Ikmaaitfci'
Teleurstelling over regeringsverklaring
V;
DEBATTEN IN TWEEDE KAMER
Wankele voedselpositie
vandaas-
Was Nadjamoeddin martelaar
of collaborateur?
Atoomonderzoek
in Hoorwegen
Nederlands eisen
niet veranderd?
Iedere Amerikaan moet voedsel
besparen
Britse protestnota
aan Bulgarije
Cholera teistert
Niildelta
KORThaar krackhg
4e Jaargang No. 1046
üitg. N.V. Noordhollandse Pers '45 i.o.
Tel. Redactie 2274. Administratie en
adv. S371. Postgiro 116876. Ridder
straat hoek Oudegracht, Alkmaar
Vrijdag 26 Sepiember 1947
TH. W. REYNDERS
Hoofdredacteur
G. E Dl WIN i ISR
Ook in parlementaire kringen heeft de regeringsverklaring 'n bittere, te
leurstellende nasmaak achter gelaten. Met gebruikmaking van zoveel
mogelijk woorden heeft de minister-president zo weinig mogelijk ge
zegd. Men betreurt het in parlementaire kringen, dat de regeringsver
klaring een aaneenschakeling van vage mogelijkheden is geworden en
slechts weinig houvast geeft. De algemene indruk is, dat men moet po
gen met de debatten achter de feiten te komen. Men verwacht, dat de
debatten zich in het algemeen zullen kenmerken door een verlangen
naar „meer weten", speciaal van vele feiten, die de regering nog steeds
verdoezelt.
Men telt zich hier op het standpunt, dat de regeringsverklaring weinig
meer is dan een uitgebreider exemplaar van het destijds uitgegeven
regeringscommuniqué en vooral in de oppositie-kringen vraagt men
zich af. waarom de minister-president de kamers zo lang heeft laten
wachten. Uit de verklaring zelf blijkt dit helemaal niet.
NADJAMOEDDIN
De kwestie Nadjamoeddin dreigt 'n
rel te worden. De weinig zeggende be
richten over Nadjamoeddin bevredigen
niemand en niemand verheelt zich,
dat er meer, veel meer gebeurd moe1
zijn en vooral de diplomatieke krin
gen achtten het niet raadzaam deze
zaak zonder meer in de doofpot te
stoppen.
Indien de geruchten, welke alge
meen in den Haag de ronde doen en
door dagbladei worden bekrachtigd,
juist zijn. dan dient de regering zulk*
mede te delen. Zijn ze onjuist, dan Is
de regering verplicht een einde te ma
ken aan dergelijke persuitlatingen.
MARTELAAR OF COL
LABORATEUR?
Overigens blijft er rond Nadjamoed
din een waas van geheimzinnigheid
hangen. Enerzijds wordt Ij gezien als
een martelaar, die moest vallen, om
dat hij qua beschaving niet in hel
hoge gezelschap paste, anderzijds
en deze stemmen zijn talrijker ziet
men hem als een doodgewone misda
diger en collaborateur. Naar 't schijnt
zou hij al voor de oorlog toen hij dou
ane-ambt»naar was. veroordeeld zijn
geweest wegens diefstal en moest hij
deswege enige tijd in de gevangenis
doorbrengen. Toen de Japanners kwa
men schijnt hij danig te hebben ge-
collaborateerd, zeer ten gunste van
zijn geldbuidel. Volgens geruchten zou
nij millionair zijn en zijn geld in vei
ligheid hebben gebracht in Australië.
Ook wordt gesuggereerd, dat zijn op
treden tijdens de Japanse overheer
sing zeer tendentieus was ten opzichte
Naar verluidt, verklaren Noorse ge-
teerden nieuwe feiten te hebben ont
dekt omtrent de mogelijkheden van
verdediging tegen atoombommen. Zij
zetten het onderzoek in die richting
voort, doch zijn tot de slotsom geko
men. dat Noorwegen met de thans ter
beschikking staande middelen zelf
geen atoomwapens kan maken.
