Vraag: is deze ex-S A-man welkom
in Nederland?
Vader en zoon droomden van
herlevend Duitsland
Doornse bevolking
mild gestemd
Uïcd-pAooi
Bondgenoten
onder elkaar
Oostenrijkse petroleum
perikelen
Duits eigendom,
zegt Rusland
PARIJS - stad v an armoede en
duisternis Montmartre, een oase
in de woestijn van steen
Onderwereld
maskerade
Duitse kroonprins wil „Huize Doorn'
(Van een bijzondere medewerker)
Het dezer dagen gepubliceerde verzoek van ex-kroonprins
Friederich Wilhelm van Duitsland, om zijn intrek te mogen ne
men in het thans nog onder beheer staande „Huize Doorn", heeft
opnieuw de aandacht gevestigd op het vriendelijke dorp van die
naam. De reactie van de bevolking op deze poging van de ex-
kroonprins is nogal verschillend. Er zijn mensen die zeggen dat
men de tragedie van de Hohenzollern's nu maar als geëindigd
moet beschouwen.
Ja. dat is een kwalijk ding, die
foto van de SA-kroonprins. Wy zijn
de laarzen en de hakenkruisen nog
niet vergeten. De „Kaiser" zou ver
rukt zijn geweest, wan eer hy para
des had kunnen afnemen van Hit-
Iers volk. H«t was immers deze kei
zer. die in April 1914 trots het
Brandenburgse parlement toeriep:
„Ik beschouw mijn plaats als direct
door de Hemel geschonken; mijn
werk. door de Allerhoogste geroe
pen om het als Zijn werk te ver
richten." En in het Gouden Boek
van de stad München schreef hij
De ex-keizer, aan wie in 1918
asylrecht werd verleend en wiens
stoffo'"k ^v«i.schot in een kleine ka-
pel o, „ei ia,n-lgoed te Doorn rust,
heeft gedurende zijn ontkroonde Ie
ven de Doornse bevolking geen
strobreed in de weg £>°legd. Hij was
een graag geziene persoonlijkheid,
aldus het oordeel van liverse inwo
ners hier.
He, gaat thans om de vraag of
het gewenst is dat zich achter de
muren van het landgoed opnieuw
een Duitse kolonie vestigt en of ex-
kroonprins Fnederich,. die momen
teel nog in Heckingen bii Wiirten-
berg vertoeft en zegt wettig erfge
naam van Huize Do.rn" te zijn,
werkclyk van spreken heeft.
Thans kaï men hier de vleugelad
judant yan de ex-keizer aantreffen
die gehuwd is m~i de Nederlandse
baronesse Bentinck. Hij waakt over
de kostbare verzameling welke
„Huize Doorn'" tot een van onze
grootste musea maakt. Het grote
rosarium waar meer dan tiendui
zend rozen bloeiden toei. Wilhelm
II nog in leven was, is reeds ver
waarloosd.
Het is nu in verb nd met de po
gingen door de ex-krconprins Frie
derich aangewend, wel interessant
eens na te gaan hoe de Hohenzol-
lerns zich bier destijd gevestigd
hebben."
..Huize Doorn" is een der oudste
kastelen uit de provincie Utrecht mi
was in de middeleeuwen bet zomer
verblijf van de Utrechtse Dom
proosten.
Ren lange rij van Domproosten
oefende tot 1635 de functie van
Heei van Doorn uit. Ir dat jaar
koch, Reynier van i-oltstein het
Huis te Doorn met 24 morgen lands.
In 1649 ging het o\er en de familie-1
Von Brockdorff. Na. vele malen van
eigenaar verwisseld te ziin werd 'n
1903 Wilbelmina Cornelia de Beau
fort, echtgenote van mr. Willem
Hendrik Johan bsron va,i Heemstra,
eigenares.
Van haar kccht de ex-keizer
van Duitsland „Huize Doorn"
in 1920 Hij liet een poortge
bouw" in Hollandse renaissan
cestijl aan de Langbroekerweg
oprichten en een rosarium aan
leggen in tet oark. Dit rosarium
is altijd een grote attractie voor
hc-t publiek geweest, want de
keizer stelde he, toegankelijk
voor iedereen.
