Het congres van P.v.d.A.
Wjj willen geen dictatuur
H
Conferentie te Moskou
geëindigd
Ramp voor de kust van
Zuid-Wales
Partij heeft bestaansrecht
bewezen, aldus Vorrink
ET KLEINE LEVEN
Weinig resultaten bereikt
Franse doctoren
staken
Tanker lijdt schipbreuk
Arbeidscontractanten verontrust
Amerika en Rusland
Het weer vandaag
4e Jaargang No. 911
Uitgave N.V. Noordhollandse Pers
1945 i.o. Redactie Achterdam
20 tel. 2274. Adm. en Adv. Rid
derstraat hoek Oudegr.acht tel. 3971
Alkmaar.
ltmnnrder
DAGBLAD VOO» ALKMAAR EN OMGEVINQ
Vrijdag 25 April 1947
Directeur:
TH. W. REYNDERfi
Hoofdredacteur:
O. E. DE WINTER
Onder leiding van de party voorzit ter, de heer Koos Vorrink, open
de de Party van de Arbeid haar eerste congres, dat Donderdag,
Vrydag en Zaterdag in het gebouw Tivoli te Utrecht wordt ge
houden.
In zyn openingsrede herdacht de voorzitter allereerst de Stich
ting van de P. v. d. A. Juist een jaar geleden.
De stichting van do nieuwe party was een experiment, doch het
élan In Christeiyke kringen bleek zeer groot te zyn. Er was na-
tuuriyk oppositie maar de reactie daarop was, dat degenen, die
gekozen hadden voor het democratisch socialisme, zich vaster aan
een sloten. Daarmede Is de vraag, of het experiment als geslaagd
mag worden beschouwd, bevestigend beantwoord, aldus spreker.
Teleurstellende
verkiezingen
De heer Vorrink ging daarna in op
de uitslag der verkiezingen, die
enigszins hebben teleurgesteld door
de drang der kiezers naar de oude
politieke partyen. Toch zullen 150000
katholieken en een nog groter aantal
gelovige protestanten hun stem op
de P. v. d. A. hebben uitgebracht.
Velen hebben echter gestemd op de
communisten. Spreker verklaarde,
dat de P. v. d. A. de principiële strgd
tegen het communisme niet uit de
weg zal gaan. Zonder al te veel geest
drift, doch met groot besef van de
verantwoordeiykheid is tot coalitie
met de K.V.P. besloten.
Vervolgens besprak de heer Vor
rink het beleid van de P. v. d. A.-
minis'ers, waarby hy uitvoerig stil
stond bg het werk van de ministers
Lieftinck en Jonkman.
Hei Indisch beleid
Door oud-minister Logeman werd
«en referaat gehouden over de Indi
sche kwestie.
U kent zeker wel het oude
spreekwoord, dat ons vertelt,
dat wg om het goede te ont
moeten, het goede eerst moeten
doen Het is zo'n heeriyk men-
selgk egoïstisch gezegde. Goed
doen met een beloning. En om
die beloning is het begonnen.
Als je in de narigheid zit en je
wilt, dat een ander je er uit
trekt, dan besluit je eens een
tijdje goed te gaan doen... Wie
weet, werkt het als een boe
merang en keert het goede, dat
je doet met rente terug.
ZO ongeveer zullen wy indertijd
hebben gedacht, toen het grgze
mannetje aan onze deur belde
en om een kleinigheid vroeg.
Het was een zielige stumper, de
zeventig stellig gepasseerd. Hij
kreeg een dubbeltje, tikte be
leefd aan zijn vette petje en
ging zijns weegs.
Een week later echter trok hij
weer aan de bel en maakte zijn
prevelementje. Zijn somber ver
haal werd opnieuw met een dub
beitje beloond. En zo werd het
„manneke", zoals de kinderen
hem zyn gaan noemen, tot een
vaste klant aan onze deur.
Iedere Dinsdag op hetzelfde
uur meldde hg zich.
NU zijn vrouwen ook maar
heel gewone en sterfeiyke we
zens. En zo viel het, dat mijn
lieftallige wederhelft enige we
ken naar de ziekenkamer ver
huisde. Mgn oudste dochter ont
ving de instructie het „manne
ke" Dinsdags aan te kondigen,
dat moeder door ziekte ver
hinderd was haar gave uit te
reiken. Hy accepteerde brom
mend de boodschap.
INMIDDELS is myn ega her
steld en werd het „mlnneke"
Dinsdag weer het gebruikeiyke
dubbeltje aangeboden. Maar de
transactie vlotte ditmaal niet
dadeiyk. Mgn dochter kwam
tenminste binnen met de mede
deling, dat het „manneke" der
tig centen had te ontvangen,
waarbij inbegrepen hetgeen hy
de beide voorafgaande weken
had moeten ontberen.
