Ikmaaidei'
v::
Consulaire commissie bijna
gereed
ERNSTIG TEKORT AAN GRAAN
Een paar woorden ten afscheid
Tentoonstellingen
trekken enorm
Twee jaar lang 50
moorden per uur...
Nadjamoeddin wil
naar Makassar
Noord Ooslpo'der
levert veel turf
De winterdienstregeling van de N.S.
Frankrijk gaai
proberen de franc
fe redden
VANDAAS
4e Jaargang' No 1050
Uitg. N.V. Noordhollandse Pers '45 J.o.
Tel. Redactie 2274. Administratie en
adv. 3971. Postgiro 116876. Ridder
straat hoek Oudegracht, Alkmaar
Dinsdag 30 September 1947
TB. W. REYNDERS
Hoofdredacteur
G. E. DE WINTER
De zés consuls hebben gister hun on
derzoek beëindigd met een bespreking
van 2 uren met Nederlandse militaire
en burgelijke leidende autoriteiten te
Batavia. Zij bespraken hierbij „be
paalde aspecten" van hun onderzoek
Luitenant-Generaal Spoor was aan
wezig, toen de consuls de Nederlan
ders eenzelfde lijst voorlegden als zij
de vorige week aan de republikeinse
autoriteiten te Djocja hebben over
handigd.
De vragen, die zowel schriftelijk als
mondeling gesteld werden betroffen
militaire, economische en algemene as
pecten van het geschil.
De tentoonstelling van Weense kunst
schatten had gedurende het laatste
weekend weer enorme aantallen bezoe
kers te verwerken: Zaterdag en Zon
dag tezamen telde men 7900 personen
van wie alleen in de vier uren, dat
de expositie op Zondagmiddag is ge
opend 4389, De drommen, die zich
voor de kunstwerken verdringen, kun
nen zodoende maar een glimpje van
het geëxposeerde materiaal opvangen
Intussen is de Weense tentoonstelling
de keuzetentoonstellingen in de druk-
keruitbouw voorbij gestreefd, waar t
deaantallen bezoekers betreft en na
dert thans snel de 200.0000 Om nauw
keurig te zijn: tot en mei Zondag 28
September werden 188.407 personen ge
teld. De expositie „Uit eigen bezit"
kwam slechts tot 184.819
Gister is te Neurenberg het proces
begonnen tegen 23 vroegere officieren
van SS-einsatzgruppen .welke door de
nazi's waren opgericht voor massa
moord op Joden, zigeuners en andere
niet-germanen en anti-nationalisten.
In de tenlastelegging werd verklaard
dat deze Einsatzgruppen gedurende
twee jaar gemiddeld 50 mensen per
De beschuldigden, onder wie gene-
uur vermoord hebben,
raal-majoor der SS Otto Ohlendorf,
verklaarden onschuldig te zijn.
begin
infor-
Nadjamoedin, de ontslagen eerste
minister van Oost-Indonesië, heeft aan
de „Berita Indonesië" verklaard, dat
de stap van de Nederlandse autoritei
ten (bedoeld wordt het feit, dat hem
is aangezegd voorlopig te Batavia te
blijven) juridisch onjuist is. „Indien
ik", aldus verklaarde hij, „geachl
wordt te Makassar verkeerde dadei.
op mijn geweten ie hebben, dan is
het ten ene male onjuist mij te Ba
tavia te houden. Oost-Indonesië is door
de Nederlandse regering als een vrije
staat erkend, zij het dan ook nog
slechts de facfo".
Nadjamoedin meent, dat politieke
factoren in deze kwestie de doorslag
hebben gegeven. Hy wil zo spoedig
mogelijk naar Makassar terug keren
om zijn verdediging voor te bereiden
en verklaringen af te leggen.
Het is hem onbekend, hoe lang hij
nog te Batavia zal moeten blijven.
