India op weg naar de vrijheid
Voetbalprogramma
Zondag
voor
a.s.
Buitenland
Grote vliegramp in Amerika
Economische raad in Duitsland
„Territoriale eisen" aan Turkije
KORT maar krachtig
Buitenland
VANDAAG,
B'NNENLANDj
De nota aan de Republikeinen
Binnen veertien dagen antwoord
Vliegramp eist twaalf doden
KORT
KRANTENSTAKING?
4e Jaargang No. 944
Uitgave N.V. Noordhollandse Pers
1945 i.o. Redactie Achterdam
20 tel. 2274. Adm. en Adv. Rid
derstraat hoek Oudegracht tel. 3971
Alkmaar.
aaflsia» voo* alkmaar in omgeving
Vrijdag 30 Me» 1947
m w.
Mectdr^lnrl
Een vliegtuig van de United Airlines is onmiddellijk na het opstegen
van het vliegveld Laguardia te Ne wYork neergestort en in brand
gevlogen. Er zijn tot nu toe slechts zes overlevenden van de 44 pas
sagiers en de 4 koppen tellende bemanning. Het toestel is volgens
de politie In de lucht geëxplodeerd. Het reddingswerk wort door de
felle brand belet.
Volgens een ooggetuige bevond een ander vliegtuig zich slechts
honderd meter boven het verongelukte toestel, een Skymaster. Om
het gevaar van een botsing te vermijden zou de piloot van de Sky
master een of andere manoeuvre geprobeerd hebben met als gevolg
dat het toestel tegen een hindernis aanvloog en brandend in een
straat bij het vliegveld terecht kwam. Wanneer wordt bevestigd dat
42 personen om het leven kwamen is dit de grootste ramp van de
handelsluchtvaart in de VerenigdeStaten,
Lt. Generaal Robertson, de Britse
plaatsvervangende opperbevelhebber
in Duitsland en generaal Lucius Clay
de Amerikaanse militaire gouverneur
zijn tot overeenstemming gekomen
over de oprichting van een gemeen
schappelijke economische raad, wel
ke een plan zal opstellen voor de
toelaatbare heropbouw in de Brits-
Amerikaanse zone van Duitsland. De
Britse nieuwsdienst in Duitsland
heeft reeds medegedeeld, dat deze
nieuwe economische raad waarschijn
lijk kantoren zal openen te New
York, Londen, Parijs, Lissabon,
Praag en in een der hoofdsteden van
de Skandinavische landen, waar ook
Duitse deskundige zullen worden ge
plaatst, die bekend zijn met de ont
wikkeling van de Duitse economie
gedurende de laatste jaren en met
de buitenlandse markten. Het nieu
we plan werd door een woordvoer
der van de soc.-dem.-partij in de
Britse zone ten zeerste toegejuicht
Ook Bevin heeft reeds zijn voldoe
ning ér over uitgesproken, dat er
overeenstemming is bereikt tussen
Engelsen en Amerikanen om dit ap
paraat op te zetten. Te Parijs is het
plan met een zekere reserve ontvan
gen. Een woordvoerder van de Fran
se regering verklaarde dat het plan.
althans beoordeeld naar de tot nu toe
beschikbare gegevens, op sommige
punten schijnt af te wijken van de
overeenkomst, die op de conferentie
te Moskou werd bereikt.
Dardanellen!
Recep Peker, de Turkse minister
president heeft voor het parlement
verklaard, dat „een zekere vreemde
mogendheid" een nota aan de Turk
se regering heeft gezonden, waarin
bases In Turkije worden gevraagd.
Dit verzoek was gedaan, „met het
oog op het treffen van gemeenschap
pelijke verdedigingsmaatregelen".
Turkije, aldus Peker, ziet zich ge
plaatst voor wat men noemen kan
„territoriale eisen". De Turkse rege
ring is dan ook na rijp beraad tot de
conclusie gekomen, dat het onder de
huidige omstandigheden niet tot de
mobilisatie kan overgaan. Peker
vroeg om verlenging van de staat
van beleg voor Istanboel, de Turkse
provincies in Europa en Kodatsji.
