KIEZEN!
Dit jaar weer 'n ouderwetse 8 October
ffizONNEKHÜir
Opiochien, Vuurwerk en., kermis!
Een optocht met
een prijsvraag
Nieuwe Bonnen
Churchill pleit weer voor de V.S.
Europa
van
Ruim 6000 Nederlandse kinderen
waren deze zomer in Engeland
„Arsenicum en Oude Kant'
Twee jaar
WEINIG VERANDERING.
Weersverwachting, geldig tot heden
avond:
Zwaar bewolkt met r.egen. Aanwak
kerende wind uit Zuidwestelijke rich
ting. Weinig verandering van tempe
ratuur.
VRIJDAG 20 SEPTEMBER 1946.
Zq Jaargang No. 234-438.
maarder
Directeur: Th. W, Reijnders Jr.
Hoofdredacteur: G. E. de Winter.
PAOBLAP VOOR ALKMAAR EN OMGEVING
UITGAVE: N.V. NOORDHOLLANDSE PERS 1945 I.O.
Redactie #n Adm.: Aehterdam 20, tel. 2274.Advertentie-afd.: Langestraat 15, tela 1971.
Ter voorkoming van misverstand
deelt het Centraal Distributiekantoor
mede, dat de distributie van zoolleder
is beëindigd. Dit houdt in, dat men zon
der inlevering van bonnen der leder-
kaart schoenen kan laten repareren.
Hèl Alkmaar se leetlt
j^LKMAAR gaat zich weer opmaken om het grote feest te tieren: het feest
van de herdenking van het ontzet op 8 October 1573. Zoals in vroeger
Jaren, vóór de oorlog, iedere straat versierd of verlicht was, de gehele bevolking
in een ware feestroes verkeerde en een dag beleefde, die een hoogtepunt had in
een allegorische grote optocht zo zal ook dit jaar weer op Maandag 7 en
Dinsdag 8 October het 8 October-comité zorgen, voor een klinkend verbroede
ringsfeest met typisch Alkmaarse ceremoniën als carillonbespeling, óptochten.
concerten eneen kermis!
Van 2 uur tot half drie zal de heer
Van der Veer het carillon weer bespe
len.
Om half drie komt dan het hoogte
punt van de dag: de STRATENOP-
TOCHT. De opzet is om door ver
schillende groepen op symbolische
wijze enige straten van Alkmaar uit
te boelden. Aan deze optocht is voor
de toeschouwers een bijzondere at
tractie verbonden, daar het publiek
mag aanwijzen in ex prijsvraag
welk gedeelte het beste een straat
symboliseert.
Aan deze prijsvraag voor het publiek
zijn de volgende prijzen verbonden: le
prijs f 50; 2e en 3e prijs ieder f 25; 4e
t.e.m. 8e prijs elk f 10.
In het programma van de 8 October.
dat van 3 October as. 'verkrijgbaar zal
zijn, kan men meerdere bijzonderheden
betreffende deze prijsvraag vinden.
Des avonds wordt om 7 uur een kerk-
concert gegeven onder leiding van den
heer Corn. Jonker; o.a. zulen fragmen
ten uit „Die 'Tahrenzeiten" worden uit
gevoerd. De solisten zijn de bekende
Langedijker zangeres, Maartje Kliffen,
en voorts Laurens Bogtman, terwijl aan
de vleugel dé Alkmaarse pianist Nico
Akkerman het geheel zal begeleiden.
Welke voordelen het heeft als men
lid is van de Alkmaarse 8 October-ver-
eniging blijkt uit de prijzen voor dit
concert, die voor leden aanmerkelijk
verminderd zijn.
Het bestuur van de Öntzetyereniging
heeft ons gisteren bij monde van haar
voorzitter, mr. C. J. de__Lange, haar
secretaris, den heer P. Cloeck. en den
secretaris van de Propaganda Commis
sie, den heer W. Hartong van Ark, het
een en ander medegedeeld over dit
feest. Als in de jaren vóór de oorlog
kenmerkt dit programma zich weer door
een „geijkte" vorm. In grote trekken
luidt het als volgt:
Maandag 7 October
Om 7 uur des avonds vindt er een
lampion- en fakeloptocht plaats, welke
speciaal voor de kinderen een attractie
zal blijken. Het slot van deze optocht,
dat deze keer eens niet het eind bete
kent, zal de kermis zijn. Zoals de heer
Cloeck ons meedeelde, zullen zowel het
Canadaplein als de Paardenmarkt reeds
deze avond geheel met kermisattracties
bezet zijn.