TWEE SCHEPEN MET JOODSE
LANDVERHUIZERS IN DE
BOSPORUS AANGEKOMEN
In officiële kringen te Londen is
bekend geworden, dat twee schepen
met Joodse landverhuizers van de
Zwarte Zee in de Bosporus zijn aan
gekomen. Het betreft hier een vroeger
patrouillevaartuig van de Amerikaan
se marine en een schip van de Wes
tern Trading Company te New York
schepen van resp. 610 en 320 ton
In reeds genoemde kringen ontkent
noch bevestigt men, dat de schepen
de haven van Constanza als uitgangs
punt hadden. Wel is nu al medege
deeld dat de Britse regering zich in
verbinding gesteld heeft met de rege
ringen van Bulgarije en Roemenië en
er o.m. aan herinnert heeft, dat zij
beloofd hadden dit soort verkeer niet
toe te staan.
De consulaire commissie is
September begonnen met
maties in te winnen vooi haar rap
port betreffende het nakomen van de
order om het vuren te staken.
Het officiële communiqué zegt, dat
de vergadering, welke door Charles
Eaton, Australisch consul-generaaL
werd voorgezeten, bestolen heeft een
apart raport door de militaire waar
nemers te doen opstellen, de hoofd
taak vande consulaire commissie is
thans beëindigd, aldus het communi-
/•ïeta verneemt, dat het rapport
zeer lang zal zijn en per luchtpost
aan de Veiligheidsraad zal worden ge
zonden, dus niet telegrafisch.
Een gedeelte van het rapport is reeds
klaar doch de taak van de commissie
is thans het rapport in eindredactie
op te stellen.
Zij hoopt nog deze week hiermede
gereed te komen.
De bodem van de Noordoostpolder
is niet aleen rijk aan producten voor
de voedselvoorziening, maar ook zit
r veel veengrond.
Gedurende enkele jaren, vanaf 1942.
staken verschillende arbeiders turf.
die toen gretig afzet vond.
Dit jaar heeft de directie der Wie-
ringermeer (Nooroostpoldr-werken»
voor de turfgraverij bij Lemmer een
turfpersmachine gekocht en met 12 ar-
beides in een twee-ptoegenstelsel is
men deze zomer begonnen met de
turfproductie.
Langs een tocht werd een grote pul
gemaakt van 760 m lang en 25 m
breed. Op een diepte van pion. 80
cm vond men goede veengrond, zodat
mc* behulp van de persmachine ge
middeld 42.000 turven p. dag gemaakt
worden. Thans is men begonnen met
paard en wagens en met vrachtauto's
de ruim 2 millioen turven, die op het
ogenblik gereed zijn, af te leveren.
Er zal uitsluitend worden afgeleverd
aan personen, die in de Noordoostpol
der werkzaam zijn.
TYPHUS TE VERVIERS EN
KINDERVERLAMMING TE LUIK
In verscheidene gemeenten in de
omgeving van Verviers, waar de wa
tervoorziening gebrekkig is, zyn enke
le gevallen van typhus gesignaleerd.
In Luik, waar het gevaa. voor uit
breiding van de epidemie van kinder
verlamming nog niet geheel geweken
is, is bij verordening van de gouver
neur de heropening van alle scho
len wederom voor onbepaalde tijd
uitgesteld
Verklaring van het Stichtingsbestuur
„21e lUije MlbnumAxl&i'
Lezers,
Vandaag zal het de laatste maal zijn, dat de Vrije Alkmaarder
op Uw tafel verschijnt. Meer dan een jaar lang heeft ons blad, dat
zijn fundament en rechtvaai-Jigheid vond in de illegaliteit, strijd ge
voerd om zijn positie te handhaven. Die strijd was moeilijk, omdat
er tenslotte in dit betrekkelijk kleine verschijningsgebied, geen plaats
is voor twee dagbladen.
Bezien wij de zaak zo, dan kunnen wij aan de ene kant constateren,
dat het publiek ons in overwegende mate trouw is gebleven; aan de
andere kant mogen wij niet voorbij zien, dat wij niet in staat waren
de ons opgedrongen strijd te winnen. Daarvoor waren de vooruitstre
vende krachten te groot.