Het parlement stemde hierin toe.
België wil zo spoedig mogelijk t$-
rug naar vooroorlogse toestanden.
Een studie-commissie heeft een plan
uitgewerkt om de regeringssubsidies
die nog voor tal van voedingsproduc
ten worden uitgekeerd, af te schaffen
Teneinde de onvermijdelijke weer
slag op de kosten van het levenson
derhoud te voorkomen zou dan een
toelage worden verstrekt aan finan-
ciëel minder draagkrachtige perso
nen.
Ook op financieel terrein keert men
naar de vroegere toestanden terug.
De beslissing krachtens welke er geen
beperkingen meer worden opgelegd
by de invoer van Belgische bankbil
jetten heeft belangryke gevolgen ge
had. Op de Brusselse beurs noteerde
de Zwitserse franc 12 Belgische
francs. Voordien was de „waarde"
30 francs. Indien men met deze nieu
we koers rekening houdt komt de
gulden op 7.50 francs. De zwarte
francs zijn dus weer eens wat duur
der geworden.
Hongarije
Beschuldigd van medeplichtigheid
aan anti-Sowjet terrorisme werd in
Februari j.L Bela Kovacs in Hon-
garye gearresteerd. Hy wordt nog
steeds door de Russische autoriteiten
gevangen gehouden en een verzoek
van de Hongaarse regering om Ko
vacs aan de Hongaarse politie uit te
leveren werd afgewezen. Kovacs, al
dus de Russen, is nog steeds nodig
voor ondervraging.
Het plotselinge terugroepen van
de Hongaarse premier, Ferenz Nagy,
heeft de politieke spanning in Hon-
garye doen toenemen en men kan
van een ware crisis spreken. Volgens
verklaringen van Kovacs zou de pre
mier zelf op een of andere wyze bij
de samenzwering tegen de Hongaarse
republiek betrokken zijn geweest
- De vrouw van Goering is gear
resteerd. zy is in een internerings
kamp opgesloten.
Ook de Gasperi ondervindt vele
moeilgkheden by de samenstelling
van het nieuwe Italiaanse kabinet
Hy is nu op zoek naar onafhanke-
ïyke afgevaardigden.
De sneltrein Londen-Manchester
is ontspoord. 36 gewonden.
België heeft 8.388.526 inwoners,
waarvan 4.108.764 mannen en
4.279.762 vrouwen.
In de eerste drie weken van Mei
is 200.000 ton voedsel en 50.000 ton
zaden en kunstmest In de Anglo-
Amerikaanse bezettingszone van
Duitsland aangekomen.
Wegens gebrek aan arbeidskrach
ten wordt overwogen in de Russische
zone van Duitsland vrouwen in de
my'nen te werk te stellen.
Von Papen werd door een mede
gevangene in het werkkamp Regens
burg aangevallen en mishandeld. De
aanrander zou krankzinnig zyn.
Ten Noorden van Parijs is brand
uitgebroken in een fabriek van pa
troonhulzen. De brand breidde zich
District L
FeijenoordSparta
EDOEmma
AjaxHermes DVS
District n.
Sneek—HSC
GVAV—Frisia
Tweede klasse A
RCHWestfrisia
Tweede klasse B
Volewijckers-Blauw Wit VelsenDWV
N eptunus—Xerxes
DHC—Stormvogels
HaarlemHBS
District III.
EnschedeNEC
Go Ahead—Quick
District IV
NACHelmondia
District V.
Be Quick—Heerenveen
EmmenAchilles
LeeuwardenV eendam
OSVTOG
VolendamZW
Promotie-degradatie
Twéede klasse
De Valk—RKTW
SittardBrabantia
Derde klasse
Alcm. Victrix—DEC
Holland—HBC
KinheimAlkm. Boys
Helder IW
Vierde klasse A
WieringerwTexel
OudesluisMFC
Grasshoppers—LSW
Vierde klasse B
EVCSEW
W estfriezenZoua ven
WWSijbekarspel
De RijpSt. George
Vierde klasse C
Randers—Vitesse
AlkmaarVrone
Vierde klasse F
ASRSCA
Onze GezellenTHB
Fokke—EHS
uit tot woonhuizen in de omgeving
Honderden personen zijn dakloos.
