot stand (komt), dat deze strijd
tot onderwerp heeft."
Behalve Greshoff (met een reisbe
schrijving zoals htj^alleen er een kan
schrijven) en Van der Vg»n, werkten de
volgende bekende Nederlandse auteurs
mee: Joh. Fabricius, Marnix Gijsen (met
een drietal gedichten), W. Hessel3, Dola
de Jong. de onlangs in ons land weer
gekeerde essayist J. de Kadt (met een
stuk over Menno ter Braak), B. Land
heer. Siegfried van Praag. A. Viruly, L.
Vroman en Beb Vuyk. Naast deze
auteurs talloze anderen, van wie vooral
de dichter F. Sijbramj. Bijlsma en Jan
van As met zijn novelle „Mijn thuisvaart
met"ódysseus" opvallen.
H. N. A.
Voor Je vrouw i
Recepten met gedroogd vleet
Vorige week zijn we met onze recep
ten nogal aan de zoetige kant gebleven,
daarom nu een paar hartige hapjes, die
met weinig middelen te bereiden zijn.
Er is deze week een extra vleesbon,
koopt u eens wet gedroogd vlees, er ls
werkelijk Iets mee te bereiken! Vooraf
nog een wenk, die van pas zal komen:
Gedroogd vlees wordt vlugger gaar
wanneer u het enige uren vóór het ge-
bruik in water weekt.
Gebakken gedroogd vlees met jas.
Het gedroogde vlees in 'n koekenpan
doen en op een zacht vuur het vet eruit
braden plm. 15 minuten. Water toevoe
gen (per 50 gr. vlees 1 kopje) en wat
zout. Het vlees nog enige minuten la-
tsn braden (naarmate 't langer braadt,
wordt het zachter).
Naar verkiezing de jus binden met
aangemengde bloem of een ander bind
middel.
Het gebakken gedroogde vlees kan
men ook door de stamppot mengen.
Haché van gedroogd vlees.
200 gr. gedroogd vlees, 4 eetlepels
bloem, 1 ui, 3 4 kopjes water, zout.
pepersurrogaat.
Het uitje sniperen en met het vlees
in de koekenpan plm. 10 min. zachtjes
braden. De bloem of het meel toevoe
gen en mee laten bakken tot zij bruin
is. Het water toevoegen onder roeren.
Pepersurrogaat en zout erbij doen en
de haché nog plm. 15 min. zachtjes la
ten koken. Het vlees wordt zachter
wanneer men het langer kookt.
Boalllon van gedroogd vlooa.
100 k 150 gr. gedroogd vlees, 1 liter
water, zout, peterselie, selderij en een
fijngesnipperde ui.
Het vlees met het water, de kruiden
en het zout opzetten en ruim 1 uur
zachtjes op de kachel laten trekken of
het vlees' 10 min. koken en plm. 3 4
uur (niet langer omdat het anders zuur
wordt) ln de hooikist laten trekken. De
bouillon van het vlees afgieten. Het
vlees door de stamppot mengen of er
koekjes van bakken.
Iets over vitaminen.
Er zijn tegenwoordig weer vitaminen,
verwerkt in dmgees of chocolade-pas
tilles, verkrijgbaar.
Vitamine D komt o.a. voor ln zonlicht
De dikke kleding van de bewoners der
gematigde en koude streken verhindert
echter, dat de zon in voldoende mate
haar werking op de huid kan uitoefe-
nen en het gevolg is dan helaas maar
al te vaak, dat er een tekort aan vita
mine D komt, waardoor de kalkvorming
in het beendergestel onvoldoende is met
als gevolg het optreden van rachitis.
Deze ziekte echter, zo leert de praktijk,
is gemakkelijk te bestrijden door het
toedienen van vitamine D, dus: veel
zonnen deze zomer en 's winters lever
traan slikken! Wanneer er nog geen
levertraan te krijgen aal zijn hoe
wel dit* zeer onwaarschijnlijk is, want
Nederland trekt toch weer ter walvis
vaart! kan men de behoefte aan vi
tamine D aanvullen met vitamine-ta
bletten.
Volgende week enige griesmeel-re-
cepten en iets over vitamine A.
ALEIDA.