Dinsdag 8 October
Traditiegetrouw zal om 8 uur des
morgens een réveille voor schoolkinde
ren gegeven worden; de stoet zal niet
gaan naar het huis van den burgemees
ter, doch ditmaal zal het oude stadhuis
kunnen geaieten van de kinderaubade.
Van 9 uur tot 9,30 uur wórdt he,t ca
rillon van De Waag bespeelt door den
heer B, J. van der .Veer, die als stads-
beiaardier den heer Crevecoeur is op
gevolgd. Het muzikale overheerst deze
morgen, want van 9,30 tot 10 uur zal
er op d etrappen van het Stadhuis ko-
raalmuziek uitgevoerd worden.
Om circa 10,15 uur vindt de tweede
optocht ter gelegenheid van het feest
plaats: een bataillon van het Neder
landse Leger uit Haarlem, van een
sterkte van ongeveer 900 man, „aange
vuurd" door een militaire muizekkapel
van circa 50 mam zal de stoet openen.
Daarachter komen de vertegenwoordi
gers der Alkmaarse sport- en jeugdver
enigingen.
's Middags.
Om 12 uur zullen de leden van het
Comité zich in het Wapen van Heerrts-
kerk verzamelen en zich opmaken voor
de tocht naar het Victoria-park, alwaar
de voorzitter van de 8 Octobervereni-
ging, mr. C. J. de Lange, een herden
kingsrede zal uitspréïcen.
Vuurwerk
Om 9 uur des avonds tenslotte zal er
op de Kanaalkade een groot vuurrwerk
gegeven worden.
Ook hier genieten de leden van de
8 October-verenigingg een reductie, n.1.
van 50 pet.; voor niel-leden bedraagt
de toegang tot het terrein tussen de
Nieuwesloot en de fabriek van den heer
Gyssen, op de Handelskade, 2.voor
leden 1. Voorverkoop voor deze slot-
apothese geschiedt bij het sigarenmaga
zijn C. de Grand, Waagplein.
Reeds hebben_ de Langestraat, de Mient
en de Steenenbrug de verzekering gege
ven, dat deze straten en grachten hun
ouderwetse versiering weer zullen krij
gen. Wij geloven echter, dat het hiérbij
niet zal blijven en dat heel Alkmaar zal
vlaggen en versieren om deze ene dag in
feestelijke kledij te zijn.
De werkgevers worden voorts ver-
Aan onze abonné's
Vandaag wordt \J voor een keuze gesteld.
Dat is niet voor de eerste maal in Uw leven. In diverse geval
len heeft U öf het één óf het ander moeten kiezen'. Zo'n be»
slissing heeft pijnlijke gevolgen. Voor dengene die kiest, alsook
voor de partij, die daarbij afgewezen wordt.
Toch gebeuTd dit dikwijls ondoordacht.
Vandaag vragen wij van U weldoordacht te kiezen.
Ér komen twee kranten in Uw bus. Uw eigen krant ,,De Vrijs
Allernaarder en een oude krant onder een nieuwe naam.
Welke van deze twee zal U het meest „eigen" zijn?
Voordat U deze vraag beantwoordt, wijzen wij U op het
volgende:
„De Vrije Alkmaarder", die een voortzetting is van het uit de
dagen der bezetting verschenen Nieuwsbulletin heeft gebrekSL
Dat kan ook niet anders.
Wij zijn pas aan de opbouw bezig. Een zware tijd ligt achter
ons. Veel, ontzaglijk veel moeilijkheden moesten en moeten
worden overwonnen, want „De Vrije Alkmaarder" moest van
de grond af worden opgezet met nieuwe krachten.
Immers, alle oude kranten, die ons van kostelijk nieuws hadden
voorzien,waren verboden.
En toch wilde U een krant.
We hebben er een gemaakt, met alle toewijding van ons hart.
