lllk TROM M'IKIII li
Jloord onder getuige"
&i umé, eetib
Wij
RADIO
Hulp voor onze militairen
IN INDONESIË
De Schager filmsier in zijn rol
Douwe Koridon: „Jongens een tuut!"
Aan de boorden \an de Vecht, met de rode daken van Hilversum in
het verre verschiet lijft in alle rust het dorpje Vreeland. Terwijl het
verkeer over de grote weg tussen de Loosdrechtse plassen van en
naar de radisstad dendert, sch|jnt de tand des tyds dit rustige plaats
je te hebben vergeten. In de nauwe, bochtige straatjes staan er de
huisjes schoW en scheef, zoals ze er een dikke honderd jaar geleden
werden neergenet: met vredige bloembakken op de kozijntjes, fel be
schilderde veaaterlulken en hardgroene onderdeuren. Midden in het
dorp net een plaatje, beter dan een stuk décor.het marktplein om
een oud, laag bakstenen kerkje.
De held van onze jeugd
met zijn vrienden werden
gefilmd aan de oevers
van de Vecht.
Is het wonder, dat het kunstzinnig
oog van een van Neerlands beste
■malfilm-opcrateura, de heer Niestadt
familie van de bekende fotografen
Van dezelfde naam uit Schagen!
déze plaats koos voor de opnamen
van zyn kinderfilm „Dik Trom en
«y.i dorpsgenoten", waarin de hoofd
rol door Douwe Koridon uit Schagen
wordt vervuld?!
Het succes van Dik Trom
Dik Trom, het schalkse, oubollige
en goedgevulde geesteskind van Joh.
C. Kieviet, de personificatie van de
echte Hollandse knul met melkboeren
hondenhaar, ronde wangen en blauwe
kijkers, inspireerde de heer Niestadt
al eerder tot het „vereeuwigen" van
deze nationale figuur uit de kinder
wereld. Deze film had veel succes,
hoewel de goede stad Utrecht haar
vertoning verbood, na lange discussie
in de Raad. omdat haar strekking
„onpaedagogisoh" sou zijn Immers
„gesol met een veldwachter" strekt
nu eenmaal de kinderen niet tot voor
beeld en haait de dienaren van Her
mandad door het slijk. In de Bilt,
Jutphaas en Zuilen oordeelde men er
anders over en 't Utrechtse publiek
mede door de ongevraagde recla
me van het gemeentebestuur! liep
te hoop en genoot van de schelmerij
en.
Dit succes bracht het filmbureau
Niestadt er toe ook al omdat er
overal in het land èn in de we
reld! wordt gesmeekt om kin-
der ilms e~ ander deel van de
Dik Trom-serie op celluloid te bren
gen. De voortvarende cineast ging
op zoek in Nederland naar een „dé
cor" en stuitte niet ver van zijn
woonplaats Hilversum op het lande
lijk schoon van Vreeland. Op het sta
tionnetje van Vinkeveen zullen ook
enkele opnamen worden gemaakt,
evenals aan het strand te Wijk aan
Zee en op een plezierboot van een
Amsterdamse rederij. Het eerste ge
deelte is inmiddels achter de rug
het laatste gedeelte moet nog vol
gen
De ontdekking
Er moest toen een Dik Trom wor
den gevonden. In de eerste film was
Niestadt Jr. opgetreden, toen nog
kogelrond en boers. Maar deze knaap
had de onhebbelijkheid mager te
worde.n en daarmee zijn filmcarrière
aan de wilgen te hangen. Dus be
sloot het gezin Niestadt in enkele
dagbladen een advertontie te plaat
sen: „Dik Trom gevraagd".
Honderden foto's kwamen binnen
van Pa's en Ma's, die in hun spruit
een toekomstig filmkind zagen, maar
geen bevredigde, totdat.Onze
lezers kennen het verhaal!... totdat
hij In Schagen werd gevonden.
Douwe Koridon. de dikzak uit
Schagen was dè ster!
Alle foto's verdwenen van het film
bureau en het stond voor een ieder
vast: ddt is hem!!
