Actie bij Soerabaja
Nederlandse troepen in offensief
Brief van C.G/aan Sjahrir
De ontploffing bij Westerveld
Belangrijke verschuivingen
in het klassement
Bezoek aan guerillagebied
4e JaargangNo. 885
Uitg. n.v. Noordhollandse Fers '45 i.o.
Bed. en Adm. Achterdam 20; tel. 2274
Adv. Langestr. 15, tel. 3971, Alkmaar
ltmaarder
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMGEVING
Dinsdag 18 Maart 1947
Directeur:
TH. W. REYNDERS
Hoofdredacteur:
G. E. DE WINTER
De Commissie-Generaal heeft, naar aanleiding van de mili
taire* acties in het gebied van Soerabaja, het volgende schrij
ven aan Sjahrir gericht: „Hierbij zien wij ons genoodzaakt
Uwe Excellentie mede te delen, dat heden een begin van uit
voering is gegeven aan het voornemen om met eigen Neder
landse middelen de noodtoestand op te heffen, die als ge Vólg
van de inundaties van de delta van Sidoardjo is ontstaan.
Als eerste stap daartoe is Maandag
morgen overgegaan tot de militaire
bezetting vah de sluizen by Leng
Kong en Mlirip. Door de inundaties
in het deltagebied zelf, dat dienten
gevolge byna geheel onbegaanbaar
is geworden, heeft de militaire ope
ratie zich over een wyder gebied dan
de eigenlijke delta moeten uitstrek
ken en is de bezetting van Modjo
kerto noodzakelijk geworden. Het be
hoeft geen betoog, dat wy betreuren
dat het overleg, dat in deze aange
legenheid gaande is geweest, niet op
tijd tot afdoende en zichtbare resul
taten heeft geleid. Na afloop van de
militaire bezetting en na vaststel
ling van de maatregelen welke door
onze waterstaat-deskundigen zullen
moeten worden genomen voor ophef
fing van de noodtoestand, zy"n wij
bereid In overleg te treden over de
wijze, waarop in di^ gebied in sa
menwerking met de organen van het
Republikeinse bestuur regelmatige
toestanden kunnen worden hersteld.
Geen invloed langs
militaire weg
„Deze bereidwilligheid is een uit
vloeisel van het feit, dat de Neder
landse regering duldeiyk heeft uit
gesproken dat zij niet langs militaire
weg invloed wenst uit te oefenen op
de ontwikkeling van de politieke ver
houdingen in Indonesië. Indien zij
'zich gedwongen ziet tot een ook door
haar betreurden actie als thans tot
uitvoering is gekomen, dan kan zulks
slechts ten doel hebben de opheffing
van de noodtoestand, waardoor het
leven van tallozen wordt bedreigd.
Het kleine leven
aLLES wat htlndel dryft, is in
deze tyd van zwarte bedrijvig
heid een beetje en soms een
beetje erg in discrediet ge
raakt. Wy hebben in het alge
meen tegenwoordig onze leve
ranciers niet hoog. Terwijl wy
nauwelijks de eindjes aan el
kaar kunnen knopen, is menig
winkelier bezig aan de verbou
wing van zijn zaak en laat hij
ook op andere wijze merken,
dat het hem naar den vleze
gaat. Toch zijn wij in ons
generaliserend oordeel niet he
lemaal rechtvaardig. Er zijn
ook in onze dagen nog zakenlui
genoeg met een rein geweten.
HET weekblad „Trouw" doet
een verhaal, dat zich afspeelt
in een kruidenierswinkeltje;
zo'n klein zaakje in een achter
af-straatje. Een jong moeder
tje vraagt om een rol beschuit.
Een schaars artikel in deze
mais-bloem-tijd. De winkelier
weet dan ook geen andere
troost te brengen, dan de me
dedeling, dat hy het gevraagde
misschien „volgende week" zal
kunnen leveren.
Thuis echter heeft de moe
der een zieke baby liggen, die
op doktersadvies een beschuit-
dieet moet hebben. De moeder
kijkt somber en stamelt een
paar onverstaanbare woorden.
Dan loopt het winkeliertje naar
achteren en komt terug met
enige beschuiten. „Meer heb ik
er niet!" zegt liet manneke.
Blijkbaar heeft hy de huishoud
.voorraad van zijn vrouw aan
gesproken.
