Partij van de Arbeid
lijdt gevoelig verlies
VERKIEZINGSUITSLAGEN PROVINCIALE STATEN
Voor N.-Holland kwamen de partijen als volgt uit de bus
VERGELIJKING
PARTIJ
Winsi voor Chrisi. Hist
Unie en Comm. Pariij
Ook de Kath. Volkspartij ging vooruit
De namen der gekozenen
in onze
provincie
België-Holland 2-2
9
5
7
van het aantal uitgebrachte stemmen bij de Tweede Kamer
verkiezingen (17 Mei j.l.) en de Prov. Staten verkiezingen.
"EkHZONMjNJ
VERANDERLIJK.
Meest zwaar bewolkt. Enige regen
toet kans op onweer. Matige wind
fussen ZO. en Z.W. Temperaturen
Ongeveer als gisteren.
Temperatuur Overdekte: 22'/» gr. C.—
72 gr. F.; Zomerbad: 20 V, gr. C.—
69 gr. F.; Pesies's: 19 gr. C.—67 gr. F.
VRIJDAG 31 MEI 1946.
jMmrwg MMR.
Directeur: M. J. Roggeveen.
Wnd. Hoofdredacteur: A. H Hommersom
Redacteur stad: G. W. M. Wlllems.
lkmaaider
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMGEVING
UITGAVE. STICHTING „DE VRIJE ALKMAARDER"
Redact!» »n Adm.t Aehterdun 10. tel. «74. Advertenüe-afd.: Langestraat 15, tel. SUL
De regering Soeltaneh van
Perzië is afgetreden. Hussein Ala, ver
tegenwoordiger bij de UNO, is uit
zijn functie ontzet.
De Amerikaanse mijnwerkers
staking is geëindigd.
Het belangrijkste nieuws
De prüs van anthraclet wordt per
1 Juni a.s. verhoogd met f 0,35 per hl.;
die van eokes met f 0,22 per hl, j
De gastarleven zullen als gevolg
hiervan verhoagd worden met f 0,01 per
M3.; de electriclteitstarieven met ct.
per khw.
Bon 37 t m 40 van de kaart TJA 510,
bon 37 en 39 der kaart UB 510, bon 70
der kaart UC 510 geven recht op 4 liter
petroleum voor kookdoelcinden en ver
lichting; bon 125 der kaart UD 510 2 1.
Lucifers zijn met ingang van 27
Mei zonder bon. v
Een schip 900 ton kolen wordt aan
itft eind van deze week te Rotterdam
Verwacht.
Rubberlaarzen mogen na 1 Juni
ft.s. zonder bon worden verkocht.
Donderdag 12 uur is menn met de dé-
fcark<atie van de „Boissevain" begonnen.
Na een schietpartij in de drukte van
de Nieuwedijk gre- de Amsterdamse
politie een berucht misdadiger.
Een 200 tons drijvende bok, de groot-
fcte die nog in Nederland gemaakt is, is
dezer dagen aan Frankrijk geleverd-
De Tweede Kamer is bijeengeroepen
t>p Dinsdag 21 Juni, 1.30 uur n.m.
Twee vissersschepen zijn op een mijn
gelopen. 7 man verdronken.
De verschuivingen welke zich bij de verkiezingen van
de Prov. Staten t.a.v. die der Tweede Kamer van dit jaar
hebben voorgedaan, zijn opmerkelijk.
De Partij van de Arbeid bleek aanzienlijk aan vertrou
wen bij het kiezerscorps te-hebben ingeboet. Haar percen
tage van het totaal aantal stemmen over het gehele land
kwam van 28,31 op 25,81. Ongeveer even groot als haar
verlies was de winst der Chr. Historische Unie (van 7,84
°P .9,73). De communisten versterkten hun positie niet
weinig'van 10,57 steeg hun percentage op 11,41. De
katholieken wonnen eveneens aan stemmen; behaalden
zij op 17 Mei 30,81 procent, thans was dit 31,42. De
anti-revolutionnairen verloren enigszins aan stemme-
de Party van de Vryheid eveneens.
Lijst 2. Communistische Partij Ne
derland ("De Waarheid): Koejemans,
A. J., Amsterdam; Proper, M. D.
.Haarlem; Kuiper, P., Wormerveer;
Harmsen, M., Amsterdam; Volkers,
P. K.. Langendijk; Brand H.r*Z.O.-
Beemster; Polak, B. S.,'Amsterdam:
Warmerdam, J, Zaandam; Van Del
den, J., Zwanenburg, gem. Haar
lemmermeer; Den Hollander, D.,
IJmuiden, gem. Velsen; Teeboom,
geb. van We?t, E., Amsterdam; Hil-
kes, G. Th. F., Bussum; Vai^Beek,
D. G., Andijk. De vijf verdere plaat
sen voor de communisten moeten
door loting worden beslists
Lijst 3. Anti-Rev naire Par
tij; Van Vugt, mr. 1, Amsterdam;
Baas Kzn., G., Amsterdam; Ingwer-
sen, C. C. P., A'ddm; Hoijtink, G.