Alleen de ronde hoektoren herin
nert nu nog aan de oorspronkelijke
bouw. Overigens vertoont „Huize
Doorn" wit gepleisterd als het is
geen architectonische merkwaar
digheden. De sterfkamer van de
keizer zit op slot.... Zal de zoon
het mogen beleven zijn verdere le
ven te slijten in de vertrekken waar
zijn vader gepeinsd heeft over de
vergane glo ;e?
Schim van de „Kaiser"
En hoe zal het volk erop reageren
als het de vroegere troonpreten
dent van ..Das r.eieh" in zijn mid
den ziet? Wy zeiden reeds, dat de
bevolking van Docrn ;n zekere zin
mild gestemd is tegenover de Ho-
benzollerns. Anderen zullen niet
licht vergeten dat Friederich Wil
helm. die bijna dertig jaar geleden
afstand moest doen v. u de keizers
kroon, SA-man is geweest, evenals
zijn zoons, die het verder in het
Duifsche terreurkorps brachten dan
papa. Die was immers een gewone
moior-SA man.
zou zijn. Voorlopig was het welis
waar de dictatuur van een in des
Keizers ogen arrogante parvenu,
maar die zou de weg kunnen pla
veien voor een gloi'euze rentree der
Hohenzollerns. De geest was er
reeds, de geest waarop een nieuw
Keizerrijk gebouwd kon worden. De
familie maakte ziel al vertrouwd
met de nieuwe omgeving. En dat
was niet mceilyk, want die werd
immers evenzeer bepaald door laar
zen en bajonetten. En het „Heil
Ilitler" had hetzelfde rhytbme als
„Der Kaiser".
In Huize Dcc.n waart nog de
schim van de keizer. En Friede
rich Wilhelm, zijn zoon, herin
nert zich zeker nog die 27ste
Januari 1939 toen de keizer in
Doorn met praal en luister zyn
80ste verjaardag vierde. De
klanken van de SA-marsen
door Berlijn klonken aan die
vooravond vun de tweede we
reldoorlog tot In he* statige
huis in Doorn door. Het was als
in 1914: Achtung: „Der Kaiser!"
en.. „Morgen noine Kinder!"
Zal Huize Doomweer terugge
geven worden aan de toon van de
Duitse ex-keizer?
Geventileerde broeks
pijpen
Een Amerikaans ingenieur heeft
patent genomen op een uitvin
ding die onze broekspijpen tij
dens een hittegolf tot oasen van
koelten zal makenHet is heel
eenvoudig: voor d'n broekzakken
wordt inplaats van stof een soort
nylon.gaas gebruikt, dat duur
zaam is, onbrandbaar en vol
kleine gaatjesDe lucht, die in
uw broekspijpen opstijgt, wordt
er door het flapperen van de
pijpen via net nylongaas uitge
dreven, zodat een voortdurende
circulatie van verse lucht ont
staat.
De uitvinder heeft dit gede
monstreerd door enkele bran
dende sigaretten op de grond te
leggen en met zijn broekspijpen
te gaan flappe .-n. In minder dan
geen tijd kwamen uit de zakken
dikke rookwolken te voorschijn
Hij beweert ook de deugdelijk
heid van zijn uitvi iding te heb
ben gecontroleerd door middel
van een broek, waarvan de ene
zak van nylongaas en de andere
van gewo-e stof was gemaakt.
Hij stopte in elke zak een ther
mometer. De temperatuur in de
zak - met - lucht - verversing was
drie tot vijf grader, lager dan die
in de andert zak
„Dat is in de winter niet zo
lekker" gaf hij toe „maar in
de zomer is het of je met je
blote benen h en zeebriesje
staat.".
ZE zitten er weer, de mannen
van sim, dobber en bamboestok.
De pet in de ogen tegen het zonne
tje, dat in het water priktstrak
turend naar het kurkje waaraan het
galgenaas bengelt. Om hem heen
posteren zich nieuwsgierigendie in
het netje loensen en wachten op de
„vis van dé dag."