Spoedig werden de onderhandelin
gen aangeknoopt en met een „nieu
we fiets" en een leuke vacantle In
het vooruitzicht nam Douwe Koridon
de voorwaarden aan en reisde naar
Hilversum. Direct werd met filmen
begonnen.
Met alle medewerking en volledige
Instemming van do Vrcelandse ge
meentenaren werden er enige huis-
Jee uitgekozen en kon het spel be
ginnen. Uit de grote artistenwereld
kwamen ook nog enkele figuren en
de zaak was oké.
Vier weken lang begunstigd
door het fraaiste weer, zijn de re
gisseur E. Winar en de cameraman
J. v. Moerkerken bezig geweest om
bij stukjes en beetjes Kicviets twee
de boek op te nemen. Men is al zo
ver gevorderd, dat in October het
uitkomen van deze film kan worden
tegemoet gezien. Als alle opnamen
*|jn gedaan volgt de synchronisatie,
d.w.z. dat men het visuele, stomme
beeld gaat verlevendigen door de
gesproken tekst en muzikale illus
tratie In de nieuwe Nicstadt-studio
aan de Hoge Vuurse, waarna de film
zal worden gemonteerd. Bovendien
zal de film ook van Engelse tekst
worden voorzien, waarmee de opera
teur een nieuwe markt hoopt te win
nen, om daarmee deviezen voor nieu
we, betere installaties te verkrijgen.
Dik in de rol!
Enige tijd geleden hadden wij het
geluk een opname bij te wonen. De
ze had plaats in het schooltje te
Vreeland, met rommel op de grond
en gezellige ouderwetse schoolplaten
aan de wand, waar de „Meester zo
juist in dc les wordt gestoord, om
dat Dik Trom met het dood-onschul-
digste gezicht een muis in het buis
je van zijn voor-buurman heelt la
ten glijden. Men ha<| die bolle, on-
sohuldige toet van dat Schager joch
moeten zien: hij was er volledig in!
Stukje voor beetje wordt er opgeno
men, elk gebaar afzonderlijk en
soms vele malen achtereen.
Hele dagen filmt men en het re
sultaat is dan drie minuten speel
film, soms nog minder. De schijn
werpers flitsen en de camera's ruisen!
Even is er een pauze en dan komt
Dik Trom niemand noemt hem
anders! uit zijn bank, waar zijn
bankje tegen de lessenaar zat ge
perst om zich te vertreden. Hjj
prutst aan inktpotten, linealen en
krijtjes en zegt tegen de meneer, die
dit Vreelandse Hollywood op z'n te
nen binnensloop: ..Gossie, wat een
mooie inktschuif!" Even later neuriet
hij: „Hè! Baberiboh!" Baldadig gooit
hij z'n pet. die altijd scheef op zijn
vlas staat in de hoek, frunnikt aan
zijn sleetse rode zakdoek, die warm
om zijn mollige halsje ligt en pest
een Vreelands meisje, dat figurante
is.
Zo is Douwe Koridon en zo is Dik
Trom óf... moeten we het eigen
lijk andersom zeggen?
Jongenseen uu!!''
Nog een opname! Scène 166.
De blinde Nelly is door de gewel
dig knappe professor Donders gene
zen van haar gebrek en komt per
trein weer terug in het dorpje van
Dik Trom. De meester en zijn klas
■wachten haar op met bloemen en als
Nelly uit de trein stapt, dan juichen
ze. Ook Dik Trom is aanwezig. Hij
geeft de blondgelokte Nelly een bos
je bloemen en Nelly bedankt hem.
Alles gaat prachtig, totdat
Plots kreeg Dik Trom de veld
wachter van Vinkeveen in „de smie
zen", die kwasi toevallig in de buurt
van het station verzeild was geraakt.
Dik Trom richtte z'n angstige ogen
op de Vinkeveense jeugd, die onge
geneerd op de spoorbaan een plaats
je had gezocht In plaats-dat Dik heel
ingetogen zegt: „Nelly, die bloemen
heb ik voor jou meegebracht" klonk
midden tussen het ruisen der came
ra's en keihard: „Jongens een tuut,
van de lyn af!"