STEREOFONISCHE UITZENDINGEN
Nederland neemt als
eerste proeven I
Zaterdag 15 Juni a.s. zullen door Radio
Nederland te Hilversum over belde zen
ders stereofonlsche proefultzendlngen
worden gehouden. Luisteraars, die dan op
een of ander? manier over twee radio
toestellen de beschikking hebben, zullen
dan kennis kunnen maken met ruimte
lijke geluidsweergave. Sinds 1935 is ln de
Aaboratorla van Philips te Eindhoven het
probleem der atereofonle wetenschappe
lijk bestudeerd en sedert enige tijd ook op
het laboratorium van de Stichting Radio
Nederland. Deze onderzoekingen hebben
geleld tot een speciale wijze van geluids
weergave, die als geheel nieuw mag wor
den beschouwd.
Wat is stereofonie?
De kwaliteit van de geluidsweergave
bij de moderne film en radio is zeer goed,
niet volmaakt en technische vervol
making kan dit verschil niet overbrug
gen. Het onvolkomene schuilt ln het feit,
dat men steeds het geluld verneemt uit
een bepaalde richting, de luidspreker van
het radiotoestel of de luidspreker die ach
ter het filmdoek ls opgesteld. Als de
sprekende figuur zich over het filmdoek
b.v. van links naar rechts beweegt, blijft
het geluld van zijn stem onveranderd tot
ons komen uit een punt ergens ln het
midden van het doek. Dat geeft een onbe
vredigd gevoel omdat het niet strookt
Voedseltekort, ooh in Amerihal
yERWIJL in Europa en in de Ver
enigde St. conferenties plaats vin
den over 't voedseltekort, dat alom
in de wereld heerst, tracht de
Chinese, de Europese en ook de
Amerikaanse huisvrouw iedere dag
aan haar trek t« komen: zij re
kent, zij staat in de rij, zij koopt
zwart als 't niet anders kan en zij
betaalt.
In de Verenigde Staten acht men
het algemeen noodzakelijk, dat het
voedsel weer op de bon komt. Ook
Herbert Hoover, die onlanps terug
keerde van een wereld-inspectiereis
in verband met de voedselsituatie,
is het hiermee eens, al zei hij het op
een zeer bijzondere wijze. Bij zijn
aankomst in Amerika verklaarde hij
n.1-, dat men hem niet moesi dwin
gen tot het uitspreken van beslis
singen over de Amerikaanse voed
seltoestand
De macht van de vrouw.
Immers, de hele zaak berust in de
handen van de Amerikaanse huis
vrouw, die gewoonlijk haar eigen
huiswerk doet en haar eigen inko.
pen verricht, hetgeen wil zeggen,
dat zü het grootste deel van het
nationale gezinsinkomen uitgeeft
Deze huisvrouw, die naar de win.
kels gaat op zoek naar schaarse ar
tikelen voor de gezins-maaltiiden
heeft en dat is nog belangrijker
ook het kiesrecht! Zij is degene;
die zal bepalen of en wanneer Ame.
rika tot de levensmiddelen-distribu
tie terugkeert, voorzover de politieke
leiders haar wensen kunnen vast
stellen: en haar wensen ziin duide
lijk genoeg bekend geworden door
minstens zeven nationale gevallen
van opinie-onderzoek in het afgelo
pen jaar en een onnoemelijk aantal
meer locale opinie-peilingen-
Hoe Is de voedseltoestand
in de V.S
Wanneer deze huismoeder naar
de kruidenierswinkel op de hoek
gaat. bevindt zij dat suiker nog steeds
op de bon is, zoals tijdens de oorlog.
Zij krijgt 5 pond in elke 4 maanden
per persoon weinig meer dan 1
pond per maand. Dat is niet veel,
maar zij is nu aan die hoeveelheid
gewend. Wat haar boos maakt, is het
feit dat heel dikwijls de dineren, die
rij nodig heeft: niet voorradig zijn.
De huisvrouw doet haar inkopen in
een van die kruidenierszaken met
zelfbediening; waar de artikelen
netjes oo planken ziin oogestaneld
en van nriizen voorzien. Zij gaat de
zaak binnen langs een tourniquet,
verzamelt zelf de boodschappen, die
zy wil kopen op een rolwagentje en
gaat dan naar de uitgang, waarbij
zij in een lange rij moet wachten om
voorbij den controleur te komen,
die de prijzen op een rekenmachine
met een ongeloof lyke snelheid op
telt Dit soort van winkels met zelf
bediening treft men over heel Ame
rika aan, waardoor veel personeel
bespaard wordt door de grote za
ken, die hun artikelen bij grote hoe.
veelheden inkopen.
Wat er schaars is.