Thans is het ogenblik aangebroken, dat wij de strijdbijl uit onze
handen leggen, en in feiteh ke zin onze Vrije Alkmaarder ten gravc
dragen. Voor het Stichtingsbestuur bleef slechts de taak te overwe
gen, wat haar nog te doen restte. Het Stichtingsbestuur heeft mede
gewerkt aan de totstandkoming van de N.V. Verenigde Noord Hol
landse Dagbladen, waarin zy een behoorlijke zeggingssehap heeft
verkregen. Zo zal de nieuwe hoofdredacteur op bindende voordracht
van haar en van de andere stichtingsbesturen van de voormalige
illegale pers worden benoemd, en jaarlijks mede aan haar verant
woording van zijn beleid moeten afleggen. Hierdoor blijft continui-
teit ten aanzien van het progressieve redactiebeleid gewaarborgd.
Haar deel uit de baten van de exploitatie van het nieuwe dagblad,
dat onder de naam „Dagblad voor Alkmaar" zal verschijnen, zal wor
den besteed aan het behartigen van culturele belangen voor onze
lezers, «en mooi. maar moeilijk stuk werk wordt thans beëindigd.
De strijd echter voor onze idealen gaat verder. De lezers kunnen
ervan verzekerd zijn, dat wij deze ideële strijd in de nieuwe situatie
naar beste vermogen zullen voortzetten. Voor de trouw van de vele
duizenden lezers zeggen wf) oprecht dank.
Belangrijke wijzigingen
De 24e dienstregeling na de tevry-
a.ng, de wintera.ensiregeling 1947,
die 5 October ingaat, is overal in het
land met spann.ng tegemoet gezien.
Na veel wikken en wegen, na zorg
vuldig en langdurig bestuderen van
de mogelijkheden, is dit meest gele
zen boekje in Nederland ter wereld
gekomen.
Iedereen weet zo langzamerhand wel,
met hoe grote moeilijkheden de ^Spoor
wegen te kampen hebben. ?l*«&éeel-
gebrek is wel de voornaamste e«r» zon
der voldoende rijtuigen en locomotie
ven is nu eenmaal geen dienstrege
ling te maken, die allen zonder uit
zondering voldoet.
AmsterdamAlkmaarDen Helder
Tussen Alkmaar en Den Helder is
de dienst verbeterd en in samenwer-
kin met de Teso, zijn de aansluitingen
van en naar Texel eveneens beter ge
worden. 's Avonds is de verbinding
van Den Hel«i?r near het Zui len ver
beterd Ingrijpende wijzigingen zijn
gebracht in de verbinding Amster
dam-Enkhuizen, waardoor de dienst
tussen Alkmaar en Hoorn en Amster
dam - Hoorn kon worden uitgebreid.
De Zaterdagse stoomsneltrein Den
Helder (vertrek 15.25) - Amsterdam
vervalt, terwijl de trein, Amsterdam
(vertrek 17.30) - Alkmaar op werk
dagen ook niet meer Zaterdags zal lo
pen.
Amsterdam-Zaandam-Uitgcest.
De toegevoegde electrische halfuurs-
dienst Amsterdam - Zaandam - Uit
geest - Velsen - IJmuiden Oost, spe
ciaal ingelegd in verband met vacan-
tiedrukte, moest ter besparing van
treinkilometers weer worden vermin
derd als voor 30 Juni. Op de spits
uren .blijft de dienst in verband met
forensenvervoer met enige wijzigingen
gehandhaafd.
Amsterdam - Haarlem - Uitgeest.
De thans extra ingelegde ontlas-
tingstreinen van Maandags tot cn met
Vrijdags Amsterdam c.s. vertrek
17.28 en Uitgeest vertrek 18.37 zijn in
de dienstregeling opgenomen: Am
sterdam C.S. vertrek 17.30 - Uitgeest
aankomst 18.17, terug Uitgeest ver
trek 18.31 - Haarlem aankomst 18.49.
De laatste trein geeft aansluiting op
Alkmaar, Enkhuizen, Hoorn en Den
Helder en te Haarlem op de trein
naar Vlissingen, Antwerpen en Brus
sel. De laatste trein uit Haarlem ver
trek 0.00 wordt doorgetrokken tot
Uitgeest, aankomst 0.26.