Je hebt nog r.iet veel makker
en allemaal grut! De spreker van
deze woorden vlijt zich in het gras
en staart mede naar de dobber.
De visser haalt tfn schouders op.
Nee man, dan ik, verleden week,
op Loosdrecht. Zit ik stil te soezen.
Geen asie leven. Plotseling een ruk
weg de pen. Ik denk, zal eens
„Supreina lex regis voluntas" („de
hoogste wet is de wil van de
vorst"). En in 1889 donderde hij tot
een politieke massabijeenkomst:
„Iedere Sociaal-Democraat is syno
niem met vijand van volk en va
derland!"
Deze „Kalser" Was geen onbete
kenende figuur, zoals men hem
wel eens wil afbeelden. Hy was een
gevaarlijk man, omdat hy de gren
zen van zjjn kracht niet kende,
evenals Hitier.
Herlevende hoop...
De „Kaiser" zag in zijn ballings
oord in Doorn de hoop herleven:
een groot en oppermachtig Duits
land, waar de wil van één man wet
TER GELEGENHEID van de zes
de verjaardag van de Duitse aan
val op de Sowjetunie heeft de
Prawda er voor de zoveelste maal
zijn lezers op gewezen, dat de
Russen de oorlog eigenlijk alleen
hebben gewonnen, dat zij de
Duitsers hadden kunnen vernie
tigen en Frankrijk bevrijden zon
der hulp van anderen en dat
juist de wetenschap, dat dit zo
was. Churchill heeft gedwongen
om tot de invasie van Frankrijk
over te gaan.
Een paar dagen later heeft „Le
Monde" de keerzijde van deze
medaille laten zien. Dit Franse
blad citeert nL een passage uit
een artikel van generaal Bonner
Fellers, de gewezen chef van de
psychologische dienst van het
Amerikaanse departement van
oorlog (afd. Verre Oosten) in het
tijdschrift Foreign Service, waar
in deze vertelt,
dat keizer Hirohitó reeds in
Februari 1945 besloten had om
te capituleren, maar dat de
Russen zich hiertegen hadden
verzet, zogenaamd omdat zij
zich de kans om als bemidde
laars op te treden niet wilden
laten ontgaan.
Generaal Bonner Fellers beweert,
dat hij dit van keizer Hirohito
zelf en van Japanse stafofficieren
heeft vernomen.
D nuftxp ex kroonprins Friederich Wilhelm met zijn twee zoons m SA-
v 'orm, poserend voor de fotograaf op het slot Cacilien-Hof nabij Pots-
Links prins Hubertus, Sturmfilhreder SA, dan de motor SA-Mann
Wilhelm en prins Friederich, Obescharführer der SA. De zoons bekleedden
dus een hogere rang dan de man, die men op Wicringen zo goed kende.
De petroleumvelden van Zistersdorf In Neder-Oostenrijk die
tegenwoordig door de Russische Petroleumcombinatie geëxploi
teerd worden, leveren aardolie voor de Russische bezettingstroe
pen in Duitsland, voor Rusland zelf en voor de Zwarte Zee-
vloot van dit land.
Deze leveringen genieten voorrang ondanks het feit, dat
Oostenrijk, dat reeds twee jaren onder een ernstig levensmid
delentekort lijdt, in de lente van dit jaar slechts half genoeg
benzine voor de behoeften van de landbouwers had.
Het Russische bestuur is het er
mee eens, dat 60 procent van de
productie van Zistersdorf voor
Oostenrijk beschikbaar gesteld be
hoort te worden, maar in werkelijk
heid krijgt het land maar tussen de
40 cn 50 procent. De Russen heb
ben de petroleumvelden, welker
productie in 1944 ongeveer 8.491.000
vaten groot was, opgeëist voor her
stelbetalingen. Zij betogen, dat de
velden Duits eigendom waren. Op
de zelfde manier hebben zij de hand
gelegd op een groot gedeelte van de
industrie in hun zone en op de
stoomvaartmaatschappij voor de
Donau, die vroeger een van de
grootste ondernemingen voor het
verkeer op deze rivier was.