6 Duitsers zyn wegens mishande
ling van drie Amerikaanse piloten
door een militaire rechtbank te
Dachau ter dood veroordeeld.
Petroleum voor
vacantiegangers
Zij die tussen 15 Mei en 15
October 1947 hun vacantie bui
ten gaan doorbrengen en voor
het bereiden van hun maaltij
den op het gebruik van petro
leum zijn aangewezen, kunnen
naar het CDK mededeelt, pe
troleum aanvragen. Kampeer
ders moeten hun aanvragen
richten tot de ANWB. Zij die
een (gedeelte van een) woning
hebben gehuurd of over een
buitenhuis (je) beschikken, moe
ten hun aanvragen op een H-
formulier indienen bij de Dis
tributiediens: van de gemeente
der tijdelijke vestiging, terwijl
personen, die aan boord van *n
schip verblijven, dit bij de dis-
tributiedienst van hun domiciSè?-
gemeente mceten doen.
De aanvraag moet worden ge
daan door het gezinshoofd of de
als zodanig te beschouwen leider
van een groep, onder overleg
ging van de tweede distributie-
stamkaarten van alle betrokke-
In het weekblad „De Uitkyk"
treffen wy een artikel aan onder de
titel „Amerika rammelt met de geld
buidel". Daarin lezen wy o.a.
„Tydens de debatten over de
Amerikaanse lening aan deze
landen is de bezorgdheid, die in
de kringen van het Huis van Af
gevaardigden heerst omtrent de
mogeiykheid van de Ineenstorting
der West-Europese economie,
zéér scherp aan het licht getre
den. De afloop der Moskouse
conferentie heeft deze mogeiyk-
heid in belangryke mate ver
hoogt: economische achteruit
gang in de meeste landen, infla-
tletendenzen in Frankryk .toene
mende moeilgkheden in Italië,
over de groeiende onrust in
Duitsland en de gevaren daaraan
verbonden maar gezwegen. Al
leen Amerika kan de economi
sche ondergang van Europa stui
ten. Doch dan zal het tydig maat
regelen dienen te nemen. En een
der allervoornaamste is wellicht
deze, dat het Amerikaanse volk
van regeringswege zo snel moge-
ïyk ten volle en duideiyk wordt
ingelicht hoe de toestand in
West-Europa is en welke belan
gen er voor de Yankee's op het
spel staan. Reeds voor de winter
invalt".
Het Is onbegrgpelgk hoe weinig
men In Amerika van de Westeurope-
se toestanden afweet. Men kent er
de problemen niet, men kent er
zorgen niet. Teveel nog ziet men in
Europa een werelddeel waaraan een
bom duiten te verdienen valt. Nu dit,
door de verarming van Europa, niet
langer het geval is, zit de Amerl
kaanse economie feiteiyk eveneens in
de knoop en weet zij geen oplossing
voor de moeiiykheden. Toch is de
toekomst van Amerika nauw verbon
den met die van Europa. En Ameri
ka zal goed doen te beseffen, dat het
er slechts baat by kan hebben, als
het Europa de kans geeft zijn zelf
standigheid te bewaren, gedrongen
als het ligt tussen de Amerikaanse
en Russische invloedssferen. Maar
dan zal het Europa economisch tot
het uiterste dienen te steunen en
daarbij minder moeten letten op gel-
deiyk gewin!
