Toen mensenlevens goedkoop waren...
DMSSPEL en FILM
Van Maarleveld was schuldig aan de
dood van mede-mensen
De Hoornse landwachters voor hun rechter
Drie doodstraffen geëist
Domheid en slechte leiding
RADIO
Een jongen, die goed schoof engraag
Het Hof laat nog op zich wachten, maar de zaal 1» al afgestreken
vol: het gaat om mensenlevens vandaag en even moeten we denken
aan Mnltatull:
Komt mee, komt mee, daar wordt 'n man gekruist,
Daar is wat schoons te zien op Golgotha!
Dan, wat tenger en een tikje nietig aandoend, naast itë potige
wachtmeester, die hem geboeid binnenleidt, verschijnt Jan Jonker,
eenmaal een Jongen uit Oudkarspel, maar nu een maar misdadiger,
die, niettegenstaande zjjn Jeugd,vandaag zal moeten vechten voor zjjn
Hem wordt ten laste gelegd niet minder dan vier maal een Neder
lander opzettelijk te hebben doodgeschoten, waarbij dan nog enkele
gevallen maar buiten beschouwing worden gelaten.
Jonker, de scherpschut
ter
We hebben rustig, gelegenheid hem
even nader te .bekaken, deze jonge
man, die over een week zijn 21e ver-
Jaardag wel niet>B.l vieren. Toen hij
als land wachter zijn zonden beging,
was hij 18 jaar-en onderling zijn we
het erover eens, dat deze zelfde Jon
ker, wanneer hij in andere richting
zou zijn geleid, een pracht K.P.-er
had kunnen zijn. Maar de leiding is
verkeerd geweest en daarom is het
met Jonker helemaal mis gegaan.
Bleek en mager zit hjj op het be
klaagdenbankje, ztjr. grijze colbert
Jadje hangt hem als een zak om het
lijf. Wellicht heeft het hem eens ge
past, het zullen echter wel de zenu
wen zijn, die bezig zijn hem in de let
terlijke zin van het woord „op te
vreten". Want, al houdt hij zich rus
tig. hij heeft merkbaar met zijn ze
nuwen te kampen. Af en toe ziet men
hem de schouders optrek'-en in diep
ademhalen, van tijd tot tijd verraadt
een kort schokje van het achterhoofd
dat hjj geladen is met hooggespan
nen nervositeit.
JSindeljjk komt het hof en begint
de gerechtelijke molen te malen.
Langzaam, zeker, maar onfeilbaar.
Met duidelijke stem beantwoordt
de beklaagde de vragen, die door 't
hof worden gesteld. Hli maakt daar
bij een niet onsympathieke indruk
en men krijgt even de sensatie: jam
mer van die jongen.
De doktoren getuigen
De artsen, die de dood hebben ge
constateerd, doen koud-wetenschap-
pelijk hun mededelingen. Daar en
daar is de kogel het lichaam bin
nengedrongen, daar en daar heeft die
het verlaten. En altijd weer is de
conclusie: een dodelijk schot.
De beurt is dan aan wachtmees
ter Tas, die van de verschillende ge
vallen, waarvoor Jonker terecht staat
situatietekeningen heeft gemaakt.
Nauwkeurig is daarin vastgelegd,
hoe beklaagde met zijn commandant
van der Spek een vluchtend wielrij
der met een vrachtauto heeft nage
zet en deze ten slotte neerlegde: het
geval v. d. Bosch, dat zich afspeel
de nabjj Hoorn. Evenals trouwens de
meeste andere gevallen.
Dat met J. Breyer speelde zich af
nabij de Oosterpoort. Bekl. had daar
een post betrokken om wegvluchten
de wielrijders terug te sturen. H<j
stond achter een boom. Toen Brey
er, vermoedelijk gewaarschuwd, hem
trachtte te ontwijken, legae Jonker
hem van grote afstand neer.
Het geval Hulsebos - was bijna
Identiek met dat van Breyer en al
Weer kostte het een mensenleven.
In Zwaag ging het even anders
toe. Daar werd een aantal wielrijders
aangehouden, de fietstassen onder
gingen een onderzoek en er werd 'n
zakje gevonden met enkele kogels.
