LO$$E BlAREN Fransche Wandtapijten Gobelins van „gisteren" en heden Het kwaad der Operaconcerten Mo?;artfs Entführung De „Willem Barendsz" temidden van haaien - De eerste walvisschen waargenomen Ai et fiantaiie en handigheid maken wij deze leuke dingen HET ia misschien de kans van Uw leven deze unieke tentoonstel. 1-ng van Fransche wandtapijten in het Rgnsmuseum te Amsterdam kunt U niet voorbij laten gaan. Dwalen langs deze voortbrengselen van weefkunst beteekent zich verlustigen in den fij nen geest, den artistleken zin, het onvolprezen vakmanschap der Fran sche wevers. Het ls als het drinken aan de bron der schoonheid zelve; het vertoeven in een tuin vol won derlijke. kleurige en geurige bloemen; het is het verwijlen in een kring waar hoofschheid, humor, geest, moed en vroomheid natuurlijke gaven zijn. Frankrijk overtuigt U op deze ex positie van zijn geestelijke kracht, van zun gra-tielijke rantasie en tan- tastiscne gratie, ook van zijn levens, moed en levenslust en zQn drang tot ,JL mon seul déstr", een der wandtapijten «if de serie ,JJe Dame met den Eenhoorn", een juweel van Fransche weefkunst. Schier volmaakt van teeke- ning, compositie en kleur. Alleen uit paedagogisch oogpunt verantwoord DENKT U zich eens in, dat een te- nor op een openbaar concert de tenor solo uit het laatste deel van de negende symphonie van Beethoven uit het verband zou rukken door de ze met pianobegeleiding als zelf standig stuk te zingen, omdat het zoo'n meesleepende melodie is, Hij zou waarschijnlijk allen, die het met de muziek ernstig nemen, tegen zich krijgen. Wat op een operaconcert ge beurt is niet minder in strijd met de bedoelingen van den componist en zoo mogelijk nog dwazer. Want niet alleen wordt hier een aria of een koor uit het verband van de dramati sche handeling getrokken en zonder de vereischte orkestbegeleiding ten fehoore gebracht maar ook alle bij- ehoorende actie en enthourage ont breekt. De* instelling „operaconcert be leeft op het oogenbllk weer een vrfl grooten bloei, al is de belanstelling* niet meer zoo overweldigend als voor den oorlog. Dit hoeft zeker niet op een verbetering van den muzikalen smaak te wijzen, maar kan een ge volg zijn van het overladen concert. seizoen. Het op deze wijze uitvoeren van aria's (en eventueel koren) vergroot het toch reeds te zeer verbreide mis- verstand, dat de verbindende recita tie vische of de doorgecomponeerde gedeelten, waarin geen aria zich dui delijk afteekent, de dalen zijn, die men hij een integrale uitvoering noodge dwongen moet doortrekken om de bergtoppen te bereiken. Onlangs spraken wij In een recen sie er onze verbazing over uit, dat professor Lothar Wallerstein, die aan het Koninklijk Conservatorium een alzijdige dramatische opleiding geeft, de muzikale leiding op zich had genomen van een door enkele zijner leerlingen gegeven operacon. eert. Prof. Wallerstein, die ons in een schrijven hieromtrent volmondig toegeeft, dat een operaconcert een „onding" is, waartegen hij in de V. S. steeds zijn stem heeft doen hooren is ditmaal voor den aan. drang van zijn leerlingen gezwicht Een dergelijk concert, aldus prof. W., schenkt den medewerkenden een kleine tegemoetkoming in de studiekosten en geeft bovendien ge legenheid. de bedoelingen van den componist beter te realiseeren. TIET eerste argument mag onze n waardeering niet beïnvloeden. Wat het tweede argument betreft: inderdaad kan de uitvoerende kun stenaar zich niet genoeg vergewis- Vr e d e s t U d-s napshot Et- Uit Binuingham: Om de jeugd- van de straat te houden, heeft het femeentebestuur van Birmingham esloten, 60 nieuwe restaurants te openen. Deze zullen gebouwd wor den op strategische punten van de stad. om verveelde ionge menschen een gezellig en comfortabel zitje