Soldalen en arbeiders in Polen
Buitenland 1
Conferentie van Parijs ten einde
Zullen de Grote Drie zonder
resultaat uiteen gaan?
Tass klapt uit de school
KORT maar krachtig
Binnenland
Joekes over de Sociale en
*4 politieke betrekkingen
Politieke vrede voorwaarde
voor sociale vrede
Sjahrir adviseur van Soekarnc
4e Jaargang No. 973
Uitgave N.V. Noordhollandse Pers
1945 i.o. Redactie Achterdam
20 tel. 2274. Adm. en Adv. Rid
derstraat hoek Oudegracht tel 3971
Alkmaar.
Dinsdag 1 Juli l947
Directeurs
TH. W. REYNDER6
Hoofdrfdaoteuri
CL E. DB WINTER
JDAG8LAD VOO» ALKMAJffi FNOM GEVING
ALGEMEEN wordt vei wacht dat de conferentie te Parijs van de Grote
Drie Dinsdag ten einde zal lopen.^De vooruitzichten op een gunstige uit-
«lag van besprekingen zijn er niet beter op geworden sinds zü door
het Russische persbureau Tass in een critlek stadium zUn gebracht. Dit
ofri. ieelc Sowjctpeï sbureau heeft namelijk, ondanks de gemaakte afspraak
«ot geheimhouding, bizonderheden wereldkundig gemaakt omtrent de Rus
sische oppositie tegen de Engels-Franse voorstellen.
^Bidault heeft onmiddellijk met zijn delegatie besproken
of men ook van Franse zijde de geheimhouding maar
niet zou opgeven. Een dergelijke overweging heeft ook
het onderwerp van bespreking bij de Britten uitgemaakt
.Het verschil van mening tussen de Engelse en Russische
delegatie schijnt thans volledig te zijn.
Volgens Tass zouden de verschilpunten tussen de ver
schillende delegaties voornamelijk gaan over de vol-
gende punten:
1. moet er een plan komen voor Europa als geheel, of
moet ieder land een afzonderlijke lijst indienen van zün economische be
hoeften? De Russen zijn voorstander van het laatste.
2. welke landen moeten bij het plan betrokken zijn? Rusland wenst de
ïmnlrale en voormalig vijandige landen in verschillende categorieën zien ge-
plaaftt.
3. De positie van Duitsland. Rusland wenst deze kwestie thans niet aan
te roeren, doch eerst op de bespreking van de Raad van Ministers in
November a s.
Men gelooft, dat de d' ministers
weer bijeen zullen k' en mis
schien nog een verkuu-ng van Molo-
tof zullen aanhoren. Over het alge
meen echter zijn de gedelegeerden
ervan overtuigd, dat de conferentie
afgelopen is en voor het ogenblik de
kans om tot overeenstemming te ko
men over een economisch plan voor
Europa onder leiding van de Sow jet-
Unie, Groot-Erittanië en Frankrijk,
d" drie ministers ontglipt is.
VAN betrouwbaió „ijae wordt ver
nomen, dat Bevin de Britse voorstel
len voor een apparaat, dat in het ka
der van het Plan-Marshall zou moe
ten functioneren heeft geschetst, Mo-
lotof zou daarop met Russische voor
stellen voor de dag zijn gekomen, die
niet noemenswaard yerschilden van
het Russich standpunt, dat reeds
eerder uiteen was gezet.
Nnar verluidt, zal Bidault er ten
si-rkste on aandringen, 't tempo van
de besprekingen te versnellen. Ge-
woonliik 'welingelichte Franse krin
gen verklaren, dat het Franse plan
waarmee Bevin
h"t in hoofdzaak
s^int eens le
zi'n. de benoe
ming van zes af-
7~»iderjrf!ce com-
rri*=«=ies inhoudt
om de behoeften
en de capaciteit
van Europa te
onderzoeken met -
b-t-ekking tot landbouw energie, ver
v^cr. staal, grondstoffen en de kwes-
ti« van de betalinijsbalans.
TV comm:s*ies zouden volgens het
plan de toestand land voor
land rnneten onderzoeken. Daarna
zouden de plannen voor de hulpver-
ijewing moeten worden besproken in
b«t licht van de algemene economi
sche toestand in ieder land. De com-
TP'ssies zouden moeten worden sa-
jr»r>r-eld uit vertegenwoordigers
r? -vrofe Drie' met eventueel verte
genwoordigers van andere betrokken
landop. De Grote Drie zouden hun
voorstellen tüdig gereed moeten heb-
hen, opdat zij aan de economische V
N -"ommss'e voor Europa, die 5 Juli
te Genéve bijeenkomt kunnen worden
voorgelegd.
