Joden en Arabieren zijn
het eens
Congres SOBSI geopend
Amerika verwacht „dollarnood"
Geen nationalisatie der mijnen in
België
EEN MODERNE MONARCHIE
VANDAAG.
Komt er een Nylon-industrie?
Beel spreekt in Makassar
Ie Jaagang No. 13
Uitgave N.V« Noordhollandse Pers
1945 l.o. Redactie Achterdam
20 tel. t*74. Adm. en Adv. Rid
derstraat hoek Oudegracht tel. 8971
Alkmaar.
maande!'
ÜAQILAD VOO» ALKMAAR Ut OMOEVINQ
Dinsdag 20 Mei 1947
Dlrectewr
TH. W. JUJTTfDERg
HooMredaot«uy|
k M WINTER
[BUITENLANDS OVERZICHT
.Onmiddellijk na de bevrijding van Europa werden er
Internationale besprekingen gevoerd over het onder
werp: wat kunnen we uit Duitsland halen. De landen,
die door Duitsland waren bezet en leeggehaald
«chreeuwderi ora het hardst om schadevergoeding. Nu,
twee jaar nadat Hitier is verslagen is de situatie wel
grondig gewijzigd Niet alleen blijkt dat er In Duitsland
niets te halen valt, maar het zal nog nodig zijn Duits
land te helpen om er weer bovenop te komen. Zij, die
de oorlog gewonnen hebben en speciaal Amerika, zit
ten met de handen in het haar. Want bij de vele mil-
harden die zij reeds hebben uitgegeven om de oorlog
te winnen zullen zij nog evenzovele miüiarden moéten
voegen om alles wat zij zo grondig en zo snel verniel
den, weer te herstellen.
MARSHALL
De mogelijkheid dat- Amerika aan
Europa een twintig milliard gulden
xal scftenken wordt reeds serieus
overwogen. Momepteel worden te
Washington besprekingen gevoerd
tussen William Claytori, de onder
secretaris van economische zaken,
jMhrschall, de minister van buiten
landse zaken en Dean Acheson, on
der-secretaris v. buitenlandse zaken.
Clayton is zojuist uit Europa in
Amerika teruggekeerd.
Hoe kan de wereldcrisis voorkomen
worden, is de grote vraag waarmee
deze drie- lieden en hun adviseurs
zich bezig houden. Vele en grote
Amerikaanse leningen zullen moeten
worden verstrekt, daarover zijn ze
het. nu wel eens, maar hoe ze ooit
hun geld terug zullen krijgen zal ook
hen wet niet duidelijk zijn. Vele lan
den. aldus het oordeel van Clayton,
gebruiken hun dollars te snel op.
Daardoor ontstaat een „dollarnood",
vooral in Engeland, die A:edt bij
voorbaat alle uit het handvest voor
internationale handel voortvloeiende
voordelen zou kunnen te 'niet doen.
Nieuwe en drastische handelsbeper
kingen kunnen hiervan n,l. het ge-
yolg zijn. n
Clayton blijft enkele weken in
Washington waarna hij zich weer
haar Qeneve zal begeven om de in
ternationale handelsconferentie bij te
wonen.
De lege kan
De Russen yrïllen het onderste uit
de kan hebben. Het is te betreuren
voor deze veeleisende heren dat de
kan reeds vrijwel leeg is. 25% in
de herstelbetalingstoewijzing van
algemene uitrustingen uit 58 fabrie
ken in de Britse zöne werd hun eni
ge dagen geleden aangeboden. Maar
het is niet genoeg en daarom hebben
zij dit aanbod prompt van de hand
gewezen.
Het is nietwaar!
Eind April werd te Brussel d€
Poolse jood Rajchman wegens Spion-
nage tot twaalf jaar gevangenisstraf
veroordeeld. Tijdens het proces liet
de openbare aanklager zich minder
vriendelijk uit ten opzichte van de
fiowjet-Unie. Hiertegen heeft - de
Russische ambassadeur te Brussel,
die erg gevoelige tenen blijkt te heb
ben, geprotesteerd. In zijn nota ont
kent de ambassadeur dat Rajchman
ooit-voor Rusland werkzaam zou zijn
geweest.