WIJ Nederlanders zijn tegenwoordig al te gemakkelijk ge
neigd te denken, dat alleen wij in onze voormalige koloniale
gebieden met een aantal moeilijkheden zitten. Bij een dergelijk
beperkt inzicht zien wy dan over het hoofd, dat zich in ge
heel Azië een emancipatie voltrekt, die het einde betekent van
de blanke overheersing. De feiten waarvoor wij in Indonesië
geplaatst worden, vindt Frankrijk in Indo-China, vindt Enge
land in het onmetelijke India. Slechts nuchtere realiteitszin
zal in staat zijn ons een uitweg te banen uit de problemen
waarvoor wij hier gesteld zijn. Het voorbeeld van Engelands
oplossing voor India kan ons daarbij stimuleren.
nen wordt gevoerd, kan men moeliyk
zeggen. Nog zeer onlangs was Laho-
re, de hoofdstad van de Pensjaab,
getuige van bloedige tonelen. Door
deze godsdiensttwisten komt de hele
federale grondwet op losse schroe
ven te staan. Zy zouden een verde
ling van 't gebied noodzakeiyk kun
nen maken.
Toestand ernstig
MEN meent in Londen geen reden
te hebben de toestand in India opti
mistisch te beoordelen. Op 2 Juni a.s.
komen de Indische leiders opnieuw
c i met de onderkoning Lord Mountbat-
Engelands moedgkheden een vrij grote inv oed behouden. tcn ,n conferentIe bSeen. SIaagt men
MEN kan niet zeggen, dat het na- "et zal volledig zelfbestuur er niet ,n T00r dle datum een Terge.
oorlogse Engeland en daarmede het ontvangen. Als basis voor dat zelf- ,Jjk tot stand te brengeni dat v00r
Labourbewind van Attlee de moellUk- bestuur heeft Londen zich een fede- de Ind]sch6 leldera aanvaardbaar Is,
heden worden bespaard. Is de bln- ro>e grondwet gedacht, waarb» een dan 2,ct het er drelgend ult en be.
nenlandse politiek reeds een zware grote mate van autonomie wordt ge- h0Qrt bur„eroorlog tot de on-
strb'd tegen een eindeloze reeks con- 'aten aan de verschillende provincies mogeltJkheden. In het verleden heeft
men vaak beweerd, dan Engeland
servatieve aanvallen, ook de buiten
landse politiek moet een weg gaan,
dig ligt bezaaid met voetangels en
klemmen. In de eerste plaats heeft
Engeland de zware taak een ten op-
om zyn positie in India te handhaven
een verdeel-en-heers-taktiek toepaste
en Hindoes en Mohammedanen tegen
en de zelfbesturende vorstendommen, elkaar uitspeelde. Deze bewering mo-
zichte van de Verenigde Staten ta- Theoretisch zit het project ongetwy- ge niet in ieder opzicht onwaar zijn
nend prestige in de wereld hoog te fe]d knap in elkander. Practisch Is geweest, de huidige situatie bewgst
houden. Daarnaast zit de Engelse re- de zaak echter ]ang „jet eenvoudig, toch voldoende, dat deze tegenstel-
gering in een aantal delen van het j£en moet namelgk rokening houden lingen zeer reële grootheden zgn. Nu
Imperium met moeilg'kheden, waar- met een eeuwenoude vete tussen de India elndeiyk het grote doel van de
uit het een uitweg moet zoeken. Eén Hindoese- en de Mohammedaanse nationale zelfstandigheid kan terwe-
van wet en orde in geheel Indonesië staten zeniyken, staan de partyen niettemin
voor de Republikeinse gebieden - feller dan ooit tegenover elkaar.
ziet gesteld ,is ongetwyfeld de ont- c Het kan nooit de bedoeling van
wikkeling in Brits-Indië. Hindoes contra Enge]and zyn India
in een burgeroor-
Mohammedanen log te zien ondergaan. Vinden Mo-
India wordt losgelaten IN het onmiddellgk bereik van de hammedanen en Hindoes elkander
NU heeft de Britse Labourrege- vrgheid om eigen nationaal leven te niet, dan zou het enig gevolg kunnen
ring bg de oplossing van het In- bepalen kan men echter de oude zyn, dat Engeland het vertrek moet
dische probleem een behoorlgke dosis stryd niet vergeten. Integendeel het opschorten. Er is echter nog steeds
moed aan de dag gelegd. Zo heeft heeft er de schyn van of Hindoes en hoop. dat de Indische leiders dit zui-
premier Attlee aangekondigd, dat Mohammedanen feller tegenover el- len beseffen. Daarom biyft de datum
Engeland besloten heeft zich voor kaar staan dan ooit. Dag na dag waarop de troepen zullen terugtrek-
Juni 1948 uit India terug te trekken, vallen er slachtoffers in deze stryd, ken voorlopig nog bepaald op Jun»
Vanzelfsprekend zal Engeland in In- want dat hy met zachtzinnige wape- 1948. DEWI.