Dr. Dahl van het atomisch labora
torium te Bergen heeft tijdens een on
derhoud met het Noorse telegraaf-
ngentcehap verklaard, dat te Oslo en
Ttondheim nieuwe laboratoria voor
ato^mendprznek zullen worden ge
bouwd en dat daaraan zo mogelijk
•vit^nlaodsp deskundigen zullen wor
den verbonden tHü ontkende, dat tus
sen Noorwegen en andere landen ge
gevens over het atoomonderzoek zijn
uitgewisseld. Ofschoon Noorse ge
leerden sedert de oorlog in Amerika
UoHhor, bestudeerd zijn alle in dat
'and verkregen resultate. voor hen
geheimgehouden.
van Nederlandse vrouwen. Kortom 't
schijnt een doodgewone boef te zijn
geweest
„Het Dagblad" maakt het wel heel
erg door te beweren dat Nadjamoed
din tijdens de cocktail-party op Kas
teel „Oud-Wassenaar" niet alleen ken
nelijk te veel aan Bacchus had geof
ferd, hetgeen oorzaak was, dat hij te
gen journalisten in een onderonsje zijn
mond voorbij sprak, doch dat er een...
luitenant van de marechaussee in uni
form aanwezig was om speciaal op
Nadjamoeddin te letten. Het blad gaat
nog verder in zUn bewering, dat bq
de ontvangst door Hare Majesteit de
hofkringen opdracht hadden gekregen
op het gouden servies te passen en dat
moest 'worden geprobeerd deze droe
vige figuur te verhinderen naar voreri
te dringen opdat hy vooral niet met
II. M. op een foto zou komen.
Indien er van al deze geruchten er-
uitlatingen slechts 10 procent juist is.
dan is het nog erg genoeg. Hoe kor.
deze man op de voorgrond treden?
Wie is er verantwoordelijk voor?
Deze feiten mogen niet verdoezeld
worden. Straks kan de regering ver
bolgen zijn omdat er ellenlange schan-
daalverhalen in de buitenlandse pers
verschijnen over Nadjamoeddin. Laat
zij dat voorkomen. De juiste feiten
moeten worden bloot gelegd, want het
is al te naief om aan te nemen, da;:
men niet met het verleden van Nad
jamoeddin op de hoogte was.
Ook voor de buitenlandse voorlich
ting geldt: beter ten halve gekeerd,
dan ten hele gedwaald.
Vandaag antwoordt
Dr. Beel
In de Tweede Kamer werd gister
middag direct aan de orde gesteld de
motie van de heer De Groot (CPN)
betreffende het ontwerpen van een
voorstel voor een nieuw politiek ac-
coord met de Indonesische republiek'
en handhaving van de Commissie-Ge
neraal.
HET STANDPUNT VAN DE
PARTIJ VAN DE ARBEID
De heer Logemann (arb) verklaar
de allereerst in verband met opmer
kingen van de heer Schouten, dat
ministers nooit gebonden kunnen wor
den door besluiten van de kamerfrac
tie of van een partij-orgaan.
Vervolgens lichtte hij de houding
zijner partij tegenover de revolutie
dei' republiek Indonesië toe, een re
volutie, welke door zijn partij niet
wordt goedgekeurd, maar wel begre
pen.
De moeilijkheden hebben hierin ge
legen, dat het Nederlandse volk niet
het politieke elan heeft kunnen op
brengen om het program ten aanzien
van Indonesië aanvaardbaar te maken.
Men is gehinderd door het gemis aan
soepelheid onzer constitutie. Spreker
waardeerde daarom de aangekondigde
grondwetsherziening teneinde de poli
tieke manoeuvreervrijheid te vergro
ten en zou wensen, dat Nederland
zich durfde spiegelen aan het Britse
Empire op dit punt.
Het is z.i. gevaarlijk te spelen met
de gedachte aan een loslaten van de
Veiligheidsraad en de V.N.
Overigens merkte spreker op, dat
het proces, waarvoor we in Indonesië
staan alle kenmerken draagt, die niet
eigen zijn aan binnenlandse kwesties.
De heer Logemann ging hierop na
der in op de regeringsverklaring en
verklaarde niet van zich te kunnen
afzetten de vrees, dat de aanvullende
doelomschrijving een aanduiding is
van onvastheid van het regeringsbe
leid. Hij vroeg overlegging van kaar
ten van Java en Sumatra, waarop de
bezette gebieden zijn ingetekend.