In deze Ujden zoekt de huisvrouw
dagenlang in de kruidenierswinkels
de systematisch gerangschikte w.n-
kelplanken af, maar vindt gewoon
lijk geen boter bijvoorbeeld. Bij
zeldzame gelegenheden, dat er wei
boter is, bewaart de controleur die
naast zijn kasregister en biedt ze aan
de klanten aan als zij hem passeren,
waardoor een hinderlijke en soms
gevaarlijke toeloop wordt voor
komen.
Boter is nu al maandenlang op
deze wijze bij den controleur opge
slagen geweest, en nu zijn reuzel,
spijsoliën, margarine, mayonnaise en
andere sla-sauzen niet te krijgen,
behalve bij zeldzame gelegenheden
De grootste ramp is echter het ge
brek aan huishoudzeep. Voorts is er
een tekort aan gelatine en pudding,
poeder.
De leiders van het land zijn in
staat geweest om de loop van de
openbare mening te peilen door het
stelsel van opinie-onderzoek, dat bij
na een nationale gewoonte is ge
worden.
De jongste „Oallup-poll" wees uit
dat 7 op iedere 10 personen voor
distributie was om de hongerenden
in het buitenland te helpen ten
minste dat gaf men op. Dat men on
der de geschetste omstandigheden
de voordelen van een distributie,
systeem van de levensmiddelen ook
voor zichzelf inziet, spreekt natuur-
lijk vanzelf.
West-Europee» congres voor
onderwijsvernieuwing
Van 29 Juli tot 12 Augustus zal
te Parijs een regionaal, d.w.z. West-
Europees congres voor onderwijs
vernieuwing worden gehouden on
der het motto: „Het onderwijs in de
verschillende landen en zijn verhou
ding tot de nieuwe opvoeding". Het
congres wordt georganiseerd door
de Franse afdeling van de „Ligue
Internationale pour 1'Education
Nouvelle". Er worden in Parijs zes
zevenhonderd deelnemers ver
wacht.
PROBEERT U EENS I
ALS u de stereofonlsche proefuit-
zending van Radio Nederland op
15 Juni wilt beluisteren, dient u twee
radiotoestellen in een kamer op te
stellen en deze af te stemmen op
resp. Hilversum I (301,5 M.) en Hil
versum II 415 M.) Het geluids
volume der beide toestellen moet ge
lijk zijn.
Als de radiocentrale de twee sta
tions op gelijke sterkte uitzendt,
kan men natuurlijk ook twee aan
sluitingen op de distributie gebrui
ken.
Als u slechts één radiotoestel be
zit, praat dan eens met uw buurman
of een kennis b.v., misschien kunt u
dan door samenwerking dit interes
sante experiment, waarvan Neder
land de primeur heeft, meemaken!
met de werkelijkheid. Immers de mens ls
met zijn twee oren in staat vast te stel
len uit welke richting het geluld komt en
op welke afstand de geluidsbron zich
bevindt. Beluistert hij een groot orkest,
dan kan hij de geluiden der verschillende
Instrumenten onderscheiden, niet alleen
door hun timbre, maar ook door hun
richting. Door scherp „In een bepaalde
richting" te luisteren, kunnen we zelfs
hinderlijke bijgeluiden en in het algemeen
uit andere -rlohtlngen komende geluiden,
min of meer elimineren. BIJ radio en film
gaat dit vermogen verloren. Als men een
orkest door de radio beluistert, komen de
geluiden van alle instrumenten uit een
richting: die van de luidspreker en het
plastische van de orkestmuziek valt weg.
De stereofonie is ln staat al deze be
zwaren op te heffen.
Hoe werkt stereofonie?
Bij de proefnemingen in de Phllips-
laboratorla ls men uitgegaan van het na
tuurlijk horen. Het essentiële van de ste
reofonie bestaat daarin, dat men het ge
luid in eerste instantie door twee „kunst
oren" laat opvangen en vervolgens het
geen door „linker" en „rechter" kunst
oor opgevangen wordt, volkomen geschei
den leidt naar respectievelijk linker en
rechteroor van den toehoorder. Men
maakte daartoe gebruik van een „kunst-
hoofd" aanvankelijk een gewone étalage
pop, monteerde ln de oren der pop mi
crofoons en vei bond deze met de corres
ponderende helften van een koptelefoon.
De resultaten, die met een dergelijk
systeem bereikt worden, zijn verbluffend.
„Het geluld ls zo reëel" vertelde dr. de
Boer, degene die het onderzoek leidde,
„dat Je er van schrikt". Bij de eerste
proef hiermee zei mijn medewerker: „De
zaak is in orde" en ik antwoordde: „Goed.