We zijn nog Verder gegaan: het is een krant van ons allen
geworden. Niet opgezet om winst te maken ten nutte van aan
deelhouders, maar wel met het doel, zo er baten mochten zijn,
die aan te wenden ten voordele van de gemeenschap in stad
en dorp.
Dat was, naast de opzet om een bepaald doel na te streven,
ons ideaal.
Wij willen een ander, een beter geluid laten horen dan de
vroegere z.g, „neutrale" bladen. Een dergelijk streven is in een
ruim jaar tijds niet voltooid, dat is onmogelijk.
Thans is de strijd begonnen tussen de zwakke en de financieel
„sterke".
Wie zal het winnen?
Het antwoord is aan U!
Wij zullen alles in het werk stellen om aan onze beloften te
voldoen. Dat kunnen we echter alleen met Uw aller mede
werking.
U hebt vandaag te kiezen en daaruit zal blijken of onze abon
né's ruggegraat bezitten en zich herihneren wat achter ons 1
ligt in dè jaren 1940—1945.
Laat Uw antwoord ditmaal duidelijk en voor geen tweeërlei
uitleg vatbaar zijn. DE DIRECTIE
Versieringen
zocht hun volle medewerking te geven
aoor hun geëmployeerden op deze eerste
echte 8 October vrijste geven.
Wij wezen er reeds op, dat het lid
maatschap van de 8 October-vereniging.
vele faciliteitep verstrekt. Daar het de
bedoeling van deze vereniging is alle'
lagen der bevolking te omvatten blijktj
wel uit het contributie-minimum van.
1 per jaar. Aanmeldingen bij den heer
P. Cloeck, Laat 198.
Afscheid ontvanger
Gisterenmorgen had in de beneden
zaal van hotel Centraal aan het Hof-,
plein het afscheid plaats van den heer
L. van Buren Lensinck, ontvanger der;
registratie, en successie, die i. v. l';
Augustus jl, officieel het dienstvak der!
regstratie had verlaten.
Voor dit afscheid bestond onder het'
ambtenarencorps grote belangstelling
en toen de scheidende functionaris in'
gezelschap van zijn echtgenate om on-}
geveer elf uur binnentrad, was de zaal j
zo goed als gevuld. Onder de aanwe-,
zigen merkten wij o.a. op den heër]
Phaff, hoofdinspecteur ter directie als'
vertegenwoordiger van de directie wm'
's rijksblastingen en domeinen, de ln-:
specteurs der belastingen te Alkmaar,
per, den inspeteur der domeinen de
den hypotheekbewaarder de heerjep-,
heer Bakker, het voltallige personeel
van het ontvangkantoor der registra
tie en successie en het hypotheekkan
toor, en verder de div. notarissen, deur
waarders, landmeters, tekenaars enz.
De heer Vonk, adj. commies der re
gistratie en successie sprak als verte-,
genwoordieer van het pesoneel den
scheidenden ontvanger toe.
Als cadeaux en herinnering aan de
ambtelijke loopbaan overhandigde hij
een foto van het gehele personeel, en
bureaulamp, een electrisch klokje en
een prachtige bloemenmand.
De heer Phaff roemde de goede hoe
danigheden als ambtenaar en wees op
de bijzondheid, dat de voormalig ont
vanger twéé maal'eervol was ontslagen
en wel 1 Januari' jl. als ambtenaar en
1 Augustus jl. als buitengewoon amb
tenaar. Na zijn ontslag op 1 Januari,
werd de heer Buren Lensinck nl. be
last met de waarneming van het kan
toor.
Hierna volgde als sprekers de heren
Tepper en Engelman.
Hierna kwam de heer van Buren
Leri&inck zelf aan het woord.
Hij dankte voor de prachtige cadeaux
en aller aanwezigheid.
Tot slot sprak de heer de Lange,
namens de aanwezige notarissen. Hij
overhandigde den heer van Buren
Lensinck een boekwerk over- en van
de notarissen.
Namens de hoofdambtenaren werd
door den heer Bakker een mand met
fruit aangeboden.
Ongetwijfeld zal deze dag nog lang
in de herinnering vari den heer van
Buren Lensinck blijven voortleven.
