TS JECHOSLOW AKI JE ZOEKT WEG TUSSEN WEST EN OOST Doreen Warriner Moderne Nihelungen- sage aan het Como-meer Oostenrijk's universiteiten zuiveren zeer grondig Nieuwe haardrachten: veel variaties door („New Statesman and Nallori") IN Tsjechoslowakije, het lijkt me welhaast een uitzondering, wflrdt de verhouding tusschen de burger lijke democratie en het communis me. met overleg en een gezonde do- gis nuchter verstand, bepaald en uit gewerkt Tsjechoslowakije is altijd een van de burgerlijkste onder de democratieën geweest; zijn vele klein-industrieën, zijn bekwame, min of meer gespecialiseerde arbei ders en bekwame ambtenaren, druk- ,ten op het land het stempel van de mocratie in Westerschen zin. Het is, .althans uiterlijk, het zelfde land van Vroeger gebleven. Maar het vertrou- .wen in het Westen is geschokt.' Met uitzondering van Oostelijk- Slowakije heeft het land in direct- materieel opzicht weinig te lijden 'gehad; in verhouding tot Polen en Joegoslavië kan men nauwelijks van Bchade spreken. Moreel heeft het in .veel sterker mate geleden: de bezet- 'ting beteekende de volledige ver nietiging van alle politieke inzichten van de tusschen-oorlogsche genera tie. van de op het Westen gerichte oriëntatie, van den liberalen, uit zoo veel nationaliteiten samengestelden staat en de sobere menschelijkheid van een Masaryk. Meer dan zes jaar Werd, wat men de élite van de na tie het intellectueel geweten, zoo men wil zou kunnen noemen, door de Nazi's systematisch uitge roeid: iedere daad van verzet eindig de in „liquidatie", en een te zeer op den voorgrond tredende mislukking. „Het heeft te lang geduurd", is een vaak gehoorde verzuchting, aan het eind van vele gesprekken, en indien de Tsjechen op het oogenblik hun economisch bestel en hun sociaal le ven op revolutionnaire wijze aan het veranderen zijn, gebeurt dit uit een soort realisme, dat meer poli tiek verstand tot uiting brengt, dan nieuwe aspiraties. Partijen 'TT OT aan de verkiezingen van vó- rig jaar kwam geen nieuwe lijn naar voren bij de politieke ontwikke ling. Toen haalden de Communisten 40% van het-aantal stemmen, en niet In de laatste plaats omdat zij, in tegen stelling tot de anderen partijen, een (Overzichtelijk en helder program aan te bieden hadden, en een hevige pro- paganda-actie voerden; terwijl zij in /het algemeen Het voordeel van een zekere pro-Russische gezindheid 'hadden. Van de andere oude partij- .en verloren de Socialisten grond, omdat de beteekenis, die zij vroeger 'had. niet heelemaal duidelijk meer ,jwas. De Agrarische Partij, die vroe- (iger de grootste is geweest, was -verboden, omdat een aantal van 'har.r leiders gecollaboreerd had. De Nationale Socialisten (niét in de Duitsche beteekenis!) tenslotte, de partij van Benesj, heeft het motto de liberale traditie hoog te houden. Jr.aar is in feite conservatief. Het Nationale Front (bloc der re geringspartijen) is in den waren zin des woords nationaal. Het omvat de communisten, socialisten en ka tholieken, maar kan moeilijk revo- ïutionnair. genoemd worden, omdat rechts en links elkaar vrijwel in evenwicht houden. Op het oogenblik neemt de span ning binnen, het Nationale Front toe. zooals ook onlangs nog door pre mier Gottwald werd bevestigd. Een zestal wetten, door den communis- tischen minister van landbouw in gediend, zijn'namelijk verworpen, en er bestaat voortdurend wrijving tover de procedure binnen het kabi net en daarbuiten, zooals bij voorbeeld in het gemeentelijk be stuur van de stad Praag. Katholie ken en Nationale Socialisten verkla ren dat de Communisten probeer en wetten langs niet (jemocratischen Weg in te voeren, terwijl de Com- jnmisten daartegenover aanvoeren dat de groepeeringen van rechts den Wil van het volk met behulp