DE moeder gaat tevreden naar
haar zieke spruit. De kruide-'
nier biykt glunderlachend door
<*e ruit het straatje in. Hij
bracht een klein offer. Zijn ge
weten echter was rein, als de
juist weggedooide sneeuw. Zó
2ün er ook!
Wij zijn ons bewust van de beden
kelijke zyden, die aan de toepassing
van militair geweld als uiterste mid
del, zelfs in gevallen als het onder
havige, zijn verbonden, doch een zeer
ernstige overweging van de gehele
toestand heeft in dit geval er toe
geleid deze bezwaren te aanvaarden"
De commissie-generaal besluit met
het vertrouwen uit te spreken: ,dat
de opheldering van de politieke situ
atie, zoals die in de bedoeling van
onze beide delegaties ligt, in een
nabije toekomst de samenwerking
zodanig zal doen blijken, dat locale
incidenten als de onderhavigen tot 't
verleden zullen behoren".
Brits-Nederlands
handelsaccoord
Aan het einde van Nederlands
Britse handelsbesprekingen, die de
vorige week in Londen zijn gehouden
werd het volgende communiqué ver
strekt, door beide partijen opgesteld:
„Zoals in de verklaring na de re
cente bijeenkomst in den Haag in
het vooruitzicht werd gesteld werden
de afgelopen week besprekingen her
vat tussen vertegenwoordigers van
de regeringen van het Verenigd Ko
ninkrijk en Nederland over de ont
wikkeling van handel en betalingen
tussen het sterling- en het gulden-
gebied.
Overeenkomst werd bereikt waar
bij Nederland later ln het jaar zo
danige hoeveelheden naar het Ver
enigd Koninkrijk zal zenden als kun
nen worden gemist van de betrekke
lijk kleine overschotten aan kaas, ge
condenseerde melk, eieren en bacon
welke beschikbaar zijn. Deze zendin
gen zullen de schaarste' in deze ar
tikelen in het Verenigd Koninkrijk
niet belangrijk kunnen verlichten,
maar ze vertegenwoordigen een nut
tig begin voor het herstel van Ne
derland in zijn oude positie op de
markt van het Verenigd Koninkrijk.
Martin Behrman
vrijgegeven v
Uit gezaghebbende bron wordt ver
nomen, aldus meldt het Franse pers
bureau Agence France, dat de Martin
Behrman toestemming zou krijgen
de haven van Batavia, met zyn lading
te verlaten. De correspondent van
A.R.P. bericht verder, dat het be
richt evenwel niet is bevestigd.
Mr. J. E. van Hoogstraten, direc
teur van het Nederlands-Indisch de
partement van Economische Zaken,
heeft bekend gemaakt, dat de lading
van het Amerikaanse 7.176 ton me
tende vrachtschip „Martin Behrman"
dat kortelings door een Nederlandse
torpedobootjager is aangehouden en
naar Batavia is opgebracht, door de
Nederlands-Indische regering Is op
geëist voor de export.
Mr. van Hoogstraten zeide, dat
door experts reeds was vastgesteld,
dat de lading van genoemd schip
afkomstig was van ondernemingen en
voornamelijk eigendom was van Brit
se ondernemers.
De lading bestond uit rubber, sui
ker, sisal, en kina. Het is mogelijk,
dat de suiker voor plaatselijke dis
tributie zal worden gebruikt. De an
dere producten zullen zo verwacht
men waarschijnlijk in Nederlandse
en in andere Amerikaanse schepen
naar Nederland en de Verenigde Sta
ten worden verscheept.
De zaak van de „Martin Behrman" staat nog ln het middelpunt van do
belangstelling. Gewapende Nederlandse mariniers aan boord van het Ame
rikaanse schip, dat onder gelelde van de Nederlandse torpedojager „Kor-
tenaer" naar Batavia werd gebracht.
Commissie-generaal gemachtigd
ontwerp-accoord te tekenen
De Nederlandse regering heeft volgens bericht uit betrouwbare
bronnen te Batavia - de commissie-generaal gemachtigd de over
eenkomst voor een „Verenigde Staten van Indonesië" en de Neder
lands-Indonesische Unie, welke te Llnggadjati is geparafeerd ln No
vember 1946, te tekenen.
De geciteerde bronnen hebben verklaard, dat de Nederlandse rege
ring voldaan is door de jongste gedachtenwisseling met Soetan
Sjahrir.
Vernomen wordt, dat de commissieleden het standpunt van do
Nederlandse regering nog niet ter bennis van Sjahrir hebben ge
bracht, die heden naar Djogjakarta is vertrokken.
