kma&i'der
Uitbreiding kabinet waarschijnlijk
HET PROBLEEM li RE GOM Uil»
r.
Overeenstemming lussen Dr van Mook
en de regering
De verlieslijst
Tot minstens begin volgende week
houden we zomerweer
Peruaan zwom over Het Kanaal
Radiorede van Prol Gerbrandy
ontoelaatbaar geacht
Sigaretten van de bon!
HET WEER VANDAAG
4e Jaargang No. 1U30
Uitg. N.V. Noordhollandse Pers 1945
TeL 3971 - Alkmaar - Postrek. 116876
Lo. Redactie: Tel. 2274. Adm. en
Adv. Ridderstraat hoek Oudegracht
Zaterdag 6 September 1947
.DAGBLAD VOO* ALKMAAK IN OMGEVING
TH. W. REYNDERS
Hoofdredacteur
G. E. DE WINTER
Uit goedingelichte bron vernemen nister zal zoeken. Zoals men zich zal
- - - politiek evenwicht in het kabinet,
doordat er vijf lid waren van de
KVP en 5 van de PvdA. Doordat de
„zakenminister" Ringers evenwel ont
slag aanbood en werd opgevolgd door
Neher werd dit evenwicht verstoord
en kreeg de PvdA zes ministers en ter
wijl de KVP haar vijf behield.
Men verwacht evenwel, dat dr. Beel
nog geen definitieve stappen in deze
richting zal ondernemen alvorens de
kamer haar mening gezegd zal hebben
over zijn Indië-beleid. Mocht het ka
binet Beel evenwel ook dit „door
staan" dan verwacht men snel een
splitsing, zoals hierboven genoemd, een
verhuizing van Beel naar Reconstruc
tie en de benoeming van een katholiek
opvolger voor Binnenlandse Zaken.
Dr. VAN MOOK NAAR AMERIKA
Zo juist vernemen wij nog, dat er
in grote mate overeenstemming is
bereikt tussen Van Mook en het
kabinet. Van Mook zal vermoede
lijk niet Zaterdag naar Indië te
rugkeren doch langer dan aanvan
kelijk veriyacht werd in Nederland
blijven en daarna eerst naar Ame
rika gaan om de Verenigde Staten
in te lichten. Het is zeer waar
schijnlijk aldus een officiële
woordvoerder dat medio vol
gende week de kamer volledig zal
worden ingelicht.
wU, dat minister-president dr. Beel
contact heeft opgenomen met de
r.k. burgemeester van Arnhem mr.
C. G. Matser teneinde hem te pol
sen of de Arnhemse burgemeester
bereid zou zijn de portefeuille van
Binnenlandse Zaken op zich tc ne
men.
De heer Matser zou evenwel heb
ben geweigerd.
Hierin zien we dan een bevestiging
van de geruchten als zou er een
uitbreiding van het kabinet op
handen zijn.
Een hooggeplaatst autoriteit wees
ons er evenwel op, dat het zeker
is, dat minister Jonkman on
danks zijn ziekte op zijn post
blijft.
ZUIVER UITBREIDING.
Het polsen van mr. Matser bete
kent dus niet een vervanging van
minister Jonkman door dr. Beel. waar
door de portefeuille van Binnenlandse
Zaken zou vrij komen, doch een dui
delijke uitbreiding van het kabinet.
Uit de ons ten dienste staande ge
gevens blijkt, dat het vermoedelijk in
de bedoeling zal liggen het parlement
van OVerzeese Gebiedsdelen te split
ten in twee departementen: één spe
ciaal departement voor de reconstruc
tie van het koninkrijk, één, dat zich
speciaal blijft bezig houden met de
belangen der rijksdelen buiten Europa.
Men concludeert in goed ingelichte
kringen, dat het wel mogelijk is, dat
dr. Beel genegen is Binnenlandse Za
ken te ruilen voor Reconstructie.
HERSTEL VAN EVENWICHT
Hoe het ook zü. vast staat, dat dr.
