Republikeinse tegenstand nog niet sterk
Sjahrir doet een beroep
op de wereld
Pasoendanbeweging steunt Nederland
Mariniers landden op Oost-Java
Massa vals bankpapier ontdekt
De communisten gingen staken
Interview met Dr. Beel
KORT maar krachtig
Radio Moskou
4e Jaargang No. 991
üitg. N.V. Noordhollandse Pers 1945
i.o. Redactie: Achterdam 20. Tel. 2274.
Adm. en Adv. Ridderstraat hoek
Oude-racht. Tel. 3971 Alkmaar.
Woensdag 23 Mi 16*41
kmaai'der
DAGBLAD VOO» ALKMAAR IN OMGBYINQ
Directeur:
TH W REYNDERS
Hoofdredacteur:
G E DE WINTER
DE STRIJD OP JAVA
De bevolking blijft rustig
De berichten over de stryd in Indonesië zyn tamelijk schaars. Een juist
beeld van het geheel kan daarom nog niet worden gegeven. Het spaar
zame doorgeven van de berichten vindt echter zijn oorzaak in het feit,
dat alle gebeurtenissen in het belang der aangevangen actie nog niet
kannen worden medegedeeld.
Wel kon worden medegedeeld, dat de voor de eerste 24 uur gestelde
doelen overal werden bereikt en op vele punten zelfs ruimschoots over
schreden.
De door de T.K.1. en andere republikeinse organisaties geboden tegen
stand is over het algemeen veel zwakker gebleken, dan verwacht werd.
De verliezen aan Nederlandse zyde zijn in verband hiermede beperkt. Voor
een deel zyn zy het gevolg van de by de demarcatielynen aangebrachte
landmynen en Boobytraps.
De bevolking houdt zich rustig en biyft aan de arbeid. Van slechts enkele
plaatsen worden vernielingen en brandstichtingen vermeld.
De militaire maatregelen, die genomen moesten worden voor de veilig
heidsstelling van de grote steden op Sumatra, zyn overal zonder noemens
waardige tegenstand en incidenten uitgevoerd. Het stadsbeeld is overigens
volkomen rustig en normaal, evenals In de grote steden op Java onder
Nederlands bewind.
Vliegtuigen vernield
Op het vliegveld Tasikmalaja zijn
Maandag drie republikeinse vliegtui
gen in brand geschoten. Drie vlieg
tuigen van de T.R.I. zijn vernietigd
op het vliegveld Panasan bij Soera-
karta, terwijl enkele bommen zijn ge
worpen op een benzine-depot. Twee
republikeinse vliegtuigen werden op
het vliegveld Ma'ospati bij Madioen
vernietigd.
Al deze acties zijn uitgevoerd door
Kittyhawks en Mustangs. Nadere ver
kenning heeft aan het licht gebracht,
dat door hangarbrand als gevolg
van eerdere acties op Kalidjati en
Tasikmalaya op elk van deze vel
den een vliegtuig werd vernield.
Landingen van mariniers
Nederlandse mariniers zijn te Ban-
joewangi geland (Oostkust van Java)
en Pasir Poetin (Noordkust), waarbij
weinig tegenstand werd ontmoet. De
landing werd uitgevoerd, nadat repu
blikeinse stellingen waren beschoten.
Deze actie was, naar men aanneemt,
onderdeel van een tangbeweging, wel
ke gericht is op de verovering van
geheel Oostjava Een tweede actie,
waarover officieel nog het stilzwijgen
wordt bewaard, is naar verluidt be
gonnen van de Soera ba jazone uit en
zou zijn gericht op de strategische
weg- en spoorwegkruisingen van Ker-
tosono, enige kilometers van Madioen
en Bangil, zijn echter nog niet be
vestigd.
Actie bij Semarang
Volgens een republikeins commu
niqué hebben de Nederlanders een
aanval ingezet aan het front bij Se
marang. Tevens zijn gevechten be
gonnen ten Oosten van Batavia van
de bezette zone uit.
Radio Djokjakarta meldt, dat de
Indonesiërs in gevecht zijn geraakt
met de Nederlanders, toen deze bij
Banjoewangi aan de Oostkust land
den. Volgens een republikeins com
muniqué vorderen de Nederlanders
snel sinds hun landing, welke feitelijk
ten Noorden van Banjoewangi, bij
Monango, werd uitgevoerd. Twee
tanks en vijf lorries waren te Kali
Baroe op een bergpas in de wegnaar
Soerabaja, dertig kilometer het bin
nenland in, gearriveerd. Volgens het
rep. communiqué is Ragodjampi, ten
Zuidwesten van Banjoewangi met mor
tieren, mitrailleurs en geweren aange
vallen.