TN een rede op de conferentie ver
kVnrde Bevin oa.',.Ik ben er van
overtuigd, dat de Verenigde Staten
op geen enkele wijze de vereiste
s*n"n aan welk programma dan ook
zal geven tenzij uit de opzet daar
van duidelijk blijkt, dat o«nno
misrh. gezond en
welvarend Euro
pa daarvan het
resultaat zal zijn.
De verschillende*
Europese landen
hebben ieder hun
ei "en problemen
Min of meer gedetaileerde plannen
om deze op te lossen zijn reeds ge-
Jh^akt. Er is natuurlijk geen sprake
van. .dat het door Marshall voorge
stelde plan dergelijke nationale plan
nen terziide wil schuiven of aan de
8ouveieinit*»it van enig land, groot of
klein, afbreuk ia! doen".
NA beëindiging van zijn rede legde
minister Bevin het volgende -Britse
plan voor de verwezenlijking van
Marshalls voorstel voor:
1. aanstonds- met een coördinatie
commissie worden gevormd, welke
ter beoordeling van de regeringen
der Europese landen voor de komen
de vier jaren een programma voor
het economisch herstel zal opstellen:
a. in hoeverre dit herstel zou kun
nen worden bereikt door productie
verhoging en onderlinge uitwisseling
der beschikbare hulpbronnen.
b. welke hulp van buiten de Euro
pese landen behoeven. Deze hulpver
lening zal geschieden in de vorm van
kapitaalsgoederen, waardoor de pro
ductie zal kunnen worden verhoogd
en tevens van eerste behoeften zoals
voedsel en steenkool, opdat het eco
nomisch leven in Europa kan worden
voortgezet terwijl de binnenlandse
iuctie wordt verhoogd.
Genoemde commissie zal bestaan
uit vertegenwoordigers van Frankrijk
•Gr. Brittannië en de U.S.S.R. en van
niet meer dan vier andere landen.
Bidault verklaarde daarna, dat deze
voorstellen in wezen niet verschil
den van die van Frankrijk. Daarna
.kwam Molotov met de door Tass
gepubliceerde suggesties.
Molotov verwierp het Britse plan,
omdat het afbreuk zou doen aan de
normale economische ontwikkeling
van zekere Europese landen. Hij
stelde vast, dat In deze landen de
economische samenwerking op be
vredigende wijze bevorderd werd.
MARSHALL de Amerikaanse mi
nister van Buitelandse Zaken, heeft
een onderhoud van 40 minuten met
de Britse ambassadeur te Washing
ton, gehad. Daarna besprak presi
dent Truman met Marshall het plan
van Marshall en de conferentie te
Parijs. Volgens Lord Inverchapel
hebben de Amerikaanse en de Engel
se regering vrijwel
dezelfde mening
over de uitwerking
van het plan van.
Marshall. Deze
verklaring heefl
nieuw voedsel ge
geven aan het ge
loof, dat de V.S
in geval van vol
ledige mislukking
der conferentie
Engeland en Frankrijk zullen steu
nen, indien zij besluiten alleen of
tenminste alleen met West-Europa
verder te gaan met het uitwerken
van het plan van Marshall, voorzo
ver het Europa betreft.
HET Engelse Lagerhuis heeft in
derde lezing met 321 tegen 173
stemmen het plan van de regering
goedgekeurd om de electriciteits-
voorziening te nationaliseren.
Dit is het vierde nationalisatie
plan, dat in het Lagerhuis is aange
nomen. De vorige waren die van het
vervoer, de steenkolen en de Bank
van Engeland.
VOLGENS linkse kringen te Athene
is het mogelijk, dat de Griekse com
munistische partjj binnenkort de
De veemarkthallen te 's-Hertogenbosch z\jn door eeti felle brand, welke
ontstond tijdens het congres van de Ned. R.K. Bond van Spoor- en
Tramwegpersoneel, dat In een der zalen werd gehouden, verwoest. De
congressisten konden de veemarkthallen gelukkig tijdig verlaten.
vorming van een vrije Griekse rege
ring in het gebergte van Noord-
Griek jnl and zal aankondigen. De
bekendmaking van deze nieuwe re
gering zou waarschijnlijk geschieden
nadat het rapport van de grenscom-
missie van onderzoek deze week door
de V.N. te Lake Success zal zijn be
sproken.