PETEKIND VAN DEN
BURGEMEESTER.
Juist op het uur van de intrede van
den nieuwen burgemeester, Mr. Koel-
ma, werd de familie Vogelpoel, Hei
ligland 15, Maandag jl.'verblijd
de geboorte van een tweeling.
Van de zoons werd prompt naar
burgervader: Adriaan genoemd.
met
Een
den
Voor de 2e helf van de 1.0e periode
(15 tot en met 28 September), zijn de
volgende bonnen geldig verklaard:
BONKAARTEN KA, KB en KC 610.
576 Algemeen
577 Algemeen
100 gram bloem.
50 gram thee.
BONKAARTEN KD, KE 610.
D 19 Reserve 100 gram bloem.
E 19 Reserve 300 gram bloem.
TABAKSKAARTEN
T 48 2 rantsoenen tabaksartikelen.
Met ingang van Maandag 23 Septem
ber zal geen bon voor aardappelen meer
worden aangewezen en zal men aardap
pelen dus vrij in de handel kunnen be
trekken.
Speciale textielpunten
ongeldig
Het Centraal Ditributiekantpor
deelt mede dat van 25 September a.s.
ale punten voor textiel uitgereikt
voor 1 Mei 1946 niet meer geldig
zijn. Dit betreft dus uitsluitend de
in bruine kleur uitgevoerde bonnen
met opdruk „textiel10 punten", in
zwarte letters en in paarse kleur uit
gevoerde bonnen met opdrük tertiel
1 punt, in zwarte letters. De hande
laren dienen zich voor inlichtingen
omtrent de omwisseling -van deze
speciale punten te wenden tot de
plaatselijke distribuifechensrt.
Frankrijk en Duitsland moeten samengaan
Gisteren heeft Winston Churchill te Zürich in Zwitserland een rede ge
houden. „Ik ga iets zeggen waarover U zich zult verbazen", aldus sprak htJ
zijn toehoorders in de Zürichse Universiteit toe. „De.eerste stap naar de her
oprichting van de Europese gemeenschap moet bestaan in een samengaan tussen
Frankrijk en Duitsland. Slechts op die manier zal Frankrijk het morele en cul
turele leiderschap over Europa herkrijgen", aldus de Britse ex-premier.
Voorts propageerde Churchill de idee voor de Verenigde - Staten van
Europa.
„Alleen wanneer er een V. S. van
Europa komt, zullen honderd-millioenen
in staat kunnen worden gesteld, de sim
pele vreügde en hope, welke het leven
levenswaard maken, te genieten". Hij
was van mening, dat een dergelijke re
gionale organisatie van Europa niet in
conflict zou komen met de grondbegin
selen Van de. organisatie van de U.N.O.
De tijd'is kort
Van Schaik Tweede Kamer
voorzitter
In de gistermiddag gehouden open
bare vergadering van de Tweede Ka
mer is voorlezing gegeven van het
koninklijk besluit, waarbij mr, J. R, H.
van Schaik wederom wordt benoemd
tot voorzitter der Kamer. De heer van
Schaick aanvaardde het presidium met
de verzekering, dat hij zich zou beijve
ren om aan het in hem gestelde ver
trouwen te beantwoorden.
Met Kerstmis wordt uitwisseling hervat
In een overzicht, dat de heer R. Elde-
ring, directeur van de World Friendship
Association voor Nederland, hedenmor
gen op een persconferentie gaf van de
resultaten over het geëindigde seizoen
en de plannen voor de toekomst, ver
telde hij, dat deze zomer 6259 Neder
landse kinderen voor een 14-daags ver
blijf in Engelse families gastvrij wer
den opgenomen en omgekeerd 5941 En
gelse kinderen voor dezelfde tijdsduur
in Nederlandse gezinnen verbleven. Van
Denemarken kwamen 250 jongeren naar
Nederland, waarvan er nu nog 50 in
Groningen vertoeven, terwijl 208 Neder-
landertjes in Denemarken vacantie vier
den. Ook nog 400 Engelse gasten verblij
ven in ons land. Begin October zal dit
uitwisselingsprogramma zijn afgewerkt.