Terwijl collega landwachter Borsje
er drie in bedwang hield, zou Jonker
Gosse Dijkstra fouilleren. Deze liet,
naar het schijnt, even zijn opgehe
ven handen iets zakken en dat was
Zijn onmiddellijke dood. ^pnker leg
de hem bout portant neer.
Toen deze geschiedenis behandeld
werd kregen we een kijkje in de ge-
dachtenwereld van verdachte^ Jonker.
Even had Dijkstra zijn handen la-
ten zakken en dit was „verzet ple
gen". Men kon immers niet weten,
of hjj wapens bij zich had. De pre
sident, Mr. A. Ruys, merkte op dat
daarvan toch niets was gebleken,
waarop Jonker repliceerde, dat er
toch al kogels waren gevonden en
dat ze stonden met twee tegenover
Vier.
Duitse methoden
Tenslotte was er de affaire waar
bij de heer C. Commandeur was
neergeschoten. Nadat deze was ge
arresteerd. oordeelde de commandant
van de kolonne, dat het beter was.
dat Commandeur nooit in Hoorn
aankwam. Aan Mayer werd daarop
opdracht gegeven hem neer te schie
ten. Jonker, die éen en ander zag,
wendde zich tot van der Spek, de
commandant en smaakte het voor
recht, dat hij in de order mocht do
len. Jonker en Mayer maakten hier
op de afspraak, dat ze bij de eer-
ate zjjweg aan Commandeur zouden
gelasten rechts af te slaan, terwijl
de kolonne doorreed. Dit zou dan
worden opgevat als een poging tot
ontsnappen, waarop ze var. hun wa
pens zouden gebruik maken.
Aldus geschiedde en even later
was de heer Commandeur niet meer
in het land der levenden.
Eenzelfde geval ten slotte was ten
laste gelegd aan Mayer in samen
werking met Aldcrs. waarvan de
heer A. C. de Graaf het slachtoffer
werd.
Ziedaar de droeve lijst, die ten
slotte niet eens compleet was, omd$t
in een verder geval niet zeker was
of Jonker had geschoten, hoewel al
les er op wees. dat hij dit, wel had
gedaan.
De beklaagden aan het
woord.
Van de verdachten erkende Alders
zijn misstap zonder terughouding.
Mayer probeerde geregeld zijn
schuld af te schuiven op Jonker en
kon zich niet begrijpen, hoe hij bij de
politie bekentenissen had onderte
kend, waarin hij alles volmondig toe
gaf. Jonker tenslotte erkende vrijwel
alles, doch. scheen er steeds en steeds
weer op uit om zjjn vroegere com
mandant van der Spek te ontlasten,
waar hjj kon.
Deze van der Spek, wiens zaak de
volgende week wordt behandeld, trad
op als getuige in de zaak Jonker.
Hij gaf toe in het geval van den
Bosch aan Jonker «het bevel te heb
ben gegeven tot schieten, maar
niet om dood te schieten. Dat hjj,
wanneer Jonker af en toe blijk had
gegeven yan zjjn sehutterstalenten,
deze zou hebben toegevoegd: „goed
gedaan" of Iets van die aard, dat
wist hij zich natuurlijk niet te her-
JONlUSK, het beestmens, die uit lou
ter wellust doodde.
inneren. En Jonker wist het toen
ook niet meer.
Een onguur type
Van allen, die met deze land wach
tershistorie te maken hadden, maak
te deze van der Spek overigens wel
de meest ongunstige Indruk. On
guur en hooghartig, had hij de zelf
verzekerdheid, welke destijds het uit
vaagsel van onze oorlogssamenleving
d- landwachter, kenmerkte, nog
steeds niet afgelegd. Men kreeg de in
druk, dat de tijd, waarin hij zelfstan
dig over mensenlevens kon beschik
ken als eenmaal 'n caesar over een
overwonnen gladiator, voor hem een
heerlijke periode in het leven is ge
weest. Zijn goede coiffure en de
scherpvouw in zijn broek, vormden
nog een herinnering aan deze „her
rem-tijd, waarmee zijn smerige
schoenen echter allerminst pasten
Het blauwe jasje op zijn grijze broek
deed een tikje armzalig aan, maar
zijn vol blozend gezicht deed ver
moeden, dat de zorgen hem tot dus
verre allerminst hebben gekweld en
dat e. van berouw bij hem heel geen
sprake is.