Onderzoek geeft geen
resultaat
Het onderzoek naar de oorzaak van de ontploffing in de
duinen achter het crematorium te, Westerveld, waar Zondag
avond een munitiebunker de lucht in is gevlogen, tengevolge
waarvan grote glasschade ln de omgeving is aangericht, heeft
tot dusverre nog weinig resultaat opgeleverd. Militairen vau
de opruimings- en bergingsdlenst hebben Maandagmorgen in
samenwerking met leden der Konlnkiyke Marechaussee nog
maals zonder resultaat het terrein naar een eventueel slacht
offer afgezocht.
Op de plaats waar Zondag nog de
grote bunker stond, is geen stukje
beton meer over. Een diepe trechter
in de aarde levert het bewijs van de
De beste Ned. schaatsenrijders
Nu het nationale en internationale schaatsenrijdersseizoen achter de
rug is, biykt bij het opmaken van de balans, dat de resultaten van onze
vertegenwoordigers ln het buitenland zo goed zyn geweest, dat belang
rijke verschuivingen In het klassement der tien beste Nederlandse ryders
van alle tyden plaats vonden. Het spreekt wel haast vanzelf, dat de tyden
in Nederland gemaakt niet van invloed zyn geweest, aangezien het nu
eenmaal vast staat, dat in het buitenland door betere weersomstandighe
den, ysconditie enz. snellere tyden worden genoteerd.
Op de 500 meter werd de beste
tyd van dit seizoen door Herman
Buyen gemaakt en wel te Lilleham-
mer, in Maart, met 45.3 sec., waar
mede hy zyn persoonlijke prestatie
welke op 46.6 sec. stond, aanzieniyk
verbeterde. Op de 1500 meter was
Jan Langedyk de snelste met 2 min.
23.6 sec, wederom te Lillehammer
gemaakt De Nederlandse kampioen
was ook veruit de beste Nederlandse
ryder op de 5000 meter, welke hy ln
hetzelfde stadje aflegde in 8 min.
31.9 sec, een tyd, welke slechts 0.2
sec. lag boven de beste wereldpres
tatie van dit seizoen van de Zweed
Goethe Hedlund. En tenslotte is het
Kees Broekman geweest, die de snel
ste op de 10.000 meter was, n.1. 7
min. 43.8 sec.
Buyen heeft ook op de 5000 en
10.000 meter zyn persooniyke pres
taties verbeterd. Zo reed hy de 5000
meter ln 8 min. 45.9 sec. (vorige tyd
8 min. 53.4 sec), en ook de 10.000
meters moest er aan geloven met 18
min. 28.1 sec. (oude tyd 18 min. 0.32
sec.).
Hy heeft in het klassement der Ne
derlandse ryders een plaats gekregen
boven Jaap Eden. Dit klassement ziet
er als volgt uit:
Achtereenvolgens worden genoemd
de 500, 1500; 5000 en 10.000 meter
met als achterste kolom het klasse
ment:
L Langedyk
45 2.20.2 8.28.5 17.28.2 194.99
8. Van der Scheer
44.3 2.18.9 8.34.6 18.04.9 196.30
3. Helden
46.4 2.23.2 8.19.2 17.49.1 197.51
4. Koops
46 2.20.7 8.39.8 17.59.4 198.85
5. Broekman
46.8 1.27.2 8.41.5 17.43.8 201.20
6. Dijkstra
45.8 2.24.8 8.47.2 18.12.2 201.40
7. Buyen
45.3 2.24.7 8.45.9 18.28.1 201.52
8. Jaap Eden
48.4 2.25.4 8.37.6 17.56.0 202.43
9. Keyzer
47.2 2.27.2 8.46.0 18.21.0 203.91
10. Hooftman
44.9 2.27.8 9.16.7 19.08.6 207.27
President Truman heeft het con
gres voorgesteld een militaire gou
verneur van de Amerikaanse zóne ln
Duitsland, luitenant-generaal Lucius
D. Clay, tot generaal te bevorderen.
Ttjdens het derde kwartaal van
1946 zyn ln België 6.276 verkeerson
gevallen voorgekomen. 5.387 onge
vallen waren het gevolg van aanry-
dingen. Hlerby werden 1573 personen
gedood.
kracht der explosie.