Ik ga met je mee". Ik dacht n.1. dat hij
achter mij stond. In werkelijkheid bevond
h»j zich in het vertrek waar het kunst-
hoofd stond opgesteld!"
In do practijk moest uiteraard met het
systeem van de koptelefoons worden ge
broken, Men can ln een bioscoop niet alle
toeschouwers een koptelefoon opzetten.
Er moest dus voor een groot publiek zo
iets komen als een gemeenschappelijke
koptelefoon. Men bereikte dit door de mi
crofoons van het kunsthoofd te verbinden
mef twee luidsprekers die links en rechts
In de zaal werden opgesteld.
Het nadeel hiervan is niet onbelangrijk.
Het geluid van de linker luidspreker
wordt natuurlijk ook opgevangen door
het rechteroor en omgekeerd. Door het
aanbrengen van verschillende technische
verbeteringen bereikte men echter toch
een zeer goed resultaat en een inderdaad
bevredigende ruimtelijke geluidsweer
gave.
Allerlei technische kunstgrepen zijn thans
mogelijk. Men kan b.v. door eenvoudig
aan een knop te draaien het musicerende
orkest voor den toehoorder van links
naar rechts of omgekeerd verplaatsen of
de leden van het orkest dichter bij elkaar
of verder uit elkaar zetten.
Het eerste bereikt men door een der
Aildsprekers te versterken, het tweede
door iets van het geluld van de ene luid
spreker te enten op de andere.
Het gewichtigste van de stereofonie ls
echter het feit dat het geluld veel n a-
tuurlijker wordt.
Stereofonlsche gramofoonplaten.
Zuiver experimenteel heeft men bij
Philips ook reeds stereofonlsche gramo
foonplaten vervaardigd. Met twee schrijf
stiften werd het geluid op een plaat twee
maal vastgelegd, dat later dan ook weer
door twee plek ups werd gereproduceerd.
De technische problemen waren bij dit
experiment zeer groot, aangezien een af
wijking van een tienduizendste seconde
de proef reeds deed mislukken. Het feit
b.v. dat het gat ln het midden van een
gramofoonplaat (waarvan de maat niet ls
genormaliseerd) niet precies past op de
as van de draaitafel, ls voor een sterefo-
nische opname heus funest.
Het laboratorlumstadlura kan thans als
geëindigd beschouwd worden, doch hoe
de stereofonie zich ln de naaste toekomst
kan ontwikkelen ls moejljjk te zeggen.
Engelse universiteiten voer
iedereen toegankelijk
Verleden week ls door het Engelse
Ministerie van Opvoeding een plan uit
gegeven, waarin voorgesteld wordt, dat
met ingang van October a.s. Iedere lon
gen en leder meisje ln Engeland en Wales,
die een beurs aan een universiteit win
nen. financiëele steun van de regering
zullen krijgen De beurzen zijn niet zoda
nig verdeeld, dat alleen van iedere school
de primus inter pares ln staat zal zijn
deze te behalen; leder, die een behoor
lijk stel hersens heeft en die aan een
hogeschool wil en kan studeren, heeft
recht op zo'n beurs.
Dit plan brengt het totaal der rijks
uitgaven voor beursen e.d. voor Engelse
universiteiten van 520.000 Pond Sterling
op 800.000 Pond Sterling per jaar. d.w.z.
dat er jaarlijks drie mlllloen gulden meer
voor deze studenten wordt uitgetrokken!
Hersengymnastiek
De vorige opgave heeft wesr eens
heel wat punten gekost, dank zy het
grote aantal goede oplossingen.
Voor diegenen, die niet wisten
hoe zij deze opgave aan moesten
pakken, volgt hier één van de ver
schillende manieren (en o.i. de ge
makkelijkste) om vlug tot een goede
oplossing te komen.
Het aantal zwarte tegels v/as 1/9
van het aantal witte. Stellen we het
aanal zwarte tegels voorlopig op a,
dan bedraagt het aantal witte dus
9a. Verven we nu 18 zwarte tegels
wit, dan zijn het aantal witte tegels
18 X het aantal zwarte, of wel 9a -f-
18 18 X (a 18)- Nu hunnen we
het verder gemakkelijk uitrekenen:
9a -f 18 18a 324; 18a 324 is
dus ook gelijk aan 9a 4- 18; 18a
9a -j- 18 -f- 324. 18a 9a 342;
18a 9a 342; 9a 342; a is dus
342 9 38.