Tot klokke zes ging iedere dag het
filmen door. In de lange nacht be
keken de operateurs gespannen de
opnamen. En elke morgen begon het
weer opnieuw. Eindelijk, na weken,
misschien na enkele maanden zal de
film „Dik Trom en zijn dorpsgeno
ten" klaar zyn. y
Dan zal Dik Trom, onwetend van
de faam der filmkinderen zichzelf
op het doek zien, ten gerieve van
Trom-minnend Nederland.
De B.I.A.M. zal bemiddelen bij
individuele aangelegenheden
Op verzoek van de sociale dienst
van het leger heeft het Nederlanse
Rode Kruis afdeling Indonesië zich
bereid verklaard tot Het oprichten
van een organisatie in samenwer
klng met genoemde dienst, genaamd
„bemiddeling individuele aangelegen-
heren van militairen" (BIAM), die
beoogt de militairen in dienst b|j het
K.L. en het K.N:I.L. van hun moei
lijkheden en zorgen te ontlasten.
De nieuwe afdeling van het Rode
Kruis hoopt in samenwerking met de
reeds bestaande organisaties te ko
men tot het verlichten van de zorgen
der militairen, die ver van huis en fa
milie hun plichten in dit land ver
vullen. Tevens zal de BIAM er naar
streven, met zoveel mogelijk inscha
keling van dc bestaande organisaties,
morele en stoffelijke bijstand te ver
lenen aan de achtergebleven gezinnen
van de militairen.
Geen kwestie door militairen bij
de BIAM voorgebracht zal de orga
nisatie te klein zijn, en geen pro
bleem te groot. Met vereende krach
ten zal getracht worden de persoon
lijke belangen van onze militairen en
hun families, welke vaak van grote
invloed zijn op hun moreel, te die
nen. Teneinde de militairen daadwer
kelijk en vlot te kunnen steunen,
stelt het Rode Kruis zich voor, dat
allen die op enigerlei w\jze contact
onderhouden met de militairen, ter
bereiking van dit doel zullen samen
werken. Hierb|j is gedacht aan Wel
fare, AMVJ, de afdeling „Schakel"
van het Rode Kruis„ de geeste>l|jke
verzorgers, de sociale werksters, de
ziekenhuisbezoeksters enz. enz.
Het Rode Kruis zal geenszins tre
den op het arbeidsterrein van de
contact-organisaties en werkers. Het
stelt het zich voor, als grote orga
nisatie, deze van dienst te kunnen
zijn met raad en daad. Samenwer
king van alle organisaties lijkt even
wel imperatief. Problemen betref
fende de moeilijkheden en zorgen
van de militairen, voor zover niet
door de contact-organisaties en
personen door een vriendelijk en be
grijpend gesprek zijn op te helderen,
zullen dan ter oplossing en behande
ling voorgelegd worden aan het kan
toor van de BIAM Teneinde tot een
efficiente werkwijze te komen is het
dus van belang alle problemen door
een centraal kanaal te .leiden.
Hiertoe zullen op het hoofdkantoor
van de BIAM te.Batavia de sociale
dienst van het leger en de werkers
van het Rode-Kruis zitting nemen.
Handelende In de geest van het
Rode Kruis zal het werk verricht
worden zonder onderscheid van ras,
rang, geloof of politieke gezindheid
Tevens zal ervoor gewaakt worden,
dat de goede verstandhouding tussen
minderen en hun commandanten
door haar bemoeienis met de parti
culiere aangelegenheden der jongens
niet in het mihst verstoord worden.
Integendeel, waar de moeilijkheden
haar oorsprong vinden in de dienst,
zal de BIAM steeds en allereerst in
overleg treden met de verbindingsof
ficier van de sociale dienst van het
leger.
Het hoofdkantoor van de BIAM zal
te Batavia gevestigd zijn. Daarnaast
zullen zo spoedig mogelijk plaatse
lijke afdelingen worden opgericht in
Batavia, Bandoeng, Semarang, Soe-
raibaia, Medan, Padang en Palem*
bang. Vermoedelijk zullen spoedig
volgen Buitenzorg, Ambon en Ma-
kassar. In gebieden waar meren
deels inheems KNIL zit, is minder
behoefte aan een afdeling van de BI
AM, daar de soldatengezinnen veel
al in de Tangsi wonen, zodat even
tuele familie-aangelegenheden het
best door tussenkomst van de com
mandant geregeld kunnen worden.
