khssmi
Italië en Joego-Slavië onderhandelen
tHZONHOTH,,
Dr. Hirschfeld in beroep tegen
zijn ontslag
Rome
en Franco
Nieuwe Bonnen
De Commissie-generaal
bijeen
Beter laat dan nooit
Program voor Zondag 22 Sept.
Het land van de
Witte Olifant
'I
TEMEPERATUt'H ALS GISTER.
In de loop van de dag toenemende
Bewolking met later plaatselijk regen-
Val, temperatuur ongeveer als giste
ren, aan de kust tijdelijk vrij krach
tige, overigens meest matige wind
tussen West en Zuid.
Temperatuur: Zomerbad 19 gr. C.—
66,2 gr. F.; Overdekte 23 gr. C.—
!>3,4 gr. F.
DONDERDAG 12 SEPTEMBER 1949.
2e Jaargang No. 227-451.
Directeur: Th. W. Reijnders Jr.
Hoofdredacteur: G. E. de Winter.
PAOItAD root A1KMA&B IN qmqsving
UITOAVR: N.V. NOOBOHOLLANDSL PERS 1945 I.O.
Redactie ea Adm.: AehUrtam 20, tel. WM-Advertentle-afd.: L&ngestraat 18, tel, »T1.
RADIOREDE MIN.-PRESIDENT.
De minister-president dr. L J. M.
Beel zal zich Zaterdagavond te 20.05 uur
over belde radio-zender* tot het Neder
landse volk richten.
Was de secretaris
generaal fout?
Voor de afdeling van de Raad van
£tate voor de geschillen van het be-
ftuur is gisteren behandeld het be-
Joep van dr. H. M. Hirschfeld tegen
ïe beschikking van de ministers van
Handel en Nijverheid en van Land
bouw, Visserij en Voedselvoorzie
ning van 10 Mei 1946, houdende zijn
©ntelag als secretaris-generaal van
tfe voormalige departementen van
Handel, Nijverheid en Scheepvaart
•n van Landbouw en Visserij.
Staatsraad mr. Scholten bracht
dienomtrent verslag uit, waar
uit bleek, dat de beide ministers
daarbij overwogen hebben, dat
uit een terzake ingesteld onder
zoek is gebleken, dat dr. H. M.
Hirschfeld, hoewel aan zijn
trouw aan Koningin en vader
land niet valt tè~*twijfelen en hij
inderdaad door zijn aanblijven
ook veel schade en ontreddering
wist te voorkomen, niettemin
door het verlenen van mede
werking aan den bezetter ook
in gevallen, waar een stellige
weigering op haar plaats was
geweest, een belemmerende in
vloed uitoefende op de weer
stand tegen de vijand van hen,
die zich onvoorwaardelijk en
principieel tegen den bezetter
en alle door dezen gepropageer
de beginselen teweer stelden, dat
dr. H. M. Hirschfeld mitsdien
niet kan worden gehandhaafd
als secretaris-generaal.
W" doen niemand onrecht als wij
vaststellen, dat er een tijd is ge
weest, dat de Nederlandse Rooms-Ka-
fholieke Pers vrijwel als één man ach
ter Franco stond. Voor de op demooa
tlsche wijze, krachtens de volkswil, tot
Ktand gekomen republiek had men geen
goed woord, maar wel vele kwade
woorden, over. Breed werden de gru
welen uitgemeten, die door de mannen,
der republiek zouden zijn bedreven;
over bet barbaarse optreden van de
Moren van Franco zweeg man echter
liever. Evenzeer over de duidelijk aan
wijsbare inmenging van Rome en Ber
lijn in de Spaanse burgeroorlog. Men
was stekeblind voor het feit. dat ln
8panje een generale-repetitie werd ge
houden voor de tweede wereldoorlog,
die toen reeds dreigde.
Erger evenwel was het feit, dat men
totaal miskende, dat Spanje onder het
bewind van Franco in precies dezelfde
mate een dictatuur was (en is), als de
dictaturen van Hitier en Mussollni.