Lezers, U moet het my verge
ven, maar toe stamelde Ik met
myn „Waarheidsvriend - „Pot
voor meneer!"
THIALF
Hy wees er op, dat de overeenkomst
een werkschema is waaraan beide
partyen beloven zich te houden. Aan
de uitgangspunten en doeleinden van
een federatief statenverbond mag
niet worden getornd, Nederland zal
moeten medewerken tot de oprich
ting van een souvereine staat, vrye-
ïyk verenigd tot een unie. Die sa
menwerking sterker willen maken
dan een vrgwillige, breekt haar af.
Linggadjati is de akte van vryheid
voor Indonesië en tevens een akte van
samenwerking. Beide partyen moeten
aan de uitwerking hiervan stipt de
hand houden.
In een resolutie bracht het congres
vervolgens de vreugde over het be
reikte resultaat in Indonesië tot
uiting. Een tweede resolutie verlang
de een juistere voorlichting van de
troepen in Indonesië.
Rede van Min. Vos
Op de avondzitting van de eerste
dag besprak minister Ir. H. Vos de
sociaal-democratische toestand, daar
bij opmerkend dat dit juist gebeur
de nadat des morgens minister Lief
tinck de nota aanbood aan de Sta
ten Generaal waarin de cyfers over
onze deviezen-positie. Daaruit biykt,
dat in de twee jaren der bevryding
een bclangryk herstel heeft plaats
gevonden, dat enige geruststelling
kan geven over het werk dat is ver
richt. Met behulp van de invoer is
de nationale productie aanmerkeiyk
verbeterd en bedroeg in het laatste
kwartaal van 1946 ongeveer 89 pro
cent van de productie van 1938.
Onze economische politiek heeft ge-
steuid op de invoer van goederen,
die wg nodig hebben voor onze op
bouw. Wy hebben hiervoor grote le-
Engelse koninklijke
familie huiswaarts
De Britse Koninklgke Familie heeft
zich aan boord van het slagschip
Vanguard begeven en Zuid-Afrika
verlaten, waar zy een tournee ge
maakt heeft van 16.000 km.
Voor -het vertrek werd te Kaap
stad een staatsdiner gehouden, ty-
dens hetwelk generaal Smuts, de
eerste minister van Zuid-Afrika, zei-
de, dat de volken van alle rassen
en elke huidskleur door het Konink-
ïyk tournee met ontroering en geest
drift vervuld waren. Voordat zy het
stadhuis verliet, verscheen de Konink-
ïyke Familie voor de laatste maal op
het balkon, waaronder een geweldige
menigte zich verzameld had.
Frans broodrantsoen
verlaagd
In een noodzitting van het Franse
kabinet is besloten het gemiddelde
broodrantsoen van 300 op 250 gram
per dag te brengen.
ningen moeten sluiten en ook kun
nen sluiten.
Minister Vos verklaarde de poli
tiek die gevoerd is, geheel voor zyn
rekening te nemen. Niet alleen is van
belang de vraag „hoe staan we er
voor?" doch ook, „hoe komen we er
uit?"
Vier wegen
Spreker ziet nu wegen open welke
leiden naar een gezondmaking van
onze nationale economie: le het lenen
van nieuwe bedragen; 2e de likwida-
tle van het Nederlandse bezit in het
buitenland; 3e vermindering van de
uitgaven; 4e verhoging van produc
ten en uitvoer.
De belastingwetgeving
Ook op het terrein van de belasting
wetgeving zyn stappen gezet die lei
den tot een betere verdeling van het
nationale inkomen. Bij <fe oproep tot
opvoering van de arbeidsproductivi
teit is het noodzakeiyk dat de arbei
ders een rechtmatig aandeel krygen
in de richting en de leiding van het
productie apparaat. De socialisatie
van een deel van het bedryfsleven be
tekent een doordringen van de socia
le principes in de grondslagen van
de maatschappy.
Nieuwe bijeenkomst in November
De Moskouse radio deelde op 24 April mee, dat de avond van die
dag om 19.35 Moskouse tyd de conferentie der vier ministers
van buitenlandse zaken zou eindigen.
Reeds eerder was een door StaUn te geven afscheidsdiner aange
kondigd, waarby de tien voornaamste leden van elke delegatlo
zouden aanzitten.
Op 2 Mei zullen 300.000 Franse
doktoren gedurende 24 uur een ad
ministratieve staking houden als
protest tegen de, naar hun mening,
onvoldoende toewgzing van auto's
Deze staking houdt slechts in, dat de
doktoren op die dag zullen weigeren
attesten te tekenen.