Niet waar lezer of lezeres, zo begint elk sprookje En niet alleen
elk sprookje, ook menige ware gebeurtenis begint met deze woor
den
En zo was er in ons goede dorpje eens een echtpaar. En de ene
helft van het echtpaar, te weten het zwakke geslacht, zou er een
dagje op uit gaan En in die tussentijd zou de man zich verdienstelijk
maken met de inmaak. Hij zou die dag zoekbrengen met het in
maken van snijbonen.
Bij het afscheidncmen van z|jn echtgenote werd hem nadrukkelijk
'onder het oog gebracht, dat de snijbonen met een mesje moesten
wórden gesneden, want dan waren ze veel lekkerder, dan wanneer
zulks met een snijbonenmolen geschiedde.
De man toonde aanleg te hebben voor de diplomatieks dienst, want
h|j verstrekte grif de belofte, jlat zulks zou geschieden.
Echter.had de vrouw ternauwernood de hielen gelicht en waren
de in grote getale aanwezige snijbonen afgehaald, of de duvel be
gon te spreken.
Het zou toch immers veel vlugger gaan, als er een snijbonenmolen
gehaald werd? En het verschil zou wel niet merkbaar zijn.
Gelukkig was een buurvrouw ter ener zijde in het gelukkig bezit
van zulk een voorwerp en een ogenblik later zat de baas te draaien
en vlogen de snijbonen door de molen. In ^en recordtijd was de hele
oogst er door en toen zijn echtgenote die avond thuis kwam, was
de hele inmaak in de* flessen kant en klaar.
En terwy'1 de vrouw de inmaak prijzend bekeek, lispelde ze de
woorden: „Met de hand gesneden zijn ze toch veel mooier".
De man, zwijgend, glimlachte welwillend en nam lierkozingen in
ontvangst.
Helaas is er een vervolg aan het verhaal. Want op de bewuste dag
had een buurvrouw ter andere z|jde de man ijverig bezig gezien
met de snijbonenmolen en had er met bewonderende blikken naar
staan kijken. En na een paar dagen ontwaakte ook bij haar de
lust om voor wintervoorraad te zorgen. En nadat ze een grote hoe
veelheid snijbonen geplukt en afgehaald had, begaf ze zich met een
deemoedig gezicht naar buurvrouw en vroeg of ze haar snijbonen
molen mocht gebruiken.
Waarop deze met een hele omhaal van woorden verklaarde, dat
ze niet in het gelukkige bezit was van zulk 'n vorwerp en dat 't snij
den met de hand veel beter was enz. Het gezicht van de naar deze
ontboezeming luisterende buurvrouw verstrakte en ze schonk weinig
aandacht aan de verhandeling over de betere kwaliteit van de met
de hand gesneden snijbonen.
Ze wilde dus de molen niet uitlenen! Maar dan zou ze toch even
tonen, dat ze haar door had. En met een lieftallig glimlachje op het
beminnelijk gelaat zei ze: „Ik heb je man d'r anders van de week
ook mee bezig gezien!"
Het gelaat van de vrouw der beschuldigde veranderde van uit
drukking.
„Ik dacht wel, dat-ie dat ding gebruikt had" bracht ze er n|jdig
uit en verdween in huis, waar het derde gedeelte van het spel zich
aan oAze waarnemingen onttrok.
FLUILLE TON
door Anlhony Berkeley
Mouse, die over een notitieboekje gebogen had
gezeten, sprong uit z|jn stoel op. niet minder op
gewonden. „Wat?" vroeg h|j. ..heb je het bew|js
van Lyn's onschuld gevonden?"
Mijnheer Chitterwick keek hem triomfantelijk
aan. „Vfcl, misschien niet geheel en al. Maar ik
ben er toch in geslaagd dat bewijs, hetwelk een
veroordeling onmogelijk zou moeten maken ,te
ontdekken. Wij hebben er allen om zo te zeggen
met onze neus boven op gestaan, j|j, ik. de politie,
iedereen. Fn toch is het niemand opgevallen en
dit zou wellicht ook nooit gebeurd z|jn .indien
w!j niet onze eigen mening over de zaak hadden
gehad".