Een misselijk miezerig
kereltje.
Een „misselijke, miezerige Indruk"
om te spreken met de verdediger van
Jonker, mr. Berkhouwer, maakte de
getuige Veerman, eenmaal de baas
van de beklaagcjp Jonker, die voor
een goed deel op zjjn geweten heeft,
dat het met deze jonge man totaal
mis is gegaan. Wanneer dit mensen
leven aanstonds door de gerechtig
heid mocht worden opgeëist, dan mag
Veerman, do baas van een vaderloze
jongen, een kind nog bijna, zich
daarvoor voor een goed deel mee
aansprakelijk achten. We vermoeden
echter, dat een doodvonnis in het
hart van dit armzalig tuindertje wel
geen merkbare wonden zal veroor
zaken.
Mayer vertelt fabeltjes
Rustig maalde de gerechtelijke
molen verder. Getuigen kwamen en
gingen, maar de feiten stonden prac-
tisch vast en werden ook nauwelijks
bestreden.
Beklaagde Mayer zorgde enige ma
len voor hilariteit. Eerst toen hij
meende hot hof wijs te kunnen ma
ken, dat hij er heus geen idee van
had, dat er iets als oorlog bestond
tussen Nederland en België. En later
toen hjj een grappig verhaal deed
over de razzia, na afloop waarvan
A. C. de Graaf werd vermoord. Om
de ai-restanten naar Hoorn te bren
gen werden fietsen gerequireerd, die
men de volgende dag In Hoorn zou
kunnen terugkrijgen. Bij deze woor
den werd de statige plechtigheid van
de rechtszaal verstoord door een
schaterend gqlach. We meenden zelfs
trekjes te bespeuren om de mond
van de deftige heren, die het hof
vormden.
De landwacht en fietsen terugge
ven. Aan zulke fabeltjes gelooft het
Nederlandse volk niet!
Requisitoir
In zjjn requisitoir ging de advo
caat-fiscaal, mr. W. P. Bakhoven de
ten laste gelegde feiten stuk voor
stuk na. Hjj meende dat In de vier
gevallen tegen Jonker doodslag was
bewezen en in de gecombineerde ge
vallen tegen Jonker en Mayer en te
gen Mayer en Alders moord met voor
bedachte rade. Aanleiding om ver
zachtende omstandigheden In aan
merking te nemen, achtte hjj niet
aanwezig en successievelijk eiste hjj
tegen alle drie beklaagden de dood
straf.
De verdediging
Mr. Berkhouwer was door het hof
als verdediger toegevoegd aan Jon
ker en Mayer, mr. Sluis aan Alders.
De hoofdpunten uit hun betoog
kwamen hier op neer, dat huns in
ziens hier geen sprake was van „com
mune moordzaken" doch dat men
deze moest zien in het kader van de
tjjd, waarin dedelicten plaats had
den. Ze bestreden, dat er overleg had
plaats gehad en mr. Sluis wees er
op, dat zjjn cliënt slechts één mis
daad had begaan.
Na re- en dupliek en een slotwoord
van de beklaagden, die daarin uiting
gaven aan hun berouw (of was het
„spjjt"?), bepaalde het hof de uit
spraak op 25 Juni a.s. te Amster
dam.
Holland en Amerika
Juist ongeveer een week na de op
name werd een kort filmpje in de
Amsterdamse bioscopen geprojec
teerd van het damspel-wereldkam
pioenschap. In een dezer theaters
zagen wjj hieromtrent als eerste pha-
s iets meer als de omtrek van twee
paar starende ogen op het doek ver
schijnen, die enigszins afgemaskerd
bjjkans geheel het filmscherm in be
slag namen. Kort hierna werd dit
raadselachtig fragment ontsluierd,
daar deze starende ogen werden uit-
gediafragmeerd tot de gezichten van
Keiler en Ghestem. die naar het dam
bord tuurden, dat onderwjjl ook
zichtbaar was geworden. Men zag
daarna enkele openingszetten op
spelen, vervolgens een afruil van
Ghestem op een der vleugels, ver
der in de partjj nog een tussenlopen
van Keiler, alsmede nog een phase
uit het vergevorderde middenspel!