De Belgische prins-regent zal ln
gezelschap van de minister van ko
loniën, Wigny, eind Juni of begin Ju
li een tournee van twee maanden
door de Belgische Kongo maken.
Tgdens de slotbgeenkomst ant
woordde Molotof op de verklaring die
Marshall de dag tevoren had afge
legd over het viermogendhedenver-
drag voor ontwapening van Duits
land en over het verdrag voor Oos-
tenryk. De Sowjetamendementen, zo
zei hy, betekenen geen verwerping
van het beginsel van zo'n verdrag,
maar vormen een correctie op het
Amerikaanse ontwerp.
Marshali's voorstel om de Oosten
rijkse kwestie naar de algemene ver
gadering der V. N. te verwyzen, wees
Molotof als „absoluut ongegrond"
van de hand. By de bespreking van
de kwestie der vermindering van be
zettingstroepen in Duitsland stelde
Molotof zich op het standpunt, dat de
Sowjet-Unie 200.000 man in dat land
zou mogen hebben tegen Engeland
en de V.S. samen hetzelfde aantal.
De Sowjet-Unie is n.L het enige
der drie landen, dat door de Duitsers
bezet is geweest
De by eenkomst eindigde met de
dankbetuigingen der bezoekende mi
nisters Jegens de Sowjet-Unie, die
hun gastvryheld heeft verleend.
Voorjjat Marshall zich naar het af
scheidsdiner begaf, uitte hy zyn te
leurstelling over de gang van zaken.
Overeenstemming aangaande het vier
mogendhedenverdrag was niet be
reikt en een verdrag voor Oostenryk
was niet tot stand gekomen. Mars
hall die voor Dinsdag een verklaring
zal afleggen, beschouwt de conferen
tie van Moskou als een eerste ronde.
Hij meent, dat men een behooriyke
kans heeft binnen redeiyke tyd een
oplossing voor de geschillen te vin
den.
De ministers hebben besloten in No
verber opnieuw byeen te komen, dit
maal te Londen. De speciale commis
sie voor Oostenryk vergadert op 1
Mei a.s. te Weenen.
Bemanning in de golven omgekomen
Voor de kust van Zuld-Walcs heeft Woensdagavond het voormalig
Llberty-schlp „Santampa" (7.129 ton), schipbreuk geleden. Po
gingen om de bemanning te redden mislukten door de sterke
wind, die de kracht had van een orkaan. Het schip brak, spoedig
nadat het tegen de kust was gelopen ln drieën.
Geen teken van leven
Donderdagmorgen vroeg konden
reddingsploegen het wrak by eb be
reiken, maar zy namen geen enkel te
ken van leven waar. De gehele be
manning, welke naar men gelooft 42
koppen telde, is in de golven omge
komen. Verscheidene ïyken zyn reeds
aangespoeld.
Ook reddingsboot
vergaan
Later heeft men, langszy van de
olie-tanker, de reddingsboot uit Mum-
bles omgekeerd in het water gevon
den. De achtkoppige bemanning van
de reddingsboot wordt vermist. De
boot had tot tweemaal toe gepoogd
om de uit 42 koppen bestaande be
manning van het tankschip ter hulp
te komen. Tot nog toe zyn slechts
vier ïyken mannen van de San
tampa aangespoeld, bedekt met
Verklaring van de Gaulle
Afwijzing van een-partijen-stelsel
Tgdens een persconferentie ver
klaarde generaal de Gaulle, dat het
niet in zyn bedoeling ligt door het
Instellen van zyn „Vergadering van
het Franse volk" een eenpartyen stel
sel in Frankryk ingang te doen vin
den, doch slechts het Franse volk
„een vrye en algemene stem te doen
hebben in de Franse regering".
Gevraagd naar zyn plannen in de
toekomst voor zyn beweging zei de de
generaal, dat hy zonder overhaast te
willen handelen.
„Eerst vragen wy, wie ons wil hel
pen".
Ten aanzien van de verhouding tot
de andere partyen zeide de Gaulle,
dat zyn beweging de experimenten die
ln voorgaande jaren met enkele par
tyen te zien waren gegeven niet wil
de herhalen. „Een enkele party"
vroeg hy, „dat is belacheiyk. Wy wil
len geen dictatuur maar een demo
cratie van het Franse volk, dat
stemt met een vry en algemeen stem
recht". De Gaulle verklaarde voorts
dat hy niet verbaasd was door de
„doctrinaire rede" van Truman voor
het congres. Hy zeide, dat hyzelf te
Strassbourg in dezelfde geest gespro
ken had om nameiyk de rechten
van de natie en van het volk om
zichzelf te regeren, veilig te stellen.
teer en olie. Ofschoon de Santampa
niet verder dan een driehonderd me
ter verwyderd was, kon men van de
kust af er niet in slagen hulp te bie
den. Pas na het teruglopen van het
gety kon men een onderzoek aan
boord Instellen, doch slechts zeer
vluchtig, daar het wrak gevaariyk
helde.