In antwoord op een desbetreffen
de vraag antwoordde luitenant-kolo
nel W. C. Maas, chef-staf eerste mi
litaire afdeling te Amsterdam, een
A-N.P.-verslag-gever, dat de mogeiyk
held van zelfontbranding der in de
bunker aanwezige trotyl niet uitge
sloten mag worden geacht. De bun
ker was n.l. van een zware afgeslo
ten deur voorzien, waarvan het slot
een half uur vóór de ontploffing door
een bewakingspatrouille van twee
man was gecontroleerd. Het ïykt dus
onwaarschyniyk, dat kinderen of bur
gers kans zouden hebben gezien de
bunker binnen te komen. Intussen
zyn de twee bewakers aan een wisse
dood ontsnapt, doordat zy zich na
hun bezoek om 5 uur aan de bunker,
om half zes ten tyde van de ontplof
fing op ruim 1 k.m. afstand daarvan
bevonden.
Dat de bewaking van de bunkers
zou zyn opgeheven sprak Overste
Maas tegen. De bewakingspatrouille
staaft dit. Wel bevonden zich vroeger
om het verboden terrein bewakings
posten, die er nu niet meer zyn.
Strijd in Paraguay
Naar te Buenos Aires verluidt,
hebben gemaskerde en gewapende
lieden een inval gedaan in do kan
toren van de Amerikaanse Union OH
Company te Asunclon. De radio-zen
der der maatschappy werd meegeno
men. Kort daarna riep „de stem der
overwinning" een radiostation te
Concepcion, om, dat de inval was
uitgevoerd door „soldaten der vry-
heid" aanhangers van de revolu
tie, die een week geleden door Pa-
raguayese militairen te Concepcion
werd ontketend. De buitgemaakte ra
diozender zou spoedig benut kunnen
worden om het volk van Paraguay op
de hoogte te houden van de vorde
ringen der revolutie.
Italië en de conferentie
te Moskou
Graaf Carlo Sforza, minister van
buitenlandse zaken in Italië, heeft in
een telegram aan de vier ministers
van buitenlandse zaken te Moskou
opnieuw uiting gegeven aan de wens
van Italië om zyn mening over het
Duitse vraagstuk naar voren te bren
gen. Volgens Sforza heeft Italië, dat
bereid is zyn~bydrage te leveren om
de wereld te vrywaren voor 'n nieu
we Duitse aanval, veel belang by de
regeling van het Duitse vraagstuk
met het oog op zyn belangryke han
delsbetrekkingen met Duitsland. Hy
voegde er aan toe, dat Italië meer
prys stelt op het deelnemen aan het
werk der speciale commissies dan op
een officiële uitnodiging voor de eind
conferentie.
De reis van de Balkancommissie
Het bezoek van de Balkancommis
sie van onderzoek der V.N. aan het
gebied van de Griekse guerilla is
een fiasco geworden. Reeds eerder
werd gemeld, dat generaal Markoa
niet ls verschenen. Dit leidde tot een
openiyke schelding tussen de door de
Amerikaanse afgevaardigde gelelde
groep van onderzoek en de Slavische
afgevaardigden met de Sowjet-Unie
aan het hoofd. Tydens twee storm
achtige vergaderingen ln het hoofd
kwartier der guerillastryders in het
dorpje Castanofiton, op ruim 20 km.
afstand van de Albanese grens te
midden der sneeuwbergen gelegen,
kwamen de afgevaardigden van En
geland, de V.S., Australië, België,
Frankryk, Brazilië en Syrië tegen
over de Sowjet-Unlo en Polen te
staan en besloten niet langer op ge
neraal Markos te wachten. Toen de
muilezelkaravaan met de meerder
heid der afgevaardigden tenslotte
vertrok, bleven de Sowjet-Russlsche
en Poolse afgevaardigden nog op de
leider guerillastryders wachten.
Meer dan 200 Poolse soldaten van
generaal Anders' leger zullen in de
komende weken naar Argentinië
emigreren. Naar wordt aangenomen,
heeft Argentinië 5000 immlgratieviaa
beschikbaar gesteld.
Ongeveer 100.000 werklieden van
„United States Rubber Company" en
de „Good Year", „Goodrich" en „Fl-
restonc" maatschappyen zullen vol
gende week Maandag in staking
gaan, indln hun eisen om hoger loon
niet worden ingewilligd.