van allerlei formeele middelen trachten te saboteeren. Oppositie DIT alles heeft tot gevolg, dat bei de groepen zich consolideeren. De socialisten zijn zwak en werken ©nder leiding van Fierlinger én Lausmann nauw samen met de Communisten, een kleine meer rechts georiënteerde groep uitgeslo ten Waarschijnlijk zullen zij op den duur wel versmelten. De linker groep is s'terker en hechter vereend dan ooit, nu de leiding in handen va" de Communisten is overgegaan. Wat de rechtsche partijen betreft: de meeste oppositie tegen de Com munisten komt van den kant van de Katholieken, in hoofdzaak Prohaska, minister van gezondheid en hygiëne en Duhacek, de voorzitter van de commissie van buitenlandsche zaken. De Nationale Socialisten vinden hun Bterken man in hun voorzitter. Pe ter Zenkl. vicè-premier, die door zes Jaar Buchonwald een enorm presti ge geniet. Nu echter openen op het oogenblik de Nationale Socialisten hun lidmaatschap aan hun vroegere tegenstanders, de Agrariërs, wier pa'tij, behalVe in Slowakije, waar Zij onder den naam Slowaaksche Domocraten voortleeft, verboden Is. Kortgeleden heeft een van de voor aanstaande leiders van de. Agrari sche partij zich bij de partij van Benesj gevoegd, en zijn eenige min der belangrijke persoonlijkheden uit de kringen van de Agrarische partij vrijgesproken van collabora tie Het is duidelijk dat de president Zijn plaats tusschen de partijen lang zamerhand verliest en meer en meer de figuur wordt van de rechtsche partijen. Den eersten tijd echter ■'.ai het Na- Mono Va EYnu* "okor nnp eland houden, al was het alleen maar om dat zij het twee Jarenplan uit zal moeten voeren. Dit twee jarenplan Is meer een poging tot herstel dan tot vernieuwing. Het is een poging om de industrieele productie te brengen op 10 boven het peil van 1037, en om op landbouwgebied het peil van 1938 weer te bereiken. Slowakije WAAR de Industrie niet te veel ichade ondervond, en de moei lijkheden op landbouwgebied in hoofdzaak een gevolg zijn van de evacuatie van Sudetenland, waarvan de gevolgen op economisch gebied nu eerst recht duidelijk worden (men spreekt zelfs van het doen overkomen van Bulgaren om de grensgebieden te bevolken) lijken deze doelen opnieuw een uiting van gezond inzicht, en zeker niet te hoog gesteld. In verschillende opzichten is trouwens het van oorsprong Com munistische plan verzwakt; zoo heeft bijvoorbeeld de plan-commissie niet langer het recht om met dwang ar beidskrachten naar een bepaalden tak van industrie over te brengen, zooals in het ontwerp voorzien was, al blijft het feit bestaan, dat alle gezonde arbeidskrachten inderdaad gedwongen zijn arbeid te verrichten. Het belangrijkste oogmerk van het Plan is wel de levensstandaard van Slowakije op het zelfde peil te bren gen als dat van Bohemen en Mora- HET VROEGERE PARLEMENTS GEBOUW ie Praagtegenwoordig gebruikt als concertzaal. vië. Dit houdt in dat een aanval ge daan zal worden op de armoede, voornamelijk van de boerenbevol king van Slowakije. Als economisch aderlijk land, is Slowakije altijd een oorzaak voor verdeeldheid geweest, en een onze ker deel van de politieke structuur In de Republiek zooals die voor den oorlog bestond, werd deze oneven wichtigheid nog versterkt door de politiek van het achterstellen van Slowaaksche industrieën, en het graanmonopolie, dat alleen aan de rijkere graan-verbouwende en vgr- koopénde boeren ten goede kwam. Zoodoende had de Slowaaksche eisch van autonomie, hoezeer ook, politiek bezien, van een verkeerd standpunt uitgaand, een zeer reëele basis van economische achteruitstel ling. Het is nu echter erkend dat het Slowaaksche probleem niet op gelost kan worden in de sfeer van de politieke" concessies alleen, men beseft dat een vergaande industria