Beel als eventuele opvolger voor Bin
nenlandse Zaken een katholieke mi-
Weer extra vlees
Het Centraal Distributiekantoor
deelt mede, dat voor personen, ge
boren in 1942 en vroeger, t.m. 14
September a.s. op bon L06 diver
sen van de bonkaart voor voe
dingsmiddelen 100 gram vlees ver- v
krijgbaar is.
In de verlieslijst van deze week maakt
de regering bekend, dat de Kon. Ma
rine geen verliezen leed. De Land
macht verloor 19 en het Kon. N.I.L.
3 gesneuvelden.
Uit Noordholland komen de volgen
de namen op de lijst voor: soldaat J.
Does uit Heer Hugowaard, kapitein
A. H. M. Dieperink uit Overveen, sol
daat le klasse K. M. Timmer uit Wor-
mer en soldaat Köllman uit Alkmaar.
Luc van Dam heeft revanche geno
men. In tegenstelling tot het vorige
gevecht tegen van Klaveren won
thans van Dam door een bloedende
oogwond van van Klaveren, waardoor
de scheidsrechter ontijdig een einde
aan het gevecht moest maken.
Dc wikkelrok heeft weer zijn intrede
gedaan. Dit exemplaar werd afge
werkt met een bies van dezelfde ge
ruite stof ais het wollen jasje. En dat
jasje werd weer gegarneerd met een
effen bies van het rokje. Een vlot
ensemble.
Nog geen water in zicht....
Dr. BEEL VERVANGT MINISTER
JONKMAN.
Bij K.B. is bepaald, dat gedurende
de tijd, dat minister Jonkman door
ziekte verhinderd is zijn werkzaam
heden te verrichten, zijn departement
door de Minister-president word waar
genomen. Dr. Beel treedt met ingang
van 30 Augustus op als minister van
herinneren was er aanvankelijk een over^ee^e gebiedsdelen a.i.
De 22 e die de
krachttoer volbracht
Veertien uur en 46 minuten nadat
hij bij kaap Grisnez fe water was ge-
gaan heeft de Peruaanse zwemmer
Carpie op het strand bij Dover voet
aan wal gezet, na een bijna voortdu
rend moeilijke overtocht.
Donderdagmiddag om vijf uur be
vond hy zich minder dan vijf mijl van
de Engelse kust, maar de getij-stro
mingen waren zo sterk, dat hij nog
bijna acht uur nodig had om het
strand te bereiken. Om acht uur des
avonds lag hij in gunstige positie ten
Z.O. van Dover, vier mijl van de kust,
doch daarna voerde het getij hem mee
in de richting van Folkestone. Geluk
kig had hij kracht genoeg om het uit
te houden totdat het getij keerde en
en hem terug stuwde naar Dover.
Volgens Carpie, die voortdurend crawl
zwom en tijdens de tocht niets anders
dan wat druivensuiker in heet water,
gekneusde druiven en suikerklontjes
tot zich nam, waren de laatste paar
honderd meters de zwaarste geweest
van de hele overtocht.
Hij kwam niet vooruit ep was mis
selijk van het zeewater dat hij binnen
gekregen had. Aangemoedigd door
trainer en metgezel, de Engelsman
Temme, de enige die het kanaal in
beide richtingen over gezwommen
heeft, hield hij echter vol totdat de
tocht volbracht was.
Sinds kapitein Webb 72 jaar gele
den het eerst zwemmende het Kanaal
over stak hebben thans 12 mannen
en 10 vrouwen deze. krachttoer ver
richt. De snelste tijd werd gemaakt
in September 1926 door de Fransman
Michel, die er 11 uur en 5 min. over
deed. Het vrouwelijk record staat op
naam van de Amerikaanse zwemster
Gertrude Ederle met 14 uur en 34
min. en werd op 6 Aug. 1926 geves
tigd.
Hoewel er in de Laatste paar (la
gen een langzame wijziging in de
ïuehtdrukverdeling Is gekomen, heeft
het toch niet ten gevolge gehad dat
een zo lang verwachte periode van
regenval is ingeluid. Wel zUn op
sommige plaatsen enkele zware
buien gevallen, doch deze waren zeer
plaatselijk en brachten slechts een
geringe verbetering ln de toestand
der uitgedroogde gronden, omdat er
onmiddellijk enkele dagen felle zon
neschjjn op volgden.