De nota van de Nederlandse regering aan die van De Republiek
Indonesia, waarover wy in ons hoofdartikel van gisteren reeds uit
voerig schreven, is thans officieel gepubliceerd. De definitieve tekst
van de „vyf punten" luidt:
L De eerste uitvoering van artikel 15 van de overeenkomst van
Linggadjati met betrekking tot de hervorming van de Indische rege
ring tot een centraal apparaat van de toekomstige federatie en de
oprichting van organen voor samenwerking met het opperbestuur in
Nederland.
2. De regeling van de buitenlandse betrekkingen en de voorberei
ding van de vorming van een buitenlandse dienst voor de toekomstige
verenigde Staten van Indonesië.
3. De militaire samenwerking met betrekking tot het volledig sta
ken van de vijandeiykheden, het herstel van recht en veiligheid, de
opbouw van de defensie voor Indonesië en de vermindering van de
troepensterkten.
4. De regeling van de belangrykste economische vraagstukken,
met name die, welke betrekking hebben op het buitenlands handels
verkeer, de deviezencontrole, de voedselvoorziening en het herstel
van recht voor niet-Indoneslërs ten aanzien van hun bedrUven en
bezittingen in Republikeins gebied.
5. De regeling van de verhouding tot en de samenwerking met
de niet tot de Republiek behorende delen van Indonesië en van de
inpassing van de bezette gebieden op Java en Sumatra in het Re
publikeins territoir, een en ander met inachtneming van art. 3 en 5
var de overeenkomst van Linggadjati.
Daar thans op korte termUn tot een begin van uitvoering van
het accoord van Linggadjati moet worden gekomen, is aan de Re
publikeinse delegatie medegedeeld, dat het antwoord op de voor
stellen binnen veertien dagen dient te worden gegeven.
Vliegramp te Gilze-Rij'en
Donderdagmiddag omstreeks vgf
uur heeft er onder de gemeente Til
burg een ernstig vliegongeval plaats
gehad. Twee tweemotorige lesvliegtul-
gen van de opleidingsafdeling te Gil-
ze-Rijen kwamen in de lucht met el
kander in botsing en stortten neer. In
het geheel vallen twaalf doden te be
treuren. Vijf lijken konden gaaf wor
den geborgen, de andere zeven waren
totaal verminkt. De vliegtuigen kwa
men gelukkig aan de rand van de ge
meente Tilburg in een weide terecht,
zodat op de grond geen slachtoffers
vielen.
Er wordt weer geMeijerd
De roemruchte zaak tegen de ad-
spirant-dictator van Nederland Arnold
Meyer, die op 13 October door de By-
zondere Raad van Cassatie werd ge
schorst ten einde rapport in te win
nen omtrent de vraag in hoeverre
Meyer gelden van de bezetter had
ontvangen voor zijn organisatie en
zgn bladen, zal op 11 Juni a.s. worden
hervat.
De zaak „Vrij Nederland"
Voor het Byzonder Hof te Amster
dam zal op 10 Juni as. de zaak tegen
de „Vrij-Nederland"-verraders wor
den voortgezet. Terecht zullen staan
Ernst Moorhoff en Tom en Jan Loh-
man uit Haarlem, eens belangrijke
medewerkers van „Vry-Nederland" en
verder J. C. M. Beenen, tegen wie in-
dertyd reeds twintig jaar werd ge-
eist en die reeds een veroordeling te
pakken heeft voor zeven jaar wegens
het verraden van een Haarlemse ver
zekeringsagent. Ook komt voor mej.