te verschaffen, waar zij kunnen blijven, zoolang ze'willen, zonder zelfs maar een kop koffie te bestellen. We moe ten maar aannemen, dat 't, inplaats van de koffie, niet verplicht ls, een borrel te bestellen. Uit Oxford: Voor het eerst sinds de Kinderrech ter van Oxford in 1933 zijn praktijk 'legon, was er vorige week geen en kele zaak op de zitting. Uit Amerika. De zelfmoord in de Ver- eenigde Staten ia 10 hooger dan voor 1940. Psychiaters geven als reden, dat de laatste oorlog de men schen zoozeer verward heeft, dat zij niet meer in staat zijn, hun proble men op te lossen. Uit FrankrUk: Vijf millioen menschen beneden aen leeftijd van 40 aar, zijn noodig, om het bevolkingscijfer van Frankrijk, dat zich al tien jaar in dalende lijn beweegt, op pijl te houden. Wereld oorlog nr. II kostte Frankrijk 1*a millioen slachtoffers. Er zijn 2 mil lioen meer vrouwen dan mannen, maar voor het eerst sinds jaren overtreft het geboortecijfer dat van de sterfte, en wel Aet 900.000. Uik Japan. Voor de zuiveringshoven van Japan moeten dit jaar nog 212.000 gevallen van ambtenaren in Keizer lijken dienst, behandeld worden. Pantomime. Een tooneel- gezelschap in Tokio protesteerde bij zgn manager over de lage gage. Toen deze niet wilde ingaan op hun eischen, speelde het gezelschap des avonds een stuk, zonder er één woord bij te zeggen. Het gevolg was, dat zij voor het eerst geweldig succes hadden. Sherlock Holmes. In Boston merkte een scherpzinnig, maar werkloos detective op, dat klanten van een schoenpoetsers- winkeltje met vuile schoenen naar bulten kwamen. Hij ging op onder zoek uit en vond een drukkerij van valsche renbaanbiljetten. ser van de letter der partituren en moet hg elk dynamisch teeken en de geheele sfeer van het werk vol komen in zich hebben opgenomen en zich eigen gemaakt, alvorens zich met de actie op het podium te wagen. Maar de hoorder is weinig geoaat met het luisteren naar het resultaat, wanneer alleen maar bekende wer ken worden voorgezet. Het gros der bezoekers van een operaconcert wil alleen maar nog eens en nog eens de bekende melodieën hooren, des-- noods op een draaiorgel, en komt muzikaal geen stap verder, stompt eerder nog meer af. Wat zou de smaak van het pu bliek veel beter gericht kunnen worden, indien men ten eerste van de herhaaldehjk opgevoerde opera's niet tot in den treure weer de ge ijkte' aria's en ensembles ten ge- hoóre bracht, maar den bouw van deze werken en juist de verbindende gedeelten tusschen de aria's met ge sproken woord toelichtte en dan door solisten liet illustreeren. In werken als Carmen, Pelléas, Falstaff is elke maat geladen en bergt elke bladzijde een rijkdom aan schoon, held. En ten tweede zou het oparacon- cert gebruikt kunnen worden om minder bekende werken dichter bg het publiek te brengen en dit op komende premières voor te bereiden Wij denken aan de voorbespreking van Britten's „Rape of Lucretia" door den regisseur met componist en solisten. De Nederlandsche opera zou bgvoor. beeld de Nederlandsche première van Britten's eerste opera „Peter Grimes" in het voorjaar kunnen laten voorafgaan door een derge Ïgke causerie, die dan echter dieper op de karakteristiek van Britten's compositietrant zou moeten ingaan Alleen om paedagogische redenen dus is het verantwoord een opera te ontdoen van orkestrale kleur actie en entourage. #W.S, hernieuwing en opbloei. Hier bevin den wy ons in een wereld van mu ziek en poëzie, hier luisteren wq ge boeid naar de zinvolle fabelen, vrome historiën, galante en ridderlijke ver halen. Hier wordt verbeeld het ver innigde leven van heiligen en hiarte- laren, het krijgsbedrijf van heldhaf tige ridders en koninkigke veldhee- ren, maar ook de deugd en de moraal. Heiligen, Kerkvaders en apostelen beloeren