lisatie alleen het levenspeil kan ver- hoogen, en een ontwikkelde bevol king het gaat immers niet in de laatste plaats om een in politiek op zicht grootere stabiliteit! in het leven roepen. Vrije pers I ND1EN de regeering door Zijn 1 heterogene samenstelling het tempo van de „planning" al eenigs- zins tempert, op zuiver politie^ ge bied blijken de resultaten gelukki ger te zijn. Zoo bijvoorbeeld .de nieuwe perswet. Bij een overeen komst, in 1945 aangegaan, en nu op het punt staande' om tot wet be krachtigd te worden, is vastgesteld, dat dagbladen en periodieken of het eigendom moeten zijn van partijen of associaties, óf van den staat: zij kunnen dus niet het bezit uitmaken van particulieren. Hierdoor werd een eind gemaakt aan de praktijken van de commercieele sensatiepers. De eigenaar van deze bladen, Stribrny, is trouwens wegens colla boratie ter dood veroordeeld. Deze wijziging heeft, zonder de positie, van de redactie zwakker te maken, de verantwoordelijkheid van de pers aanzienlijk verhoogd. Pe- routka, bijv., de bekende hoofdre dacteur van Svobodne Noviny, blijkt eerder meer dan minder onaf hankelijk te zijn, nu een associatie er de eigenaar van is. Het aantal dagbladen in Bohemen en Moravië ls gedaald van 55 tot 27, maar de totale oplage is vrijwel gelijk. Het grooter aantal lezers verzekert de financieele positie van de overge bleven bladen eri dat zonder subsi dies of advertenties. Ieder is het er over' eens, dat de pers vrij is, en afgaande op de Praagsche bladen, lykt me de kwa liteit in het algemeen beter, en het debat tusschen politieke tegenstan ders op een aanzienlijk hooger peil staand dan vroeger het geval was. Men is er dus klaarblijkelijk in ge slaagd in Tsjecho-Slowakije om het winstprincipe te elimineeren uit de perswereld, en tegelijkertijd de pers toch haar vrijheid en gevarieerdheid te laten, en dié op een hooger plan te brengen zelfs. Geen revolutie TOT dusver is de politieke ont wikkeling zeker nog niet revo- lutionnair te noemen, al blijft in de genationaliseerde industrieën altijd nog de basis voor diepgaande om wenteling aanwezig. De graanhan delaren, een systeem dat nauwelijks te rechtvaardigen lijkt, en waar schijnlijk ook wel veranderd zal worden. Algeheele onteigening op het platteland; behalve voor colla borateurs en Duitschers, ls niet ge schied, en de door de Duitschers achtergelaten gebieden in het Sude tenland zijn nog niet volledig ln be zit genomen. Tsjecho-Slowakije is gelukkig dat het een binnenlandsch conflict heeft vermeden; minder gelukkig omdat het moe is, en er geen drijvende, in spiratie-gevende bron is, die het land in een nieuwe toekomst zou kunnen voeren. Zooals de zaken nu staan zou men met een redelijke kans op succest mits het Nationale twee jarenplan niet faalt, de Com munisten en de Socialisten bij de verkiezingen over twee jaar een overwinning kunnen zien behalen, en veranderingen, meer ingrijpend dan nu, zullen daarvan zonder «enigen twijfel ïiet gevolg zijn, maar zij zullen niet minder redelijk, en in kalm beraad tot stand komen. WAAR IS MUSSOLINI'S GOUDSCHAT GEBLEVEN? A AN HET COMO- MEER doet een nieuwe Nibelungensa- ge de ronde. In het middelpunt daarvan staat, evenals in de öude sage, een reus achtige schat. Welis waar gaat het hierbij niet slechts, zoals bij de Nibelungenschat, om een massa geld stukken, gouden be kers of flonkerende ju welen. doch tevens om een dikke bundel bankpapier en staven goud. Dit alles, bij el- t kaar een fantastisch vermogen vertegen woordigend. bevond zich, vol gens talrijke getuigen, op de auto's en trucks van de grote colonne welke op' 24 April 1945 met Mus- solini en .enige duizenden fascisti sche hoogwaardigheidsbekleders naar Como en vandaar met een Duitse colonne