«r
Ny echter ,de sterren van de dicta
toren van het Derde Rijk en het
herrezen romeinde Imperium roemrijk
zijn ondergegaan, zit men uiteraard in
Booms-Katholieke kring een beetje
met de niet te miskennen totalitaire
inslag van het Spaanse één-mans-be
wind. En zo kunnen wij thans kennis
nemen van pogingen, ook in de Neder
landse pers, om zich van Franco te
dlatanciëren. Een heel duidelijk voor
beeld van het zoeken van betere stel
lingen; c.q. de wel wat late doorbraak
van het juiste inzicht, vinden wij in
een artikel in het R. K. weekblad ,.De
Nieuwe Euw" van 7 Scptmber jl. Het
stuk Is van de hand van Louis OJav
Leroi.
DE schrijver van het artikel begint
zijn artikel met de heel wijsgerige
vraag „wat is waarheid?" en knoopt
daarvoor aan bij Pontius Pilatus. Con
clusie van schrijvers zoeken naar waar
heid in dit verband is: hadden wij al
les geweten, dan waren wij er nie£
lngetippeld. Daarvoor heeft hij een
de pluriformiteit, zo al niet van dé
kwasie filosofisch betoog nodig over
waarheid, dan toch van de waarheids-
vormen en daarnaast van een doorhem
gecreëerde quallteit van de trouw.
Naar onze mening was er waarlijk
een zo grote omhaal van woord »n no
dig geweest om te constateren, dat
Franco toch niet helemaal past In een
modern-democratisch wereldbeeld; en
dat onze Rooms-Katholieken in deze
dus op het verkeerde paard hebben ge
wed.
J^EROI heeft dit halverwege zijn ar
tikel ongetwijfeld zelf ook gevoeld.
Hij gaat dan over tot een regelrechte
afwijzing van het Franco-régime, aan
gevuld met enige spijtigheid, dat men
zich door een verkeerd lnterprétersn
van de feiten zo bij de neu6 heeft la
ten nemen.
Hij constateert daarbii: „Wij (dat
wil zeggen de Rooms Katholieke
DEWI) hebben in Nederland in 1936
bijna zonder uitzonderingen de revolu
tie begroet. Het is wel eens moeilijk,
geweest bepaalde gebeurtenissen over
het hoofd te zien. Wij hebben bepaalde
tendenzen in het Franco-kamp stil
zwijgend voorbij laten gaan Moe
ten wij uit deze woorden begrijpen, dat
In beroep voerde dr. H. M. Hirsch
feld aan dat in de overwegingen
van de bestreden beschikking niet
volledig tot uitdrukking komt, welke
arbeid door hem gedurende de tijd
der bezetting in het belang van het
Nederlandse volk werd verricht en
dat, indien de betrokken ministers
daarmede ten volle rekening zouden
hebben gehouden, zoals de commis
sie blijkbaar wel heeft gedaan, de
conclusie voor de hand zou hebben
gelegen, dat die punten in zijn be
leid, die achteraf beschouwd wel
licht tot critiek aanleiding zouden
hebben kunnen geven, wegvallen
tegen de betekenis, die zijn arbeid
in het belang van het Nederlandse
volk heeft gehad, weshalve hij ver
zoekt de beslissing te willen intrek
ken.
Nadat dit rapport was uitgebracht
heef mr. A. E. J. Nysingh te 's-Gra
venhage het beroep van dr, Hirsch
feld uitvoerig toegelicht.
DeMarchant et d'Ansembottrg
in caasatie
Opnieuw doodstraf
geëist
De Bijzondere Raad van Cassatie te
's-Gravenhage behandelde gisteren de zaak
tegen den voormaligen Commissaris der
provincie Zuid-Limburg, E. V. H. J. M. M
Graaf de Marchant et d'Ansembourg
De procureur-fiscaal, prof. Langemeyer,
eiste na een kort requisitoir wederom
de doodstraf.
De uitspraak heeft plaats 9 October a.s.
men jarenlang de goegemesnte bewust
zand in de ogen heeft gestrooid? Hoe
het zij, men ia nu blijkbaar bekeerd,
Althans de schrijver van „De Nieuwe
Euw". Deze toch vervolgt zijn betoog:
„Intussen zijn er tien jaar verlopen
sinds het begin van de revolutie en
zeven jaar sinds het einde van de
strijd. Is het geen tijd gewordtn om
ons oordeel te herzien? Want (let op
de pertinente erkenning DEWI) de
mocratie is er in Spanje niet. De ar
beider heeft het er niet beter dan
vóór de revolutie. En de Kerk Is enkel
vrij voor zover zij zich niet verzet te
gen Franco".