Eindelijk eensgezind
De UNO belegt jrote vergaderin
gen om het Palestijnse vraagstuk op
te lossen. Er moet een overeenkomst
gevonden worden om Joden en Ara
bieren tot elkaar te ^brengen. Het
blijkt echter dat ook zonder deze
vrfl dure bijeenkomsten Joden en
Arabieren- het wel eens ergens over
eens zijn. Dertigduizend Joden
tienduizend Arabieren, die in mili
taire kampen in Palestina te werk
zijn gesteld zullen n.L vandaag In
staking gaan. Hoger loon en betere
arbeidsvoorwaarden zijn de punten
waarover heide partijen het eens
zijn. Het zal de grootste staking zijn
sinds de posterijen vorig jaar het
werk neerlegden.
Bommen
Barcelona is altijd een onrustig
oord geweest. Bommen gooien en
dergelijke luidruchtige bezigheden
- zijn er een geliefde tijdspassering.
Zaterdagavond ontplofte weer zo'n
projectiel voor het venster van de
militaire gouverneur. Mogelijk staat
deze iaterdagavondsurprise in ver
band met het bezoek* dat Franco op
het ogenblik aan de stad brengt.
Het zou ons dan ook niet verwon
deren wanneer deze aanslag slechts
als een soort vooroefening bedoeld
was.
Nog steeds oorlog
In het verre OoSten weet ipen blijk
baar nog niet dat de oorlog sinds
twee jaar is afgelopèn. In Vietnam
wordt dan- ook gewoon verder ge
vochten. 5000 Fransen en 15000 Viet-
namezen verloren In de laatste twee
maanden het leven tengevolge van
de onenigheid tussen Frankrijk en
Vietnam.
tOok in China is de strijd weer in
hevigheid toegenomen. Lang9 de
spoorlijn Tien TsinMoekden (zie at
las s.v.p.) hebben aanzièniyke com
munistische strijdkrachten zich van
meerdere stations meester1 gemaakt.
Deze aanvallen schijnen bedoeld te
zijn om Mandsjoerije te isoleren en
niet om stations te verzamelen zoals
sommigen denken.
Atoomperikelen
De atoombom zit de Russen ietwat
dwars,4 Gromyko kan er eenvoudig
niet van slapen en voelde zich ge
dwongen gisteravond een rede voor
de radio uit te spreken, waarin hij
o.a. zelde dat de Russen op hun
standpunt zullen blijven sta^n. Alsof
hij daar iets nieuws mee verkondig
de! Strikte internationale contróle
op de atoomenergie is nodig, aldus
Gromyko. De eerste stap moet ech
ter het verbod van atomische wa
pens zijn. Gromyko vergat er echter
bij te vertellen, wie dat verbod moet
uitvaardigen. We leven n.L nog steeds
in een wereld waar een zeventig tal
souvereine'staten kan doen en laten
wat ze willen.
Nationalisatie
Nationalisatie en socialisatie staan
nog steeds in Kct brandpupt der be
langstelling. In bijna alleEuropese
landen wordt ovér beide problemen
hevig gedebatteerd, maar in de' prac-
tijlc komt er van dc plannen niet zo
heel erg veel terecht. Eén senaats
commissie vooit arbeid-- en sociale
voorzorg in België, die een week lang
de Franse mijnen bezocht heeft rap
port uitgebra.cht over haar bevin
dingen. De conclusie *die de commis
sie trekt: -.nationalisatie moet votv»
België worden afgekeurd.
Wij tcvfrtri.
HET Katholieke weekblad „De
Nieuwe Eeuw" kan men stellig-geen
overmatige vooruitstrevendheid ver-/
wijten. Toch staan er soms woorden
in, die waard zijn te worden vermeld.
Zo lezen wij in het no. van 10 Mei
over de huidige regeringscoalitie, o.a.
„De katholieken van hun. kant
doen zichzelf het nadeel aan, dat
zö maar niet kurfnen ophoudende
socialisten te prikkelen en tot
wantrouwen te stemmen door té
coquetteren met het feit, dat pro
testanten en liberalen zozeer om
hen vrijen, wat voor hen zelf het
nadeel oplevert, dat zij zich wijs
maken, in tegenstelling tot hun
partners wèl anders te kunnen.