Te Makassar hebben de gebeurte
nissen op Java diepe indruk gemaakt.
Nergens is echter enig spoor van op
winding merkbaar en tot nu toe is
geen enkele arrestatie nodig geweest.
Maandag en Dinsdagochtend was het
stadsbeeld van Soerabaja normaal. En
kele verdachte personen zijn gearres
teerd. De avondklok is niet gewijzigd.
scheidene vakve. enigingsbladen. Het
departement van economische zaken
liet door een deskundige, de heer K.
Stolk, ogenblikkelijk een onderzoek
instellen naar de mogelijkheid het
bedrijf weder in gebruik te nemen
en naar de toestand van het mate
riaal en de installaties. De heer Stolk
verklaarde, dat de republikeinen de
drukkerij ondeskundig gebruikt heb
ben. H"t materiaal is in slechte con
ditie, doch niet beschadigd door sa
botage.
Sjarifoeddin doet beroep
op de wereld
De republikeinse minister-presi
dent, mr. Amir Sjarifoeddin, heeft In
een radio-rede een beroep gedaan op
de gehele wereld, in het bijzonder op
„onze vrienden in Australië" om hun
pogingen tot het voorkomen van ver
der bloedvergieten te vermeerderen.
„Indien pogingen hiertoe worden on
dernomen, aldus de minister-presi
dent, dan moeten zij zeer snel gedaan
worden.
Waar de „Merdeka"
werd gedrukt
By de militaire bezetting van de
Nederlands-Indische Landsdrukkerij
te Batavia werd voor een waarde van
honderd-millioen tikals (Siamees
geld) aan vals bankpapier ontdekt.
In een dichtgespijkerde en verzegelde
Goedang waren vijfenzeventig dui
zend vel ongesneden bankpapier, pas
aan één zijde bedrukt, opgeslagen.
De autoriteiten hebben het geld in-
beslaggenomen en de Goedang op
nieuw verzegeld.
Jacob Elion, de voormalige be
drijfsleider van de landsdrukkerij,
neeft verklaard, dat het bankpapier
op r gineel papier gedrukt en dus
vermoedelijk uit Siam geïmporteerd
was.
Gedurende de Japans»; bezetting
werd de landsdrukkerij door de Ja-
pannezen gebruikt, daarna werd de
ze door de republiek overgenomen.
Deze drukte hier onder meer het te
Batavia verschijnende invloedrijke
dagblad „Merdeka". het weekblad
.Voice of free Indonesia" en ver-
De president van üe republiek Indonesië, dr. Soekarno, benoemt in
gijn vo 'büjf te Djokjakarta dr. Amir Sjarifoeddin tot eerste minister der
sepubliek. Achten Sjarifoeddin v.Ln.r. drs. Setiadjit en dr. A.K. Gani.
BOODSCHAP VAN
KONINGIN WILHELMINA.
H. DL de Koningin heeft
de volgende boodschap ge
richt tot de strijdkrachten in
Indonesië:
„Gy allen, behorende tot
de strijdkrachten ter zee,
te land en in de lucht in
Indonesië:
door de beslissing der Ne
derlandse regering is u een
nieuwe taak opgelegd.
Ik verwacht van u, dat gy
met Gods hulp bij de uit
oefening daarvan waardig
zult optreden en bescher
ming zult verlenen aan allen
die zulks van node hebben.
Moed, zelfbeheersing en an
dere uitstekende karakter
eigenschappen zullen van u
gevraagd worden. Ik weet,
dat gy als goede militairen
bereid zyt, ontberingen te
dragen, in trouw aan uw
roeping.
Ik ben zeker, dat gy uw
belangrijke opdracht met ere
zult volbrengen.
Weet, dat mijn gedachten
steeds met u zullen zijn.
WILHELMINA
Beroep op Trygve Lie
door Noordafrikaan
Elbed Bouihafa, de secretaris van
het comit. voor de vrijheid van N.
Afrika, heeft meegedeeld, dat het
comifté, waarvan het hoofdkwartier
in Parys is gevestigd, het volgende
telegram aan Trygve Lie, secretaris
generaal van de V. N. heeft gwwwi-
den:
„Namens twintig millioen Noord-
Afrik :.nen, die met hun zeventig
millioen Indonesische broeder
moslems een diep geloof hebben
in de doelstellingen van de Ver
enigde Naties, doet het comité
voor de vrijheid van Noord-
Afrika een eerbiedig beroep op
uwe excelenitie het koloniale pro
bleem onmiddellijk voor de Vei
ligheidsraad te brengen".