JTERLIJK gezegd wij hebben onze
ogen uitgewreven toan wij boven
staande woorden in dit goed-Rooms-
Katholieke weekblad zagen afgedrukt.
Vooral die correlatie tussen Franco en
Rome, waarin de eerste over de laat
ste domineert, vinden wij te nadrukke
lijk door Rooms-Katholieke mond vast
gesteld, dan dat wij er niet nota van
zouden nemen.
De schrijver gaat in zijn heftigheid
echter nog verder. Hij zegt: „Men wil
ons wat zand in de ogen gooien, door
zich overal op Encyclieken te beroe
pen, door publicatie van pro-Frankuis-
tische Herderlijke Brieven, door gods
dienstige artikelen in de pers. door
plechtige kerkdiensten voor efeatsaan-
gelegenheden. Wij weten van die in
tentie wel af, doch het is moeilijk uit
te vinden waar de waarheid eindigt en
het zand begint. En wie de mateloze
armoede van het Spaanse volk ziet en
daartegenover de schandelijke weelde
van sommigen, die kan niet anders zeg
gen, dan dat dit toch nooit met enige
pauselijke Encycliek bedoeld kan zijn"
DE schrijver van het artikel brengt
ook nog het sprookje naar voren,
dat Franco Spanje zou hebben gered
van het communisme. Uiteraard is de
man van „De Nieuwe Eeuw" geen
vrisnd van Moskou. Ook hier echter
blijkt hij te beschikken over een zeer
heldere kijk op de werkelijkheid. Hij
schrijft: „Wij hebben Spanje toch uit
handen der communisten gehouden,
zeggen verdedigers van het Spaanse
régime. Deze redenatie vergoedt nog
geen sociale wantoestanden: boven
dien scheppen dergelijke wantoestan
den méér communisten dan het vrij la
ten circuleren van communistische ge
schriften.
Ah zo, dat dachten wij ook!
Hij vervolgt dan: „Wilt U misschien
Spanje weer onder communistische
wetten zien. in plaats van onder chris
telijke wetten? Neen doch de Heren
van het Spaanse groot-kapitaal vinden
het wel handig om christelijke begin
selen te hunner rechtvaardiging aan te
voeren. Prediken zij de christelijke ar-
beidsvrede. omdat zij zo christelijk
zijn, of omdat zij van hun geld hou
den?"
W" hebben de schrijver uit „De
Nieuwe Euw" nog al breedvoerig
geciteerd. De veranderde geesteshou
ding In Rooms-Katholieke kring ten
aanzi-sn van het dictatoriale Spanje
van Franco is waard te worden ver
meld. Wij zijn dankbaar dat dit nieu
we inzicht eindelijk ook bij de Rooms-
Katholieke pers baanbreekt, althans
een verdediger heeft gevonden. Wat
dit betreft bevelen wij het artikel van
Leroi ln de belangstelling van de ge
hele Nederlandse Room»-Katholieke
pers aan, .DEWI,
Voor de tweede helft van de 10de
periode 1946 (15 t/m 28 September) ge
ven elk der volgende bonnen recht op
het kopen van:
Bonkaarten KA, KB, KC, 610
564 t/m 568 brood 800 gram brood.
569 brood 400 grem brood.
572 boter, enz. 230 gram boter.
573 boter, enz. 250 gram margarine
of 200 gram vet.
583 6uiker 1000 gram suiker of bo
terhamstrooisel of 2000 gram jam.
stroop enz.
574 algemeen 200 gram kaas (waar
van 100 gram korstloze kaas).
575 algemeen 225 gram huishoud
zeep of 90 gram toiletzeep.
B 18 Reserve 1600 gram brood.
C 18 Reserve 800 gram brood.
B 19 Reserve 100 gram kaas (waar
van 50 gram korstloze kaas).
B 20 Reserve.2 kg aardappelen.
Bonkaarten LA, LB, LC 610.
521 vlees 100 gram vleeea.
522 vlees 400 gram vlees.
A 04 melk 4 liter melk.
B 04, C 04 melk 7 liter melk.
517 aardappelen 3 kg aardappelen.
Bonkaarten KD, KE 610.
064 065 brood 800 gram brood.