H., Alkmaar; Bruclv-Mr, A.7"Haar-
lem; Vermeulen. F. P., Velsen; De
Jong, Gzn., J., Hilversum.
Lijst 4. Partij van de Arbeid: De
Roos, A, Amsterdam; Ribbius Pele-
tier, A. E., Amsterdam; Westermann,
E., Amsterdam; Keune, H. G. Th.,
Amsterdam; Prakken, A. B. J., Am
sterdam; Buter, E. M., Amsterdam;
De Vries, B., Amsterdam; Van Dug-
teren, H., Amsterdam; Sajet, B. H.,
Amsterdam; Korff—Zernike, N.,
Amsterdam; Günther, T. J., Amster
dam; Van der j/aart, P. S., Den Hel
der; Kramer, A., Den Helder;Siets-
ma, A., Alkmaar; Rodenburg, P..
Enkhuizen; Scholten, H. G., Zaan
dam; Buijs, _J., Zaandam; Kapteijn,
P. J., Bloemendaal; Doek, S. P.,
Haarlem; Brongersma, dr. E., Heem
stede; Visser^ W. F., Velsen; Van
Leusen, JVelsen; Bouma, L.
Bussum; Roelse, J., Hilversum.
Katholieke Volkspartij:* Witteman,
Mr. Dr. P J., O verveen; Vulik, H.
A., Amsterdam; Hillen, Dr. M. J. W.,
Amsterdam; Bouwman, L. J. P. N.
A., Heemstede; Douqué, H. A., Am
sterdam; Peters, L., Amsterdam;
Wiewei, M. tW., Amsterdam; Groen,
J., Alkmaar; Braakman, J., Boven-
karspel; Runderka'mp Hzn., W.,
Volendam; Van Kgmpen, J. B.
.Spierdijk; Clijnk^E. P., Zaandam;
Roozen, H. A. J., Egmond-Binnen;
Romme, prof. mr. C. P. M., Over-
veen;~Van Beek, W. Th. A., Haar
lem; Tol, P. G., Heemstede; Van
Groeningen, P. J., Nes aan de Am-
stel; Hom, H., Hilversum; Gribling,
dr. Th. G., Haarlem.
Christ. Hist. Unie: Rustige, J.,
Amsterdam; Van Bruggen, mr. dr.
J., Heemstede; Mul, A. W., Weesper-
karspel; Dorjee Johzn., J., Zaandam.
Partij vande Vrijheid: Van Ha-
rinxma thoe Slooten, mr. J. S. Ba
ron, Amsterdam; Cornelissen, Joh.
G. H., Amsterdam; Blaauboer, P.,
Kolhorn, gem. Barsingerhonf; Bak
huizen van den Brink, R. C., Heem
stede; De Bruin, mr. A., Naarden.
Welke koers gaan wy varen?
Wederom brachten de verkiezin
gen verrassingen. Zodanig zelfs, dat
de mogelijkheid geenszins uitgeslo.
ten mag worden geacht, dat deze
aan de kabinetsformatie een ander
aanzien zullen geven.
Indien dit zo mocht zijn, dan is
daarmede het belang van deze
Pröv. Statenverkiezingen verre bo
ven het normale uitgestegen. Het
moet nog worden afgewacht, of
zulks het geval zal zijn. Zeker
echter, dat de laatste keuze van het
kiezerscorps tenminste haar invloed
zal doen gelden op de kabinetsfor
matie en dus op de koers, welke ons
land de eerstvolgende vier jaar zal
volgen.
De reden hiervan is in hoofdzaak
gelegen in het gevoelige verlies van
macht van de Party van de Arbeid.
De prognose, welke vrij algemeen
gemaakt werd, wees in een tegen
over gestelde richting. Men rede
neerde aldus: vele sociaal-democra
ten van de, oude stempel konden zich
niet geheel verenigen met de gema
tigde politiek de Partij van
de Arbeid v i brachten, om
het linkse e te versterken,
hun stem uit op de communisten,
aangezien zij van mening waren,
dat hiermede niet veel afbreuk ge
daan zou worden aan de partij, die
ondanks hun bezwaren, toch hun
eigenlijke sympathie had. Nu de uit
slag van de Tweede Kamerverkie
zingen uitwees, dat de Partij van
de Arbeid verre beneden hun ver-
wachting was gebleven, zouden zij
a.h.w. geschrokken zijn van hun
eigen tactiek en de fout by de vol
gende verkiezing herstellen.