De petroleumvelden vormen het
grootste obstakel voor de geallieer
de contróle-commissie, die thans te
Wenen vergadert, om een beslissing
te nemen over het vraagstuk van de
Duitse activa, warrom de conferen
tie te Moskou heeft gevraagd.
De Rucsen hebben verzocht de
zachies ophalen, zit vast vuil an.
Laat ar me nou zo'n donder van
een brasem aan zitten. Om bang te
worden van die bek." De visser
kijkt om, terwijl de verteller be
scheiden zwijgt: „En?
„Verspeeld natuurlijk, 'k was
er niet op verdacht, zo'n knul joh".
„Och, dan heb ik nou meer ge
vangen, dan jij toen" antwoordt de
visser laconiek.
Toen had de verteller plotseling
haast.
kwestie van de petroleum door do
commissie te laten behandelen. Zij
hebben besprekingen gevoerd over
de Russische voorwaarden en defi
nities, voordat deskundigen van do
commissie aan het werk gaan.
Sinds het begin van de bijeenkomst
heeft de commissie echter nog maar
nauwelijks resultaten kunnen boe
ken.
Oostenrijkse autoriteiten zeg
gen, dat de velden in Zistersdorf
in de gehele Oostenrijkse behoef
te kunnen voorzien en bovendien
nog een exporteerbaar overschot
opleveren, dat de Oostenrijkse
staatshuishouding dringend no
dig heeft. Men meent te weten,
dat op het ogenblik ongeveer 6,3
millioen vaten 's jaars geprodu
ceerd worden.
De Russische directie heeft te
kampen met een tekort aan nieuwe
installaties en petroleumdeskundi-
gcn. Geregeld staan in de Weense
dagbladen advertenties voor arbei
ders voor de petroleum-industrie,
die men tracht tc paaien met pre
mies en extra Icvensmiddelenbon-
nen.
Onlangs hebben de Russen ook
in het gebied van Neusicdl (Ncdcr-
Oostenrijk) een begin gemaakt met
pctrolcumboringen, maar de resul
taten zijn onbekend.
Het gebied van Zistersdorf, dat
minder dan 150 vierkante kilometer
groot is. werd geëxploiteerd met
behulp van Oostenrijks en Zwitsers
kapitaal. Toen de Duitsers in
Maart 1938 Oostenrijk annexeerden
was er geen Duits kapitaal in de
velden geïnvesteerd. Later nam Hit-
Ier de velden over en werd dc ex
ploitatie door een Duitse firma
voortgezet.
J-] ET spreekwoord, dat een half e^Jpèter is dan een lege dop,
11 zou men kunnen toeroepen aan ieder die, terend op vóór
oorlogse herinnering, er naar verlangt Parijs te bezoeken, doch zijn
weg belemmert ziet door onverzettelijke deviezenbepalingen.
Men kan zich beter troosten met een verblijf in Amsterdam dat,
gezien zijn karakter, enige overeenkomst vertoont met de Franse
hoofdstad, doch in veel opzichten er gunstig bij afsteekt, want Parijs
is voor wie niet over zeer veel francs kan beschikken, een woestijn
van steen en stof en gloeiend asfalt waar de schaarse welvaart zich
verscholen houdt en armoede om iedere straathoek grijnst.