In de boodschap wordt de Neder
landse actie in Indonesië „misdadige
agressie" en „fascistische daden" ge
noemd, welke een duidelijke bedrei
ging van de wereldvrede vormen.
Te Batavia zijn de twee repu
blikeinse bladen „Soember" en „Be-
rita Indonesia" weer verschenen,
voorlopig in klein formaat. De her
vatting van de uitgave van „Merde
ka" „Ra'jat" en „Soeara Oemoem"
is nog niet mogelijk, omdat de druk
persen niet meer ter beschikking
worden gesteld.
De nieuwsberichten betreffende Indonesië werden door talrijke belang
stellenden, die zich voor de krantenbureaux hadden verzameld, met in
tensieve aandacht gevolgd en besproken.
Vermoedelijk is Sjahrir van plan
Engeland, Australië, India en de Ver
enigde Staten van Amerika te bezoe
ken, teneinde de republikeinse hou
ding en zyn huidige positie ten aan
zien van het buitenland toe te lich
ten. Volgens een bericht uit Bombay
heeft de pers van India haar sympa
thie betuigd met de Indonesische re
publiek. Zij deed vervolgens een be
roep op Engeland en de Verenigde
Staten om handelend op te treden.
Een woordvoerder in Britse dienst
in Calcutta verklaarde dat het juist
was, dat India was gevraagd de hui
dige Indonesische kwestie voor de
Veiligheidsraad der V. N. te brengen.
Stellig zou India „zijn best doen".
Soetan Sjahrir is gistermorgen vroeg
van het vliegveld Djogjakarta ver
trokken. Hij ontweek de Nederland-
landse patrouillevluchten en is te
Singapore aangekomen. Vanwege een
opkomende malaria begaf hij zich on
middellijk ter ruste. De reis naar In
dia per Brits vliegtuig is voorlopig
afgelast.
Op verzoek van Soekarno had hij
deze missie ondernomen en was zon
der bagage vertrokken.
Sjahrir heeft in de eerste perscon
ferentie, die hy sedert de gevechten
zijn uitgebroken, buiten Indonesië te
Singapore gehouden heeft, ee beroep
gedaan op de wereld „om een eind
te maken aan dit onnodig bloedver
gieten".
Sjahrir zeide verder, dat zijn taak
op z'n reis zou zijn: het buitenland
voorlichten over de houding van de
republikeinse regering, in het buiten
land, reacties oproepen tegen de Ne
derlandse aanval en de republikeinse
regering adviseren, over hetgeen ge
daan moet worden.
Hij zeide, dat de republiek geen
luchtmacht bezat, slechts een paar
tanks en weinig artillerie én tran
sportmiddelen. „Buitenlandse wapens
zouden uiteraard welkom zijn".
Gedurende 1
Zowel te Amsterdam als Rotterdam
heeft de CPN Dinsdagavond protest
meetings gehouden tegen het optre
den van de Nederlandse strijdkrach
ten in Indonesië. Op de vergadering
te Amsterdam kondigde de voorzit
ter van de algemene Nederlandse
bond van zeevarenden, de heer Dane,
aan, dat het besluit was genomen,
niet an transporten naar Indonesië
die op militair bevel geschieden, mee
te werken. Spreker riep alle tran
sportarbeiders op onj het werk in
verband met dit vervoer neer te leg
gen. H\j verzocht de arbeiders van
andere, organisaties zioh hierbij aan
te sluiten. Gezien de verklaringen
van andere organisaties, is het vry-
wel zeker, dat hier weinig succes
Gezamenlijke militaire acties
Nederlands oorlogsschip
getorpedeerd?
Socrla Ivuxtelagawa, de leider van
de Pasoendan beweging, heeft heden
verklaard, dat Soendanese troepen,
in samenwerking met Nederlandse
strijdkrachten Madjalenka (halver
wege tussen Bandoeng en Cheribon)
hebben bezet. Een republikeins
woordvoerder in Djokjakarta ver-
klaarde, dat het vliegveld by Malang
geëvacueerd was. Australische en
andere vliegtuigen zijn gewaarschuwd
dit vliegveld niet te gebruiken.
Volgens republikeinse bronnen von
den gisteren zware gevechten in
West-Java plaats. In een zwaai' ar
tillerieduel rondom Soekiboemi wer
den de Nederlandse strijdkrachten
gesteund door de luchtmacht
Volgens radio Djokja heeft een
Nederlands oorlogsschip een kust
plaats *in zuidwest-Java beschoten.