Het Scandinavische hogedrukge-
bied, dat weken lang het weer in
geheel West-Europa beheerstè, nam
geleidelijk flink in betekenis af, ter
wijl tegelijkertijd een oceaandepres
sie de brug van hoge luchtdruk over
Ierland en Schotland aantastte. De
activiteit van deze oceaandepressie is
echter nu zo sterk afgenomen, dat
een verdere uithgeiding van zijn in-
'vloed ln Oostelijke richting nog al
leen heel langzaam gaat en over En
geland vrijwel geen regen meer
brengt doch alleen nog wat toene
mende ^wolking.
De droogteperiode zal dan ook nog
wel minstens tot begin volgende
week aanhouden, waarbij het weer
overdag over het algemeen zonnig
zal zyn met in de- namiddag gelei
delijk weer iets hogere temperaturen
doch met vrjj koele nachten met
slechts op enkele plaatsen mistvor-
ming. Wel Runnen later wat wol
kenvelden van de oude oceanische
frontensystemen overdrijven, doch
ons land blijft nog zo zeer aan het
randgebied van deze storingen, dat
dit nog geen directe omslag naar een
periode met regenweer inluidt.
Ook de premie van
I 30.000 er uit!
501e Staatsloterij, 5e klasse. 16e lijst.
Prijs van 1000 met premie van
30.000 op nr. 3297.
Prijzen van 1000.— 1665. 8212. 20906
400 2579. 5959, 7213, 8505, 11837,
19048, 19717
200.— 1472, 4514, 8234, 13627, 18100
100.— 2376, 3061, 4641, 6504, 8721, 9931
9635, 10120, 10788, 10847, 14717,
14884, 14972, 15321, 17424, 17635,
19771, 20811, 21920.
Hij mag 2 maanden niet voor de microfoon spreken
„Maandenlang heeft de Luitenant-
Gouverneur-Generaal dr. van Mook
een volkomen ongrondwettig be-
leid gevoerd en gehandeld alsof er
geen Indische staatsregeling be
stond. De beide kabinetten zijn
hem daarin gevolgd alsof hij de
meest natuurlijke en wettige maat
regelen projecteerde en invoerde.
Staten zijn gevormd, republieken
erkend buiten het Nederlandse volk
om, langs dictatoriale weg, zonder
eerst raadpleging der bevolking.
Zou dr. van Mook, die in allo mo
gelijke twijfelachtige handelingen,
steeds, als ik het zo mag zeggen,
het kabinet heeft besprongen, thans
nu het een goede, noodzakelijke,
een door recht en wet opgelegde
plicht betreft, n.1. de waarachtige
bescherming der Indische volken,
terugschrikken en afwachten wat
de heren Beel en Jonkman hem,
niet uitsluitend op grond van hun
zelfstandig ministerieel oordeel,
maar op gezag van de politieke
partijen veroorloven?
Ik kan het niet geloven. Want de
noodzaak van handelen, die dr. van
Mook moet kennen, die noodzaak
van handelen kennen ook al zijn
medewerkers, ook de legercom
mandant, dié kent heel Batavia, die
kennen al onze officieren, soldaten,
die kent heel het lijdende volk van
Nederlands-Indië, dat voor het
laatst tot ons schreeuwt om hulp
en uitkomst.
Die kreet verstaan en daarnaar
handelen betekent opklaring in In
dië, opklaring in Nederland, opkla
ring in een grootdeel van de we
reld".
Dit zUn enkele zinsneden uit de ra
diorede, welke prof. Gerbrandy op
14 Augustus over de zender Hil
versum I heeft gehouden over het
Indon. conflict Deze enenkcle an
deren zyn de oorzaak, dat de rege
ringscommissaris voor het radiowe
zen, mr. L. A. Kesper, op 3 Sep
tember een besluit heeft uitgevaar
digd, waarin wordt vastgesteld, dat
prof. Gerbrandy gedurende een ter
mijn van twee maanden niet voor
de microfoon zal mogen optreden.