072 boter enz. 250 gram boter.
073 boter enz. 125 margarine, of 100
gram vet.
083 suiker 500 gram suiker, of bo
terhamstrooisel of 1.000 gram jam,
siroop enz.
084 085 algemeen 250 gram suiker
of boterhamstrooisel of 500 gram jam,
6troop enz.
074 algemeen 100 gram kaas (waar
van 50 gram korstloze kaas).
075 algemeen 225 gram huishoud
zeep of 90 gram toiletzeep.
D 18 Reserve 800 gram brood.
E 18 Reserve 250 gram rijst, kin
dermeel. of kinderbiscuit.
Bonkaarten LD, LE 610.
021, 022 vlees 100 gram vlees.
D 04. E 04 melk 12 liter melk.
017 aardappelen 1 kg aardappelen.
Tabakskaarten enz.
T 47 2 rantsoenen tabaksartikelen.
V 48 200 gram chocolade en/of sui
kerwerken.
X 47 2 rantsoenen tabaksartikelen.
X 48 100 gram chocolade en'of sui
kerwerken.
De bonnen voor melk worden in de
vervolge voor een periode van 14 da
gen aangewezen. Deze bonnen zijn der
halve geldig t/m Zaterdag 28 Septem
ber. Dit geldt ook voor de bonnen der
versnaperingskaart.
Voor de week van 22 t/m 28 Septem
ber zullen nog bonnen worden aange
wezen voor: aardappelen, thee, bloem
en tabak.
Deze week is wederom 100 gram
vlees extra beschikbaar, zodat men ln
totaal 500 gram per 14 dagen ontvangt
Op de bonnen voor kaas wordt voor
de helft korstloze kaas afgeleverd.
Bovengenoemde bonnen kunnen reeds
op Vrijdag 13 September worden ge
bruikt, met uitzondering van de bonnen
voor vlees, melk en aardappelen, waar
op eerst met Ingang van Maandag 16
September mag worden gekocht.
De commissie-generaal voor Ned. Indië. Van links naar rechts de heren Mv
J. M. van Poll; prof. Ir. W. Schermerhorn, voorzitter; Th. de Boer en de minis
ter van overzeese gebiedsdelen, minister J. A. Jonkman. ANP. P.
Toiletzeep of Huishoudzeep?
Wat zal het zijn? U boft, indien U
Sunlightzeep op uw bon kunt krij
gen. Wilt U toiletzeep, vraag dan
naar Lux Toilet Zeep.
Iets beters kunt U niet op uw zeep-
bon nemen!
(Ingezonden mededeling)
Knokploeg vrijgesproken
ZESTIGDUIZEND GULDEN
GEKRAAKT.
Voor de krijgsraad te 's-Gravenhage
stond Dinsdag een viertal leden van
een knokploeg tercht. Hun was dief
stal van f 60,000 en t aannemen, door
elk lid afzonderlijk, van f 5000 ten las
te gelegd werd.
De knokploeg, bestaande uit drie
mannelijke leden, Adriaan Breed. Ai
A. Callenfels en J. Jansen en een vrou
welijk lid, mejuffrouw J. W. S. Cam
pagne. had op 17 Februari 1945 een in
val gedaan bij zekeren Hof, en kapper
op de Valkenboskade. Hiér hadden zij
een bedrag van f 60,000 in beslag ge
nomen. In plaats van dit bedrag af te
dragen aan den commandant, „oom
Willem", had de leider van de ploeg.
Breed, ieder van de vier leden f 5000
ter hand gesteld, terwijl hij de reste-
Rondom Triest
Er ztJn thans meer tekenen, die er op
wijzen, dat Joego-Slavië tracht ln directe
onderhandeling met Italië te treden voor
een regeling van het probleem Trlëst en
de vaststelling van de Joego-Slavlscb—
Italiaanse grens. Er ls goede reden aan ta
nemen, dat de Joego-Slavische vertegen
woordigers te Parijs da Italianen hebben
gepolst ten aanzien van het vormen van
een gemeenschappelijk bestuur ln Trlëst,
dat het gebied zon vrijwaren van het
allesoverheersende gezag der V.N.