De toon van de regeringsverkla
ring vond spreker weinig opbouwend.
Aan het slot geeft de regering zonder
geloof en vertrouwen te kennen, dat
zij aan het internationaal overleg zal
deelnemen.
Vervolgens vraagt spi\ wat de rege-
ïmg voor heeft met onze eigen org^C;
nen in Indonesië. Z.i. verdient 'd#
Commissie-Generaal grote waardering
voor haar politieke scheppingsvermo
gen. Welk orgaan, vraagt hij, zal Ne
derland in de commissie van drie ver
tegenwoord i gen
De motie De Gi'oot is voor sprekers
fractie onaanvaardbaar.
GEEN NIEUWE
GEZICHTSPUNTEN
De heer Zandt (S.G.) ging uitvoe
rig de toestanden in de republiek na;
z.i. had de wereld vroeger daarover
moeten worden ingelicht.
De stemming is vergiftigd, hetgeen
voorkomen had kunnen worden als dr.
Van Mook, die spr. in gebreke stelt
voor voorlichting had gezorgd.
De heer Stokvis (CPN) betoogde
dat het zijn opvatting is, dat de fac-
to erkening der republiek in zich
sluit de dejure erkenning.
Aan de hand van een uitlating van
de minister van overzese gebiedsdelen
merkte spr. op. dat Nederland in In
donesië geen feitelijke macht heeft en
volkenrechtelijk dus geen souvereini-
teit.
De Veiligheidsraad deed ten aanzien
van de republiek niet anders dan Ne
derland deed, toen zij het basis-ac-
coord van Linggadjati afsloot. Z.i.
staat de competentie van de Veilig
heidsraad boven elke twijfel.
De minister-president, dr. Beel, ver
zocht de beantwoording tot vandaag
te mogen uitstellen.
De minister-president zou om elf
uur zijn rede aanvangen.
Dr^ van Mook doet
onthullingen
Dr. Van Mook heeft op een pers
conferentie verklaard, dat de Neder
landse voorwaarden voor een overeen
komst met de republiek nog geheel
dezelfde zijn als die, welke Nederland
stelde voor de politionele actie op
Java begon.
Dr. Van Mook zeide ongeveer het
volgende: „Persoonlijk acht ik de keu
ze van de commissie van drie een
ideale oplossing.
Op de vraag hoe men precies ge
komen was tot dé huidige stand van
de demarcatielijnen op 4 Augustus ant
woordde dr. Van Mook: ..men kan
niet een deel van het administratief
gebied bezetten en de rest laten waai
en".
Op de vraag of „niet een voorwaarde
voor besprekingen met de republiek
is dat de Djocja-regering verandert",
zeide dr. Van Mook, dat „een veran
dering in het hart van de republiek
noodzakelijk is". Overigens gelden
voor basis-besprekingen in grote lij
nen dezelfde condities als voorheen
met inbegrip van de voorwaarde be
treffende de gezamenlijke gendarme
rie.
Wat Nadjamoeddin betreft, het is
hem op verzoek van Oost-Indonesië
niet toegestaan Batavia te verlaten,
zulks voor de tijd hangende het on
derzoek. Dr. Van Mook eindigde met
te zeggen, dat er geen sprake meer
kan zijn van terugtrekken van onze
troepen, zolang geen garantie voor de
veiligheid kan worden gegeven.
PRESIDENT TRUMAN:
President Truman richtte Donderdag
tot het Amerikaanse volk de waarschu
wing, dat de wereld zich gesteld ziet
voor een voedseltekort, dat nog ern
stiger is dan een jaar geleden. Hij
deed een beroep op alle Amerikanen
om deel te nemen aan een „verspil -
minder"-actie teneinde de huidige
critieke situatie te bezweren.
De mogelijkheden zullen bespro
ken worden om langs wettelijke weg
maatregelen te nemen tot handhaving
van de voedselexport. Deze maatrege
len zouden tegelijkertijd een verlaging
van de voedselprijzen in de V.S. moe
ten bewerkstelligen.