Voorts wordt bepaald, dat van deze
uitsluiting ontheffing kan worden ver
leend indien prof. Gerbrandy van de
toespraak, die hij zou wensen te hou
den, tenminste drie dagen van te vo
ren de tekst aan de regeringscommis
saris zal toezenden en deZe laatste de
tekst goedkeurt.
Van het besluit is een afschrift ge
zonden aan prof. Gerbrandy, de mi
nister van O.K.W., de leden van de
commissie van advies en de diverse
radio-omroepverenigingen.
De overweging.
De motivering van het ingrijpende
besluit dat in zekere zin toch op
censuur neerkomt is kort maar
krachtig. De inhoud van de passages
komen in feite neer op een suggestie
aan de Lt. G. G„ dr. van Mook, om
bij zijn verder beleid zijn eigen in-,
zicht te volgen en zich niets gelegen
te laten liggen aan de van bevoegde
Ned. zijde i.c. de regering te
verwachten richtlijnen.
De passages worden dan ook be
schouwd als een openlijke aanspo-
- ring om zich niet meer te gedragen
naar de wettelijke bepalingen, ter
wijl de regeringscommissaris van
mening is, dat het niet toelaatbaar
kan worden geacht, dat de vriU-od
van meningsuiting door middel van
de radio, zoals die thans in Neder
land bestaat, misbruikt wordt om
openlijk hoge gezagsdragers aan te
sporen tot overtreding van deze
wettelijke voorschriften. Voorts
wordt verklaard, dat ook reeJs eer
der door prof. Gerbrandy gehouden
redevoeringen aanleiding waren tot
ernstige bedenkingen, doch dat toen
van het nemen van maatregelen is
afgezien in de verwachting, dat hij
zich voortaan van verdere ontoe
laatbare uitingen zou onthouden.
Nieuwe bonnen
voor fietsbanden
Het C.D.K. deelt mede, dat t.m. 31
October a.s. op de bon C 29 van het
inschrijvingsbewijs voor vervanging
van fietsbanden B I 609 een toer-bui-
tenband verkrijgbaar is. Voor het ko
pen van een binnenband zijn gedu
rende dit tijdvak geldig de bónnen
D 40 en D 41 van het inschrijvingsbe
wijs voor vervanging van fietsbanden
B I 607, resp. B I 608.
De banden kunnen rechtstreeks op
de bovengenoemde bonnen betrokken
worden. Inwisseling tegen een banden
bon bij de distributiedienst is niet
nodig.
au offiële zijde wordt het be
richt van onze Haagse correspon
dent tegenspreken, dat de sigaretten
eerlang „van de bon" zullen gaan.
Tof/ -inze spijt moeten wij onze me
dedeling onverkort handhaven. De
slgarettc gai n van bon. Onze
inlichtingen laten geen mogelijkheid
tot twijfel.
IN ONS NUMMER van Woensdag j.L namen wij een artikel over uit „Het Parool"
naar aanleiding van de beslissing van de regering, dat de „goede" duitsers in ons
land mogen blijven. Naar aanleiding van dit artikel ontvingen wij enige brieven van
lezers, die tegen de inhoud van het desbetreffende artikel verzet aantekenden. Zij
vonden, dat het afwijzende standpunt van de schrijver van het betreffende artikel,
ten opzichte van verschillende duitsers niet geheel billijk was; dat de duitsers al te
zeer over één kam werden geschoren; dat men wel degelijk een onderscheid kan
maken tussen goede en minder goede duitsers. Een en ander geefWons aanleiding
nog even op de zaak terug te komen en ons standpunt aan de lezers naar wij ho
pen duidelijk kenbaar te maken. Het probleem van het duitse volk, Internationaal
maar ook ten opzichte van ons land, is belangrijk genoeg om er een ogenblik bij sti\
te staan.
Vreselijke schuld
ER MAG GEEN meningsverschil heersen over
de vreselijke schuld, die het duitse volk in en
door de laatste oorlog op zich heeft geladen.
De bestialiteit, de terreur, die door het nazi-
regiem is ten toon gespreid, "is door niets te
rechtvaardigen. Hier is de schuldvraag zo dui
delijk, dat deze naar onze mening geen nadere
discussie behoeft. Blijft over de vraag, of het
duitse volk in zijn geheel voor de onder aus
piciën van het nazituig gepleegde wandaden
verantwoordelijk moet worden gesteld. Naar
onze eerlijke overtuiging als volk zeer stellig.