Men meent te weten, dat als compen
satie voor de toestemming van Italië
Joego-Slavië nieuwe garanties aan de
Italiaanse bevolkingen van Ftume en Go-
rizla (welke gebieden aan Joego-Slavië
zouden komen) zou aanbieden, terwijl
enige autonomie aan het gehele deel van
het onder Joego-Slavlsch bestuur
plaatste schiereiland Istrle zou worden
verleend.
Pola zou. volgens deze zelfde berichten,
aan Italië worden gelaten. Deze Joego
slavische voorstellen gelijken zeer veel
op die, welke door Molotof ln het begin
van de conferentie der ministers van
buitenlandse zaken te Parijs werden ge
daan.
(Van onzen parlem, redacteur)
Gistermiddag heeft het Nederlandse
deel van de Commissie-Generaal, die
thans definitief is samengesteld uit prof.
ir. W. Schermerhorn voorzitter, het
K V.P -kamerlid Max van Poll en de
oud-waarn. burgemeester van Amster
dam F. de Boer voor het eerst verga
derd Als secretaris is aangewezen mr.
P Sanders, oirtl-secretaris-generaal van
het departement van Algemene Oorlogs
voering, terwijl ook een adj.-secretares-
se aangewezen. Het gehele gezelschap
zal a.s. Zaterdag ln de vroegte per Sky-
master van Schiphol vertrekken.
Op zoek naar verborgen
schatten
Gisteren heeft een groot aantal Britse
en Amerikaanse politiemannen ln hun
belde zónes van Duitsland een speurtocht
ondernomen naar door de nazi's verbor
gen edelgesteenten en edele metalen De
cijfers van de „oogst" zijn nog niet' be
kend. In de Britse zóne zijn 40 arresta
ties verricht. Honderden personen zijn
aan een verhoor onderworpen.
Er ls alsnog geen teken, dat de Italiaanse
delegatie zich hiermee eens heeft ver
klaard. maar Italië heeft ongetwijfeld
officieus enige directe onderhandelingen
met Joego-Slavië gevoerd.
Indien Italië en Joego-Slavië tot over
eenstemming zouden kunnen komen, zou
het resultaat der onderhandelingen een
goede kans hebben door de conferentie te
worden aanvaard, gezien het verloop der
Italiaans—Oostenrijkse kwestie met be
trekking tot Zuld-Tirol, welke als prece
dent mag gelden.
De zwarte draak
De leiders van „SJlndo Remnei" (da
zwarte draak), een Japanse terroristische
organisatie ln Brazilië, die het verlies
van Japan nooit wilde toegeven, hebben
heden een verklaring getekend, waarin
zij de nederlaag van Japan erkennen en
beloven de overgave van Japan aan de
VN. aan de 300.000 overige Japanse be
woners van Brazilië mee te delen.
Naar verluidt, zijn de leden van de
„Zwarte Draak" verantwoordelijk voor
het vermoorden van 19 Japanners ln Sao
Paulo (een staat van Brazilië), die het
geloof van deze organisatie, dat de Mi
kado nog oppermachtig heerst over een
onverslagen Japan, niet wilden aanne
men. ZIJ veroorzaakten ook staking en
onrust onder Japanse landarbeiders.
rende f 40,000 inderdaad had afgedra
gen.
De beklaagden, met uitzondering van
Breed, die er een kajuitjacht voor ge
kocht had. zeiden dit bedrag gebruikt
te hebben voor hun onderhoud en voor
verbetering in de accomodatie in hun
kwartier. Breeds die zich later als SD-
agent ontpopt had, is thans gedetineerd
evenals Jansen, die ook als politiek
delinquent geïnterneerd is.
Als getuige werd gehoord H. Kroo-
nenberg, in de illegaliteit genaamd
„oom WiUgm", aan wien de leider
van de ploeg het „gestunte" bedrag
moest afgeven. Deze verklaarde, dat
hij Breed die toentertijd nog zijn
volle vertrouwen genoot een „stan
ding order" had gegeven voor het or
ganiseren van overvallen bij zwarte
handelaar» e.d. - -
De krijgsraad heeft de beschuldigden
van het ten laste gelegde vrij gespro-
Kolonel de Wavrin, alias Passy,
voormalig directeur-generaal van de
geheime opsporingsdienst van gene
raal de Gaulle, heeft een uitvoerig
communiqué aan de pers doen ver
strekken, waarin hij om. verklaart
zich niet te onderwerpen aan de
procedure van de door de regering
ingestelde raad van onderzoek.