Het aantal zwarte tegels is dus 38,
het aantal witte 38 X 9 342.
Verven we nu 18 zwarte tegels
wit, dan krijgen we 20 zwarte en 360
witte, terwijl het aantal witte thans
18 X het aantal zwarte bedraagt.
Daar nog slechts enkele opgaven
resteren, zullen we deze laatste
om. de moed er in te houden niet
te zwaar maken.
De eindsprint begint spannend te
worden. Houdt dus vol en geeft de
buurman geen kans!
Opgave 8.
Mijnheer Jansen komt op 'n fancy-
fair ten behoeve van de Stichting
19401945. Tevoren heeft hij een
aantal kwartjes bij zich gestoken,
die hij zich voorgenomen heeft ge
heel te zullen besteden.
Reeds onmiddellijk bij het binnen
treden der eerste zaal offert hij zyn
eerste kwartje in de collecte-bus,
maakt in de zaal zelf vervolgens de
helft van zyn geld op en stort bij
het verlaten der zaal nog een kwar
tje voor het goede doel. Hetzelfde
herhaalt zich in de volgende 3 zalen,
waar hij nog een bezoek brengt, en
offert hy dus telkens bij het bin
nenkomen een kwartje, maakt hij
binnen de helft van zijn geld op en
stort hy bij de uitgang telkens weer
z'n kwartje. By het verlaten van
zaal 4 is hij precies platzak.
Hoeveel kwartjes had mijnheer
Jansen nu bij zich gestoken, toen hij
ven huis ging?
P.S. Aan mijnheer Diepeveen te
Hoorn: Aan Uw verzoek hebben we
voldaan. Verzoeke echter steeds de
uilwerking by te sluiten.
HET GOUDEN
AMBACHT.
Het werk van den meester?
De meester. Hij was de veranT*i
woordelijke beoefenaar van rijn1
ambacht. Hij was het die de zorg
droeg voor de opleiding van zijn
leerlingen en gezellen. Maar bovenali
voor het aanzien, dat zijn ambachtj
genoot. Hoe toegewijd deden de,
ambachtslieden van eeuwen terug,
hun schoon handwerk. Met hoeveel
liefde werkten zij aan beeldjea of
figuren die, hoog op onze oude
torens en kathedralen, vrijwel door
niemand worden gezien. Het was
de liefde tot hun ambacht, tot de'
schepping hunner handen die hen
dreef.
De oude gilden bestaan niet meer?
Maar goede vaklieden nog wel. Oofe
in onze moderne fabrieken. Nog
altijd zijn er producten die ver
edeld moeten worden. Nog altijd
artikelen waarvan de bereiding de
grootste zorg en vakmanschap ver-
eischt. Toegewijde vaklieden met
jarenlange ervaring zorgen bijvoor-^
beeld dat alles wat de fabrieken
van De Gruyter verlaat, en dat is
hèèl wat, inderdaad béter is. Betere
waar en bovendien tien procent
korting. Ja, het oude ambacht ls bij
De Gruyter nog in ecre. En h$i
is meesterwerk.
In de tempel van Caïssa
Problemen,
Oplossingen.
No. 5: Tweezet J. K. Heyden: 1. Pg3.
No. 8: Driezet W. Greenwood: 1. Lhl.
De stand van de ladder is (bijgewerkt
t m 13 April; de inzendingen van 27
April kwamen door omstandigheden to
laat bij onzen schaakredacteur binnen):
16 punten: G. Boon (Alkmaar), F. P.
Hekker (Velsen), F. Hildama (Hoorn),
M Hoekma (Alkmaar).
8 punten: D. de Boer* (Alkmaar).
7 punten: P. en F. Hoekstra (Alk-
maar), J. Swierstra (Hoorn), M. de Vriei
(Alkmaar).
5 punten: (Zwaag).
3 punten: C. de Boer (HeemskerkJ,
C Zonneveld (Heemskerk).
Probleem no. 7.
M. Franken (Driezet).
V JL
£3
i Bi
111 111
r a
Hf I
WM io
i i
Wit: Koning b7. Toren e8, Loper eS,
Paard bfl, pion d4.
Zwart: Koning b5, Loper <13, Paard
d2, pionnen b3 en d5.
Probleem no. 8. f
F. W. Nanning (Tweezet).
Wit: Koning b6, Torens f7 en h5,
Loper c8, Paard h6, pion e4.
Zwart: Koning dS. Toren d4, Loperl
a8 en h8, pionnen b4 en el.