poogt een sigaret of dronk van de
Omdaj, het leven in Parijs zo pe
perduur is, zijn het hoofdzakelijk
Amerikanen, die dank zy hun dol
lars een prettig leven in de thans
slecht geïilumineerae lichtstad kun
nen leiden en hoewel het wonderlij
ke verschijnsel zich openbaart, dat
de Yankee's geen hoog-gewaardeer-
de gasten zijn, doen d" by het tou
risme geïnteresseerde zakenlieden
alles om het hun naar Je zin te ma
ken. In dit kader wordt vooral re
kening gehouden met de zucht naar
sensatie en dus schenkt men de no
dige aandacht aan he^ nachtleven,
dat zich op Pigale, \ontparnasse,
maar vooral in het arrondissement
van de Bartille voltrekt. Dj beruch
te Rue de Loppe, waar zich huis
aan huis sinistere kroegjes, dans-
zaaltjes en tingeltangels aaneen
rijen, staat hier vanwege de met
musette-muziek gekruid- louche
sfeer in het brandpunt der belang
stelling en dus is het begrijpelijk,
dat uitgeslapen gidsen hun kudde
vacantiegangers door het smalle
Btraatje leiden en hun en-pasasnt een
L in w-kale etablissementen gun
nen. Iedere avond, omstreeks^, tien
uur, arriveren daar de Iadies and
gentlemen om te griezelen en zich
een half uur lang te verbazen over
do gedragingen der onderwereld-
types" die in werkelykbeid slechts
comedie spelen, want de entree van
de touristenbent is het sein dat het
spel gaat beginnen. Een rustig pra
tende groep volksjongens begint op
eens luidkeels te ruziën waarby een
tevoren uitgekozen makker met
stoel en al omver wordt gesleurd,
een jong echtpaar vangt aan met
een walgelijk-pervers minkozen, ter
wijl een meisje, dat eeu kwartier
tevoren een zich tezeer /erstoutend
bewonderaar een ferme slag in het
gezicht zou hebben gegeven, een
Mae West-poso aanneemt. En dat
alles, omdat do kroegb die by
het binnenkomen van de „terrein-
verkennende" gids zijn waarschu
wend: „attention!" liet horen, alle
medewerkenden een gratis glas van
zijn dure, bier offreer' Een enkele
maal ontstaat een werkelijk ge
meende woordenwissel1 g als rtcn
wasechte, kennelijk verdwaalde ga
min uit een dei doppenspolonken
vreemdelingen los te bedelen.
Op Pigale of Montparnasse wordt
tegen fabelachtige entreeprijzen en
schier onbetaalbare consumptie een
ander soort „amusement" geleverd
ir. de cabarets, waaronder de we
reldberoemde Moulin Rouge nog
steeds een ereplaats heeft Geraffi
neerde traversi-nummers wisselen
dansparen en chansonniers af tot 't
ochtendgloren er een eind aan
maakt. De gids brengt zijn c' nten
per touringcar thuis, waardoor zy
opnieuw eeu beeld van dv, werke
lijkheid missen: de Métrc, waarin
magere, humeurige arbeiders naar
hun werk ijlen cn de stations, waar
de zwervers, die de ganse nacht
hebben rondgedwaald, zich op de
banken teruste leggen. Zó is Parijs:
wereldstad, hard en wreed, waar
de bitterste armoede grove geldsmij
terij overwoekert.
Tevredenheid en wijsheid
De enige slecht gesitueerde wijk
van Parijs, waar tevredenheid en
verzoening met het harde leven valt
te constateren, is het schilderachti
ge Montmartre, dat sinds de oorlog
weer artisten herbergt die, als zy
Wie kan vandaag de dag nog Parijs bezoeken! Het zijn de enkele zeer
rijken, die over zwarte francs of Amerikanen die over dollars beschikken
De duurste gelegenheden zijn avond aan avond overvol, maar en dat
zegt wat voor Parijs de gezellige terrassen en terrasjes zijn schaars
bezet of leeg
„NOTRE DAME" de prachtige go-
thlsche kathedraal, die evenals de
blanke Sacré-Coeur, de armsten der
armen aan haar voet verenigt: bede
lende mannen, vrouwen en kinderen
die naar kerkgangers en toeristen
hun vermagerde en vervuilde han
den uitsteken.
geen voedsel kunnen kopen, rustig
een dag zonder maaltijden door
brengen. Overal in de straatjes ver
spreid zitten ze te werken en ge
ven. desgevraagd, als opinie over do
sociale problemen van Frankrijk
slechts een stille glimlach, verge
zeld van een veelzeggend gebaar:
„croftte" waardeloze materie!