Kort maar krachtig
Het Weense volksgerechtshof
heeft dr. Kurt Schuschnlgg, voorma
lig Oostenryks kanselier, die door de
nazi's gevangen gezet werd, telegra
fisch verzocht naar Oostenryk terug
te keren om getuigenis af te leggen
in het proces tegen dr. Guldo
Schmidt, voormalig minister van
buitenlandse zaken in het kabinet
Schuschnigg, die wegens hoogver
raad terechtstaat. Schuschnigg houdt
momenteel lezingen in de V. S.
Een Tsjcchoslowaakse parlcmen
taire delegatie onder leiding van de
voorzitter van de Nationale Vergade
ring is per vliegtuig te Londen aan
gekomen. Zy was voor een bezoek
aan Engeland uitgenodigd door de
speaker van het Lagerhuis en zal tot
8 Mei in Engeland verbiyven.
Tydens een congres van Duitse
vakverenigingen le Bielefeld in de
Britse zone is besloten een Duits ver
bond van vakverenigingen op te rich
ten. Men neemt aan, dat de Duitse
vakverenigingen in de Amerikaanse
zone zich hlerby zullen aansluiten.
Te Bologne is „het goudenboek"
dat op een plein was tentoon^/steld
en namen bevatte van verzetslieden,
die hun leven voor de bevryding van
Italië hebben gegeven, door onbe
kenden verbrand. Onmiddeliyk werd
een klopjacht op fascisten begonnen,
waarby een fascist zwaar gewond
werd.
De Amerikaanse bond van ac
teurs heeft het „Nationale Theatre"
te Washington doen weten, dat zyn
leden na 31 Mei van het volgende
jaar niet meer in het theater zullen
mogen optreden, wanneer dit negers
de toegang biyft verbieden.
Men houde rekening met deze
100.000 mensen
Te Amsterdam vergaderde de Al
gemene Bond van Arbeidscontractan
ten in overheids- en semi-overheids
dienst. De heren A. v. d. Windt en
P. Rietveld bespraken de moeiiyk-
heden welke in deze kringen heer-
Sprekers wezen er o.a. op, dat ach
ter de schermen met kracht maatre
gelen worden voorbereid tegen de by-
na 100.000 arbeidscontlactanten. Be
grotingen moeten, kosten was het
kost, kloppend worden gemaakt, en
het gaat er naar uitzien, dat een
gedeelte van het gelag dan ook be-
Het weer in
Mei en Juni
De afdeling klimatologie van het
K.N.M.L te de BUt deelt als ver
wachting voor do maa:.d Mei mede,
dat de gemiddelde neerslag ongeveer
normaal zal zyn. Over de tempera
tuur valt niets met voldoende waar-
schyniykheld te zeggen.
Voor de maand Juni wordt ver
wacht, dat de gemiddelde tempera
tuur boven normaal zal zyn. De ge
middelde neerslag beneden normaal.
taal zal moeten worden door een bc
langryk aantal arbeidscontractanten,
Men meent de ambtenaren zonder
meer te kunnen uitschakelen, zonder
zich van de voor ons hier aan vast
zittende gevolgen rekenschap te ge
ven", zeide spreker. Het is thans de
hoogste tyd, dat het ambteltlk appa
raat tot behooriyke proporties wordt
teruggebracht, maar dan moet de
kern van vast en zg. tydeiyk perso
neel worden aangevuld uit de groep
arbeidscontractanten, waarvan er zyn
die over een ervaring van 5 tot 20
dienstjaren beschikken. Deze mensen
worden nu echter bedreigd met mas
saontslag op een termyn van enke
le weken, zonder een wachtgeldrege
ling. By overiyden krygen de nabe
staanden slechts twee weken salaris
uitbetaald, een afvloeiing van over
tollige reserve n/vv^aïr^Nk, maar
dit mag er met loc icideu, dat de
tienduizenden die dan vry zullen ko
men, als loondumpingsobjecten wor
den gebruikt, aldus spreker. Er is een
sterke afname van het ambtenaren
corps, een aanvulling uit de groep ar-
beidacontractanten ia dus wel ge
wenst. Het is de bedoeling van den
ABAC, het ambtciyk apparaat naar
de eis des tyds gezond te maken.