en stichten. Don Quichote en Sancho Pansa vermaken ons. Weeldezieke Fransche koningen ten slotte gaan er ter valken- en vossen jacht en sprakeloos staan wg bh de verfijnde decadentie, welke aan deze, technisch volmaakte, gobelins het aanschijn gaf. In wol en zgde, zilver- en goud draad zgn wonderen gewrocht; doch de schoonste zgn die, ontstaan ln de middeleeuwen, waarbg het toegepaste materiaal het beperktst en eenvou digst was. De drie tapgten uit de serie Apocalypse, einde 14e eeuw in hun ontroerende naïviteit, straien van vroomheid enschoonheid. Men bedenke dat in die dagen het wandtapgt inderdaad behalve een aesthetische een nuttige functie had in het bedekken der «oude steenen muren van kerken, kloosters en kas- teelen En ln die dagen toen denken en doen gedragen werden door een gemeenschappelijk en diep beleden feloof, was de kunstenaar een am- achtsman en de handwerksman veel al een kunstenaar. En zoolang een stijlgevoel het wezen der menschen als een zuurdeesem doordrong, kon er sprake zgn van kunst In alle uitin gen en voortbrengselen. Zoo was het ook mogelgk, dat, als andere kunst uitingen het wandtapgt op hoog ar tistiek niveau bleef tot ver in de achttiende eeuw, zij het dat te be ginnen in de zestiende eeuw de we vers den waren aard van het gobelin uit het oog verloren en zich te veel gingen richten naar het realistische schilderg. Dit nabg te komen en te evenaren werd het hoogste streven en daartoe werd de techniek tot het uiterste opgedreven. Deze werd hoofdzaak en daarmee verloor de kunst aan innerigke kracht, totdat zg ten slotte verzand de in Inhoudlooze herhaling, (midden 18e eeuw). Haar grootste bloei bereikte de tapgtweverg ten tgde van Colbert, toen van staatswege tot concentratie van deze industrie in de Manifacture des Gobelins werd overgegaan (1662) Eerst in de twintigste eeuw kwam 't onder Invloed van moderne kunste naars tot herleving en nieuwen bloei en sinds 1940 hebben schoone exem plaren de weverg verlaten; tapgten, naar de techniek gericht op de vroe ge mlddeleeuwsche kleeden, naar den geest echter op een nieuwen tijd. waarin zooal niet 'n homogeene styl. het zoeken er naar de scheppende kunstenaars verbindt. En als een maal weer de waarde van den mensch gevestigd zal zgn in een maatschappg gebaseerd op gemeen- schapsbesel en ootmoed, als persona lisme. geloof en socialisme tot een amalgaan zullen zgn verbonden, zal de kunst naar een nieuw hoogtepunt groeien en zullen de wanden in ker ken, gemeentehuizen en volksgebou wen worden gesierd op zinvolle wgze met gobelins. Raoul Dufy, Marcel Gromaire, Maurice oavin en vooral Jean Lur^at, Fransche meesters uit onze dagen, heoben den weg gewe zen, waarlangs de regeneratie zal moeten geschieden. Hun gobelins verbeelden de natuur in de weelde der seizoenen, den mensch in zgn arbeid, zgn strijd en zgn eenzaam heid. Zg zijn teruggekeerd tot de ge bondenheid en het symbool en daar mee tot een eenvoudig contrastrgk palet. Tot de vrome stilte van de Apoca lypse zullen we niet meer kunnen naderen, noch tot de sierlHke statie van „het Hoofsche Leven terwgi de noblesse en de poëzie van de ver- rukkeigke suite „la dame la llcor- ne" („De dame met den eenhoorn") tot het onvervreemdbaar eigendom van de „herfsttg, der middeleeuwen" zullen blgven behooren. Doch ande re, nieuwe schoonheid zal ontsprui ten uit het zaad dezer culturen als vroomheid, menscheigkheid en ge rechtigheid den bodem hebben be vrucht. C. T. Nederlands naam !n Frankrijk Croole belangstelling voor Fokker stand te Parijs Meer dan 65.000 bezoekers hebben Zondag de luchtvaarttentoonstelling te Pargs bezocht In verband met de enthousiaste berichten, welke over de Fokker F-25 in de pers verschenen zgn, verdrong men zich om den stand van de