Kortzichtig zelfbedrog, alleen
geïnspireerd door een rekensom.
De katholieken kunnen als pro
gressieve partij geen .regering
wensen met partijen, die ordening
en leiding in het sociale en het
economische slechts kunnen aan
vaarden dhder de druk der om
standigheden, doch die daarna
niets anders hopen dan terug te
kunnen keren tot een vrijheid,
welker criterium haar ongebrei
deldheid is. De katholieken kun
nen dit in werkelijkheid niet en
wflleri het ook niet.
Katholieken en socialisten zijn
op elkaar aangewezen.. Zij moe
ten aflaten van het -stoffen -pp
eigen kracht, zij moeten nu eens
eindelijk rcgeringspolltiek gaan be
drijven".
In deze dagen nu Romme e.a.
zij het bedekt er behagen in
scheppen te. lonken naar de vroegere
rechter coalitiegenoten woorden, die
getuigen van realiteitszin.
Er is in de K.VI. iets gaande, dat
de voorstanders van een progressieve
politiek met zorg vervult Het is
goed, dat men ook in het katholieke
kamp het gevaar duidelijk ziel.
WEERBERICHT
IETS HOGERE TEMPERATUUR
In de vroegB ochtend enige nevel
of mistvelden. Overdag tot matig
toenemende wind uit Noordelijke
richtingen. Wisselende bewolking.
Overwegend droog. Iets hogere tem
peratuur.
Wij slaan een
nieuwe richting in
BIJ het lezen van de front
pagina Van onze krant van
vandaag zal het U zijn opge
vallen, -dat deze een geheél
ander karakter heeft gekregen.
Het binnen- en buitenlands
nieuws is voor een groot deel
samengebracht ln twee uitge
breide overzichten. De rest
treft u zeer ln het kort aan in
de rubriek „Kort maar krach
tig". Op deze wijze zijn in
staat een grotere hoeveelheid
nieuws te vermelden.
Het beschouwend hoofdarti
kel vindt u voortaan op een
andere plaats en ln een mo
derner opmaak. Tevens openen
wij een rubriek „Uit de pers";
citaten met kort commentaar.
WIJ slaan hiermede een voor
de Nederlandse dagbladpers
een geheel nieuwe richting in.
Gaarne zagen wij uit lezers
kring op- en aanmerkingen
over deze nieuwe vorm van be
richtgeving. Wordt ons streven
gewaardeerd, dan zullen wU
ook de rest van de krant ln
deze geest moderniseren.
Wy vertrouwen ook met de»
ze ulteriyke vernieuwing onze
lezers te.dienen.
U zende Uw opmerkingen
aan onze hoofdredacteur.
DEWI.
KORT maar krachtig
Buitenland
Particuliere zendingen van tabak
en éigaretten 'uit Amerika naar
Duitsland zijn met ingang van 26 Mei
verboden.
Twee Hongaarse studenten zijn
ter dood veroordeeld wegens samen
zwering tegen de staat.
Een Amerikaans superfort is neer
gestort. Een dode, drie gewonden.
Ds. Niemöller is terug in Duits
land. Hij gaf een zestiental lezin
gen in Amerika.
De Sowjet-Perzisehe grens is ge
sloten.
De conferentie voor Veiligheid, op
zee en in de lucht te Parijs is ge
sloten. Wy hebben nu een erg vei
lig gevoel.
Binnenland
Amersfoort heeft een te kort wan
700.000 gld. Jammer dat de Amers-
foortse kei niet van diamant is.
Lammeren, geboren ln het voor
jaar van 1947, mogen weer vry ver
voerd worden.
De vice-presldent der American
Oversaes Airlines is voor een 3-
daags bezoek aan ons land op Schip
hol aangekomen.