West en midden Java
Radio Djokjakarta deelde verder
mede, dat gisterochtend hevige ge
vechten plaats vonden op de wegen
van Bandoeng en Buitenzorg naar
Soekaboemi, waar grote voorraden
rubber en andere ondernemingspro
ducten in brand gestoken zyn. Radio
Soerakarta meldt hevige gevechten
op de weg naar Salatiga, 45 km ten
zuiden van Semarang. Salatiga ligt
aan de strategische weg naar Mage-
lang.
Hetzelfde radiostation deelde ver
der mede, dat de stad Poerwokerto
(gelegen tussen de republikeinse
hoofdstad en het bergland van West-
Java) door Nederlandse vliegtuigen
is gebombardeerd en het station met
mitrailleurvuur is bestookt.
Steden bezet
Berichten uit Batavia melden, dat
de Nederlanders Soekaboemi en Kra-
wang op WestJava en Djemba op
Oost-Java hebben bezet. De bezetting
van Poerwakarta op West-Java
wordt spoedig verwacht. Voorts zou
den de Nederlanders de haven van
Cheribon bijna omsingeld hebben. De
officiële republikeinse militaire
woordvoerder heeft bekend gemaakt,
dat het vliegveld van Malang geheel
verwoest is. Voorts hébben de Ne
derlanders grote suikerondernemin
gen in Oost-Java bezet.
Strijd op Sumatra
Op drie punten van het front In
Sumatra wordt ook strijd geleverd.
In een republikeins communiqué
over deze gevechten aan de westkust
van Sumatra worden zware gevech
ten tussen Indonesische en Neder
landse strijdkrachten gemeld. Voorts
wordt in genoemd communiqué mei
ding gemaakt van zware beschietin
gen van verscheidene dorpen in de
omgevin~
Volgens mededelingen van het re
publikeinse leger hebben republi
keinse kustbatterUen vier voltreffers
geplaatst op een Nederlands oorlogs
schip In de nabijheid van Merak op
de westkust van Java.
uur
mee geboekt zal worden. Ook Paul
de Groot, communistisch tweede ka
merlid, hield te Amsterdam een rede,
waarin hij tot slot meedeelde, dat
Woensdag dus vandaag tussen
11 en 12 uur in alle Amsterdamse
bedrijven, waar de bedryfsraden dit
z-'U- toestaa-, een sitdownstaking
zal worden gehouden als protest te
gen het optreden van de Nederland
se troepen in Indonesië. Waarschijn
lijk zou dit ook in de Zaanstreek ge
schieden. Een spreker te Rotterdam
durfde niet hetzelfde parool te ge
ven, omdat de verhoudingen daar an
ders zouden liggen. Maar vandaag of
morgen, zo zei de Rotterdamse spre
ker, zullen ook de communisten in
Rotterdam hun aandeel in de stry'd
leveren. Verder werd op de meeting
te Rotterdam medegedeeld, dat een
protcstmotie aan minister Beel zal
worden gezonden.
In een onderhoud met de Haagse
correspondent van de „News Chro-
nicle" heeft dr. Beel verklaard, dat
de militaire operaties In Indonesië
naar z.y*n mening niet zeer lang zullen
duren. „Er Is geen sprake van dat
daarbij verder zal worden gegaan,
dan herstel van orde en rust".
De minister-president ontkende,
dat er op Java en Sumatra dorpen
of steden waren gebombardeerd, zo
schrijft de News Chronicle.
Gisteren werd de 31ste vierdaagse
met het nodige vlagvertoon ingeluid.
Deze vierdaagse draagt een interna
tionaal karakter: 10 landen nemen aan
deze wandelsport deel.
De heer Palar, Indonesisch lid van
de Tweede Kamer heeft bedankt als
lid van de v. d. A en ook als lid
van die Kamer. Ook de oud-directeur
van de Wiardi Beekman Stichting, de
heer Slotemaker de Bruine heeft voor
de Partij van de Arbeid bedankt.
Nieuwe Nederlandse
troepenlandingen
Volgens het Franse persbureau AFP
heeft radio-Djogja nieuwe landingen
van Nederlandse troepen in de ha
ven van Probollnggo gemeld. Reuter
voegt hieraan toe, dat, eveneens vol
gens radio-Djogja, gevechten in dc
stad plaats hebben. Verder deelde
radio-Djogja mede, dat Indonesische
troepen tegenaanvallen hebben inge
zet in de sector van Semarang.