Nederlandsche inzending Om streeks 3 uur moest de hulp van de politie worden ingeroepen om de ver keersstagnatie bg dezen stand op te lossen. Ook de P-I, de tweepersoons „Partner" welke door de Frits Die pen vliegtuigen N.V. bij Fokker be steld ls. trok groote belangstelling. Een groot aantal gegadigden heeft zich opgegeven voor proefvluchten met dit nieuwe Nederlandsche pro duct, zoodra het gereed ls. Handelsovereenkomst tusschen V.S. en Tsjecho-Slowakije Tusschen de V.S. en Tsiecho- Slowakge is een handelsovereenkomst fesloten. waarbg Tsjecho-Slowakge et Amerikaansche standpunt t.o.v. handelsovereenkomsten (op multila terale basis) inneemt, in plaats van het standpunt dat het tot nog toe innam (overeenkomstig op bilaterale basis). De overeenkomst zal mogeldk leiden tot het weer ln overweging nemen door de V.S. van de leening van 50 millioen dollar, die ln Octo- ber werd uitgesteld. in Engelman's vertaling In 1941 was de Utrechtsche ge- dachte, den dichter Jan Engelman om een Nederlandsche" bewerking van het zangspel „Die Entführung aus dem Serail" van Mozart te vra gen gloednieuw. Nog in den ouden Schouwburg opgevoerd met vele Utrechtsche krachten, bracht het vele pennen in beroering en was het geval het onderwerp van tallooze gesprekken. Ten gemeentehuize zelfs werd een persconferentie belegd. Nu, vijf jaar later, heeft de Nederland. sche Opera het werk in denzelfden tekst, met een nieuwe mise-en.scène van denzelfden Abraham van der Vies, wederom onder Willem van Otterloo (uitstekend!), maar met totaal andere krachten weer ten tooneele gevoerd en het. d.w.z. deze, tekst, bleek in geen enkel opzicht aan bruikbaarheid en aan inslaande kracht Ingeboet te hebben. Het is bgzonder verheugend dat Engelmans versie tenslotte niet bij 'n Utrechtsch unicum is blgven steken, maar dat men in Amsterdam voldoende mo tieven aanwezig heeft geacht om deze verdichting een blg'vend bestaan te verzekeren. De explosieve werking van onze taal komt er dubbel en dwars in tot haar recht. Het gebruik van spreek, woorden en zegswgzen doet denken aan Baas Gansendonck van Con. science. en geeft een slagvaardig karakter aan het optreden vooral van Pedrillo. Wat er tegen zou zijn op het aan. vaarden van Nederlandsche bewer kingen van dit gehalte, is mg een raadsel. Niemand, die zich Wage. naars Schipbreuk in Parijs zou kunnen voorstellen in onze taal; geen Engelschman die er aan denkt een Duitschen Matthaus Passion te ge ven; ja zelfs de Italianen zingen in ons land Lohengrin in het Ita- liaansch maar de Nederlanders mogen niet trachten aan een kunst werk dat rondom een tekst in de vreemde taal is ontstaan, een tekst toe te voegen, die het stuk als ge heel nader tot den hoorder bréngt. Laat U verzekeren, oppositioneele lezer, dat reeds een eenlgszins drage. ïgke vertaling van een aria van Verdi den opera-ganger meer doet, dan alle onbegrijpelijke io's, ando's en eci's. Doch bovendien nu wg het ,.Ontvoerlng".voorbeeld in de hand hebben, zouden wg met het „eenlgs. zins dragelgk" geen genoegen meer nemen ook. Wij zien nu naar het beste uit wat klaarbigkeigk mogeigk is. Dat de bewerking ln onze moeder, taal de uitvoering op eenigerlel wgze nadeelig zou hebben beïnvloed, het zou dwaasheid zgn het te beweren Men kan het in Engelman wiens muzikaliteit dieper gaat dan in het literaire-alleen, prgzen dat hg zijn aria-teksten zulk een voortreffelgke zingbaarheid meegaf. Dat Mozart hier zou zgn aangetast valt toe te geven als men in hem niet den uni- verseelen geest kan zien die hij ln zgn genialiteit werkelg'k is. Neen. juist de grootste componisten, wiei kunst niet regionaal-, of aan een bepaalde idee gebonden is (Wagner!) verdragen de uitvoering hunner werken in elke taal, waarin zij maar aan den luisteraar