Daarna kregen wjj nog enkele stan
den te zien op een van de demonstra
tie-borden, waarbij ook o.a. de stel
ling met de schjjf 24 variant heel
scherp en duideljjk was afgebeeld.
Tevens nog een kijkje in de grote
zaal van het Victoria-hotel te Am
sterdam, waar de talrijke toeschou
wers het verloop van de partjj op
de demonstratie-borden en teven3
nog op zakdambordjes volgden. Na
Bijzonder Gerechtshof
Irv hoeverre was het lager politie-personeel
verantwoordelijk?
Het enige wat men hem niet bewjjzen kon, was, dat hjj het met enthou
siasme gedaan had. Maar dat hjj de Duitse bevelen blindelings had opge
volgd, dat hjj mensen had gearresteerd en mede schuldig was aan de dood
van velen, kon Pieter van Maarleveld, ex-wrnd. commissaris van Politie
te Alkmaar en dank zjj zjjn „verdiensten": Majoor bjj het Directoraat-
Generaal te Njjmegen, onmogelijk ontkennen. De ten laste legging was
gegrond op harde feiten. In de nacht van 24 op 25 Juni 1941 heeft van
Maarleveld aan een groot deel van het Alkmaars Politiecorps de opdracht
verstrekt, 18 mensen, communisten, leden van het N.A.S., de R.S.A.P. en
„vrienden van de SowJet-T1 nie" van hun bed te lichten en over te brengen
naar Schoor!. Twee hunner werden reeds spoedig na hun arrestatie vrij
gelaten. Van de zestien anderen bleven er drie fti verschillende Neder
landse concentratiekampen: ia», brachten het er levend af. De dertien ove
rigen zijn allen in Duitsland omgekomen.
EEN TWEEDE AR
RESTATIE.
Bovendien had van Maarleveld in
1942 de heer Witteveen en diens
dochter en de heer J. Edel te Oter-
leek gearresteerd. Zij werden door
hem aan de S.D. uitgeleverd; Witte
veen en Edel werden door de vijand
gefusilleerd, terwijl de dochter van
de heer Witteveen uit een Duits con
centratiekamp door de Russische le
gers werd bevrjjd.
De nog altijd fiere, zelfbewuste v.
Maarleveld stond eergisteren terecht
voor het Bjjz. Gerechtshof te Arn
hem, dat bestond uit de heren: pre
sident-mr. van Nieveld; raadsheren:
mr. Eling Visser; jhr. mr. Molerus en
proc.-fiscaal mr. Fikkert en nog en
kele hoofdofficieren van land- en
zeemacht.
De getuigen W. Chr. Speets en J.
Schuitemaker, gaven een uitvoerige
schildering, hoe de arrestaties in hun
werk waren gegaan.
Onder stevige bewaking werden zij
van het politiebureau weggevoerd.
Tien man rechercheurs en politie
agenten namen tussen hen in, in de
autobus plaats. Drie man op een mo
tor met zijspan reden vooruit en een
zelfde bewaking volgde. In het kamp
S. werden de politie-agenten door
de S.D.-kampcommandant bedankt
voor de voorbeeldige organisatie van
het transport. Speets stelde er dan
ook prjjs op, te verklaren, dat som
mige politiemannen, van wie er twee
als getuigen décharge ter zitting
waren verschenen, door hem even
schuldig werden geacht als van
Maarleveld.
WIJ ZAGEN HET NIET
IN
Getuige décharge Vedder zeide
op deze zitting, dat hjj toen nog niet
inzag, dat het zo ernstig zou wor
den. Van den Burg, eveneens getuige
décharge, sloot zich bij deze mening
aan. Hjj zeide, dat, indien de politie
mannen hadden kunnen weten, dat
de gevolgen van zulk een verschrik
kelijke aard zouden zjjn, zjj niet aan
de razzia's zouden hebben meege
daan.
Getuige Vedder zeide niet te weten
dat de mensen in opdracht van de
Duitse politie moesten worden gear
resteerd. Bovendien zeide hy, van
Maarleveld in zjjn functie als poli-
tie-chef te kunnen waarderen. Zjj
hadden weinig met hem te maken
gehad.