Fietsbanden voor de jengd
De Belgische minister van Economische
Zaken heeft besloten aan leden der Jeugd
beweging voorrangsbons voor rijwielban
den uit te reiken.
- Eugen Israi, voormalig direc
teur van de filmdienst van Göbbels'
ministerie van propaganda, is In de
Amerikaanse zóne van Oostenrijk
gearresteerd.
In de afgelopen nacht zijn bo
ven Athene raketten, die in zuide
lijke richting vlogen, waargenomen.
Drie raketten vlogen gisteravond
boven Saloniïd.
- De Franse ministerraad heeft
Louis Joxe, staatsadviseur en secre
taris-generaal der regering, benoemd
tot directeur-generaal voor de cul
turele betrekkingen met het buiten
land.
K.JV.V.B.
III B. NEA— Kinheim: Purmereteljn-
Terrasvogels; QSCDEM; Raplditas—
VVZ; DTS—Always Forward.
III C. Beverwijk—WA; Ripperda—
ASVK; RK WA—Schoten; Meteooi—
Zandvoortmeeuwen; Aalsmeer— IW.
III D: Hollandia—ADO '20; OWO—
Zaandijk; HRC—Schagen; APGS— Alc-
maria Victrix.
IV A: MFC—LSVV; Grashoppers—
BKC; JVC—Nieuwe Niedorp: Wie-
ringerwaard—Schoorl; Oudesluis—
Texel.
IV B: Monnikendam—St. George;
De RijpWest Friezen; Sybekarspel—
Andijk; WW—SEW; Purmerend—EVC
IV: VroneCSV; Assendelft-Uit
geest; USVU—Randers; Vites6e—HSV;
Alkmaar— Zeevogels,
GREPEN UIT HET
RADIOPROGRAMMA
VRIJDAG 13 SEPTEMBER.
HILVERSUM r 7.00 en 8.00 Nieuws. 8.15
Morgenconcert. 10.30 Morgendienst. 11.45
Familieberichten uit Indië 15.15 Omroep-
Kamerorkest. 18.30 Voor de Ned. Strijd
krachten. 20.08 Radio Fhilharmonlsch-or-
kest. 31.25 Mannenkoor. 22.45 Avondover
denking. 33.00 Orgel- en koorwerken.
HILVERSUM n. 7.00 en 8.00 Nieuws. 8.50
Voor de hulsvrouw. 12.30 Sportagenda.
16 30 De school lt uit! 18.35 Muzikaal bab
beitje. 30.05 Bachcantate. 31.00 „The Ram-
blers". 33.00 Buitenla"-*- weekoverzicht.
23.11 Jazs-ulUendlng,
CR zit symboliek in de witte oli
fant, welke Siam in zijn vlag
voert. Het land heeft de oorlog ver
loren, doch de vrede gewonnen.
Siam is nu een van de welvarendste4
landen van Azië met een ruim
overschot aan rijst en andere pro
ducten. Desondanks is het geen ze
gen voor de hongerende gebieden
waardoor het omringd is. Dit komt
door de merkwaardige en onbevre
digende toestanden, welke in Siam
heersen.
Het vredesver
drag met Enge
land, samen
gaande met de
rij sto vereen,
komst, de grens
incidenten met Indo-China en ver
volgens de veelbesproken dood van
den 20-jarigen koning Ananda Ma-
hidol, hebben Siam weer voor het
voetlicht gebracht. De verbonden
heid der volkeren in een door de
snel voortschrijdende industriële
evolutie sterk ingekrompen wereld
en in het bijzonder zijn Oosters ka
rakter, maken het voor ons van be
lang om te weten wat in Siam gaan
de is.
J)E revolutie van 1932 deed de ab
solute monarchie plaats maken
voor een constitutioneel koning
schap. In feite kwam de staats
macht in handen van ambtenaren
en officieren. De nieuwe grondwet
bracht geen werkelijke democratie,
wel een eenheidspartij, de Thaische
Volkspartij, welke spoedig twee
vleugels vertoonde, een conserva
tieve en een linkse. Onder leiding
van Prajit Panomyong trachtten de
linksen vrgeefs de macht volledig
in handen te krijgen.