Alkmaar-Warmenliuizen.
De tramdienst wordt, wat het rei-
zigersvervoer betreft, door busdien
sten vervangen. Voor goederenvervoer
blyft de tramweg in exploitatie. Er
komen twee buslijnen, de ene, ten
Westen van het Noordhollands Ka
naal, verbindt Alkmaar met Schoorl-
dam en Schoorl. De andere, ten Oos
ten van 't kanaal, rijdt op Warmenhui-
zen.
Frankrijk in nood
Wordt broodrantsoen nog
Volgens de Parijse correspondent
van de Daily Ilerald heeft een woord
voerder van het Franse ministerie van
Landbouw medegedeeld, dat de Fran
se regering, als zjj er niet in slaagt
in de eerstkomende weken een milli
oen ton graan in te voeren, gedwon
gen zal zijn het broodrantsoen te ver
lagen tot 15£ gram per dag, het laagste
in Europa. De voorraden zijn nauwe
lyks voldoende om het bestaande rant
soen tot eind November te handhaven.
Onderhandelingen met de Sowjet-Unic
over anderhalf millioen ton hebben
tot dusverre geen succes opgeleverd.
Naar in welingelichte kringen te Pa
rijs wordt vernomen, zal minister-pre
sident Ramadier wellicht op 28 Octo
ber drie weken voor de vastgestel
de tijd de algemene vergadering
bijeenroepen voor het behandelen der
voorgestelde noodmaatregelen „om de
franc te redden".
Men neemt aan, dat de maatregelen
voor het redden van de franc, die geen
parlementaire goedkeuring behoeven,
in de loop van deze week zullen wor
den bekend gemaakt Een regerings
commissie is gistermiddag bijeengeroe
pen.
In Franse officiële kringen wordt de
grootste stilzwijgendheid in acht ge
nomen omtrent het bezoek van de
Amerikaanse minister van financiën.
Snyder, die door Ramadier en minis
ter Schtunan naar Parijs was genodigd
Het is echter geen geheim, dat Ra
madier Snyder niet alleen gewezen
heeft op Frankrijks critieke dollar
positie, doch tevens heeft gesproken
over de Franse plannen om de begro
ting in evenwicht te brengen.
terwUI Frankrijk de Argentijnse prü-
ze>- niet kan betalen.
Men vei-wacht dat minister Bidault
die de vergadering der V.N. in New
York bijwoont, zich naar Washington
zal begeven om deze crisis met presi
dent Truman te bespreken. Hij hoopt
een voorlopige dollarlening te krijgen
waardoor Frankrijk graan uit de Ver
Staten zou kunnen invoeren.
De in Nederland en nok daaiuuiten
wel zeer bekende actrice Rika nopper
zal binnenkort haar zevenstigsie ver
jaardag vieren, hetwelk voor haar niet
ongemerkt voorbij zal gaan.
NIEUW ONDERZOEK TEGEN Pi' li.
In verband met het feit, dat de oud
directeur van Winterhulp, Piek. zich
by behandeling van zijn beroep v:or
de Bijzondere Raad van Cassatie eni
ge malen beriep op goede daden, die
hy gedurende de oorlog bedreven u
hebben, heeft de Bijzondere Raad be
sloten een onderzoek naar deze d Jen
te laten instellen.
De rechtercommissaris van het Bij
zondere Gerechtshof te 's-Gravcnhage
krijgt beschikking over de stukken in
deze zaak. om het vereiste ondefzoek
in te stellen.