Zonder de wil van de meerderheid van het duit
se volk zou het Hitier en zijn sadistische vrien
den nooit mogelijk zijn geweest de macht in
de staat tot zich te trekken. Aan de collectie
ve schuld van het duitse volk za^.daarom geen
enkele duitser zich kunnen onttrekken. Ook
niet diegenen, die ongetwijfeld in hun hart het
naziregiem hebben verafschuwd; ook niet die
genen, die in Duitsland zelf aan het regiem
ten of zijn gevallen. Een collectieve volks
schuld moet nu eenmaal door ieder lid van een
volk mede worden gedragen.
Anders staat het met de concrete individuele
schuld voor de begane misdaden. Daarvoor staan
uiteraa; d slechts zij schuldig, die deze misda
den hebben bedreven. Men doet goed deze on
derscheiding te maken. Doet men dit niet, dan
ziet men de dingen onzuiver en is men on
rechtvaardig in zijn oordeel.
De hevig anti-nazi-gezinde duitser stellen wij
du als duitser med~ verantwoordelijk voor de
misdaden, die door de nazi's in naam van het
duitse volk zyn bedreven. Maar wij denken er
niet aan de anti nazi-medestander van duits©
bloede individueel schuldig te verklaren aan
misdaden niet door hem bedreven. Als mens
gaat hij, naar ons gevoelen, vrij uit.
Maatstaf van beoordeling
DEZE OVERWEGINGEN DIENEN w(J te laten
gelden bjj het vaststellen van de maatstaven
voor de beoordeling van onze houding ten op
zichte van de individuele leden van het duitse
volk. Zij die mede schuldig staan aan het per
soonlek plegen van de vele misdaden, kunnen
slechts weer in de sfeer van het normale so
ciale contact worden opgenomen, nadat hun
Individuele schuld is vastgesteld en na be-
hoorlyke rechtspraak Is uitgeboet. Zouden
wij hier een te snelle vergevingsgezinde mild
heid voorstaan, dan zouden wij de gerechtigheid
geweld aandoen en de chaos in de wereld slechts
vergroten. En dat zou zeer stellig allerminst 't
belang zijn van het duitse volk. Ook het duitse
volk is er slechts mede gebaat, als zij, die per
soonlijk tot het nazi-gangsterdom konden wor
den gerekend, de straf krijgen, die zij zo dui
zendvoudig hebben verdiend. Wat aan andere
kant weer niet wil zeggen, dat na uitboeten van
een rechtvaardige straf ook deze mensen niet
weer ln het normale maatschappelijk verkeer
dienen te worden opgenomen. Straf mag
menselijk gesproken niet eeuwig duren.
De "le duitsers echter, voor wie het naziregiem
evenzeer een gruwel was, als voi ons, zullen
niet door individuele straffen mogen worden ge
troffen. Zij dragen slechts de haat en verach
ting, die dit volk als geheel thans heeft te dra
gen. Mede van deze „goede" duitsers zullen wij
gebruik dienen te maken om aa:- een nieuw
en beter Duitsland in Eu "ma weer een plaats
te verschaffen.
De Duitsers in ons land
DE DUITSERS IN ons land zullen, ook wan
neer zij het naziregiem verre stonden, hebben
te bedenken, dat zij niet kunnen ontkomen aan
de gezamenlijke schuld. Individueel zal hun geen
straf treffen. Dat zy hier als welkome gasten
zullen worden beschouwd, zullen zij echter even
min mogen verwachten. Daarvoor hebben v\jf
jaren van bezetting te diepe wonden geslagen.
Wij zouden daarom zeker niet al te gul willen
zyn on aan mensen van duitse nationaliteit
gastrecht in ons land te verlenen. Ieder geval
zouden wy individueel heel- scherp beoordeeld
wensen te zien. Medeom het gevaar af te
wenden, dat zich opnieuw een vijfde colonne ten
bate van Duitsland kan vormen. In het alge
meen zouden wij daarom de duitsers naar hun
„Hc"—at" willen verwijzen. Er zijn daar voor
lopig mogelijkheden genoeg om aan de weder
opbouw van het eigen land alle krachten te
besteden. Zij echter, die met Nederlanders zijn
zyn getrouwd en daardoor de Nederlandse na
tionaliteit hebben verworven, blijven uiter
aard in onze volksgemeenschap opgenomen.