Te Uithoorn werden heden 27
nieuwe woningen in gebruik geno
men.
ritoir openbaarde zich de grote Brit
se staatsmanswijsheid. De oude Boe-
rengeneraal Jan Smuts werd tot
HET is onmiskenbaar waar, dat de X van Denemarken toen men hem maarschalk van het Britse Rijk be-
monarchie in onze dagen als staats- eens mededeelde, dat hij wel eens de noemd ei\ de volkeren van Zuid-Afri-
vorm in vry ernstige mate in discre- laatste Deense Koning zou kunnen ka voegden zich wonderwel in het
diet Is geraakt. Reeds na de eerste zijn. „Dat kan best zijn", zei hy met Britse Gemenebest. Zelfs de zeer na-
wereldoorlog zagen wij vele kronen een minzame glimlach, „maar' dan tionalistische partij van dr. Malan,
rollen. Na de tweede wereldbrand word ik zeker dea eerste president vari heftig tegenstander van Smuts, nam
zUn weder enige tronen vacant ge- de Deense Republiek!" Dit Konlnkiyk aan de officiële plechtigheden ter ge
worden of werd zoals in het Bel- antwoord kenschetst de positie van de legenheid van het bezoek van George
gische geval de monarch tot een kroon in deze landen. VI deel. Uit alles bleek hoezeer de
omstreden figuur en daarmede tot c v Zuidafrikaanse Unie zich deel voelt
een element van destructie. Alleen ln ten Noning Op reis vm de BrllM commonweaitb.
Engeland, de Scandinavische landen
en Nederland wordt de monarchie Britse Koninkschap neemt in |_|et gemenebest
nog con amore geaccepteerd. De tro- be' volksleven van het wereldrijk een hv.T Britse Gemenebest is een wei-
nen in Boekarest en Athene lijken ons blondere plaats in. Het bezit een i0giach volkerenconglomeraat.
niet uit te munten door soliditeit Het ,zeer IJrote stabiliteit door de plaats, uocht er moge dan al geen systeem
Koninkschap wordt in deze Balkan- ^et boven de partijen inneemt., z^en> het geheel wordt toch op
landen zeker niet gedragen door de Niet, dat de Koninklijke macht in ef- won(jerbaariyke wijze tezaamgehou-
liefde van het gehele volk. Het is hier
geen symbool van eenheid.
Democratisch Koninkschap
den. En, het moge paradoxaal klin
ken, grotere zelfstandigheid der af
zonderlijke delen bracht grotere ver-
bondenheid met het geheel. De laat-
HET is ongetwijfeld een merkwaar- Actieve zin groot zou zyn of de tro gte ooriog heeft dit toch onbetwist-
dig feit, dat de monarchie het sterkst z°u befet ,door figu*e" £an baar bewezen. En die sterke verbon-
staat in die landen, waar de volkswil historische betekenis. Maar het Ko- denheJd wonJt ge8ymboliseerd in „the
zich in een linkse vooruitstrevend- ninkschap vervult in deze oeroude de- alJ iance to crown» de aanhan-
heid openbaart Engeland, Scandina- mocratie een convergerende functie. keUjkheld en trouw aan de kroon,
vië cn ons land worden op dit ogen- die de zeer heterogene bestanddelen. kriJgt de j0ng5te reis van de Brlt.