„Wel", zei mijnheer Chitterwick. „dat buisje.
Wanneer de man. die dc politie voor majoor Sin
clair houdt, onmiddellijk na mij de lounge verliet,
op een ogenblik dus, dat juffrouw Sinclair nog
geheel b|j haar positieven was, hoe kan hij dan
het buisje in haar hand gestopt hebben?"
De twee mannen keken elkaar aan.
..Zeer scherpzinnig", mompelde Mouse, „zeer
scherpzinnig".
„En toch eigenlijk zo eenvoudig", meende mijn
heer- Chitterwick bescheiden te moeten opmerken.
„Dat betekent de vrijheid voor Lyn", lachte
Mouse.
„Ik geloof het ook", lachte mijnheer Chitter
wick terug. „Het maakt het voor de Jury na
melijk uiterst moeilijk de mogelijkheid van zelf
moord uit te sluiten".
Zij staarden elkaar opnieuw aan.
„Maar wie", zei Mouse, „drukte het haar dan
ln de hand?"
Mynheer Chitterwick'e mond viel opnieuw open
en ditmaal nog wijder ':.n in de studeerkamer
van jn tante, zijn bril viel van zijn neus en zijn
ogen puilden bijn i uit hun kassen.
„Daar..., heb ik nog niet eens aan gedacht".
De gebeurtenissen van het volgende half uur
kumien misschien het best als volgt beschreven
worden:
Teruggekeerd in de studeerkamer van zijn tan
te, zet mijnheer Chitterwick zich, zij het ook
met enige moeite, opnieuw aan het neerschrijven
van zijn relaas. De vraag, die Mouse gesteld had,
was wel in staat geweest, hem uit z|jn even
wicht te brengen. Had de moordenaar dus een
handlanger gehad? Mijnheer Chitterwick had de
ze mogelijkheid reeds eerder overwogen, maar
toen van de hand gewezen; de gehele misdaad
scheen zo echt aan de brein van 9lechts een^per-
soon ontsproten te zijn. Bovendien sloot de mede
deling van Moresby, dat vier mensen wilden ge
tuigen, dat tussen het vertrek van de roodharige
man en mijnheer Chitterwick's aankomst nie
mand het tafeltje van de oude dame genaderd
was, een handlanger zo goed als geheel uit. Des
ondanks was het feit, dat juffrouw Sinclair reeds
bewusteloos moest zijn geweest, toen het buisje
in haar hand gestopt werd en de roodharige man
dit dus onmogelijk had kunnen doen, in de rich
ting van een derdef Mijnheer Chitterwick wist
voor deze tegenstrijdigheid niet onmiddellijk een
oplossing t: vinden en besloot derhalve, de be
antwoording van de vraag tot nader order uit te
stellen.
Het was ongeveer een uur later, dat mijnheer
Chitterwick de laatste woorrf-n vei 7U- relnas
neersohreef. De nalezing er van bracht hem" tot
de overtuiging, dat hij van dit document willicht
nog veel nut zou kunnen hebben.
,L A Z E N
IN»
ZORGENKINDEREN
„De Nederlander" stelt het vraag
stuk van het buitengewoon onderwijs
aan de orde en levert een vurig plei
dooi voor de belangen van dit on
derwijs, dat voor ons volk van zo
grote betekenis is:
Het is, als gezegd, veelal niet ge
makkelijk, ouders ervan te over
tuigen, dat hun kind op de school
voor buitengewoon lager onderwijs
moet worden-, ondergebracht. Veel
vooroordeel moet daartoe worden
overwonnen. Hebben de ouders
eenmaal besloten de noodzakelijke
stap te doen, dan wordt hun kind
geenszins zonder meer tot de be
geerde school toegelaten: de over
heid ziet toe, dat geen kinderen
worden opgenomen, van wie ni(
vaststaat, dat z|j inderdaad op de
ze school thuishoren. Ook aan de
school verbonden zenuwarts komt
er bij te pas. Wordt niet tot toela
ting besloten, dan wordt van deze
beslissing kennis gegeven aan de
ouders en ook aan het hoofd van
de school, waar het kind tot nog
toe onderwijs genoot. Meteen wordt
getracht aan te geven, op welke
wijze geprobeerd kan worden, het
onderwijs meer vrucht te doen
dragen.