Hij waarschuwde, dat de voedsel
export zeker niet zo groot zal zijn als
het vorige jaar, doch wees er met na
druk op, dat geen Amerikaan mensen
van honger of koude dient te laten
omkomen, wanneer hij dit kan voor
komen.
Wanneer iedere Amerikaan dagelijks
een snede brood bespaart, zo ver
klaarde Truman, kunnen de behoeften
van Europa worden gedekt. Het rap
port van een kabinetscommi-sie noemt
Een woordvoerder van het Britse
ministerie van buitenlandse zaken
heeft meegedeeld, dat Engeland in een
nota aan de regering van Bulgarije
krachtig heeft geprotesteerd tegen de
executie van Petkof.
President Trumann heeft de vre
desverdragen met Italië. Roemenië,
Bulgarije en Hongarije ,die door de
senaat tijdens zijn laatste zitting
werden geratificeerd, getekend.
Foto's uit Indië: Na de bevrijding van meldden zich vele vrijwilli
gers om de gelederen van de Nederlandse troepen te versterken. Op de
aloon-aloon van Bangkalen worden de Tjakra Barissans ingewijd in de ge
heimen van de geweerexcercitie.
In de Niildelta is een ernstige cho-
'-ra-emdemte nitgebroken. De voor
naamste haarden bevinden zich tussen
Cairo en het .Suez-kanaal. Tot nu toe
zijn 90 procent der gevallen dodelijk
De regering heeft verstrekkende
maatregelen getroffen om uitbreiding
der epidemie te voorkomen. Het ge
hele gebied is afgezet en alle verkeer
stilgelegd De omwonende bevolking is
verolicht zich te laten inenten.
In deze tijd wordt juist een bede
vaart gehouden naar Mekka. Duizen
den Mohammedanen trekken dan door
Egypte
De afgezette zone begint ongeveer
tien kilometer ten Noorden en ten O
van Cairo
In het gebied bij Cairo zijn tot nu
toe 41 gevallen van cholera met do
delijke afloop gerapporteerd Men
vreest, dat de epidemie zich tot het
dichtbevolkte Cairo zal uitbreiden
Aan de regeringslaboratoria is op
gedragen om ononderbroken cholera-
serum te vervaardigen. Donderdagoch
tend werd de toevoer van melk en
groenten uit de besmette gebieden
naar de stad stopgezet. De kranten
g-.-v aanwijzingen voor de bevol
king om besmetting te voo*ker-;en
nï!n?n 6 m Vu" ernstige aard' Zij zal het gezondheidspeil van ons volk
kitbrengen. Toch is deze bezuiniging op ons toch al niet royale voedselpak
ket stellig een bedenkelijk verschijnsel. Men had mogen verwachten, dat de wereld en
J"S 'an Mer zoveel maanden na het einde van de oorlog beter voor zouden hebben
lot e« 11 Z0U helJen mogen verwachten, dat de schone hoop van de vele millioenen
wat sneller in vervulling zou zijn gegaan Dat de wereld eindelijk verlost zou zijn van
armoede ellende, honger, angst en onveiligheid. Van al die schone verwachtingen,
waarop de volkeren in de jaren van oorlog en bezetting teerden, is zo bijster weinig
terecht gekomen. De wereld en ook ons land zitten nog temidden van een lawine van
moeilijkheden. En het ziet er naar uit, dat er nog jaren zullen verstrijken eer er weer een
stabiiisatiepunt zal zijn gevonden, waarop een redelijke welvaart zal kunnen worden
opgebouwd. En dan willen wij voor het ogenblik nog maar niet eens luisteren naar
ae sinistere stemmen, die ons het onheil van een derde wereldoorlog als onvermijdelijk
aankondigen.
Teleurgestelde verwachtingen
DE WERELD GAAT GEBUKT onder de last van
vele teleurgestelde verwachtingen. De wereld
gaat evenzeer gebukt onder een gebrek aan de
meest dringende voedingsmiddelen; granen, vet
ten, zuivelproducten. Vooral het geteisterde Euro
pa ondervindt hiervan de moeilijkheden. West-
Europa, ons land niet uitgezonderd, is niet in staat
te voorzien in eigen agrarische behoeften. Wij
kunnen hier niet bespreken of er wegen gevon
den zouden kunnen worden om West-Europa in
dit opzicht wel onafhankelijk te maken van de
rest van de wereld. Het is evenwel zeker, dat
Nederland nooit in staat zal zijn tot een agra
rische autarkie. Daarvoor wonen wij met onze
bijna tieh millioen burgers nu eenmaal op een
te kJeine oppervlakte.