De militaire stafcommissie heeft
geen overeenstemming bereikt over
het vraagstuk van de strijdmacht
van de Verenigde Naties.
De Amerikaanse ministers Ham
man en Anderson zijn naar Europa
vertrokken. Zij zullen een studiereis
maken door- West-Duitsland.
De grote Franse bankstaking
duurt onverminderd voort.
In Frankrijk werd een fascistisch
complot tegen de Vierde Republiek
ontdekt.
De sociaal-democraten in de Wes
telijke zones van Duitsland hebben
aan de geallieerde Bestuursraad td
Berlijn verzocht de oprichting van
een Sociaal-democratische partij in
de Russische zone mogelijk te ma
ken.
De Spaanse monarchisten zullen
het Franco-referendum van a,s. Zon-;
dag saboteren.
Generaal von Falkenhausen, •mi
litair commandant in België is on
voorwaardelijk vrijgelaten.
Canada keurde de vredesverdra
gen met verschillende as-staten
goed.
Tsjecho-Slowakije, Oostenrijk en
Polen zullen gezamenlijk de moge
lijkheid van uitwisseling van electri-
sche stroom bestuderen.
Het bezoek van Eva Peron aan
Milaan was het sein voor de aan
kondiging van een omvangrijke han
delstransactie tussen Italië en Ar
gentinië. Italië zal auto's leveren in
ruil voor Argentijnse taünve en vlees.
Ter hoogte van de Amerikaanse
kust is het Amerikaanse troepen-
transportschip „Saint Albans Vic-
tory" in aanvaring gekomen met
het Deense motorschip „Bolivia".
Beide schepen werden ernstig bescha-
rdigd. Persoonlijke ongevallen deden
zich niet voor.
OP de internationale arbeldsconferentle te Geneve heeft de Ne
derlandse regeringsafgevaardigde Mr. Joekes de nadruk gelegd op
de onderlinge afhankelijkheid van sociale en politieke betrekkingen.
„Zolang als de politieke betrekkingen gestoord zijn, bljjft een ware
sociale samenwerking onmogelijk", aldus Mr. Joekes. Hjj betuigde
zijn ingenomenheid met het feit, dat de veredesverdragen zjjn gel
kend met enkele landen, die voortaan aan de werkzaamheden van
de conferentie kunnen deelnemen. De kwestie der werkkrachten
ach 11 o hy nog een ernstige hinderpaal voor de verhoging der pro
ductie. De samenwerking tussen werkgevers en werknemers heeft
de sociale vrede verzekerd. ,,Bjj de werkzaamheden voor de wederop-
bouw houdt Nederland zich vooral ernstig be^lg met het regelen op
nieuwe basis van de betrekkingen met de Overzeese gebiedsdelen en
met de vraagstukken van wederopbouw der geteisterde gebieden.
„Mr. Joekes besloot zijn rede met er op te wijzen, dat ztyn regering
een werkelijk herstel van Nederland hoopt te kunnen crzekeren,
waarbij niet alleen met de materiele, maar ook met de psycholo
gische en sociale moeilijkheden wordt rekening gehouden." „De Ne
derlandse regering staat volledig achter de werkzaamheden Van de
internationale arbeidsorganisatie."
MAANDAGMIDDAG bracht Dr. J
B. V. M. J. vai> de Mortel, consul-
generaal van Nederland te Chicago,
een bezoek aan de Amerikaanse mi
litaire begraafplaats tc Margraten.
De heer van de Mortel legde daar
aan de voet van de vlaggenmast een
krans uit naam van de toekomstige
Nederlandse ambassadeur te Was
hington, mr. dr. E. N. van Klef-
fens. De consul-generaal legde te
vens bloemen op graven van de ver
schillende Amerikaanse militairen,
afkomstig uit zijn ambtsgebied, wel
ke de heer van de Mortel persoonlij k
kende of met wier ouders hij con
tact heeft gehad.
(Eigen correspondentie).