blik geregeerd door een progressief, CVer de se koninklijke familie een ongemene
ln socialistische richting koersend be- houdt Dat bleek opnieuw wd tod utleke bcW;cri,s. Zy demonstreert
wind. Dat wil zeggen in die landen, sterk bij de jongste reis van het Ko- nifrrc van dp
waar de democratie de politieke out- nlnklljk gezin naar Zuid-Afrika. De "ZjS
wikkeling vrij hield van excessieve reis stond in het middelpunt der be- 2
uitbarstingen; waar revolutie en bur- langstelling ln heel het rijk. Pers en e
geroorlog weinig kans hadden. Waar radio zorgden voor uitgebreide repor- f Britse imperium ongeschokt staat,
oen evolutionaire ontwikkeling leidde tages. De makheden waarvoor het we-
tot politieke rijpheid van geheel het reldr«k rtaat «f, en01™- ff dfc
volk. In deze landen is het probleem Zuid-Afrika-een symbool moderne monarchie onder Labourbc-
van de staatsvorm in feite geen pro- JUIST deze Zuidafrikaanse reis was wind staat er borg voor, dat allo stor-
bleem. Bekend is de opmerking van eén symbool. In hun politiek ten op- men zullen worden bezworen. Zij
de juist ontslapen Koning Christiaan zichte van dit voormalig Boerenter- moge ons ten voorbeeld zijn. DEWL
[BINNENLANDS OVERZICHT]
De ministers Beel en Jonkman, op tournee door Indo
nesië, brachten een bezoek aan Makassar. De hoge
gasten werden door President Soekawati van de Repu
bliek Oost-Indoneslë verwelkomd. Minister Beel ant
woordde met een rede, waarin hy onder anderen op
merkte: „ook wy betreuren het zeer, dat na de onder
tekening van Llnggadjati niet voorspoediger door aller
samenwerking de nieuwe rechtsorde kan worden voor
bereid en opgezet. Het is onze wens daartoe ten spoe
digste met U en allen, die by deze nieuwe staatkundige
ordening betrokken zyn, tot een oplossing te geraken".
Aan het slot van zyn rede verklaarde de minister
president „mogen de volkeren van Indonesië en Neder
land, gedreven door hun nationale gevoelens erin slagen
om ln nieuwe vormen een hecht en duurzaam samen
gaan te verzekeren".
Hugo Visscher overleden
Op 82-jarige leeftijd overleed te
Alkmaar prof. Hugo Visscher, gewezen
hoogleraar in de theologie aan de uni
versiteiten van Leiden en Utrecht. Tij
dens de düitse bezetting onderhield
de ontslapene innige betrekkingen
met Mussert en diens N.S.B. In die da
gen „verrijkte" hij de Nederlandse his
torische litteratuur, met een zeer ten
dentieus werk „De ondergang van de
Republiek der Verenigde Nederlan
den", Hij betreurde het in dit Werk
zeer, dat na -de vrede van Utrecht de
wegen Van Nederland en .de grote
germaanse levensruïmte uiteen weken.
Brand te Nijmegen
Te Nijmegen woedde een felle brand
in de textielfabriek van de firma
Troost aan de Hatertseveldweg. De
bovenverdieping van het pand brand
de geheel uit. De schade wordt op
meer dan een ton geschal De oorzaak
ligt waarschijnlijk in een defecte
schoorsteen.
Naar wij vernemen bestaan er plan
nen om in de gemeente Velsen of de
onmiddellijke omgeving hiervan over
te gaan tot het oprichten van een
grote nylopindustrie. Ter wille van
onze vrouwen hopen wij, dat deze fa
briek zich in de eerste plaats zal wer
pen op de productie van nylonkousen.
De rust in menig gezin zal er door
weerkeren.
Roofoverval te Amsterdam
Op de Oude Zijds Voorburgwal werd
Maandagavond een poging tot roof
.gepleegd. Een 42-jarige bewaker werd
door een ongeveer "twintigjarige per
soon bewusteloos geslagen, nadat hij
zeven tikken met een byi op zijn
hoofd had ontvangen. In ernstige toe
stand werd de man naar het Wilhel-
mina Gasthuis Overgebracht Doordat
een passerende soldaat alarm sloeg,
ging de dader op de vlucht. Dit is de
vijfde overval, die in de laatste weken
te Amsterdam plaats vond.
In het Indisch Instituut te Amster
dam werd een nationaal congres voor
Geestelijke Volksgezondheid geopend.
Het congres staat onder leiding vsn
dr. C. Kraus. De ere-voorzitster van
het Congres, Prinses Jullana, opende
de bijeenkomst met een rede, waarin
zij op de grote betekenis wees van de
bevordering van de geestelijke volks
gezondheid, welke ons volk ontoegan
kelijk zal maken voor de inwerking
van verkeerde invloeden, die in de
laatste jaren de menselijkheid en de
beschaving zo ernstig ondermijnden.
Wegen zullen moeten worden ge
opend tot een intensiever beleven
van hoger waarden.