in de richtiftg Bozen ging, met de bedoeling eventueel naar de Zwitserse grens terug te trekken. Onderweg werd deze co lonne door de 52ste Garibaldibri gade opgevangen. Het lot van Mus- solmi is bekend, doch over de vraag wat er met zijn goudschat is ge beurd, doen de wildste geruchten de ronde. Zij hebben slechts dit ge meen, van deze goudschat is slechts een déél inhanden der overheid ge komen. Verscheidene mensen, die met dit goudtransport te maken hadden, zijn sedertdien verdwenen. Twee offers hebben bijzonder opzien gebaard, de commandant van de 52ste Garibal dibrigade Neri. die in het burgerle ven de naam Luigi Canali droeg en de partisane Johanna Tuissi. Het is bekend, dat zij er naar streefden, dat deze schat in de juiste handen zou komen. Van Johanna Tüissi zegt men dat zij persoonlijk een deel van de schat naar Como ge bracht heeft. Een derde partisane „Lino", die eveneens getuige van de verdelingen was, heeft zichzelf doodgeschoten, zogenaamd door een onachtzame beweging van haar ma chinale pistool. Het is om de gewelddadige dood van deze partisanen nooit meer stil geweest. Reeds in October heeft het Milanese weekblad „Meridiano d'Italia" op de samenhang dezer /«•ten gay'C'ep en vaD de autoritei- r~ "n Toen de Duce naar Noord-ltglië moest vluchten, nam hij behalve een paar duizend hoge partij-functionarissen ook millioenen aan goud, sieraden en andere kostbaarheden mede. Hij zelf werd opgehangen aan een benzine pomp, 'maar het lot van zijn kostbare bagage ter waarde van 12 millioen is nog steeds onbekend. De Italiaanse pers speelt reeds maan den een variant op het spel, dat men ons op de kleuterschool onderwees: „Ra, ra, wie heeft de schat, die mooie schat van goud?" En er zijn vete journalistieke vingers, die bij wijze van antwoord beschuldigend in de richting van het hoofdkwartier der Italiaanse Communisten wijzen J tfen èen doortastend onderzoek ge- eist. Beschuldigingen in de pers WEDEROM is deze goudschat, waaraan de politie eindelijk enige aandacht besteedde, het mid delpunt van heftige polemieken ge worden. De beide Milanese kranten „Giornale d'Italia" en „Corriere Lombardo" beschuldigen de com munisten er openlijk van dat zij zich van deze schat meester hebben ge maakt. De Corriere Lombardo" be weert dat een deel van de schat eerst naar Como, in de woning van de bekende communisten-leider Mentasi en later naar de Via Na- zionale in Rome, waar de. commu nistische Partij zetelt, gebracht is. Een ander deel van de schat. vier koffers, zou bij het vluchten in de rivier de Mera geworpen, daarna weer opgevist en in de kerk van Sorico verborgen zijn. Later zou men deze koffers naar de zetel der Communistische Partij in Como hebben gebracht. Ook een ander blad spreekt van deze koffers. n.L het weekblad „Cronache" in Bologna. Zijn kroon getuige is de thans in Italië verblijf houdende voormalige Duitse ma rineofficier Hummel, die zich bij de Duitse colonne bevond, welke Mussolini begeleidde. Hummel zou gezien hebben, dat een van de fascistische hoogwaardigheidsbe kleders aan de Duitse soldaten drie koffers overhandigde, ten einde deze op hun trucks verder te trans porteren. Gedurende de rit, aldus Hummel, hebben de soldaten deze koffers in de rivier de Mera ge worpen, omdat zij geloofden, dat 4«r handgranaten in zaten. Drie koffers of vier koffers? Na tuurlijk wordt er in de streek van het Comomeer veel over de grote visvangst in het riviertje de Mera gesproken .Wat ral de politie doen? De „Corriere Lombardo" uit zwa re beschuldigingen tegen twee man nen, die thans als fatsoenlijke bur gers leven, de partisancnleider Fa- bio. alias Pietro Vergani. wordt verweten, dat hij het bevel tot de terechtstelling van de beide getui gen Neri en Johanna heeft