Sinds de bevrijding is Polen een belangrijke stap vooruit
gegaan. Een jaar geleden was het nog een chaotisch land,
waar benden, bestaande uit zeer nationalistische delen van de
vroegere verzetsbeweging, uit Russische deserteurs, uit over
blijfselen van Vlasofs wit-Russisch leger, dat door de Duitsers
was gevormd, en uit gewone, bandieten, die hun kans waar
namen, de wegen onveilig maakten, transporten plunderden,
dorpen aanvielen en de bevolking uitmoordden; een land
waar herhaaldelijk politieke aanslagen werden gepleegd waar
af en toe progroms oplaaiden, waar een verbeten strijd woed-
de tussen zwakke, maar autocratisch optredende regering en
onzichtbare sabotagegroepen ,die in belangrijke organen van
de staat hadden weten door te dringen, In een jaar tijd had
de regering, ondanks de heftige politieke strijd tussen de
legale partijen een zekere stabilisatie van het regeringsgezag
weten te verkrijgen.
Sirijd iegen de benden
De strijd tegen de ondergrondse
was moeilijk. Om de benden uit de
weg te ruimen had men een tien
maal zo sterk leger nodig gehad.
Een dergelijke ..luxe" kon Polen,
dat zoals ik reeds uiteenzette met
een nijpend tekort aan arbeids
krachten te kampen heeft zich
niet permitteren. Er deed zich
^echter een andere mogelijkheid
voor. Toen ^oor de politieke ont
wikkeling in binnen- en buiten
land de kansen der ondergondse
steeds meer afnamen, zette deze
haar sttiid op de duur nog slechts
voort, omdat zij gt.cn andere keus
had. Op het juiste ogenblik be
sloot de regering een algemene
amnestie af te kondigen. Men
verwachtte hierdoor niet alleen
aan het bestaan van de onder
grondse een einde te maken, doch
tevens 45.000 arbeidskrachten te
winnen. De amr.cstie werd een
succes. Circa 85009 man keerden
in de burgermaatschappij terug de
positie der halsstarrigen ls thans
wel onhoudbaar "geworden.
De arbeiders
Het grootste probleem van Polen
vormt de arbeid. De arbeidspres
tatie van de Poolse bevolking staat
zeker niet op Westers peil.
Polen kunnen beter strijden dan
werken. Lindlay Fraser, de com
mentator der BBC tijdens de oor
log, heeft er zijn ontevredenheid
over uitgesproken dat dc industrie
gebieden van Silezië, Polen ten
deel zijn gevallen. Zijn redenering
berustte hierop, dat Polen niet zo
hard kunnen werken als' Duitsers
en dat de wereld zich het daarmee
veih&ttd houdende productiever
lies van circa 20% op het ogenblik
niet kan veroorloven.
Met zeisen gewapend
DE Polen hebben zich in hun
heldhaftige strijd tegen de Duit
sers ondersoheiden. In 1939 zijn de
boeren uit de omgeving van Gdy-
nia de Duitse tanks met zeisen te
lijf gegaan. Zeisen als wapen in de
20ste eey.w, een anachronisme.
Twee eeuwen geleden stonden
romantiek en heldendom nog in
aanzien. Tegenwoordig draait al
les om de nuchtere arbeid. Voor
Polen draait thans alles om de
vraag, of het volk met inzet van
alle krachten aan de slag zal
gaan. Daarvan hangt de welvaart
van Polen af, zijn beschaving en
de democratie. Welvaart brengt
rust en tolerantie, en Is een on
misbare voorwaarde voor opbloei
van de democratie.
Vertrouwen in de regering
IN dit verband is het van belang,
dat er een regéring aan het be
wind is, die het vertrouwen ge
niet van d$ industrie-arbeiders in
de steden. Terecht of ten onrech
te wie kan dit in de kente
ringsperiode, waarin de Oosteuro-
pese landen verkregen, uitmaken?
verwachten zij, dat deze, en
alleen deze, regering hen tot het
verbeide socialisme zal voeren. En
in dit vertrouwen getroosten zij
zich opofferingen, die soms be
wonderenswaardig zijn. Nu door
het verleggen van de Poolse
grens naar het Westen de Indu
strie aanzienlijk is toegenomen,
hangt van de houding van de in
dustrie-arbeiders zeer veel af.
Een politieke verschuiving naar
rechts zou ongetwijfeld spannin
gen in de arbeiderswereld teweeg
brengen, die voor het land fataal
zouden kunnen zijn.
Geen land heeft zozeer behoefte
aan rust en ik ben mij ervan
bewust een gevaarlijk woord uit
te spreken tucht als Polen.
De Polen klagen en hun klach
ten zijn al te begrijpelijk, maar
ieder zal U er van verzekeren,
dat de levensomstandigheden in
één jaar tijds ontzaggelijk zijn
verbeterd.