HET kan niemand ontgaan, dat het
tussen de regeringen van de Verenig
de Staten en de Sowjet-Unie niet zo
heel erg botert. Er worden wederzyds
felle en scherpe woorden gewisseld.
Maar al te vaak bitst men elkander
enkel een kort man heftle iMn»"
toe. Het heel geval schync zo net
eerste gezicht soms vry dreigend.
Laat ik dadeiyk voorop stellen, dal
ik de Amerikaans-Russische contro
versen allerminst zo ernstig zie, als
velen dat tegenwoordig doen. Nog
minder, dat ik de oorsprong van de
moeiiykheden uitsluitend of voorna-
meiyk in Moskou zou willen zoeken.
Dat zou op een gevaarlijke kortzich
tigheid duiden; een blind zyn voor do
werkeiyke gevaren, die in de macht
van Wallstreet schuilen.
LATEN wy een ogenblik do verhou
ding RuslandAmerika bezien los
van de actuele politieke gebeurtenis
sen. Er zyn in het beeld van deze
beide landen verschillende trefpunten
aan te wyzen; er zyn ook ïynen die
zeer ver uit elkander wyken. Dat
hebben wy als realiteit nuchter te
aanvaarden.
Beide wereldmachten die alle
andere machten verre in de schaduw
stellen streven naar 'n zo ver mo-
geiyk doorgevoerde industrialisatie;
beiden liggen in een soort materia
listische aanbidding voor de Ucn-
niek. Beider technisch kunnen is niet
gering, al ïykt ons het Amerikaanse
superieur. In beide landen ook zien
wg een ontwikkeling naar monster'
ondernemingen. In Amerika ln han
den van machtige trusts, die in vele
opzichten het economische, maar nok
het politieke leven beheersen. in
Rusland rechtstreeks, in handen van
de staat.
AMERIKA geeft ons het beeld te
zien van een super-kapitalisme, hoe
wel ook daar het industrieel bczii in
vry groto mate „naamloos" is ge
worden en de oude kapitalistische on
dernemer is vervangen door de „ma
nager", als hoogste ambtenaar der
onderneming. Maar de kapitalistische
tendens is er niet zwakker, hoogstens
wat geraffineerder door gewoi n.
Vandaar het hevige verzet tegen ea
ten slotte de likwidatie van Koose-
velts New-Deal-politiek, die de libe-
rale ondernemersvryheid wilde inper
ken en het onmiddeliyke welzyn van
de volksmassa wilde dienen.
IN Rusland zien wy een staatsbeheer
van de productiemiddelen. Do nuttig*
heid voor het algemeen staat op de
voorgrond. Het winstprincipe heeft
zyn geldigheid verloren. Of wy dit
systeem staats-kapitalisme of staats
socialisme moeten noemen, mogen
economische theoretici uitmaken.
Waar het om gaat, is dat dit Indus
trieel productie-systeem diametraal
staat tegenover dat van Amerika.
In Amerika heerst materiële onge
bondenheid en geesteiyke vryheid, al
kan men op het laatste gerede critiek
uitbrengen. In Rusland treffen wy een
zeer sterke materiële gebondenheid
aan met een geesteiyke onvryheld, al
kan men de betrekkeiykheld hiervan
eveneens gemakkoiyk volhouden.
BEIDE grootmachten zouden elkan
der kunnen vinden ln de synthese van
een grootst mogeiyke materiële ge
bondenheid, gepaard aan een volko
men geesteiyke vryheid. Daartoe kan
misschien West-Europa, met Enge*
land ln de voorhoede, de weg wyzen.
Al zien wy ook hier nog geen dulde-
ïyk beeld. Maar afgezien daarvan
hangt van de overeenstemming tus
sen Amerika en Rusland de toekomst
van de vrede af. En die overeenstem*
ming kan worden bereikt, ook zonder
een onmiddeliyke synthese van beider
indeeënwereld als men maar voldoen
de realiteitsbesef bezit om te bescuen
dat de wereld met zekerheid groeit
naar een ondeelbare eenheid. En bo
ven dat alles uit gaat het vertrou
wen, dat men in elkander toont te
hebben. DEWI
Nota van Lieftinck
verschenen
De minister van Financiën heeft
by de Tweede Kamer een uitvoerig#
nota ingediend over de moeiiyke de-
viezenpositie vai. jas land.
OPNIEUW TOENEMENDE WIND
Geleidelik nur Zuid krimpende ea
weer aanwakkerende wind. Toenemen
de bewolking me» enige regen Ne
koude ochtend lete hogere tempera
tuur overdag.