Frankrijk, Italië en Oostenrijk
krijgen tussentijdse hulp
President Truman heeft de commis
sie voor buitenlandse aangelegenhe
den en de commissie voor toewijzi
gingen van het Amerikaanse congres
verzoent, zo spoedig mogenjK net
werk te beginnen aan het program
voor tussentijdse hulp ad 580 mill.
dollar aan Frankrijk, Italië en Oos-
HET IS VANDAAG DE laatste maal, dat ik mij van deze plaats af in mijn kwaliteit
van hoofdredacteur van dit blad tot U richt. Met ingang van morgen zullen onze bladen
in de huidige vorm ophouden te verschijnen. Zij zullen worden opgenomen in een
groter verband.. Over deze ontwikkelingsgang zult U ongetwijfeld op een andere plaats
door bevoegde instanties worden ingelicht. Op mij rust nog slechts de taak in een paar
woorden afscheid te nemen van myn lezers. Ik zou dit kunnen doen door te vertellen
hoe moeilijk dit werk door allerlei omstandigheden is gewdfest. Ik zou U een beeld
kunnen voorzetten van een voortdurende strijd tegen tekortschietende technische moge
lijkheden en tegen een overheid, die - naar mijn'eerlijke overtuiging - met haar maat
regelen ten aanzien van de pers in het bevrijde Nederland verre beneden de maat ge
bleven is. Ik zou U kunnen verhalen van de moeite en zorgen, die een jong bedrijf
met zich brengen. Wij zouden kunnen spreken over de tragiek van de oud-illegale pers,
die haar gebied steeds ziet afbrokkelen, niet in de laatste plaats door de lauwheid ten
V opzichte van ieder idealisme van een groot deel van het lezend publiek; maar niet
minder door de onmogelijkheid waarin zij verkeerd een behoorlijk eigen technisch
apparaat op te bouwen. Ik zou U een heel lang verhaal kunnen doen en het zou geen
prettig verhaal zyn. Maar ik zou U er mede vervelen en het zou geen zin hebben, want
gedane zaken nemen nu eenmaal geen keer en dit is de laatste maal dat de persen
voor dit blad draaien. Wat ik echter nog wel kan doen op dit punt dat onze wegen
gaan scheiden, is nog èèn maal een ogenblik stilstaan bij de idealen, waardoor wij
ons bij ons werk hebben laten leiden.
De mogelijkheid van een beierewereld
ONZE BLADEN ZIJN GEBOREN uit de ontred
dering vau een wereld in oorlog. Terwijl steden
en dorpen verpuinden, mensen als ratten stier
ven, onrecht en terreur de wereld teisterden,
trokken langs de huizen de vrouwen en mannen
met hun nietige krantjes en wierpen deze hei
melijk hier of daar in de brievenbus. En deze
krantjes hoe simpel ook getuigden temid
den van een wereld van geweld en haat, van
vuur en bloed, van andere waarden en vertelden
de lezer, dat een betere wereld tóch mogelijk zou
zijn. Want ziet U, al die mensen geloofden
ondanks de harde feiten van iedere dag in die
betere wereld. Die wereld, waarin de Evangeli
sche waarden van Gerechtigheid, Barmhartig
heid en Liefde, een klein beetje meer tot gelding
zouden komen. Zij geloofden in een socialistische
wereld, waar in de mens waarlijk als makker
onder makkers zou kunnen leven.
Zeker, zy beleden lang riet allen het Evan
gelie; zij waren lang niet allen socialist Maar
hun levenshouding, hun verlangen, hun hopen
ging uit naar een wereld, waarin de grote dingen
waarvan het Evangelie en het socialisme getui
gen, in de practijk van het leven zouden zijn ge
worden tot werkelijkheid. Want ziet U, het gaat
er niet in de eerste plaats om, hoe gij U noemt,
welk etiket gij op Uw voorhoofd plakt; het gaat
er slechts om, wat gij in de levenspractijk toont
te zijn.
Toen de bevrijding kwam
TOEN DE BEVRIJDING KWAM, dachten wij,
dat wij een wereld zouden kunnen bouwen vol
gens onze idealen. Wy spraken niet enkel van
herstel van alles wat werd geschonden, materi
eel en geestelijk, maar wij spraken óók van
vernieuwing. Een vernieuwing, die het leven van
ons volk en van alle volken zou grijpen en die
de mens misschien zou kunnen verzoenen met
het hoog opgetaste leed van die vijf oorlogsjaren,
omdat hij zou kunnen zien dat niet alles tever-
geeft is geweest en werkelyk uit alle nood er.
ellende een betere wereld werd geboren.