Reeds met Kerstmis zullen de resul
taten van de voortgaande actviteit
zichtbaar zijn. Dan zullen en bij
voorkeur de teleurgestelden van deze zo
mer, dat zijn de boven 18-jarigen
1000 ei 1500 Engelse en Nederlandse le
den van de W.F.A. wederkerig bij el
kaar logeren.
Plannen.
Met Pasen komen 5000 uit- en gaan
3000 gasten naar Groot-Brittannië. Uit
België en Frankrijk komen 100, uit De
nemarken 700, uit Zwitserland een klein
groepje vacantiegangers onze landgeno
ten vervangen, die naar deze landen
reizen.
De komende zomer zullen zeer ve
len profiteren van de mogelijkheden,
die de W.F.A. degene biedt, die zon
der visum- en deviezenmoeilijkheden
hun blik willen verruimen en tegelijk
een bijdrage leveren in de vriend
schappelijke toenadering tussen de
volkeren.
Niet minder dan 20.500 Nederlan
ders zullen een trip naar Engeland
Een héél eigenaardige
comedie
Het is veelal met toneelstukken zó:
je „trapt erin" of niet. Niet iedereen
kan waardering voor hetzelfde hebben,
waar ook zijn buurman waardering voor
heeft. En juist gisteravond in 't Gulden
Vlies waren de stemmen over „Arseni
cum en oude kant" nogal verdeeld Dat
kon ook niet anders, want niet iedereen
neemt genoegen met iets wat „men" in
het algemeen als onwaarschijnlijk be
stempelt en vooral niet wanneer dat
„iets" dan ook nog een griezelige inslag
vertoont. Vierentwintig lijken zijn
waarlijk geen peuleschilletje en, of
schoon deze enorme hoeveelheid stof
felijke overschotten wel niet in natura
op de planken verschijnt, ze komen
toch maar in het stuk voor, zij het dan
in de kelder.
De beide gezusters Brewster, twee
oude dametjes van uitstekende familie
en onbesproken reputatie hebben, zoals
hun neef Mortimer het zeer voorzichtig
uitdrukt, enkele kleine eigenaardig
heden. Eenzame en oude vrijgezellen of
weduwnaars, die bij de gezusters een
kamer komen huren, worden door de
medelijdende tantetjes op vriendelijke
doch besliste wijze „om zeep" geholpen
met behulp van vlierbessenwijn met ar
senicum, strichnine en cyaankali. De
lijken worden begraven in de kelder van
het oude huis en krijgen een eerste
klas begrafenis-met-kerkdienst. Want
de dametjes vergeten in het vuur van
hun christelijke naastenliefdé niet om
vóór het verstrekken van deze „hulp
aan onbehuisden" eerst nadrukkelijk
naar de kerkelijke gezindheid van hun
slachtoffers te Informeren.
Het geheel is zo vreemd en eigen
aardig dat het de indruk wekt, dat er
of aan het stuk, zoals dat gisteravond
gespeeld werd, óf aan het spel iets ont
breekt. /En toch is dat geenszins het ge
val. Er was eerder iets teveel en dat
was het meesterlijke spel van Cor Ruys
in de rol van politieagent O HarST Deze
gehele ro.l die Ruys onder het spélen
door uit zijn mouw schudt, doet de toe
schouwers hartelijk lachen, maar wekt
de indruk, dat er in andere bedrijven
het is slechts een kort spelletje van den
agent iets van deze humor ontbreekt.
Het tegendeel is waar: dit is teveel!
Als dominee Harper geeft dezelfde Cor
Ruys volkomen in zijn rol een
schitterende creatie. Dick van Veen is
als Mortimer Brewster de vlotte neef,
die evenwel de vlotheid van de tante
tjes toch niet zo kan waarderen, het
geen niémand zal verwonderen, behalve
dsn de meergenoemde oude dametjes.
Tilly Périn—Bouwmeester en Sara^Hey-
blom geven als de tantes uitstekend
spel, évenals Leo de H&rtogh en Jan
Teulings_.als resp. de misdadige Jona
than Brewster en Dr. Einstein.
"-Th. K.
ZONDAGSDIENSTEN.
Alkmaar. Apotheek B. H. J. Schc
Emmastraat 64.