Het is gebleken, dat deze prog
nose fout was. De communistische
party werd versterkt en aanzienlijk
zelfs, indien men in het oog houdt,
dat de schuld aan de stakingen door
zeer velen op haar rekening wordt
geschoven.
Toonde zich dus het communis
tische kiezerscorps standvastig, de
zuigkracht die elke „grote" partij
óm haar grootte, naar de practijk
uitwijst, heeft, was toch niet van die
aard, dat daaruit de nederlaag van
de Partij van de Arbeid geheel te
verklaren valt.
Ook de waarschijnlijk niet talrijke
katholieken, die op deze partij
stemden, hebben zich, althans ge
deeltelijk, van haar afgewend en
zijn tot de partij van hun geloofs
genoten teruggekeerd. Maar het ver
lies aan deze twee tegenstanders
tesamen geeft nog geen voldoende
verklaring voor de achteruitgang
van de Partij van de Arbeid. Het
kan moeilijk anders, of ook vele
protestanten hebben zich bedacht en
hun steun onthouden aan de Neder
landse Labour-partij. De Christelijk
Historische Unie heeft een sprong
voorwaars gemaakt, stemmen win
nend op de Protestantse Unie op de
Anti-Rev. Partij en op de Partij van
de Vrijheid, maar ook de Partij van
de Arbeid heeft blijkbaar een veer
moeten laten door de terugkeer van
protestanten.
Verder dan ooit zijn wij af van een
„doorbraak" van grote betekenis.
iDe antithese-gedachte heeft voor
'Nederland voorlopig haór oude
sterkte behouden. Er is alleei> het
Zuiden, dat de eerste indruk, die der
Kamerverkiezingen, doet bevestigen:
hier is iets aan het veranderen. De
Katholieke Volkspartij heeft zich,
en dat is voor het Zuiden opmerke
lijk genoeg, niet geheel kunnen her-
stellen van het geleden verlies.
Aan minister Beel werd de op
dracht gegeven, een kabinet te vor-
Uitgebreid verslag
op pagina 3
men. Men verwacht, dat hiermede,
zoveel als mogelijk is, naar de uit.
slag der Tweede Kamerverkiezingen,
de politiek van het kabinet Scheis
merhornDrees voortgezet zal wor
den. Het links-denkende deel van dè
Katholieke Volkspartij zou daarbij
de overhand moeten hebben op het
rechts-georiënteerde gedeelte en te-
samen met de Partij van de Arbeid
(hierbij gevoegd waarschijnlijk de
parlementaire steun van de CPN),
zou zij de ingeslagen koers, vooral
t.a.v. Indonesië en de geleide econo
mie (de laatste op gematigde wijze)
in grote lijnen volgen.
Indien de Party van de Axbeiél
bij de Statenverkiezingen haar po.
sitie aanmerklijk zou hebben ver
sterkt, dan ware dit zeker ten goede
gekomen aan een consequenter
doortrekken der richtlijnen, welke
het kabinet-Schermerhorn gaf.
Het linkse elernent in de KVP zou
dan gemakkelijker het overwicht op
de meer rechts-voelende partijgeno
ten gehandhaafd hebben.
Nu de uitslag een geheel andere
is, is daarmede nog niet gezegd, dat
het boven geschetst beeld geheel en
al zal veranderen.
Zeer goed mogelijk is het, dat
minister Beel alsnog zal slagen op
voor de KVP bevredigende en voor
de P.v.d.A: niet onaanvaardbare
wijze:
Met het oog juist op Indonesië en
de geleide economie zou de Party
van de Arbeid lang aarzelen, voor
dat zij in de depositie zou gaan. Met
het oog op 's lanls belang.
Maar uitgesloten achten wij het
niet, dat de KVP het wenselijk zal
achten, een anderen kabinetsforma
teur naar voren te schuiven. Het zal
mede afhangen van de vraag, of min.
Beel_.een gunstig compromis-voorstel
zal weten te doen.
Indien dit laatste echter niet zo
mocht zyn, dan heeft ons land re
kening te houden met de mogelijk
heid van een rechts-teoriënteerd
kabinet.