Getuige van den Burg, die thans
rechercheur bjj de P.R.A. is, had ook
zonder er bjj na te denken, de op
dracht om mensen te ajpesteren, uit
gevoerd. Met welk dofl de razzia's
moesten worden uitgevoerd was hem
niet bekend.
ZIJ WISTEN NIET
VEEL.
De beide getuigen décharge maak
ten de indruk niet zo heel veel te
weten. Zij zagen de ernst van de op
dracht niet in en op vragen die hen
door de president, de toegevoegde
zee-officier en de verdediger werden
gesteld, was het steeds terugkerende
refrein van hun antwoorden: „Ik wist
het niet", „Wij wisten het niet" of
„Dat was mij niet bekend".
VAN MAARLEVELD
IN VERHOOR.
De verdachte zeide tot zijn ver
ontschuldiging, dat de arrestaties in
zjjn ressort een onderdeel waren van
razzia's over het gehele land. De
mensen, die bljjk gaven, dat zij an
ti-Russisch waren, had van Maarle
veld nog willen laten lopen, maar
„het moest gebeuren". "Toen deed van
Maarleveld zjjn gruwelijke „plicht"...
Verdachte zeide verder, dat hij een
en ander met Vedder en van den
Burg had besproken. I-Ijj zou zelfs
met hen de mensen hebben uitgezocht
die voor arrestatie in aanmerking
kwamen.
Volgens verd. zou van den Burg
hebben gezegd, dat Veen (die TBC
had!) er niet bjj behoorde. Hiermede
wilde hjj bewijzen, dat hij wel dege
lijk een bespreking met Vedder en
van den Burg zou hebben gehad ter-
wjjl deze beide heren dit tenstellig-
ste hadden ontkend. Zjj wisten er im
mers niets van
HIJ SABOTEERDE
4 TOCH OOK?
Verdachte beweerde, dat hij geheel
te goeder trouw was geweest. La
ter, toen hij studenten moest arres
teren, had hjj gesaboteerd! Van
Maarleveld gaf toe dat er zaken wa
ren, waarin hjj niet zuiver stond,
maar hjj scheen zeer zelfbewust, toen
hij o.m. verklaarde, dat hjj in deze
zaak met een onbesmet geweten zijn
.plicht" heeft gedaan.
Op een opmerking van getuige
Schuitemaker, dat er, vergeleken bij
andere streken in ens land, te Alk
maar zo geweldig«Veel mensen wer
den opgepikt, zei van Maarleveld,
dat het voornamelijk om de centra
ging.
DE TWEEDE AAN
KLACHT.
De dochter van Witteveen, Jellle,
vertelde, dat haar vader cn zjj wer
den gearresteerd omdat Witteveen 'n
illegale krant, „De Spartacus", druk
te. Jellie Witteveen zelf heeft in een
concentratiekamp gezeten, tcrwjjl
haar vader, Edel en v. d. Graft, de
verloofde van Jellie, door de Duit
sers werden gedood. Deze actie, die
in Oterleek werd uitgevoerd, heeft
8 doden geëist. Ook de bekende Snee
vliet was hlcrbjj.
Jellie Witteveen gaf een uitvoerig
verslag van de arrestatie, tcrwjjl ook
een verklaring van mevrouw Witte
veen over het gebeurde te Oterleek
op de zitting van het Bjjz. Gerechts
hof te Arnhem werd voorgelezen.
Uit een en ander bleek duideljjk,
hoe de politiemannen, waar bjj ook
Ten Benzei en natuurljjk verd. zich
hadden gedragen of liever: misdra
gen. Van Maarleveld ontkende, dat
hij schuldig was aan de arrestatie
van Edel, die later de dood heeft ge
vonden.
Alle leden van het Bjjz. Gerechts
hof stelden van Maarleveld vragen,
zeer scherpe zelfs, maar niet zon
der enige handigheid of was het
zelfingenomenheid? pareerde hjj
deze met het bekende liedje van byna
iedere beschuldigde, die verschjjnen
moet voor een Tribunaal of een Hof*
't was mij niet bekend!; ik deed mjjn
best!; ik heb toch ook goede dingen
gedaan? en: ik zag niet. dat ik fout
was!