hun diepste den. ken kunnen openbaren. Misschien zelfs dat een goede herdichting van een slechten tekst (denk aan Bach's Onze teekevaar bezocht de opvoering van Mozarts „Ontvoering uit het Serail". Hier vindt u zijn impressies van de schoone Constanzta, de min nares in ballingschap (gezongen door Loutse de Vries), die men rechts een duet ziet uitvoeren met haar gelief de (gespeeld door Justus Bonn). De bierdrinker in het midden is de haremwarhter Osmin, een kostelijke creatie van Otto Couperus. Matthaus en Johannes Passion) de situatie kan begunstigen. De medêwerking van Berthe Lowey als Blondje, Jan Voogt als Pedrillo en Otto Couperus als Osmin heeft op deze eerste Utrechtsche her. haling een onvergetelgk stempel gedrukt door den kostelijken humor die hen dreef tot déze prestaties. De dramatiek van Constantia kon ln Louise de Vries niet geheel haar Innerlijke basis vinden maar zg had in dezen ook wel de moeiigkste rol. De ernst van den Bassa verleidde Gerard Groot er meermalen toe met zgn mooie donkere stem te zacht te spreken; zijn uitbeelding van den teleurgestelden minnaar was helaas weinig overtuigend. Justus Bonn ais Belmonte kon maar moeilq'k in be. weging komen, zelfs niet toen hij zijn ontroofde meisje eindeigk in de armen kon sluiten. Overigens eeD mooie stem! Enkele nevenfiguren als de schip, per, de stomme waker en de gluipe rige beul mogen niet worden voorhg. gezien. Van der Vies heeft in enkele op. lossingen op het tooneel zgn vindingrijkheid getoond en voor treffende décors en een passend scherm, waarop de ladders als „leidmotief", gezorgd. Enkele open doekjes bloemen en een dankbaar applaus uit een uitver kocht huis. ^G. L. SI. De Apocalypsebehoort tot de oudste wandtapijten ter wereld en toont op welk een hoog niveau de Parijsche weefkunst stond. Dit wandtapijt stelt voor een tafereel uit de Openbaring. De H. Johannes aanschouwt de Wijzen, die het getal van het Beest berekenen en op de vingers natellen Openbaringen XIII, 18). De speciale verslaggever op de „Willem Barensz" deelt mede dat Neptunus ook de bemanning van de vangschepen Am 1, 2 en 5. die de „Willem Barendsz" vergezellen, heeft bezocht, waarna deze nog eens heb ben gebunkerd langszg het moeder schip. Harpoenen, trossen en kruit werden overgegeven Het is weer een streep aan de balk m de geschiedenis van de Nederlandsche walvischvaart en het brengt ons steeds nader tot de f roote gebeurtenissen, welke ons m de Jszee te wachten staa.n Langzamer, hand komen we in de sfeer van de walvischvangst, nu we de walvisschen alle dagen reeds kunnen waarnemen, maar we hebben het nog te warm om al aan de gzige temperatuur te den ken. wanneer we werkelijk in het walvischgebied zullen zijn aange komen. De jagers maken dan ook nog geen echte jacht. Wel hebben we van het moederschip af zelf jacht ge maakt op haaien die rondom het schip zwerven, of liever gezegd: krioelen Enkele van deze lieve visch- jes, die zoo'n 60 kg of meer wegen, hebben we verschalkt. Onze reis is tot nog toe vlot ver- loopen. De geheele bemanning: ver heugt zich op de aankomst te Kaap ons vertrek -uit het Vaderland aan doen. De dokter heeft gelukkig weinig klanten en zeker niet van ernstigen aard De dominee zorgt voor de gees telijke verzorging. Hij houdt kerk. Ir. Hondius voor het Tribunaal. <c Het Tribunaal te Nijmegen, dat gisteren uitspraak zou doen in de zaak van ïr. H.