Prijzencontrftle en
prijzencommissies
DE SCHAARSTE aan goederen, die
tegenwoordig heerst en daarnaast de
vrjj grote omvang van de geldcircir
latle, zouden zonder ingrijpen van de
overheid tot sterke prysverhogingen
leiden. Toge pryzen maken vaak er»
hoging van het loon noodzakciyk;
waarvan andermaan een nieuwe prys-
styging het gevolg zou zyn. Dit werkt
inflatie in de hand, die bepaalde be-
volkingsgroepen, zoals kleine pen
sioentrekkers in een zeer 'ongunstig#
positie zou brengen. Bovendien: als
onze pryzen in vergeiyking met die
van andere landen niet laag liggen,
komt onze positie als concurrent op
de wereldmarkt in gevaar. Het voor
komen van inflatie is daarom het
voornaamste doel van het ingrepen
van do overheid het T^hied van
de pryzen.
o
INFLATIE betekent e<| goede tyd
voor handige sjacheraars en zwart#
handelaren, maar armoede en ellen
de voor het werkende deel der be
volking. D^.prysbchecrs'1 heeft ten
doel deze ramp te voork. »n or
aan mee te werken dat de levens
standaard van de lagere inkomens
klassen zo hoog mogeiyk is. Dit ta
het doel der prysbeheersing, cn dat
dient clndelyk tot het publiek door
te dringen, want een der belangrHk-
ste moeilykheden, die het Di*
raat-Generaal van de Pryzen onoei-
vindt by het ten uitvoer leggen van
de pryspolitiek, is de geringe mede
werking van het publiek, in welks
belang deze politiek wordt gevoerd.
Men is desnoods bereid te vechten
voor een loonsverhoging van enkele
guldens per week, maar betaalt zon
der enig protest te hogo pryzen.
DE prijscontrole dienst om de poli
tiek van de regering op het gebied
van de prijzen tot uitvoering te bren
gen. De prijsvorming maakt de voor
schriften, waarin de prijzen worden
vastgesteld. Met het geven van de
voorschriften alleen worden de pry
zen echter niet beheerst; daartoe is
het nodig dat de voorschriften ook
worden nageleefd: hier ligt de taak
van de controledienst.
De controledienst moet by zyn sys
tematisch optreden afgaan op gege
vens, die door een soort van recher
che verkregen worden. Effectiever
kan worden opgetreden als het pu
bliek ln zyn eigen belang aan het
vragen van redeiyke pryzen
meewerken door zelf te weigeren pry
zen te betalen, die kennelyk het ge-
oorloofdo te boven gaan en door op
daarvoor bestemde plaatsen zyn ge
rechtvaardigd, maar dan ook volledi
ge klachten naar voren te brengen.
Het publiek daartoe opvoeden zou
men de morele taak van de plaatse
lijke prijzen-commlssie kunnen noe
men.
BU DE plaatsciyke prijzencommis
sies zullen tal van klachten binnen
komen. Hoe meer vertrouwen het pu
bliek in de commissies stelt, hoe snel
ler dit aantal zal toenemen. Tal van
moeilykheden doen zich by dit werk
voor. Daar ls byv. do moeilijkheid om
te weten te komen, wat nu de juiste
prys van een bepaald artikel eigen-
ïyk is- De commissies dienen zich
tenslotte alleen te bemoeien met ar
tikelen, die nodig zyn voor het le
vensonderhoud, de huishouding en 't
dageiyks gebruik. De taak van de
comlssies zou te omvangrijk worden
als men zich byv. ook ging be
moeien met bontmantels en dure res
taurants; waarmede men tyd zot
verspillen die nuttiger besteed kan
worden.
Dagelijkse Tuinkalender
Tengevolge van de langdurige win
ter ls er in de aanplanting van aller
lei boom- en heestergewassen, vast#
planten enz. een grote vertraging
ontstaan. De aanphffiting van dez#
siergewassen kan echter nog zeer
goed in April geschieden. Doordat
déze planten door de lage tempera
tuur thans beduidend later zullen ont
spruiten kunnen ze in dit geval ook
wel iets later worden geplant. Na
dat de vorst tenslotte uit de grond
is verdwenen, biyve men ook nl#t Ion
ger met aanplanting wachtou. Ho#
eerder ze dan geplant worden, des t«
beter zullen de gewassen dan de ach
terstand aan groei gaan Inhalen.
8. I.antinga
Het weer van vandaag
MINDER WIND
Gclcideiyk weer toenemende bewol
king met later plaatseiyk regen. Af
nemende, doch later weer toenemen
de wind, overwegend tussen Zuid ea
Oost. In de nacht Iets kouder. Over
dag ongeveer zelfde temperatuur al#
vandaag.