Wil men echter invoeren, dan moeten daarbij
twee voorwaarden worden vervuld. In de eerste
plaats zullen voldoende producten in andere de
len van de wereld aanwezig moeten zijn om te
kunnen exporteren en ten tweede, zal het impor
terende land over middelen moeten beschikken
om die producten te betalen.
Wereldvoedseltekort
TEN AANZIEN VAN HET eerste punt kunnen
wij stellig niet optimistisch zijn. De wereldvoed
selpositie is niet zo gunstig, als men wel zou
wensen! West-Europa werd geteisterd door een
maandenlang aanhoudende droogte en ook elders
op de wereld schijnt de oogst niet zo overvloedig
te zijn, dat men het Europees tekort gemakke
lijk zou kunnen aanvullen. De grote graanexpor-
terende landen hebben reeds quota moeten vast
stellen om aan de grote vraag het hoofd te bie
den en allen zoveel mogelijk te kunnen helpen.
De kreten om hulp blijven echer over de oceaan
gaan.
Nog ernstiger is de wereld-vet- en vleespositie.
Het valt te verwachten, dat het nog geruime tijd
zal duren eer deze weer op peil is. Vooral de
Europese veehouderij gaat gebukt onder een
ernstig gebrek aan veevoeder, terwijl Amerika
niet voldoende heeft om ook de Europese con
sumptie op peil te houden.
Alles bij elkaar kunnen wij ten opzichte van de
Europese voedselsituatie allesbehalve optimistisch
zijn. Te minder, omdat het duidelijk is, dat de
Amerikaanse landen in de eerste plaats zullen
zorgen eigen behoeften te bevredigen.
Tekort aan deviezen
IS DUS AL REEDS het aanbod van voedsel op
de wereldmarkt verre ontoereikend, voor de im
porterende landen doet zich nog een moeilijkheid
voor, die zeer belemmerend werkt op het ver
zekeren van een minimale voedselpositie voor de
bevolking. Die belemmering is de chronische
deviezennood waarin alle Europese landen, zon
der uitzondering, verkeren. Het is één van de
eerste economische wetten, dat op de betalings
balans van een land import en export een zeker
evenwicht moeten vertonen. De export van de
Westeuropese landen is echter bij stukken na
niet in staat om de zeer opgevoerde import te
dekken. Het nadelig verschil moet worden ge
dekt door goudverkoop, zo dit na de duitse con-
fiskaties nog mogelijk is; verkoop van buiten
landse waarden en het verkrijgen van vreemde
leningen. .Het is echter duidelijk, dat al deze
mogelijkheden aan vrij enge grenzen zijn gebon
den. Een goudstaaf kan men slechts eenmaal
naar Fort Knox zenden; buitenlandse effecten
kan men maar een keer verkopen, terwijl men
daarmede tevens een belangrijk deel invloed
prijs geeft; vreemde leningen kan men niet on
beperkt verkrijgen, terwijl de voorwaarden vaak
zo zijn, dat men er door van de regen in de drup
terecht komt.
Met al deze moeilijkheden kampt West-Europa;
kampt ook ons land. Eerste voorwaarde voor ons
herstel is een stimulering van onze productie en
een daarmede gepaard gaande vergroting van het
exportpotentieel. Daartoe hebben wij allen onze
krachten in te spannen. De werknemers door
hun productiviteit tot het uiterste op te voeren;
de werkgevers door con-amore mede te werken
aan een sociale rechtsorde, die de werker in het
bedrijf een behoorlijke bestaansmogelijkheid
biedt; de overheid door prijs- en loonpeil in een
juister verhouding te brengen. Het komt op onze
gezamenlijke krachtsinspanning aan. DEWI
rijst, bonen, erwten, eetbare vetten,
zuivelproducten, gedroogde vruchten,
citrusvruchtensap en groenten als de
producten, die ter aanvulling van de
graanexport zouden kunnen worden
verscheept. Het beveelt aan iedere
pond bruikbaar voedsel te zenden naar
de landen, wier behoefte het p -<'st
12.