^JJondius. oud-wet houder van Nijmegen, oudburge meester van Tilburg en oud-commis- sans - in de provincie Gelderland, heeft een psychiatrisch onderzoek gelast Mr. Steenberghe rijdt te vlug Jfr. Hf. P. L. Steenberghe kreeg te Belham (Hete York) Donder, dag j.l. een boete van vijftien dol lar wegens te snel rijden. Hij be- taalde zonder zich te beroepen op zijn kwaliteit van afgevaardigde ter VH., hetgeen door de pers mei waardeering werd vermeld. dienst in de „eetzaal werklieden", ook voor de Noren, die aan boord zgn. Ds. Wrisiers beeft er niet tegen op gezien om zich ln bun moedertaal verstaan baar te maken, al gaat bet hem niet niet vlot af Als je pas drie dagen een leer boekje ..Noorscb in e«n week" in handen hebt gehad, mag Je niet ver. langen, dat je de taaj beheerscht, hoe wel ik betwijfel of het lukken zal baar inderdaad in een week onder de knie krijgen. De biologen hebben groote belangstelling voor. de tro plsche visschen. Wat zg in hun labo ratorium u'.tkuren. weer ik niet, maar dat wordt de wetenschappelgke we reld straks wel ter kennis gebracht. Onze cineast Hannes de Boer houdt de hand aan de camera Als de reis ten einde ls. zal Nederland tenslotte ook ln beelden en ifiet alleen ln, woorden kunnen meeleven met onze lotgevallen. „Zonder gevaar niet de moeite waard" TT ET Zuidpoolgebied liehoort nog li altqd tot de weinige streken op aarde, die een vruchtbaar terrein vormen voor ontdekkingsreizigers. De uitgestrekte gebieden ln het koude Zuiden met hun verlaten sneeuwvel den zijn nog slechts ten deele in kaart gebracht., en ook van de natuurlijke gesteldheid, den schaarschen plan. tengroei en de dierenwereld ont breken nog vele details. Zooals men weet. bevinden zich aan boord van de „Willem Barendsz" enkele Nederlandsche onderzoekers, die tijdens de walvischvaart hun we tenschappelijke onderzoekingen zul len verrichten. Dezer dagen is uit Londen een expeditie van wetenschappelgke on derzoekers vertrokken. Zg gaan twee jaren van eenzaamheid en ontbering aan de Zuidpool tegemoet Hun doel ls het vaststellen van tot dusver on bekende gegevens over Falkland, Graham Land, Zuid-Orkney en Zuid- Shetland. De weersgesteldheid zal nu en dan zoo slecht zg'n. dat zg per dag slechts een kilometer of vgf vooruit kunnen komen. Maar de moeilgk- heden schrikken hen niet af. Integen deel geen enkele zaak is de moeite waard, wanneer er geen gevaar aan verbonden ls. zeggen ze. Gelukkig een opvatting, die niet iedereen is toegedaan DIT aardige beestje maken uitpgpendoorstoppers. We koopen een bundeltje van die wollige buigzame staafjes en gaan aan 't werk. Eerst buigen we de twee grondfiguurtjes A en B van afbeel ding 1. Met een derde staafje ver binden we deze stukjes (als aan gegeven op fig. 2) De oortjes worden er los ingezet en nu omwoelen we lgfje en kop met *9* pgpenwls8chers. Dan maken we met Oost-Indische Inkt de oogjes en het bekje en klaar is het geheel. Met een beetje fantasie kunnen we een groot aantal van die diertjes maken, die het voordeel hebben, dat ze beweegigk zgn en niet kapot kunnen vallen. Uit een oud tafellaken, dat veel slechte plekken vertoont, maken we een aardig kleedje voor de speeltafel van onze kleuters. Fig. I laat zien wat we hiervoor noodig hebben. Het beste stuk knippen we uit het oude laken. In de lappenktst hebben we nog wat aardige gekleurde lapjes. Hiervan worden reepen van ongeveer 5 cm breedte ge knipt. waarmee we het kleedje om- boren. Dan komt op alle vier hoe- t ken een aard.g 1 manneke, zooals U l ziet op fig n. Het mannetje tee kenen we op een 1 stukje papier na We knippen de deelen los en 3pel den ieder stukje op èen gekleurd lapje, waarna het uitgeknipt wordt met een naadje van Yz cm. Deze V* cm. slaan we in We passen het mannetje in elkaar en naaien het met kleine steekjes van gekleurde zgde op het kleedje vast. Kopje en kwast van de muts bordu ren we en het „kleed" is klaar Op dezelfde wgze kunnen gordgntjes, kussens en zelfs schortjes opgevroo- ïgkt worden en met een beetje fan tasie brengen we variatie in de figuurtjes.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1946 | | pagina 3