Een enkele verwaardigt zich een
duidelijk geformuleerd antwoord,
dat is samen te vatten tot het le
venswijze zinnetje: ,,'iob niet, het
leven gaat toch zijn gang; alles
k int. zoals het komen moét!"
De vredige stemming, waarin de
argeloze wandelaar in Montraartre's
straatjes raakt, vindt ziin volmaking
bij het bestijgen der stenen trappen
die naar de stralcnd-witte Sacró
Coeur voeren, de altijd wakende
moederkerk, hoog boven de kinder
lijk-bonte wijk.... Maar laat die
wandelaar ziin op het hoge bouw
werk gevestigde blik niet richten op
do met zweren overdekte stumpers,
die in lompen gehuld, zittend op de
kerkstoep hun ha id o- houden: zijn
stille vrede zou oneens verdwenen
zijn, want het contrast tussen de in-
en uitwendige rij dom van het
Godshuis en de hongerende pau
pers is tè schrijnend. De Parijzenaar
ziet het nauwelijks meer. hij is
met het beeld vertrouwd geraakt:
op de kaden langs de Seine liggen
immers dozijnen ballingen der maat
schappij! En bovendien heeft de
niet goed gesitueerd Parijzenaar,
al woont hij op het sprookjesac! 'i-
go Montnartre, zorgen -neg.
Ellendige woningtoestanden
De woningtoestanden in Parijs
•spotten - als men ze door een Hol
landse bril bekijkt met alle be
grippen van volksg o.dheid cn
comfort- Dit komt le door de
woningnood, en voor een ander deel
door de sociale chaos, die de wet
ten waardeloos - en huiseigenaren
oppermachtig maakt. Vrijwel alle
woningen in de vriendelijke kron
kelstraatjes zijn in zo'i verregaande
staat van verwaarlo: dat men
ze onbewoonbaar kan noemen. Bij
regen lekt het In de meeste kamers
cn een groot deel van i deuren en
vensters kan niet worden gesloten.
Herstel door een vakman is te duur
voor de huurdefs, die bijna allen
het initiatief missen m zelf iets te
repareren en een klacht bij de huis
heer indienen leidt tot het bevel:
opknappen ófontruimen. Geen
enkele officiële instai fie stelt zich
achter de gedupeerden die dus ten
einde raad in hun lot berusten. Hun
armoede maaki hen noe en mach
teloos en wellicht zy daarom
niet enthousiast ver de rijke Ame
rikanen, die in hu ogen alles kun
nen en alles doen waar ze lust toe
hebben.
Voor vermogende t juristen buigt
de kellner van het luxe-restaurant
correct als hy het oor een diner
verschuldigd bedrag opstrijkt; het is
in Nederlandse munt omgerekend
ongeveer vijftig gulden voor een
maaltijd die in Amsterdam hoog
stens f 7.50 kost. De man zonder
geld behelpt zich met zijn tweehon
derdvijftig gram bonnenbrood per
dag en slaapt in een hol, dat hij ka
mer noemt; vandaar de grote onte
vredenheid, die zich telkens weer in
kleinere of grotere ongeregeldhden
manifesteert; men ka» zelfs niet
meer zoals vroeger, zijn vrye tyd
doorbrengen in cinema of café,
er is gee' geld voor. De meeste be
woners van Montmartre missen het
onbetaalbare vermaak .i zo sterk;
zij hebben tenminste nog bun kunst
om zich geeftelijk staande te hou
den, doch ook die steun is labiel.
Er wordt door de talloze schilder»
behoorlijk geproduceerd, maar wei
nig geëxposeerd en nog minder ver
kocht: alwéér het schaarse geld. dat
de kunsthandelaren dwing tot h"»t>
zaalhuur en groot commissieloon,
want ook zij kunnen vóór- noch
achteruit.
Parijs, eens de lichtstad van Eu
ropa, heeft zich in duisternis ge
huld cl staat momentoe!, wat le
ven» vreiisrd»* en opbouw aspecten
betre-. v-achter bij het alweer
bijna als van onds stralende Am
sterdam in het .'akke Holland waar
naar 's lands aard geen dag zonder
„gekanker" voorbijgaat.