VOOR NADER ON
DERZOEK.
De procureur-fiscaal, mr. Fikkert,
stelde aan het Hof voor, deze zaal»
terug' te wjjzen naar de instructie
ten einde een nader onderzoek in te
stellen naar de arrestaties, die in ge
heel Nederland zjjn verricht in Juni
1941.
Daarmee was de verdediger, mr.
Ballieux uit Heerlen, het volkomen
eens. Ook vroeg hjj het Hof het ka
rakter en de antecedenten van ver
dachte eens nader te bekijken.
Het Hof besloot inderdaad de be
handeling van de zaak voor een nader
onderzoek te schorsen.
UITZENDINGEN
ZATERDAG 14 JUNI 1547
Hilversum I 301 m. Nieuws
om 7, 8, 13, 18, 20 cn 23 uur.
VARA 7?C Joe Loss en zjjn or
kest; 8.19 Luchtige -morgenklanken;
9.15. Kamermuziek (Haydn, Mozart>;
10 00 Morgenwjjdihg VPRO; 10.20
Voordracht ooor Rollen Nuinan; 10.35
Piar ovoor/hacht (Ravdn, Mozart,
Beethoven); 11.00 Voor de arbeiders
in de continubedrijven (o.a. met zang
van Charles Trenet); 11.45 Fam. be
richten; 12.00 Harmonie-orkesten:
12.35 Acc. Orkets Jan Vogel; 13.00
Ned. ^Strijdkrachten; 13.30 Johan Jong
orgel; 14.00 Ned. Jeugd Gemeenschap:
14.15 Omroeporkest met Nap de l&ijn
viool (Handel, Lanrire. Bach): 15.15
Beek bespreking (werken van E. de
Perron); 15.30 MU'.er-iextet; 16.00 Le
zing dóór Mr. v Huiven Goedhart:
3*1.35 Operette-programma' U A.V1
uitzending* 17.(5 Spint. Klaas Peere
boom; 17.30 Om en nabij de twintig;
38.15 Negerzang; 18.30 Ned. Strijdkr.
(o.a. Jan Corduwener); 19.00 R. K.
Zangkoor; VPRO 19.30 Voor de rij
pere jeugd; VARA 20.08 Dingen
van de dag; 20.15 Metropol e-ykest;
20.45 Soc. commentaar.. 21.00 Graag
gehoorde platen; 21.25 Dammen. 13e
wereldkampioenschap; 21.30
het bezoek aan de bioscoop hebben
wij nog met enkele vooraanstaande
damspelers uit de hoofdstad over dit
filmpje gesproken. Een er van, die
jaren in België en Amerika heeft
gewoond, gaf als zjjn mening te ken
nen, dat de film fragmentarisch heel
aardig was opgenomen, maar dit
stukje rolprent zou nog mooier zjjn
geweest, als er nog enkele meters
pellekuul (een veel gebruikte bena
ming voor celluloid of. film in België)
meer voor zou zjjn gebruikt, en wel
als nog een korte phase zou zijn op
genomen, toen de meest beroemde
aanvals-dammeestcr uit de damwe-
reld, n.1. Plet Roozenburg uit Rot
terdam na afloop der partj) het po
dium besteeg en de partjj op een
groot demonstratie-bord met de no
dige toelichtingen nog eens de revue
liet passeren.