Heerhugowaarfi: dr. Noorlander.
maken, waar tegenover 25.000 Engelse
vrienden naar ens land komen.
De uitwisseling met andere landen zal
d-n ook beduidend zijn verruimd. Voor
de verschillende landen zijn de aantal
len toëristen over en weer: Frankrijk
500; België en Luxemburg 500; Dene
marken 3000; Zwitserland 500 en als
de tussenkomst van de ministeries van
Sociale- en Buitenlandse Zaken de ge
wenste resultaten oplevert: Tsjecho Slo
wakije 250, voorts Noorwegen 500 en
Zweden 250.
Tot 1 December a.s. hebben de 16.000
leden van de Nederlandse afdeling der
W.FA. die één jaar bestaat prio
riteit bij de inschrijving.
„De tijd is kort", .verklaarde Churchill
voorts. „De atoombom is nu wel i«
waar nog in handen van één land, dat
dit vreselijke wapen voor vredesdoel
einden w i 1 gebruiken, doch men kan
niet weten of over een Jaar of wat die
bom niet verschrikkelijke verwoestingen
kan veroorzaken". De eerste practische
stap naar een verhindering van oorlog
zag Churchill in de vorming van een
Europese Raad. Frankrijk en Duitsland
zouden bij dit dringende werk de lei-
dng moeten nemen. „Groot-Brittannië,
het Britse gemenebest, het machtige
Amerika fn naar ik vertrouw Sowjet-
Rusland, want dan zou inderdaad
alles in orde zijn moeten de vrien
den en begunstigers van het nieuwe
Europa zijn", besloot Churchill.
Kangoeroe schoot raak
Bij de nederzetting Tipperary in de
buurt van de rivier de Adelaide (N.
Australië heeft 'n kangoeroe kort ge
leden op een jager een schftt gelost. De
herder Arthur Crossbie had een kan
goeroe in haar achterpoot getroffen,
zodat het dier gewond achterover bleef
liggen. Toen de herder de kangoeroe
met de kolf van het geweer bij-dehals
naar beneden drukte en zich bukte om
een knuppel op te rapen, raakte het
dier met een voorpoot de trekker aan.
Het geweer ging af en de jager werd
aan zijn rechterbovenarm zodanig ge
wond, dat hij in het ziekenhuis moest
worden opgenomen.
Gevechten te Palermo
Het Omroep-station van Palermo op
Sicilië is door minstens 100 gewapende
lieden, met handgranaten en machine
geweren overvallen.
Het gevecht tussen het aldaar gestation-
neerde garnizoen en de aanvallers duurt
voort. Politieversterklngen, die naar het
Radio-Omroepstation op weg waren, wer
den onderweg beschoten, zodat zij niet
verder konden gaan.
vrijhield
1*IJDENS de duitse bezetting waren
1 onze verwachtingen voor de tijd
na de bevrijding hoog gespannen. Juist
door deze hoge verwachtingen en de
wetenschap te strijden voor een recht
vaardige zaak bleven wij fit, en in
staat de strijd voor vrijheid en recht
voort te zetten.
Hoe bitter moet voor velen de ont
goocheling zijn geweest, toen de vrij
heid eenmaal geboren was en er van
al die hooggespannen verwachtingen
niet zo bijster veel terecht kwam. Zij
zou een sfeer van verbittering en kat
terigheid veroorzakën, dié wij thans
hier «en daar moeten constateren en die
maar al te goed verklaarbaar is.
^E start in het Zuiden was al dade
lijk niet erg hoopvol. Toen de
korte roes van feestvreugde, die wer
kelijk hier en daar uitbundig is ge
weest. was geweken en het opbouw- en
herstelwerk moest beginnen, bekroop
velen al spoedig een benauwende angst.
Vooral twee factoren wekten tot be
dachtzaamheid. In de eerste plaats het
optreden van het nieuwe instituut „Mi-
litair^Gezag, met daaraan verbonden
een vrijwel algehele uitschakeling van
de democratische organen. En daar
naast de felle propaganda voor eenheid.
J^JET het Militair Gezag halen wij
feitelijk een oude koe uit de sloot.