Verhouding tot Rusland
Rest ons nog één voor velen
beslissende vraag. Hoe staat het
met de verhouding van Polen tot
de Sowjet-Unle? Is Polen een
kolonie van Rusland?
Polen ligt in de invloedsfeer
van de Sowj et-Unie en de inmen
ging der laatste in binnenlandse
aangelegenheden van Polen is,
ofschoon oncontroleerbaar, onge
twijfeld directer dan die van de
Westerse groten in de binnen
landse aangelegenheden van Ne
derland. Men ontmoet in Polen
echter evenveel juister gezegd
even weinig Russische soldaten
als Amerikaanse. Dat Polen in de
Russische machtspolitiek is op
genomen staat buiten kijf, maar
van bolsjewisering van Polen 's
op het ogenblik geen sprake. Wat
de toekomst brengen zal, hangt
eohter niet van de wensen aer
huidige machthebbers in Polen
af, die hun onafhankelijkheid
(men denke aan het Poolse natio
nalisme) als een heilig goed be
schouwen, maar van de verhou
ding tussen Sowjet-Unie en de An
gelsaksen. Wij kunnen slechts ho
pen ook voor onszelf dat
Polen niet voor de zoveelste maal
het slachtoffer van de controver
sen der groten zal worden.
MAANDAGAVOND heeft het spoor
wegverkeer op drie punten enige
vertraging gehad. Als gevolg van
een draadbreuk in het electrische
net was van 20.48 tot 22.38 uur het
verkeer op de baanvakken Utreent-
Hilvetsum en Utrecht-Amersfoort
gestremd. Naar Amersfoort werd
het treinverkeer omgelegd ever
Baarn. Terwijl naar Hilversum eeu
busdienst werd ingeschakeld.
Op het kelen-station Susteren
reed om "31.16 uur de locomotief van
een binnenkomende kolentrein op
die van een juist op vertrek staan
de goederentrein. De locomotief van
dc eerste werd beschadigd en zes wa
gens ontspoorden.
Als gevolg van een blokstoring on
dervond het treinverkeer op de
splitsing b\j Lunette, Utrecht-Arn
hem en Den Bosch van 18.15 tot
21.30 uur vertraging.
DE oud-politieke gevangenen van
Haaren zullen op Zaterdag 2 Augus
tus een herdenkingsbijeenkomst voor
hun gefusilleerde en in Duitsland
omgekomen kameraden Jiouden. Het
ontwerp van de beeldhouwer Cephas
Stauthamer voor de in Haaren aan
te brengen gedenksteen, zal bij doze
gelegenheid worden aangeboden.
Deelnemers worden des ochtends om
10 uur aan het station te .Tilburg
verwacht.
Nabestaanden van oud-politieke
gevangenen van Haaren worden voor
deze bijeenkomst uitgenodigd.
SOEKARNO heeft voor de tijd van
de huidige moeilijke situatie Goetan
Sjahrir tot zijn adviseur benoemd.
VOLGENS het Republikeinse pers
bureau Antara is het schrijven van
de Britse regering, waarin zij aan
dringt op een snelle totstandkoming
van een oplossing op vredelievende
wijze, door Soekarno in overweging
genomen. De tekst van dit schrijven
is nog niet bekend gemaakt
Volgens een Republikein» mmmen-
taar is de Amerikaans aidi memoï-
re wederom een bewijs van de juist
heid van de politiek van Sjahrir,
dat het Indonesische probleem niet
alleen Nederland en Indonesië raakt,
doch een veel ruimer veld beslaat. In
ditzelfde commentaar krijgt de Ame
rikaanse nota een gunstig onthaal.
Uit de jongste ontwikkelingen
blijkt, dat vreemde mogendheden
grote belangstelling voor het Indone
sische probleem ten toon spreiden,
welke slechts door publicatie van
nota's en brieve^ tot uiting komt.
HET Indonesische persbureau An
tara bericht, dat Nederlandse troe
pen nabij Modjokerto in gevecht z(Jn
geraakt met Republikeinse eenhe
den en dat de strijd meer dan 5 uur
geduurd heeft
Het weer vandaag
DROOG WEER
Droog weer. In de vroege ochtend
plaatselijk mist, die snel oplost.
Meest half bewolkt^ Vrij warm. Zwak
ke wind. overwegend tuisen Noord
en West.