Oplossingen uiterlijk 17 Me! inzenden.
NAAR HOGER SNELHEDEN.
De Nederlandse renner Jan Bron ls op het ogenblik ln training met een
op bijzondere wijze gestroomlijnde motor.
ONZE JEVGDHOEK
De Optimist en de
Pessimist
„Er zijn kinderen en misschien nog wel
grote mensen óók", rel mijn vaders vader,
„die niet goed weten, wat een optimist
is en wat een pessimist ls. Laat ik je
die zaak nou 's uitleggen. Stel je dan
voor, dat er 's twee broers waren. Laten
we ze Gerrit en Klaas noemen! Nou dan.
die Gerrit en die Klaas, hè, die kregen
's zomers nogal 's een bordje kersen van
hun goeie moeder. Ze nam dan twee
handjes vol uit de mand en die legde ze
op de bordjes neer. Je snapt, dat de twee
knapen op die manier vrijwel even veel
kregen. Maar die Gerrit en die Klaas,
dat waren twee héél verschillende man
netjes. Als Gerrit z'n kersen op ging
eten, dan begon hij met de kleinste en
de hardste en de zuurste kersen, zodat
hij dan wel moest eindigen met de lek
kere, dikke, donkerrode! Maar zelfs, als
hij al door 't slechte spul heen was, dan
zocht hij van de goeie kwaliteit tóch nog
altijd weer de minst grote en de minst
dikke uit. Dat kwam er dus op neer.
dat Gerrit alleen maar oog had voor dc
slechte kersen, snap je? Maar Klaas deed
't precies net andersom! Die begon met
de bestel En zelfs als hij al door z'n
eerste kwaliteit heen was, als er alléén
nog maar kleine en zure kersen op z'n
bordje lagen, dan bleef hij nog maar
steeds naar de gróótste van de kleinste
speuren! En nou snap Je meteen, dat die
Klaas dus alleen maar oog had voor de
beste kersen; nietwaar? Goed! Gerrit at
dus altijd „slechte" kersen. En Klaas
altijd „beste". En toch aten ze precies
't zelfde! Nou.... en nou was Gerrit de
pessimist van de twee broertjes En Klaas
de optimist! En weet je wat nou 't
gekke ls? Die Gerrit is z'n hele leven
lang zo'n pessimist gebleven, omdat hij
maar altijd naar de slechtste kantjes
bleef zoeken, bij alles wat hij had en wal
hij deed. En Klaas ia z'n hele leven lang
een optimist gebleven, omdat hij altijd
naar de prettige dingen bleef kijken! En
wie nou nóg niet weet, wat een opti
mist is, en wat een pessimist lsdie
verdient niet, dat hij óóit nog 's een
bordje kersen voor z'n neus krijgt!"
o
De Raadseloplossingen!
Dat waren l. Oud; j. een paljas; t. pa*
trUs—ParUs;) 4. Delft.
Allemaal goed geradenT
De inktvlek
Toen Matthews, dc bekende Engelse
toneelspeler, eens met een stevige koorts
in bed lag. gaf zijn bediende hem, bij
vergissing, in plaats van een eetlepel
van zijn drankje, een lepel vol met Inkt!
Toen hij zijn fout bemerkte, riep hij:
„O, mijnheer, wat moet ik doen? Ik heb'
u een lepel inkt laten slikkenIk
ben lelijk ln de war geweest! Wat moet
ik doen
„Geeft niets, brave kerel", zei Matt-
hews, „geeft niets, hoor! Ik zal aan
stonds een stuk vloeipapier inslikken!"
..en dat deze hoofdprijs 800.000 mark;
bedroeg!
Weet je het?
1. „Toen ik het niet was", zegt Groot
vader, „wilde ik 't graag worden. Toen
ik t werd, wilde ik het niet weten. En
nu ik 't ben, zou ik 't liever niet rijn!"
Wat bedoelt Grogtvader?
2. Een strikvraag: Welke ja« heeft
twee benen?
3. Welke vogelnaam wordt door weg
lating van één letter de hoofdstad v»n
Frankrijk?
4. Vul in:
XXXXX een stad in Z -Holland,
X een meisjesnaam,
X schoeisel,
X een muziekinstrument,
Xeen familielid.
Elk woord bestaat dus uit 5 letters.
De kruisjesrtjen geven dezelfde stads
naam te lezen!
De oplossingen verme'd ik volgende
week!
LEONARD ROGGEVEfiJty