Zelden of nooit wordt tot toelating
tot een school voor buitengewoon
lager onderwijs besloten, terwyl la
ter blijkt, dat dit niet nodig wa3
geweest. Het spreekt overigens van
zelf, dat het kind dan aanstonds
naar de gewone lagere school
wordt teruggezonden.
Waf gebeurf daar binnen?
„De Vlam" plaatst onder bovt
staande titel een min of meer sar
castisch stuk aan het adres van de
regering, dat wij hieronder in zijn
geheel overnemen:
Daar staat het regeringskastc^1
De gevel is wat onharmonisch i
de pylers zullen op den duur nog
meer scheuren. Uit de verte lykt
alles hecht en sterk. Door de dik
ke muren dringen slechts zo nu en
dan enkele geluiden tot ons door
die ons doen vermoeden, dat daar
binnen ook niet de grootste eens
gezindheid heerst.
Wat wordt daar bekokstoofd?
Het lot en het leven van duizen
den Nederlanders en Indonesiërs
ligt daar in handen van zeer wei
nigen. De Nederlandse arbeider
staat van verre en hoort aan een
enkele kreet, die tot hem door
dringt, dat er wat gaande is. Maar
plotseling is het stil geworden. En
hij vraagt zich af, hoe deze serene
rust tot stand is gekomen. Gaat
de kasteelheer de Overzeese Ge
biedsdelen zelf beheren? De lang
durige droogte bedreigt hem, de
arbeider'*'met voedselschaarste en
duurte. Is het waar, dat zijn loon
niet verhoogd mag worden en dat
hij een hogere huur voor zijn wo
ning moet gaan betalen? En is het
ook waar, dat de Tribunalen en Bl-
zondere gerechtshoven in versneld
tempo worden opgeheven Gaat de
mars naar Djokja door of niet?
Ook de in de ridderzaal vergader
de vazallen, die het tegenwoordig
niet verder weten te brengen dan
een goedkeurend gejnompel, nadat
de kasteelheer beslist heeft, kunnen
hem geen uitsluitsel geven.
UITZENDINGEN
WOENSDAG 10 AUGUSTUS 1947
Hilversum I, 301 m.
Nieuws om 7, 8, 13, 19, 20 en 22.30
uur. 7.45 een woord voor de dag; 8.15
symphonisch programma; 9.00 zieken
bezoek; 9.30 klassiek morgenconcert;
10.30 morgendienst; 11.00 pianorecital;
12.15 orgelconcert; 13.15 Sangh en spel;
14.00 Concertgebouworkest; 15.00 viool
duo; 15.45 Metropole-orkest; 16.15 voor
de jeugd; 17.35 Rotterdams pianokwar
tet; 18.30 Ned. Strijdkrachten; 19.30
reportages; 20.15 wijdingssamenkomst;
21.00 Ned. kamerkoor; 21.30 njgriniers-
kapel.
Hilversum II, 4.15 m.
Nieuws om 7, 8, 13, 18, 20 en 23 uur.
.VARA 7.30 en 8.15 gram.platen; 8.50
voor de vrouw; VPRO 10.00 morgen
wijding; 10.55 non-stop-programma;
12.38 Johan Jong; 14.00 voor de
vrouw; 14.40 kamermuziek; 15.20 en
16.15 voor de jeugd; 15.45 op zieken
bezoek; 17.15 orkest Malando; 18.15
radio-koperkwartet; 19.15 het nieuws
uit Indië; VPRO 19.45 lezen in de
Bijbel; 20.05 voetbalreportage Bonds-
elftalMillwa 11; 20.15 operaconcert;
21.15 hoorspel „Het Waterloo van
mynheer Pratt"; 1 i.15 Goodbye Uncle
Sam; 22.45 reportage Europese zwem-
kampioenschappen.