Al heel spoedig werd het duidelijk, dat er geen
plaats was voor hoog gespannen optimisme. En op
dit ogenblik is het optimisme van zeer velen ver
keerd in een verbeten en grimmig pessicisme, een
levensfilosofie waaraan ieder geloof aan opgang
en vooruitgang tenslotte zal moeten sneuvelen.
In onze dagen twee jaren na het einde van
de oorlog is het geloof in de vernieuwing
reeds zo gestonken, dat ongeteld velen slechts
„neen" tegen het leven vermogen te zeggen. En
deze ramp is in zijn gevolgen misschien nog ern
stiger dan de catastrofe van de tweede wereld
oorlog. Zij bergt tevens de kiem van de derde
wereldoorlog in zich.
Toch blijven wij geloven
ONDANKS ALLE MOEILIJKHEDEN, en zy wa
ren heel groot; ondanks alle teleurstellingen, en
zij waren heel diep, blijven wij geloven in die
betere wereld, waarvan wij eens droomden. Die
wereld, waarin de mens eindelijk zal hebben ge
leerd méns te zijn.
Velen Uwer zullen misschien meewarig hun
hoofd schudden over zoveel dwaas idealisme en
constateren, dat er nu eenmaal mensen zijn, die
het nooit leren. Het zy zo!
Want het gaat er niet in de eerste plaats om
of gij een „gezellige" krant in Uw brievenbus
vindt, die U trouw verhaalt van alle schokkende
gebeurtenissen van ver af of dichtbij, hoe be
langrijk op zich zelf ook. Waar het om gaat is
in hoeverre Uw krant als dagelijkse gast in
Uw huis mede wegwijzer is naar een betere
wereld. Niet het actuele is het belangrijkste, want
dat vervliedt, wat vandaag nieuw is, is morgen
oud: maar de waarde ligt in het ideële, dat mor
gen gelijk is aan vandaag, omdat het deel heeft
aan het Eeuwige.
Rest mij nog U dank te zeggen voor de vele
brieven en andere blijken van belangstelling in
de loop der maanden ontvangen. Er was instem
ming en critiek, in beide gevallen echter inge
geven door een verlangen naar beter. Ik moge
thans eindigen met een oprecht gemeend: het ga
U allen goed! DEWI.
Weer arrestaties
in Bulgarije
Drie personen, die genoemd zijn tij
dens het proces van de terechtgestel
de voormalige Bulgaarse oppositie-lei
der Petkof, zün in hechtenis geno
men, aldus meldt het Joegoslavische
persbureau Tanjoeg uit Sofia.
Tot hen behoort de voormalige Bul
gaarse oppositie afgevaardigde Tornt -
sjo Tanef. Zij worden beschuldigd van
het verstrekken van zekere inlichtin
gen aan een vreemde mogen-Vicid.
KORT MAAR
KRACHTIG
Een woordvoerder van het Arabi
sche hoge comité heeft verklaard, dat
de Arabieren van geheel Palestina 3
October van Zonsopgang tot Zonson
dergang zullen staken als protest te
gen het rapport van de commissie
voor Palestina der V.N. Een deputatie
van vier man zal alle buitenlandse
consulaten te Jeruzalem bezoeken om
een formeel protest te overhandigen.
Bij Lahore zijn ongeveer 1000 ge
vluchte Mohammedanen, die zich in
een kamp aan de rivier bevonden,
verdronken tengevolge van overstro
ming, veroorzaakt door de overvloe
dige regens, aldus het ministerie
voor vluchtelingen van W.-Pendsjaab
In het lager gelegen gedeelte der
stad moesten duizenden hun wonin
gen verlaten.
EEN EI VOOR ALLE
LEEFTIJDSGROEPEN
Op 9 October »-s. zal voor alle leef
tijdsgroepen een bon voor één cl be
kend worden gemaakt.
weerbericht
NOG fc.NKfc.Lfc iillL.N
Wisselend bewolkt met enkele buien.
Meest matige wind uit richtingen tus
sen Noord-West en Noord. Iets kot-
Ier dan gisteren