Vervolgens werd het congres toege
sproken door Dr. C. v. d. Berg, na
mens de regering en door dr. A. Ley
uit Brussel namens de Belgische zus
tervereniging.
De Vrijdenkersvereniging De Dage
raad hield het voorbije weekeinde te
Rotterdam baar Jaarvergadering. Er
werd besloten tot nauwere samen
werking met andere organisaties
welke een gelijk doel nastreven. De
vergadering sprak zich uit tegen bU-
belonderwijs op de openbare school.
Tenslotte werd een werkprogramma
voor de vereniging opgesteld.
Het Haagse gemeentebestuur ont
ving in het gemeentemuseum de ge
delegeerden van het Internationaal
Agrarisch congres, dat momenteel in
de residentie wordt gehouden. Met
een sierlijk menuet, een vrolijke
wals, een ^gavotte en een polka wer
den de heren ontvangen. Wethouder
van de Tempel sprak de gedelegeer
den toe en memoreerde in een uit
voerige rede, het doel van het con
gres, nml. leniging van de wer«)d-
voedselnood. Na afloop van d»
tigheid ging het gehele gezelschap
de schilderijententoonstelling van de
Haagse schilders bewonderen
Wijziging dividendstop
De minister Van Financiën heeft
een wijziging in het besluit Divi
dendbeperking 1941 bekend gemaakt
De dividendstop is gebracht van 6
op 9 procent. De super dividendbelas
ting wordt hieraan aangepast. De
wyziginif zal ingaan met het boekjaar
1946. 4
Dé Nederlandse Vakbeweging tel-
de per 1 Januari 1947 de volgende
ledentallen (tussen haakjes de cijfers
per 1 Jan. 1946); N. V. V. 303.300
(242.600), RJC-A.B. 224000 (182.800),
CN.V. 119.250 (94.000), E.V.C. 169.400
(180.000). Behalve de E.V.C. boekten
dus alle vakcentralen een behooriy-
ke vooruitgang. Vooral de sterke po
sitie van de R.K. Vakbeweging na
de bevrijding valt op.
Soekarno spreekt
Te Malang op Java wordt momen
teel een -congres gehouden van de
Indonesische vakbeweging de SOBSI
Het congres werd na de opening
toegesproken door president Soekar
no van de Repoebliek Indoncsia.
Soekarno .merkte op, dat het tot dus
verre ontbreken van een controverse
tussen de republikeinse regering en
dc Indonesische arbeiders er op
wijst, dat de arbeidersklasse bewust
deelneemt aan de strijd om de na
tionale idealen. De vakbeweging
heeft het recht voor betere sociale
omstandigheden te strijden, doch de
nationale belangen mogen niet in t
geding komen. Vrijheid van Indo
nesië is voorwaarde voor de verdere
ontwikkeling van de Indonesische
vakbeweging. De republiek wil de
buitenlandse beleggingen teruggeven
op voorwaarde, dat de regelingei
van de republiek worden geëorb'e
digd.
Namens N.V.V. en E.V.C. spraken
de heren Kupers en Blokzijl. De
heer Kupers jverklaarde zich tegen
de agitatie van de Australische vak
beweging ten aanzien van de inter-
natidftale boycot van Nederlandse
schepen. Een dergelijk besluit zou
slechts nadelig zijn voor Nederland
cn Indonesië.
Blokrijl, voorzitter van de E.V.C,
verklaarde, dat de Nederlandsetroe
pen Indonesië zo spoedig mogelijk
moeten verlaten. Spreker beschreef
tnealotte Amerika als het grootste
imperialistische land ter wereld".
DEMON EN EILAND
Aan het einde van Juni a.s.
zal ons huidige stripverhaal
D e m o q c netland"
ln druk verschynen. Het wordt
een keurig boekje van 82 pa
gina's ln het formaat lB'/j x
27. De prys Is buitengewoon
laag gehouden en bedraagt
SLECHTS VIJFTIG CENTS.
Wy vertrouwen, dat de lezers
deze uitgave met vreugde zul
len begroeten.
Men kan het boekje reeds
thans bestellen en wel per
briefkaart aan de admi
nistratie van ons blad.
Men haaste zich. want
de oplage Is beperkt!