De opkomende macht van de Ar-
mogendheden, het Pan-Aziatisme
door Japan gepropageerd en de
BritsFranse belangentegenstelling
deden in leidende Siamese kringen
een sterke anti-Westerse tendentie
ontstaan. Als in zovele andere
Oosterse landen, maakten ook de
Siamezen gebruik van de Jappen
om eigen belangen te dienen. In
1940 tegenover een machteloos
Frankrijk staande, wist Siam met
behulp van den Jap stukken van in
1907 verloren gegane gebieden in
Cambodja en Laos terug te krijgen.
Intussen steeg de ster van een
ambitieuzen officier: Bipul Song
gram, die de macht aan zich'wist te
trekken. Bipul deed een keus, wel
ke hem tot colalborateur stempelde:
althans voor de wereld buiten Siam.
DE nederlagen van Japan brachten
Bipul ten val. Prajit heeft zich
toen gehaast de oorlogsverklaring
aan Amerika en Engeland te annu
leren. De geallieerden hebben dit
aanbod niet eensgezind geaccep
teerd. Amerika ging er op in, doch
Engeland kon niet zonder meer ne
geren de schade, welke Siam de ge.
allieerde zaak berokkend had. Op
dat moment kwam een nieuwe fi
guur naar voren, die destijds zich
tegenover zyn regering gesteld en
de Vry-Thaische beweging gesticht
had. Deze, Seni Pramoj, werd lei
der der regering. Verkiezingen zou
den een nieuwe Nationale Verga
dering brengen, die tot taak had 'n
nieuwe grondwet te ontwerpen.
Intussen had Engeland zijn vre
desvoorwaarden gesteld. Siam
moest vrijwel zijn gehele rijslvoor-
raad anderhalf millioen ton
kosteloos inleveren, terwijl de dien
sten van Buitenlandse Zaken en die
van in. en uitvoerrechten onder
controle zouden komen.
yAN alle schone voornemens
kwam ten slotte weinig te
recht. Siam kreeg een bewind, dat
meer dictatoriaal dan democratisch
kan worden genoemd.
Onder dergelijke dictatoriale
omstandigheden kan het niet ver
wonderen, dat de machthebbers in
Siam naar binnen en naar buiten
doen wat zy goed dunken. Sinds de
dood van Ananda Mahidol op 9 Ju
ni is de noodtoestand in het land af
gekondigd en de censuur ingesteld.
De corruptie in de hoogste kringen
viert er hoogtij.
J7NGELAND heeft zyn eis moeten
laten vallen, niet alleen op
Amerika's aandrang, maar vooral
ook omdat het grootste deel van zijn
troepen naar Indonesië, Malaka en
India moest worden gedirigeerd. De
geconcentreerde anderhalf milMoen
ton ryst kon Siam, zoals het zeide,
niet leveren, in verband met de
onveiligheid in het binnenland,
waar gedemobiliseerden van de on
dergrondse beweging roven en
plunderen en daardoor een geregeld
transport naar de havens onmoge
lijk maken.
Kortom: Siam beschikt over het
grootste rystoverschot van alle lan
den ter wereld, het heeft nog an
dere rijkdommen, waarmede vele
andere landen gebaat zouden zijn:
teakhout, ertsen, vis enz. Doch het
geeft hiervan weinig of niets af en
wil blijkbaar zijn schatten gebrui
ken als politiek ruilobject, tot
meerdere glorie van een kleine
machtige kliek.
Ten slotte is er de kwestie van de
Siamese-Indochinese grensinciden
ten, welke nu misschien aan de
Verenigde Volken ter beslechting
zal worden voorgebracht. De oor
sprong hiervan moet gezocht wor
den in de gebeurtenissen van 1941,
toen Frankrijk rijke rijstvelden van
Battambang en andere delen van
Cambodja en Laos aan Siam moest
afstaan. De Engelsen en Amerikanen
lieten na de oorlog deze gebieden
teruggeven. De Siamezen protes
teerden, bewerende, dat deze ge
bieden hoofdzakelijk Siamese zijn.
Zij geven de Fransen de schuld van
alle incidenten, waarbij geregeld do
den vielen.
Aldus is het gesteld met Siam,
dat met al zijn rijkdommen de ont
redderde wereld ten zegen had kun
nen zyn. AD. INT.