Groningen
Friesland
Drente
Overijsel
Gelderland
Utrecht
N,-Holland
z.-
Holland
Zeeland
N-Brabant
Limburg
•39
'46
'39
'46
'39
'46
'39
'46
'39
'46
7»
'39
'46
'39
'46
'39
•46
'39
'46
'39
'46
'39
'46
7.
Partij van de
Arbeid
Chr. Dem. Unie
S. D. A. P.
5
13
16
33
3
10
18
35
1
9
13
38
2
10
13
26
12
16
25
10
12
27
1
22
24
31
24
24
29
6
10
22
5
3
4
9
Vrijz. Dem. Bond
4
8
0
4
3
3
2
7
3
7,
Kath. Volkspartij (R.K. Staatspartij)
2
2
6
3
3
7
1
2
5
13
13
27
20
21
34
12
11
26
18
19
24
16
16
19
8
9
20
53
53
78
40
39
82
Anti-Rev. Partij
10
10
21
12
12
23
7
7
18
6
6
13
8
7
11
8
7
16
8
7
9
14
14
17
7
6
15
2
2
4
1
Chr. Hist. Unie
3
5
11
9
9
17
5
5
14
7
7
14
11
10
16
5
5
13
5
4
6
8
8
10
8
8
19
2
2
3
1
Partij v. d. Vrijheid (Vrijheidsbond)
3
5
11
2
2
5
5
6
17
2
2
5
4
7
2
2
6
5
5
6
6
8
5
4
10
1
C. P. N. (De Waarheid)
2
7
16
-1
6
11
2
8
1
5
11
3
5
3
8
0
18
22
2
10
12
1
2
1
2
2
6
Staatk. Ger. Party
1
t
3
1
1
3
1
1
3
3
3
4
4
4
10
Overige partijen
1
2
1
1
1
1
Totaal aantal zetels
45
50
35
47
62
41
77
82
42
64
45
Partij van de Arbeid
Kath. Volkspartij
Anti-Rev. Partij
Chr. Hist. Unie
Partij van de Vrijheid
C. P. N. (De Waarheid)
Protestantse Unie
Staatk. Ger. Partij
Overige partijen
1939
1949
pCt.
320.305
283.676
31.18
182.327
215.769
23.72
88.391
84.759
9.32
58.324
50.051
5.50
59.672
58.167
6.38
70.039
204.559
22.49
5.905
0.65
3.859
5.085
0.56
58.868
1.808
0.20
Het verkiezingsnieuws, dat heden
in onze krant gepubliceerd wordt,
staat onder autenrsrecht van het
A. N. P. en mag dus niet worden
overgenomen.
Voor meer verkiezingsuit
slagen en vergelijkingen zie
pag. 2 en pag. 3.
De zetelverdeling
in Noord-Holland
1935 1939 1946
Party van de Arbeid 28 30 24
Katholieke Volkspartij 16 18 19
Anti-Rev. Party 6 8 7
Christ. Hist. Unie 5 5 4
Party van de Vryheid 6 5 5
CPN „De Waarheid" 6 0 18
Prot. Unie
Staatk. Geref. Party 1
Overige partyen 9 5
In 1935 en '39 namen deel aan de Prov.
Statenverkiezingen de Troelstrabew., NSB
en RSAP, die tezamen resp. 9 en 5 zetels
behaalden.
De zetelverdeling
over het gehele land
1946
1939
P. v. d.
A 156
178
K.V.P.
189
186
A.R.
77
81
C.P.N.
58
12
cH.
63
64
F. v. d.
V. 37
di>
Sf. Ger.
P. 10
10
Aantal
stemmen
Tweede Kaïn er
Percentage
Tweede Kamer
Aantal stemmen
Prov Staten
Percentage
Prov. Staten
Partij van de Arbeid
1347664
28.31
1206275
25.81
Katholieke Volkspartij
1466510
30.81
1468820
31.42
Anti-Rev. Partij'
614177
1290
588766
12.60
Christ; Hist. Unie
373191
7.84
454883
9.73
Partij van de Vrijheid
305202
6.41
297431
6.36
C. P. N. „De Waarheid"
502935
10.57
533182
11.41
Protestantse Unie
32013
0.67
5905
0.13
Staatk. Ger. Partij
101772
2.14
100959
216
Overige Partijen
16742
0.35
17982
0.38
Totaal
4760206
100
4674203
100
Bij de Tweede Kamerverkiezingen waren de overige partijen de Beilamy Partij en de
Groep Lopezbij deze verkiezingen zijn het o a. de Chr. Dem. Vo'kspartij, Party v.
Alg. Belang (Gion.) en de groepen Blommaeit en d'Hert (Zeeland).