gegeven, terwijl de communistische afge vaardigde Correri er van wordt be schuldigd, dat de schat door zijn handen is gegaan, zodat hem het verdwijnen er van bekend moet zijn. Tenslotte gewaagt de zegsman van de „Cronache" er van, dat heel wat mensen, onder wie ook een Engelse officier, zich ten koste van de schat hebben yerrijkt Van communistische zijde heeft men deze beschuldigingen van de hand gewezen. Hoe dan ook: de schat is slechts voor een klein ge deelte in handen van de juiste per sonen terecht gekomen. Al zijn de koffers met de goudstaven, sieraden, bundels Italiaans. Engels en Zwit sers bankpapier, bontmantels en dure dameskleren door vele han den gegaan, waardoor een deel van de schat verdwenen zou kunnen zijn, dan nog is de gehele schat te groot de „Corriere Lombardo" spreekt van tien millioen lire, dat is omstreeks 20 millioen Nederland se guldens om spoorloos te kun nen verdwijnen. Er zijn te veel pien- KIN-DERMODÈ.... Een schattig overgooiertje mei een tui..»juen bloesje, waarop alle kleine meisjes jaloers zullen zijn!Van t-oren op het rokje een ruche, dat 't idee van zen. schortje geeft. (Van een bijzonderen correspondent) eerste indruk dien men als ■*-' buitenlander van het Oostcnrijk- sche studentenleven krijgt, is onver deeld gunstig. !n velerlei opzichten is men er Nederland ver vooruit. Al les is grondig georganiseerd en werkt soepel zonder in bureaucratie te vervallen. .Zoo kent iedere Univer siteit een zgn. Hauptausschusz. Dit is een ins'.ituut, 'oor alle studenten gekomen volgens lijsten, die door de drie grootste «dudentenvereenigingen zijn opgesteld. Dit .hoofdbestuur be staat uit een president met een staf van medewerkers, die ieder ee be paald deel der werkzaamheden voor hun rekening nemen; en deze werk zaamheden strekken zich veel verder uit dan hier te lande de arbeid der faculteiten. Zoo behooren hier bv. de arbeids bemiddeling- toe, het uitgeven van beurzen, een enorme dictatencentra- le, in het leven geroepen omdat de boeken zeer schaarsch zijn, ziekte verzekering én verder nog de buiten verblijven en sanatoria voor studen ten. Wanneer men bedenkt, dat dit al les in twee jaren tijds opgebouwd is door menschen, die voor het meeren- dee! pas na den oorlog zijn gaan stu- deeren en dan onder' zulke enorm moeilijke omstandigheden dan neemt men zijn pet af voor wat hier ge presteerd is. En dan hebben wij het moeilijkste en meest verantwoordelijke deel der werkzaamheden nog niet genoemd. Dat is de zuivering. Plaatsgebrek weerhoudt ons om een beschrijving van die zuiveringsactie te geven, hoe interessant en leerzaam dit op zich zelf ook zou zijn. Wij volstaan met een paar opmerkingen. v Geen Nazi's /~\P het oogenblik is inschrijving v-/ onmogelijk voor oud leden van de N.S.D.A.P., burgerlijke S.S. en S.A., er. yan de Waffen-S.S. Voor de Waffen.S.S. geldt dit voor hen, die lid waren vóór'31 October 19^3 en voor zoover zij na dien datum, toen vele gedwongen werdén toe te tre- sen bij deze zaak betrokken. Het schijnt, dat het journalisten gelukt ls, enkele getuigen te laten spreken. Zal de politie deze sporen nog ver der volgen? Mogelijk, en wie weet hoe spoedig zullen er nog enige In teressante onthullingen over de „Nibelungenschat aan het Como meer" volgen. daar, behoort te contrasteeren met de lengte van de rok; dus hoe langere rokken, hoe korter hei haar. De nieuwe Engetsche hoeden eischen ook eeneenvoudig glad kapsel met dan den onderkant wat losse krullen. In Parijs is het echter heel an ders. Daar wordt het haar weer hoog gedragen, met het voorhoofd geheel vrijgelaten. Men maakt vee* gebruik van losse vlechten, die om het hoofd gewonden worden in al lerlei vormen. Soms maakt men er complete tulbanden van, een krake ling of