Voor kinderen uit een dergelijke huwelijksge
meenschap, die om welke reden ook de duitse
nationaliteit hebben ontvangen, zullen wegen
moeten worden gevonden, om hen te nationali
seren. De gerechtigheid mag het gezinsgeluk
niet ln de weg staan. Dan zouden wy gerech
tigheid bedrijvende, in barmhartigheid te kort
schieten. Ook zij die reeds van 1933 af als
vluchteling voor het Hitlerregiem in ons land
verblijven, dienen met enige mildheid tegemoet
te word-n getreden. Overigens echter: laat het
duitse volk eerst maar eens enige decennia in
de practijk tonen, dat het weer de draad heeft
opgevat, die eens door zijn grote denkers, dich
ters en kunstenaars werd gesponnen en die het
ten behoeve van een vreselijke waan heeft af
gebroken. Aan het Duitsland van Kant, Goethe
en Beethoven voelen wy ons verwant; het
Duitsland van Hitier, Goering en Goebbels
spookt nog altijd als een bange droom door on
ze geteisterde landen. Wjj mogen niet te ge
makkelijk vergeten. DEWI
Wie is het meest
te benijden
Geachte lezers. Geduld is éne
schone zaak. Doch is het te ver
wonderen als onze stadsredac-
teur, gedragen door het en
thousiasme van zijn jeugd, met
nauwelijks verholen ongeduld
vraagt waarom wij hém nos
niet aan onze lezers-famih?
hebben voorgesteld? En waar
om ook niet, lezer. Als U zijn t
warme belangstelling voor het
leven van onze stad en omge
ving kende. Als U wist hoe
hy dag en nacht ploeterde om
onze krant te verlevendigeu
met zachte ironisohe bespiege
lingen over de gebeurlijkheden
van alle dag. Als TJ zijn talent
kende om, met vermijding van
ook maar de minste wreedheid,
de kleine menselijke onvolko
menheden mild spottend aan
de kaak te stellen. Dan, o le
zer, zult U het met ons eens
zijn, dat onze stadsredacteur
een zeer gelukkig man moet
zijn.
Hij is jong, charmant en ide
alistisch. Zyn lieftallige ver
loofde ziet de taak van haar
a.s. man als een roeping en in
dit licht bezien is het niet ver
wonderlijk dat hy, in moeilijke
gevallen, de telefoon grijpt en
met z'n verloofde oveleg pleegt
Alle omstandigheden zyn
aanwezig om hem in lengte
van jaren een gelukkig mens
te doen zijn.
Eén smetje kleeft aan dit
geluk. Zijn buurman leest geen
krant. „AJle kranten liegen",
zeigt hij, „en daarmee basta".
Alle kranten scheert hU daar
bij over één kam en dat steekt
onze stadsredacteur. Hij als
vakman weet dat onze krant
uit rechtvaardige overweginger
ln de bezettingstijd werd gebo
ren en in dezelfde zin wenst
voort te gaan.
U, lezer, moet hem daarbij
helpen. U kent misschien die
buurman enU kent onze
Idealen. Het moet voor U niet
moeilijk zijn deze buurman te
doen opnemen in onze grote
lezersfamilie. Wij willen Uw
moeite belonen. Als de door U
aangebrachte abonné geduren
de drie maanden zijn abon-
mentsgeld heeft voldaan, ont
vangt U een boekwerk naar
keuze uit een door ons toege
zonden boekenlijst. U kunt
nieuwe abonné's opgeven bij
alle agenten en bezorgers en
bij ons kantoor. Sla dus twee,
vliegen in één klap. Helpt on
ze ijverige stadsredacteur en
vult Uw boekenkast!
DE DIRECTIE.
WEINIG VERANDERING.
Droog, zonnig en warm weer met
nlechts enkele overdrijvende wol'
kenvelden. Zwakke wind.