En men zou eigenlijk niets liever doen,
dan het beest er maar rustig in te laten
liggen. Het Militair Gezag heeft echter
zo sterk, een bepaald tijdvak beheerst en
de nawerking van het door dit Militair
Gezag gevoerde beleid is nog zo duide
lijk aanwijsbaar, dat wij hieraan stellig
maar niet achteloos voorbij kunnen
gaan. Dit zou temeer onjuist zijn, om
dat het M. G., naast het geallieerd op
perbevel het enig gezaguitoefendend
burgerlijk orgaan in het bevrijde Ne
derland was. Wat er verder nog aan
burgerlijke gezagsorganen was, oefende
geen zelfstandige functie uit.«Het M.G.
was dus in wezen dictatoriaal. En zo
moes» om het herstel van de democratie
wel een strijd ontbranden.
D\ gemeenteraden waren door den
bezetter naar huis gezonden en
hun bevoegdheden aan een almachtigen
burgemeester overgedragen. Deze on
beperkte gemeentelijke heersers bij de
gratie van de duitsers waren echter in
he algemeen, „fout" geweest en der
halve na de bevrijding ter afhandeling
van hun zaak in een kamp gedepo
neerd. Meestal keerde de oude burge
meester terug of nam één der wethou
ders de functie waar. Het spreekt ech
ter vanzelf, dat er eveneens pogingen In
het werk werden gesteld om de ge
meenteraden weer te doen functionne-
ren. Fel en veel werd er over deze
zaak gesproken en geschreven. Einde
loze discussies gevoerd over de legali
teit van de gemeenteraden, die inder
tijd naar huis waren gezonden en waar
van de zittingstermijn inmiddels was
verstreken. Zelfs in de hoogste minis
teriële kringen „le Londen maakte dit
vraagstuk, waaraan het probleem van
de parlementaire democratie was ver
bonden, onderwerp van discussie uit.
Hebben wij ons goed laten inlichten,
dan zou het ontslag van den heer Bur
ger, als minister van Binnenlandse
Zaken, dat indertijd op wel wat vreem
de wijze tot stand kwam, mede,met deze
kwestie in verband staan.
JJET Militair^Gezag.dus regeerde het
bevrijde deel van Nederland opper
machtig. Het kon zelfs verhinderen, dat
een journalistieke collega van mij vari
Londen naar Eindhoven reu'de, ondanks
daarvoor bekomen toestemming van de
regering, en ondanks het feit, dat hij in
Londen behoorde tot de hoge ambte
naren var de regering en werkte In de
onmiddellijke omgeving van den heer
Gerbrandy zelf, alleen met het motief,
dat men zijn aanwezigheid in Nederland
ongewenst vond.
HET Militair Gezag benoemde ook
uiteraard talrijke functionarissen
in uniform. He't volk begreep die be
noemingen niet altijd. Zij waren nogal
eenzijdig en betroffen soms figuren, die
dé dictatuur als stelsel niet onvoorwaar
delijk verwierpen. Waarbij kan worden
gevoegd het feit dat het Militair Gezag
niet het beste instituut was om de men
sen democratie bij te brengen.
Over het M. G. zou ongetwijfeld nog
veel meer te vertellen zijn. Wij zullen
bet bij het bovenstaande laten, omdat
wij enkel de bedoeling hadden vast te
stellen hoe dit M. G. een struikelblok
was op de wég naar het "herstel van de
normale democratische verlïöudingen.
Daarom zou het füim vijftien maanden
na de bevrijding van het Zuiden zijn,
dat als eerste democratische organsn de
gemeenteraden weer hun taak zouden
opnemen en dan nog in een benoemde
noodsamenstelling. Het Nood->arlemen«
kwam nóg later. De Provinciale Staten
bleven tot deze zomer op sta; Het is
dit mede door het M. G. bevorderde,
trage herstel van de democratische
staatsorganen, dat in Nederland een on
zegbaar kwaad heeft gesticht en bron
werd van een mateloze teleurstelling.
Het kan geen kwaad, dit uitdrukkelijk
vast te stellen.
Volgende maal wiljen.wij iets zeggen
over het onmiddellijk na de bevrijding
van het Zuiden brééd om zi'.h heen grij
pende streven naar eenheid
DEWI.