EXTRA RANTSOEN VLEES
Voor het tijdvak van 26 Sept. t.m.
11 October zal voor personen geboren
in 1942 en eerder nog een ext-~ t-
socn van 100 gram vlees bes-h" 'var
worden gesteld.
In verband hiermede maakt het Cen
traal Distributie kantoor 'bekend, dat
voor genoemd tijdvak N-03 vlees gel
dig is voor 100 gram.
GROOT HERTOGIN CHAIA TE
PEETMOEDER VAN PRINSES
MARIJKE
Het verzoek door Prinses Juliana
gedaan aan Groot Hertogin Charlotte
van Luxemburg om peetmoeder van
Prinses Marijke te zijn, is door deze
ingewilligd.
Met haar zal zich Prins Felix rp>r
Nederland begeven om de doopplech
tigheid op 9 October bij te wonen.
ATHLETIEK
NOORWEGEN—NKDERL4^xw
Na de eerste dag van de at^Mfetë
landen wedstrijd Noorwegen—Neder
land leidt de Noorse ploeg met ,48
tegen 45 punten. De beste presfefics
waren die van Klein, die de 100 motet
won in 10.8 sec., van de Noor Kaas,
die 4.16 meter bij het polstok hom
springen bereikte, terwijl Sto n
(Nw.) en Lataster (Ned.) op de 10.000
meter nieuwe nationale records ves
tigden met reso. 30 min. 36.2 sec. cn
31 min. 45.8 sec.
Een Engels dokter zou een kind,
twaalf uur voor de geboorte, hch^en
horen huilen.
Doordat men bij de bouw van een
nieuwe gevangenis te Lille gebruik
maakt van gevangen vakarbeiders
wordt aan de Franse staat 9.600 noo
francs bespaard.
De datum voor het vertrek n
5 - ri, dat gelegerd is te Bergen op
Zoom, naar Indonesië is thans vast
gesteld op 4 December a.s. De reis
zal gemaakt worden met d* „Slo'.er-
dijk" vanaf Rotterdam.
De Franse ministerraad heeft be
sloten de maandelijkse toewijzing van
benzine aan automobilisten voorlopig
stop te zetten en de toewijzing voor
motorrijwielen met ingang van 1 Oc
tober tot 5 liter te verlagen.
Donderdagavond waren in de dicht
bevolkte wijken van de Egyptische
hoofdstad Cairo achttien gevallen van
cholera geconstateerd. De epidemie
schijnt zich nog uit te breiden.
Het leven van enkele lijders aan
kinderverlamming is met behulp van
ijzeren longen uit Amerika gered.
Sinds begin Juli zijn in Berlijn meer
dan 1000 gevallen gevallen van kin
derverlamming en 82 sterfgevallen in
verband daarmede geconstateerd.
De Australische minister van bui
tenlandse zaken. dr. Herbert Evatt. is
met algemene stemmen tot voorzitter
van de Palestijnse commissie der V.N.
gekozen.
De Chicago Tribune heeft het plan
opgevat een schuilkelder van gewa
pend beton voor 3000 personen in het
sousterrain van haar gebouw te laten
bouwen „teneinde de employé's en
huurders in geval van atoomaanvallen
bescherming te bieden".
Voor de hoofdingang van het hoofd
kwartier der Italiaanse communisti
sche partij te Milaan is een bom ont
ploft. die de hall verwoestte en vele
vensters in wijde omtrek. Persoonlijke
ongelukken hebben zich niet voorge
daan.
Men heeft het doodvonnis uitge
sproken over Willi Tessmann, gewezen
gouverneur van de Hamburgse ge
vangenis Fuhlsbuettel wegens mishan
deling van geallieerde onderdanen.
Twee vroegere cipiers der gevang nis
zijn eveneens ter dood veroordeeld.
weerbericht
IETS WARMER
Na tamclyk heldere nacht met iets
minder lage temperaturen, vandaag
enkele overdrijvende wolkenvelden,
bijna overal droog weer. Matige v ind
tussen Noord en Oost. Iets warmer.