De wereldpers over
Nederland-lndonesië
DE NEW YORK TIMES
,Het komt ons voor, zo schrijft de
New York Times, dat in deze ramp
zalige toestand elke actie van de vei
ligheidsraad op haar plaats zou zyn",
want, zo voegt het blad er aan toe,
indien men de oorlog, die thans nog
gelocaliseerd is, zich nver geheel Ja
va en Sumatra laat uitbreiden, dan
zal geheel Azië daarvan de terug*
slag ondervinden. Het beste moment
om een brand te blussen is bij het
begin van de brand.
DE NEW YORK HERALD
TRIBUNE
is eveneens van mening, dat een op
lossing zou moeten worden gevonden
door middel van onderhandelingen.
,De goede diensten van de V. N.
hadden kunnen worden benut en men
zou daartoe nog zyn toevlucht kun
nen nemen, zoals president Soekarno
heeft verzocht, want," zo schryft het
blad, „de Nederlanders, die zelf zo
van agressie geleden hebben en wier
aspiraties meer in de richting van
de vrede gaan, zouden naar de terug
keer tot de conferentietafel moeten
verlangen".
ENGELSE BLADEN
Het Engelse blad de „Times" acht
te het mogeiyk, dat het gebruik van
geweld een versterking van de antl-
Nederlandse stromingen in de Indo
nesische publieke opinie tot gevolg
zou hebben en de communistische
„Dailly Worlcer" beschuldigt de Ne
derlanders er van hun legermacht te
hebben opgebouwd met de bedoeling
de Indonesiërs onder de dekmantel
van Linggadjati aan te vallen
Anderzijds stelde de Daily Ev press
vast, dat de Nederlanders besloten
hadden, dat hun eerste taak ligt in
de richting van de „gewone man in
Indonesië., en, zo schrijft de conser
vatieve Daily Telegraph. dat slechts
weinigen de juistheid van de verkla
ring der Nederlandse regering (..het
besluit is met de grootste aarzeling
genomen"), zullen betwisten.
Het Amerikaanse blad „Washing
ton Star" heeft Zondag een artikel ge
schreven. getiteld „De impasse in
Zuid-Oost-Azië". Daarin wordt o.m.
gezegd:
„Zonder Nederlands bestuur en
interne rust zal het economische le
ven van Java een chaos worden. Dit
feit wordt door dc gematigde Indo
nesiërs erkend. Java echter bevat
revolutionaire elementen, welke door
de communisten overheerst worden en
welke een onmiddellijke en volledige
onafhankelijkheid wensen, vrij van
iedere Nederlandse deelneming en
onteigening van de Nederlandse eigen
dommen en geïnvesteerde belangen.
Deze vernielende elementen bleken
st.erk genoeg te zijn om een scheuring
in de eigen regering teweeg te bren
gen en inschikkelijkheid ten aanzien
van Linggadjati te voorkomen.
Internationale Youth for
Christ-conferentie
te Amsterdam
De derde jaarlijkse internationale
conventie van de Youth for Christ
heeft te Winona in Minnesota (V.S.)
eenstemmig besloten van 1 tot 8
Augustus 1948 te Amsterdam een con
ferentie te houden, waaraan 750 af
gevaardigden zullen deelnemen, 250
uit de V, S., 250 uit geheel Europa en
250 uit overige delen der wereld. Er
zijn te Winona ook afgevaardigden uit
Nederland aanwezig. Hendrik van de
Bunt werd gekozen tot vice-voorzitter
van de bijeenkomst te Amsterdam.
De begroting ter grootte van 538.000
dollar voor het begrotingjaar 1947
'48 werd aangenomen. Torrey John
son van Chicago werd als voorzitter
herkozen.
over de Truman-leer
in Indonesië
Radio Moskou riep om. dat de her
vatting der vijandelijkheden door de
Nederlanders op Java „het eerste re
sultaat is van de verspreiding van de
Truman-leer in Indonesië". In de
radiouitzending werd verder ver
klaard, dat het Amerikaanse memo
randum, hetwelk door de Amerikaan
se consul-generaal is de loop van de
NederlandsIndonesische onderhan
delingen aan de Indonesiërs was over
handigd „een openlijke inmenging in
de Indonesische aangelegenheden" en
„een directe steun van het Nederland
se koloniale regime" was. De acht we
ken van onderhandelen en de over
eenkomst van Linggadjati, hetwelk in
Maart een einde maakte aan de vij
andelijkheden, waren, volgens radio
Moskou „Nederlandse manoeuvres om
tijd te winnen, teneinde voldoende
strijdkrachten op te kunnen brengen".
Het weer vandaag
WARM
Licht bewolkt. Warm droog weer.
In de kuststrook tijdelijk zeewind.
Overigens welnisr wind.