zeeschelp. Kleine bloemen, juweelen. sierspelden, en voeren, komen bij deze kapsels zeer van pas Wat vindt U van dit kapsel? De schoone op ons plaatje draagt oen krans van kunstblaren op haar vlechteneen ideale dracht voor een Vrouw met een goed profiel. Omdat het haar vaak uit het ge zicht en hals wordt weggetrokken zijn de oorbellen en halssieraden meer in tel dan ooit, DE haat mode heeft weer eenige wüziaingen ondergaan. In Hol lywood, Vat op dit gebied nog al eens den toon aangeeft worden weer korte kopsels gepropagcert. De lengte van net hoart zegt men den, lid zijn geworden, voor hen, die den rang van Scharführer of hooger hebben bereikt. Iedere student, die zich wiL laten inschrijven, moet een aantal formu lieren invullen, die vervolgens aan de hand van de vroegere Duitsche kar- totheekenr die onbeschadigd in de handen der Oostenrijkers zijn ge raakt. wottfcn gecontroleerd. Wanneer dit geschied is," moet hij voor een commissie bestaande uit drie studenten en een professoi -r- schijnen, om van a! zijn daden re kenschap-r.f te leggen. De straffen varieeren van een tot zes maanden verplichten arbeid of uitsluiting. Men houdt er streng de hand aan, dat geen*veTkeerde elementen op de academie toegelaten worden. Niet lang geleden zijn de normen van toe lating bovendien nog weer ver zwaard met als gevolg, dat een aan tal studenten, die reeds hun door de zuiveringscommissie opgelegde straf hebben uitgediend, toch niet- voor 1950. mogen gaan studeeren Als de student op deze wijze dan gewogen en goed bevonden is, be gint zijn studententijd, waarbij ver geleken het Hollandsche studenten bestaan en losbandig lui leventje is. Geen politiek WANT de Oostenrijksche stu- - dent werkt hard, hee! hard; hij probeert de verloren jaren zoo veel mogelijk in te halen en heeft voor gczcüigheidsleven tijd noch ge legenheid. Daar komt nog bij. dat b.v. 80% der 5000 studenten ii Graz hun studie ten deele zelf moeten ver dienen met ander werk Een ander voor ons Nederlanders merkwaardig verschijnsel zijn de drie groote rtudentenverecnigingen. Van deze zijn er nl. twee recht streeks verbonJen met twee der drie politieke partijen, te weten: de socia listische en de communistische. De derde daarentegen staat niet'in con tact met een bepaalde partij. Deze drie vereenigingen stellen lijsten met candidaten samen en hierop brengt iedere Oostenrijksche student zijn stem uit. Andere kleinere vereenigin-, gen sluiten zich voor de verkiezin gen bij een der drié groote aan eii mogen dan eventueel een of twee candidaten or de lijst ervan plaat sen. Zeer (vpeerend voor den toe stand was ae uitslag van 1946 nl. de niet politieke vereeniging 75% socia listen 22%, communisten 3% der stemmen. Over Jgemeen kan men zeg gen, dat de Oostenrijksche jeugd po litiek volkomen gedesinteresseerd is, wat ook wel te begrijpen valt wan neer men in aanmerking neemt, dat deze jonge menschen van hun 12de tot hun 16de jaar niets anders heb ben gehoord, aan de leugenverhalen der Duitschers en dat zij moe zijr van twee jaar luisteren naar de versla gen van de vele Internationale con ferenties, waar over het wel en wee van Oostenrijk wordt beslist Culturele-uitwisseling In bet Sted. Museum te Am sterdam zijn twee tentoonstellin gen geopend van Belgische kunst De ene is gewijd aan sierkunst (glaa in lood, ceramiek, affiches, -grafiek, wandtapijten etc.), de tweede aan de kunst van Permeke (93 werken). Prof. Herman Tcir- linck hield als vertegenwoordiger van min. Iluysmans. die door een auto-ongeluk verhinderd was. een inleidende beschouwing. De Bur gemeester van de hoofdstad her dacht do overleden Belgische schrijver Toussaintjan Boeliere. A. B. en G K

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1947 | | pagina 3