Toen de eventuele omsingeling van
de „schijf 24 variant" nader door
Roozenburg werd toegelicht, toen
ontspon zich een druk vraaggesprek
waaraan ook door Ghestem en Keiler
werd deelgenomen en dit moment
waarbij naast Roozenburg, ook de
partij door de wereld-dammeesters
zelf met het gesproken woord
werd toegelicht, zou ook uit
een filmisch documentair oogpunt' -
buitengewoon waardevol zjjn geweest
Vooral Ghestem Het zich kennen a's
een kalm en vlot spreker, die n?s
Fransman voor Hollanders, die p"t-
germate met de Franse taal op rie
hob'gte zjjn, heel gemakkeljfk en dui
delijk was te volgen, iets wat door
gaans met de zonen uit het land van
Marianne (doordat de taal veelal te
snel wordt ultgerateld) niet veel het
gevel is. Hierbjj zou men dan toch
tevens het stemgeluid van de dans
meesters hebben vastgelegd. Tevens
werd door deze zegsman nog mede
gedeeld, dat wjj hier in vergelijking
met Amerika op bepaalde onderde
len van de film, nog een achterstend
van tientallen jaren hebben in te ha
len. Tweemaal de gevolgen van een
wereldoorlog zjjn hier wel wat deb"t
aan. Nu zijn ditmaal wel enkele me-
tertjes meer pellekuul opgenomen els
bjj voorgaande wedstrjjden om het
wereldkampioenschap dammen, maar
het is felteljjlc nog heel weinig wat
ka wordt opgenomen. Zelfs bjj ge
wone plaatseljjke wedstrjjden en
kampioenschappen komt de cinema-
tograafman in actie.. De plaatseljjke
en gewestelijke bioscopen draaien ze
al spoedig af, soms al een halve dag
of een dag na de opname, terwjjl ze
vervolgens voor een zacht prijsje
(meestal zjjn het smalfilms) aan de
massa, die een huisbioscoopje be
zitten worden verhuurd. Van af -»e
belangrijkste damwedstrjlden du
betreft ook voor alle andere takken
van sport) wordt tevens een docu
mentaire fllmotheek aangelegd. Niet
alleen van het beeld maar ook het
geluid. Men benut hierbij dus ten-
volle de vooruitgang van de tech
niek. Maar nu zegt men in orr nd
|wel eens (aldus onze zegsman» van
het dammen gaat toch feiteljjk te
weinig actie uit, dit in vergeljjking
met wielrennen, voetbal enz. om
hierdoor een film aantrekkelijk te
kunnen maken, maar ook hier heeft
men in Amerika al lang wat op we
ten te vinden. De dam-meesters aat
men hierbjj na afloop hun par
tij toelichten. Men maakt hlcrbjj
vaak gebruik van een Ingenieus in
gericht demonstratiebord waarbij
met toetsen en afzonderde ver
lichting de schjjven snel op automa
tische wj}ze verplaatst kunnen wor
den. Hierdoor en ook met een* ver
snelde film, kan men die van zeer
snelle actie houden een pas ge
speeld» party zo snel weergeven, dat
deze feiteiyk niet meer te volgen is.
Dit behoeft dan nog niet eens te ge
beuren volgens het procédé zoals men
het groeien en bloeien van planten
opneemt. Vanzelfsprekend kan dit af
draaien ook met een langzaam of
minder snel tempo gebeuren. Verder
zijn er in Amerika nog uitgebrei
de leerfilms over het damspel In cir
culatie, die met tekeningen en en
kele muzikale effecten de leerstof
nog aantrekkelijker en meer onder
houdend maken. Het filmpje van
het wereldkampioenschap in het we
kelijks Hollands filmjournaal zal de
zer dagen wel in de bioscopen uit de
minder grote plaatsen van ons land
draalen.
Hoorspel „De Ellcndigen" van Victor
Hugo, deel III;
Hilversum II 415 m. Nieuws
om 7, 8, 13. 19, 20 en 23 uur.
KRO 8.15 Pluk de dag; 9.00 Och
tendconcert: 10.00 Voor de kleuters;
10.15 Bekende organisten cn zangers
(gr.);* 11.00 Radio-ziekenbezoek „De
Zonnebloem"*; 11.45 Jussi Björling
zingt; 12.03 Sonate van Fauré; 12.30
en 13.20 Dansorkost Klaas van Beeck
13.45 Filmkwartfertje; 14.00 Vrolijk
allerlei (gram.); 14.45 Andrcw Sisters
en Mills Brothers; 15.15 Debutanten-
concert; 16.00 Werkeri van Spaanse en
Franse componisten; 17.00 Do Wig-
Lowe zingt; 18.15 Journ. weekover
zicht: 18.30 Buffalo Bill 26; 19.20 Vau
deville-orkest; 20.20 Wie weet hoe de
ze plaat heet?; 20.30 Pater de Groeve
Lichtbaken: 21.00 „Negen heit de
klok", vrolijk programma; 22.00 Mu
zikale tombola, verzoekprogr.