Augusta Kappelhof, die Beenen in
lichtingen verstrekte.
Verkade verlaat toneel
In de stadsschouwburg te Amster
dam werd een grote gala-avond ge
geven ter gelegenheid van het veertig
jarig jubileum van Eduard Verkade,
die tegelijkertijd het toneel vaarwel
gaat zeggen. De grote acteur speelde
fragmenten uit verschillende van zyn
glansrollen, o.a. uit Hamlet en Mac-
beth. De jubilaris ontving van een
vertegenwoordiger van de Minister
van Onderwijs de mededeling, dat hy
was benoemd tot officier in de Orde
van Oranje Nassau. Hem werd verder
een borstbeeld aangeboden, benevens
een album met vele handtekeningen
van vrienden en bewonderaars. Vele
confraters waren aanwezig om Ver
kade een paar afscheidswoorden toe
te spreken. Bewogen dankte Verkade
voor de hem gebrachte hulde.
Nieuwe directeur P.W.N.
Ter voorziening in de vacature van
directeur van het P.W.N., ontstaan
door het bereiken van de 65-jarige
leeftyd van de tegenwoordige direc
teur, Ir. W. Mensert, hebben GecL St
van Noord-Holland aan Prov. St de
volgende aanbeveling aangeboden:
1. Ir. B. F. van Nievelt technisch
adjunct-directeur van het P.W.N.
2. Ir. W. N. van Marle. hoofdinge
nieur bij het PW.N.
Uit Indonesië
Het hoofdbestuur van het Indone
sisch vakverbond de SOBSI heeft aan
Antara medegedeeld, dat de boycot
van Nederlandse schepen in Austra
lië uitsluitend een zaak is van de
Australische- en Indonesischo arbei
ders. Deze mededeling werd gedaan
in verband met de publicaties over
een bezoek, dat zou zyn gedaan om
de boycot op te heffen.
Het Republikeinse kabinet zal a.s.
Zondag in Djokjakarta bijeenkomen
om de Nederlandse nota te bespreken.
Er is nog niets bekend over de waar
dering van de nota door de Republi
keinse autoriteiten. Wel is tot op dit
ogenblik nog geen enkele minder
prettige opmerking gehoord.
De missie Idenburg is in DJokja
aangekomen om de nota nader toe te
lichten.
maar krachtig
Binnenland
Het stoffeiyk overschot van wyien
dr. H. Cólijn wordt momenteel naar
Nederland overgebracht om op een
Haagse begraafplaats opnieuw ter
aarde te worden besteld.
Van 3 tot 5 Juni zal er in Kras-
napolsky te Amsterdam een bakkers
olympiade worden gehouden. Het zal
een waar luilekkerland zyn.
Ter gelegenheid van Memorial Day
werden op het Amerikaanse vliegveld
te Margraten plechtigheden en toe
spraken gehouden.
De beruchte Amsterdammer, Puls,
bekend om het wegslepen van Jood-
meubelen, het zg. pulsen, zal
andag a.s. voor zyn rechters moe
ten verschynen.
De gerestaureerde „Nachtwacht"
van Rembrandt zal met ingang van
midden Juni a.s. voor het publiek in
het Ryksmuseum te Amsterdam te be
zichtigen zyn.
De politie te Almelo is een om-
vangryke textieldiefstal op het spoor
gekomen.
In een vergadering van di
recteuren en hoofdredacteuren
van dagbladen te Amsterdam
gehouden is besloten tot een
zg. Lilliputstaking, als de rege
ring haar plannen om opnieuw
de papiertoewyzing te verlagen
inderdaad zou doorvoeren. Er
zou dan een krantenloze dag
komen
Het weer vandaag
WEERBERICHT
Droog, warm weer Hoge temperatuur
voor de tyd van het Jaar. Weinig
wind uit Zuid-Oosteiyke richting.
Enige kans op onweer vooral In hef
Zuiden van het land.
